Weer twee ongelukken
op aulo-snelweg
V|
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het St. Cecilia-gasthuis te Leiden
blijve behouden
Slachtoffers in beide gevallen Belgen
BAANDAG 4 JULI 1938
29ste Jaargang No 9072
e Ccid^ch^Soii^aAvt
5 Telefoon: Redactie 15.
ad Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag.
Giro 103003. Postbus 1L
•"I
Dit nummer
u^er bladen.
bestaat nlt
'Dj Film en Radio
'y willen gaarne de aandacht van onze
:rs richten op het verslag van den 14den
oliekendag in het Bisdom Haarlem, el-
•s in dit nummer geplaatst.
aandacht van liefhebbers van
of van radio of van beide. Zij moeten
rdrongen zijn van wat in deze is: g e-
tensplicht!
•e aandacht van alle Katholieken,
idat geen enkel Katholiek onverschillig
g zijn voor de geweldig-groote propa-
ida, die er ligt in film en radio.
.Is wij, in krachtige eendracht, samen-
•ken voor de goede film, voor de goede
io dan kunnen wij zóóveel berei-
Onze Bisschop heef ons dat gis
pen weer voorgehouden, met grooten
hst en ernstigen klem.
Helaas ontbreekt aan die eendracht vaak
p veel. En dus ook aan onze kracht.
liet, hoe ze elkander liefhebben" kan
ak maar al te weinig van ons worden ge-
igd. En toch zijn we goed katholiek,
n althans 't te zijn
•at de Bisschop, die gisteren te Alk-
.ar met zoovel aandrang heeft gespro-
moge worden gehoord in héél het
;dom moge worden gehoord zóó, dat
:n handele overeenkomstig de bisschop-
.ijke vermaningen....
•e Katholiekendagen zijn niet meer zóó
:ocht als voorheen. Zij dragen,als men
bezoekers ziet, meer het karakter
gewestelijke, dan van diocesane bijeen-
msten.
Door de pers wordt echter het gesproke-
verder gedragen en kan het worden
hoord door tallooze Katholieken, die niet
nwezig waren. Wij hebben een verslag
geven, niet zóó uitgebreid, als het ge-
rokene wel zou verdiend hebben, maar
naar onze meening, dat het van nie-
md te veel tijd vordert om er kennis van
nemen!
Het Schild
De „Avondpost" vrijz. protestant
aakt in een artikel „enkele opmerkin-
tiaar aanleiding van artikelen in het
atste nummer van Het Schild. Misschien
•men we op die opmerken nader terug.
'eaar vandaag beperken we ons tot het
^ernemen van den aanhef van het artikel:
Het apologetische roomsch katho-
I lieke maandblad Het Schild is zijn
twintigsten jaargang ingetreden en zet
n in zijn jongste nummer de bedoelin-
i gen van het tijdschrift nog eens uit-
Wij voor ons, die tot de vaste lezers
eJ er van behooren, willen gaarne van
deze gelegenheid gebruik maken om
onze waardeering uit te spreken voor
gg den vrijwel altijd belangwekkenden
en zeer leesbaren inhoud van dit
blad, dat altijd in waardigen, nooit het
re' Protestantisme kwetsenden toon wordt
j geschreven.
'u Het Schild is een voorbeeld van de w ij-
k] e waarop Katholieken met Protestan-
:n moeten polemiseeren, van de eenig-
[oede wijze.
Het geeft daarvan een voorbeeld aan de
katholieken. Maar ook aan de Protestan
ten, onder wie er zijn men vergeve ons
leze openhartigheid die, ongetwijfeld,
:^ulk een voorbeeld nog veel meer noodig
iebben; wij bedoelen de met anti-papisme
loortrokken of besmette Protestanten.
Dat de waardeering voor Het
'schild, hier zoo onomwonden uitgespro-
zich moge uitbreiden onder Katho-
eken en onder niet-Katholieken beiden
jftot waarachtig voordeel!
VERHOOGING VAN TRAMT ARIE VEN
r LEIDT TOT OPSTOOTJES.
BOEKAREST, 4 Juli. (A. N. P.). In Boe
karest is het tot relletjes gekomen, doordat
het publiek weigerde de verhoogde tram-
en bustarieven te betalen. De trammaat
schappij vroeg politiehulp, doch de agen
ten kozen de zijde van het publiek.
Trams en bussen zijn eigendom van de
gemeente en het bleek, dat de tarieven ver
hoogd waren, zonder dat men den minis
ter van binnenlandsche zaken in de zaak
gekend had. Deze heeft thans beslist, dat
de tariefverhooging onwettig was en dat
^het publiek dus het oude tarief heeft te
betalen.
