DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VRIJDAG 24 JUNI 1938
29ste Jaargang No. 9064
S)e £cld6clveSoii^cmt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Aboim.-tarieven arte pag. ft,
Giro 103003. Postbus 1L
V Oss en de Katholieken
De bladen geven uitgebreide verslagen
over de behandeling van de zaak-Oss voor
het Ambtenarengerecht. En er zijn er, die
daarnaast een beschouwing wijden aan de
zitting.
De „Telegraaf" echter vlecht zijn beschou
wing door het verslag heen. En zóó dat
klaarblijkelijk de objectiviteit er onder
lijdt. Dat deert het blad blijkbaar niet,
als.... het minister Goseling kan treffen
in diens hoogste eer van een integer, een
onpartijdig regeerder.
Wat is toch de oorzaak van die hetze
tegen minister Goseling?
't Is allerduidelijkst, dat de oorzaak niet
ligt in eerlij ke verontwaardiging
over wat er naar eigen overtuiging ob
jectief verkeerd geschiedt. Daarvoor is die
hetze veel te grof en veel te fel. Dat is niet
de toon van een eerlijke verontwaardiging.
Wij zien in bedoelde hetze van „Tele
graaf" en enkele, andere bladen een stre
ven, om den Katholieken minister
Goseling neer te halen in de achting en
waardeering van het volk; om dezen K a-
tholieken 'bewindsman „onmogelijk" te
maken! Men wil van „Oss" een antipapis
tisch relletje maken. Dat is allerduide
lijkst!
Intusschen wachten wij met gerust
heid af de verdere ontwikkeling van de
Ossche affaire. Wij zijn er met de grootste
stelligheid van overtuigd, dat, mochtep er
fouten in het optreden van den minister
rondom Oss kunnen woeden aangewezen
wij weten het niet diens integriteit,
diens eerlijkheid onbesmet zal blijken!
Oss en de democratie
Zij, die er prijs op stellen, dat inzake
Oss volkomen open kaart wordt ge
speeld; dat niemand behoeft te zwijgen en
ieder klaar kan uitspreken, wat hij naar
waarheid weet zij, die „Oss" niet in de
doofpot willen stoppen, en die nu kunnen
constateeren, dat „Oss" n i e t in de doofpot
gaat zij moeten d a n k b a a r zijn, dat
in ons land de democratie aan het bewind
is, dat in ons land naast, helaas, veel
misbruik van vrijheid de redelijke vrij
heid voor ieder staatsburger gegaran
deerd is.
De heeren van de N. S. B. b.v. moeten
'ns bedenken, wat men in Duitschland er
van zou mogen zeggen, als enkele politie-
beamten zouden worden overgeplaatst of
in hun optreden aan bijzondere instructies
zouden worden vastgelegd. Wat zou men
er in Duitschland over mogen zeggen? Men
zou niemand zal het tegenspreken
moeten zwijgen!
Uit de zaak-Oss kan men leeren dank
baar te moeten zijn van wat er essentiëels,
wezenlijks is in het democratisch regiem,
waaronder wij leven.
V „Katholiek Leiden"
Een korte, maar hartelijk gemeende feli
citatie aan „Katholiek Leiden", dat zijn
eerste lustrum gaat vieren!
„Katholiek Leiden" heeft bewezen, dat
het als organisatie van organisaties nuttig
en noodig werk kan doen.
Een organisatie als „Katholiek Leiden"
kan heel veel goeds doen enkatho
liek Leiden" heeft ook inderdaad veel
goeds tot stand gebracht!
Daarvoor mag ook wel 'ns een oprechten
gelukwensch worden gericht tot die per
sonen, aan wier vruchtbaar initiatief en
onvermoeide toewijding wij danken het
door „Katholiek Leiden" in de achter ons
liggende jaren bereikte succes. Wij bedoe
len de bestuursleden en speciaal den voor
zitter.
„Katholiek Leiden" heeft nuttige en leer
rijke samenkomsten georganiseerd, die er
anders niet zouden zijn geweest, omdat de
organisatie ervan niet tot het arbeidster
rein van een of andere vereeniging behoor
de óf financieel niet voor een enkele, af
zonderlijke vereeniging bereikbaar zou zijn
geweest.
„Katholiek Leiden" heeft leiding en stu
wing gegeven aan nuttige en gewenschte
openbare Katholieke acties.
„Katholiek Leiden" kan in de naaste toe
komst zeker niet worden gemistNie
mand ook zou „Katholiek Leiden" willen
missen. Het heeft zich een plaats verwor
ven in het organisatie-leven van Katholiek
DE CULTUUR VAN HET
ZOMERLEVEN
Zijn ook de Katholieken het juiste spoor
bijster geraakt?
Het Katholiek Comité van Actie „Voor
God" schrijft ons:
Er was een tijd, dat een zwembad een
plaats was om te zwemmen en een bad-
costuum een costuum, dat men bij het ba
den droeg. Toen er steeds meer zwemba
den werden gesticht en de winkeliers
steeds meer badcostuums verkochten, had
men mogen verwachten, dat de zeer ge
zonde zwemsport een hausse zou beleven.
Bij de opening van ieder nieuw bad wer
den redevoeringen gewijd aan de bevorde
ring der volksgezondheid en werd ieder
rechtgeaard Nederlander uitgenoodigd zich
te verheugen in dezen vooruitgang, de wa
terrijke historie van het vaderland waar
dig.
De rechtgeaarde Nederlanders hebben
zich verheugd, maar zijn op den langen
duur tot de ontdekking gekomen, dat hun
vreugde wat voorbarig was geweest. Zeker,
de populariteit van de zwemsport is gedu
rende de laatste jaren belangrijk toegeno
men. De zwemsport kreeg echter tal van
nevenvormen, die met sportiviteit weinig
gemeen hebben, en met de natuurbaden,
met den uitgroei van het zomersche strand
leven kwam een cultus van het zomerge-
noegen, waarin de nieuwste tint van het
pas gelanceerde badcostuum en de meest
doeltreffende zonnebruin-crême van meer
belang zijn dan de technische eischen waar
aan een gezonde sportsman zich onder
werpt.
De katholieken hebben aanvankelijk
krachtig geprotesteerd en betoogd, dat het
zonnebad niets met sportiviteit had uit te
staan en dat het gemengde bad, op zich
reeds om. meer dan een reden te verwer
pen was. Omdat er trouwens geen enkele
leuze was, waaronder men het gemengde
bad met betrekking tot sportiviteit of
volksgezondheid met eenige kans op suc
ces kon propageeren, hebben de voorstan
ders de propaganda aan het bestaan van
het gemengde bad zelf overgelaten. Het re
sultaat was, dat er steeds meer nieuwe
voorstanders kwamen, die met een vervaar
lijk hoongelach in de richting van de „be
krompenen", die zich door een nooit gege
ven argument niet wilden laten overtuigen,
Zonder nadere motiveering op tal van plaat
sen hun zin wisten door te drijven.
Toen de kennissen het „niet zoo erg meer
vonden" en advertentiepagina en etalage
enkele jaren hun werk hadden gedaan, heb
ben ook vele katholieken zich een breeder
standpunt aangemeten. Een verwijzing
naar het buitenland, waar men het ge
mengde bad en het zonnebad „immers" de
gewoonste zaak van de wereld beschouwt,
was voor velen voldoende om het funda
menteel bezwaar, waarmee men zich in het
begin tegen deze weinig sportieve ver
schijnselen had gekeerd, te laten varen. En
toen het zoover was gekomen, dat ook een
aantal breed-denkende katholieken zijn af
keer voor het moderne badleven had over
wonnen, zijn zelfs „goede" katholieken er
toe overgegaan om zich te schikken in vor
men van zomergenoegen, welke met spor
tiviteit weinig of niets meer te maken heb
ben.