Pleidooi van Prof. Barge ondersteund
Zalen, waar Boerhaave
werkte
Vandaag en morgen wordt in hotel „De
Leeuwerik" te Haarlem de negen en tach
tigste algemeene vergadering van de Ne-
derlandsche Maatschappij tot bevordering
der Geneeskunst gehouden.
Dr. L. C. Kersbergen, voorzitter der
Maatschappij, opende de algemeene verga
dering met een uitvoerige rede over het
even en de beteekenis van Herman Boer
haave.
Binnen enkele maanden aldus spr.
zal het 200 jaar geleden zijn, dat Boer
haave stierf. De Maatschappij, samen met
de medische faculteit der Leidsche Hooge-
school, het Ned. Tijdschrift voor Genees
kunde en het Genootschap voor de Ge
schiedenis der Geneeskunde, natuur- en
wiskunde, maken aanstalten om op 23
September a.s. dien gedenkwaardigen dag
piëteitvol te herdenken. Dr. Kersbergen
legde er den nadruk op, dat in den jongen
Boerhaave al vroeg de neiging sluimerde
tot de natuurwetenschappen en de genees
kunst. Of daarbij een ziekte, welke hij op
zijn twaalfde jaar doormaakte, een belang
rijke rol gespeeld heeft, blijve in het mid
den. Zelf zegt hij daarvan in zijn autobio
grafie: deze smart heeft mij de eerste aan
leiding gegeven mijn gedachten eenigszins
naar de beoefening der geneeskunst te doen
overhellen. Op 22-jarigen leeftijd promo
veerde hij bij prof. de Volder in de wijs
begeerte en trok daarbij krachtig te velde
tegen de leerstellingen van Spinoza. Naast
zijn voortgezette studies in de godgeleerd
heid kwam dan nu ook de geneeskunde aan
de beurt. Hij bestudeerde Vesalius en on
der prof. de Nuck bekwaamde hij zich op
de snijkamer.
De theologie bleef toch altijd nog
altijd voor hem op het eerste plan staan.
Hij wilde n.I. wel geneeskunde studee-
ren, maar daarna predikant worden om
de genezing van lichaam en ziel beide
te bevorderen.
Na een philosophisch debat in de Leid
sche trekschuit nam Boerhaave het
besluit zich voortaan geheel aan de uit-
uitoefening der geneeskunst te geven
en zijn vrije uren te bestemmen voor
de bestudeering van de scheikunde en
de plantkunde.
Na zijn promotie vestigde hij zich als
praktizeerend geneesheer te Leiden, al
bleef hij zich ijverig bezig houden met de
lessen in en de studie van de wiskunde.
Nadat Groningen druk had uitgeoefend om
hem een professoraat aan te bieden, geluk
te het Leiden hem te behouden door zijn
salaris met 200 te verhoogen. Toen in
1709 prof. Petrus Hotton overleed, konden
curatoren van Leiden hun beloften ge
stand doen en Boerhaave den leerstoel
voor de genees- en plantkunde aanbieden.
In 1714 kwam Boerhaave door het op
volgen van den toen juist overleden prof.
Govert Bidloo meer op het gebied der prac-
tische geneeskunst en zette, als geneesheer
nu aan het Caecilia-gasthuis, diens colleges
aan het ziekbed voort. In 1715 legde hij
het rectoraat neer met het uitspreken van
een rede: „Over het bereiken van zekerheid
in de natuurkunde", in welke hij uiteen
zet, welke beteekenis aan het experiment
behoort te worden toegekend. Toen in 1713
prof. Jacobus Le Mort, hoogleeraar in de
chemie, overleed werd Boerhaave uitge-
noodigd, ook deze plaats te bezetten.
In de 10 jaar, die daarop volgen moet
Boerhaave wel een ontzaglijke massa werk
hebben verzet. Geen wonder dan ook, dat
zijn weerstandsvermogen op den duur te
gen zulk een overmatigen arbeid niet be
stand bleek.
Reeds in 1722 moest hij door een ernstige
ziekte een vijtal maanden rust nemen. In
Januari 1723 getuige Leiden van zijn
vreugde met een feestverlichting, toen hij
weer zijr werk kon hervatten. In 1727,
weer door een ziekte overvallen, werd hij
bij zijn htrstel door Petrus Burman bezon
gen. In 1729 moest hij een groot deel van
zijn werk opgeven, zijn professoraten in de
chemie en de botanie. Hij deed dat met een
academische rede op 28 April, die ons ruim
twee eeuwen later nog uitermate boeit,
maar nu meer om die rijpe ervaring van
den 60-jarige, die er uit spreken en wel
een bijzondere kijk geven op den mensch
Boerhaave.