Zij legden zich erbij neer, dat het bad
costuum tot een somtijds zeer onpractisch
maar opvallend flatteus kleedingstuk werd,
klaarblijkelijk bedoeld om ook en vooral
buiten het water te worden gedragen. Ook
zij vergaten, dat de wil van een overigens
normalen mensch op een zeer bepaald punt
meer te verduren pleegt te hebben dan op
andere punten en dat het tot de vreemde
zonden behoort, als men door zijn kleeding
of gedrag de moeilijkheden van andere
menschen zwaarder maakt dan zij zijn. Uit
het feit, dat de schaamte voor het gemeng
de bad en het zomersche strandleven op
den duur afstompt, heeft men ten onrechte
de conclusie getrokken, dat hierdoor dus
het aanvankelijke bezwaar was komen te
vervallen, terwijl men zich geen reken
schap gaf van de omstandigheid, dat op
deze wijze bepaalde intimiteiten, welke hun
eigenlijke beteekenis pas krijgen in het
leven van twee echtgenooten en voor dit
leven dan ook behoorden bewaard te blij
ven, aan een openbaarheid worden prijsge
geven, waarvan die „goede" katholieken
zelf de onbeschaamdheid gelukkig nog niet
inzien. Want, ook al hebben we niet de
minste reden om dezen katholieken opzet
telijk booze bedoelingen aan te wrijven, er
blijft staan, dat de fijnheid van dit latere
leven aan subtiliteit verliest voor wie reeds
op jongeren leeftijd regelmatig van de meer
verwijderde vreugden van dit leven heb
ben genoten.
Leiden. En de ernst van dezen tijd maakt
't niet louter denkbeeldig, dat van „Katho
liek Leiden" in de naaste toekomst héél
veel activiteit zal worden gevraagd, zal
worden verlangd.... En dat verlangen zal,
gezien het verleden en heden, dan ook in
gewilligd worden! Daarom: „Katholiek Lei
den" leve, groeie en bloeie!
Het zou immers heel verkeerd zijn de
excessen van het moderne zomerleven als
„onaantrekkelijk" te betitelen. Ieder nor
maal mensch weet, dat het juist de aan
trekkelijkheden van dit zomerleven zijn,
die overigens goedwillende menschen zoo
gemakkelijk hebben doen capituleeren.
Had anders de even menschelijke zucht om
„mee te doen", om niet „voor ouderwetsch te
worden versleten" zoo spoedig succes kun
nen hebben? Had men er anders toe kun
nen komen om uitingen, waar men aanvan
kelijk zoo afwijzend tegenover stond, te
willen goedpraten met een ongemotiveerde
verwijzing naar sportiviteit, welke in den
cultus van het moderne zomerleven juist
zoover te zoken is?
Juist het feit, dat zoovele katholieken het
juiste spoor op dit punt bijster blijken te
zijn, heeft de kwestie zoo bijzonder inge
wikkeld gemaakt. Als de katholieken zich
geen rekenschap geven van de principieele
houding, welke hun in verband met het
zomerleven past, wie zullen dit dan wel
doen?
Statistieken over den verderfelijk en in
vloed van het moderne zomerleven zijn nu
eenmaal niet op te geven, al zijn de uit
spraken van tal van psychiaters en medici
op dit punt duidelijk genoeg. Als er sta
tistieken waren, zouden vele jonge vrouwen
grondig van hun breeddenkendheid gene
zen zijn. Juist zij zien het laatst, hoe dit
gebrek aan sportiviteit en deze ongemoti
veerde zucht om recht te praten wat krom
is, massa's verwoestingen aanricht, ver
woestingen, die des te ontstellender zijn,
omdat ze zich aan iedere oppervlakkige
constateering onttrekken en pas langzaam
tot de complicaties leiden, waaraan een vol
gende generatie zich niet meer zal weten
te onttrekken.