Het schrijven van de „Elementa Che-
miae" vergde evenwel in dat jaar te veel
van zijn krachten, zoodat hij weer een half
jaar niet in staat was college te geven. Hij
stierf den 23en September 1738, tot ver
over de grenzen, diep betreurd. Tal van
loforedenen, vele in dichtvorm in allerlei
talen zijn er in die dagen verschenen.
Met enkele voorbeelden uit zijn aphoris-
men lichtte dr. Kersbergen toe, welke op
vattingen er in Boerhaave's tijd op medisch
gebied reeds leefden.
Boerhaave's werk in het
St. Cecilia-gasthuis te Leiden
Een voorrecht was voor hem zeer zeker
het feit, dat hij in Leiden reeds het onder
wijs aan het ziekbed in het St. Caecilia-
gasthuis vond, zooals dat reeds in 1638 door
Otto Heurnius was ingesteld en naderhand
door Sylvius nader uitgewerkt. Ook kwam
het geregeld verrichten van lijkopeningen
aldaar zijn speciale opleiding tot genees
heer uitermate ten goede. De combinatie
van wetenschappen, die hij beoefende,
bracht hem door zijn groot verstand, zijn
ongebreidelden ijver, zijn ontzaglijke
werkkracht en zijn eerbied afdwingend
geheugen tot een hoogte, welke in zijn vak
in het Europa van dien tijd nog niet was
bereikt. Hebben zijn leerlingen later zijn
naam en zijn beteekenis niet overal ver
spreid, vooral in Weenen, Edinburg en
Praag? Zoo geleek de kliniek, die in 1753
te Weenen werd opgericht, geheel op de
Leidsche in het St. Caecilia-gasthuis, n.I.
met 6 bedden voor mannen, 6 voor vrou
wen en een vertrek voor lijkopeningen.
Spr. ondersteunde het einde 1937
door prof. Barge gehouden pleidooi
voor het in stand houden van de zalen
in het St. Caecilia-gasthuis, waar het
klinisch onderwijs tot 1799 gegeven is,
om haar eminente internationale cul
tuur-historische beteekenis. Men zou,
als men er de beschikking over kreeg
van de gemeente Leiden, er het insti
tuut kunnen vestigen van de geschiede
nis van de genees-, natuur- en wiskun
de, dat nu onopvallend in de oogheel
kundige kliniek is ondergebracht er
een medisch-historisch museum kun
nen inrichten om dit oude gasthuis te
maken tot een levend monument als
bewijs, hoe niet alleen in de natuur,
maar ook in de cultuur uit een kleine
kiem grootsche dingen kunnen voort
komen.
Na de openingsrede van den voorzitter
kwam aan de orde een voorstel van het
hoofdbestuur om het algemeen bindend be
sluit betreffende de ziekteverzekering voor
den middenstand voorloopig voor één jaar
ongewijzigd te laten. De af deeling den Haag
stelde voor een model ziekteverzekering te
ontwerpen, aangezien de huidige vorm van
verzekering geen resultaten afwerpt. Na-
mans de desbetreffende commissie deelde
dr. Hammes mede, dat de opbouw van een
algemeene verzekering op dit moment nog
niet mogelijk is. Besloten werd het rapport
van de commissie af te wachten en het
voorstel van het hoofdbestuur aan te ne
men.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De strijd in China. Swatau gebombar
deerd. Reeds 1600 dooden. (2de blad).
Een rede van Chamberlain: geen oorlog.
(2de blad).
De toestand in Oostenrijk. Twaalf regee-
ringscommissarissen naar Dachau. (2de
blad).
De Sokolfeesten in Praag. (2de blad).
Op een schip in de haven van Antwer
pen heeft een Zuid-Slaviër drie menschen
vermoord. (4de blad).
Binnenland
Katholiekendag in het Bisdom Haarlem
te Alkmaar. (2de blad).
Zilveren feest van „Herwonnen Levens
kracht". (4de blad).
Zaterdagmiddag en gisteren hebben we
derom verschillende ernstige ongelukken
op den weg plaats gehad. (4de blad).
Gedeeltelijke bekentenis van den aange
houden verdachte inzake den roofmoord
te Echteld. (4de blad).
Overleden is de zeereerw. pastoor W. v.
Adrichem te 's-Gravenhage. (1ste blad).
Omgeving
Op den nieuwen Rijksweg naar Amster
dam hebben wederom twee auto-ongeluk
ken plaats gehad. (1ste blad).
In Zoeterwoude is een boerderij in vlam
men opgegaan. (2de blad).
Sporl en Wedstrijden
ATHLETIEK: Bij de gisteren door Docos
op het R. K. Sportpark Haagweg te Leiden
gehouden atletiekwedstrijden verbeterde
Meekels het nationale record hoogspringen.
(3de blad).
ZWEMMEN: Raghnild Hveger bracht
weer twee wereldrecords op haar naam.
(3de blad).
LAWNTENNIS: België won te Noord-
wijk van de Hollandsche ploeg met 22—12
Het Wimbledon-tournooi door de Ameri
kanen gewonnen. (3de blad).
PAARDENSPORT: Uitstekend geslaagd
concours hippique te Wassenaar. (3de
blad).
DAMMEN: Het damkampioenschap van
Leiden gewonnen door Wim Huisman.
(3de blad).
Gelukkig geen
dooden
Zaterdagmiddag omstreeks twee uur
is op het pas opengestelde gedeelte van
de autoweg AmsterdamDen Haag een
ernstig ongeluk gebeurd. Ter hoogte
van de Lisserweg passeerde een Belgi
sche auto, komende uit de richting
Den Haag, een autobus. Onmiddellijk
na het passeeren haalde de Belgische
wagen naar rechts uit, doch verloor
daarbij de macht over het stuur.
Het onderzoek vtm de gemeentepolitie te
Haarlemmermeer wees later uit, dat de be
stuurder van de Belgische auto na het pas
seeren van de autobus te snel naar rechts
heeft uitgehaald, waardoor zijn wagen het
linkervoorwiel van de autobus raakte, met
het gevolg, dat de bestuurder de macht
over het stuur verloor.
De wagen vloog over de rechterberm van
den weg, de dijk af en kwam eindelijk te
recht in de naast de autosrada looopende
sloot. Hierbij raakte de auto nog een mo
torrijder, die zich daar ter plaatse op den
weg bevond en wiens motorrijwiel zwaar
beschadigd werd. De motorrijder liep lich
te kwetsuren op en brak een pols.
De Belgische auto werd bestuurd door
den heer D. S. uit Antwerpen. In zijn wa
gen zaten voorts zijn vrouw, 'n dochter en
haar verloofde en een neef. Vier inzittenden
werden dermate gewond, dat zij in het bur
gerziekenhuis te Amsterdam moesten wor
den opgenomen. Twee hunner kregen arm
breuken en de bestuurder werd ernstig aan
het hoofd gewond. Alleen de dochter van
den heer S. is met den schrik vrijgekomen.
Het kostte veel moeite de gewonden uit
het totaal vernield voertuig te bevrij
den.
Tweede ongeval.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft op dezelfde weg wederom een ver
keersongeval plaats gehad, waarbij twee
personen werden gewond en wonder bo
ven wonder geen dooden zijn te betreuren.
Omstreeks twee uur na middernacht
reed een Belgische auto, bestuurd door den
heer Rouhard uit Brussel, op het viaduct
over den Schipholweg in volle vaart te
gen een daar stilstaande autobus op. De
botsing was zoo hevig, dat de luxe auto,
zwaar beschadigd terugveerde en dwars op
het middengedeelte van de autosnelweg
kwam te staan.
De heer Rouhard werd bloedend aan het
hoofd verwond en klaagde over inwendige
pijnen, veroorzaakt door een onzachte aan
raking met het stuurwiel. Een der inzit
tende dames kreeg een verwonding aan
haar been en de tweede dame kwam er
met eenige ontvellingen en kneuzingen af.
Dr. Katte uit Badhoevedorp verleende
de gewonden hulp en de politie van Hoofd
dorp stelde ter plaatse een onderzoek naar
de oorzaak van het ongeval in.
De autobestuurder verklaarde met een
snelheid van 60 a 70 K.M. te hebben gera
den en pas op het laatste oogenblik de op\
het rechtergedeelte van den rijweg stil
staande autobus te hebben opgemerkt. Een
botsing was toen reeds onvermijdelijk.
De heer R. zeide voorts, dat de autobus
geen brandend achterlicht zou hebben ge
had, hetgeen de buschauffeur met klem te
genspreekt. Vast staat, dat het achterlicht
van de defect geraakte bus onmiddellijk na
het ongeval wél brandde.
De Belgische auto was na de botsing der
mate gehavend, dat het een wonder mag
heeten, dat de inzittenden er nog levend
zijn uitgekomen.
De gewonden zijn met een particuliere
auto naar het Wilhelminagasthuis in Am
sterdam gebracht en daar ter verpleging
opgenomen.
Daar het ongeval nog juist
op het grondgebied van
Hoofddorp plaats had,
duurde het eenigen t ij d
voor de politie en genees
kundige hulp aanwezig wa-