Als de katholieken, die op vele punten
hun verantwoordelijkheid inzien, tegen dien
tijd niet hebben begrepen, dat zij ook in dit
opzicht in de onmerkbaar verheidenschte
wereld een zeer voorname taak hebben te
vervullen, zal de eigenlijke zin van het la
tere leven voor jonge menschen steeds meer
worden verwrongen en zullen zij er zelf
schuldig aan zijn, indien „de geest van de
wereld" (wat geen vrome gemeenplaats is,
maar een woord van Christus Zelf) den
christelijken geest, weljte aan alles onher
roepelijk zijn eigen plaits aanwijst en geen
genoegens erkent, die Haar eigen doel voor
bijschieten, langzaam maar zeker voort
woekert.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: De Britten kunnen het maar
niet verkroppen, dat de strijdkrachten van
Franco herhaaldelijk Britsche schepen in
de Spansche havens, welke in het gebied
der linksche regeering liggen, onder vuur
nemen en zelfs tot zinken brengen. En nog
erger vinden zij het, dat him premier
Chamberlain zich beperjrt tot tamme pro
testen en zich verdedigt met de woorden:
„Ik heb de reeders gewaarschuwd, dat het
daar niet pluis is; ze moeten het dus zelf
maar weten." De links georiënteerde oppo
sitie bestormt de regeering herhaaldelijk
met vragen, klachten en verwijten, dat dit
optreden van Chamberlain het prestige
van Engeland verzwakt en een aanmoedi
ging aan het adres van Franco is om er
maar op los te bombardeeren. Geen enkele
andere regeering zou zich zoo iets laten
welgevallen, zeggen zij. Chamberlain ant
woordt echter: „Wanneer wij represaille
gaan toepassen, blijft het daar niet bij.
Daar komt spektakel van en dat risico
neem ik niet. Ik prefereer een realiteits-
politiek boven een prestige-politiek".
Inmiddels heeft het overlijden van de
moeder van de koningin een ^ïreep ge
haald door het voorgenomen bezoek van
het Britsche koningspaar aan Frankrijk. De
Fransche regeering heeft de Engelsche sou-
vereinen hoffelijk gevraagd, of het hun
wellicht onder deze omstandigheden aan
genamer was, het bezoek uit te stellen en
dat aanbod van uitstel is dankbaar aan
vaard. Daar de moeder van de koningin
niet van koninklijken bloede is, wordt geen
hofrouw aangenomen en gaan de officieele
recepties e.d. hun gewonen gang.
TWINTIG INBOORLINGEN IN
OOST-AFRIKA VERDRONKEN.
LORENZO MARQUES, 24 Juni (A.N.P.).
Drie-en-twintig opvarenden van het kust
vaartuig „Liberal", dat op weg was naar
Tsjai-Tsjai, zijn door een groote golf over
boord geslagen. Drie hunner werden gered;
men vreest, dat de andere twintig om het
leven gekomen zijn.
De Autobaan Amsterdam-Den Haag
g eopend
EEN GROOTSCHE ONDERNEMING MET SUCCES
VOLTOOID.
Knap werk van
ingenieurs.
Met eenige officieele plechtigheid zal
morgen te 9 uur de nieuwe Rijksweg Am
sterdamOegstgeest in gebruik worden
genomen.
De deelnemers aan het wegen-congres
zullen het eerste de nieuwe auto-strada in
gébruik nemen.
„Das grosze Werk ist nun vollendet"!
Dwars door het polderland is een breede
verkeersweg gebaand, een project, dat tal-
looze moeilijkheden heeft opgeleverd, welke
stuk voor stuk moesten worden overwon
nen. Met name het gedeelte tusschen de
Haarlemmermeer en de Postbrug heeft veel
hoofdbrekens gekost.
Het is thans bijna 5 1/2 jaar geleden, op
12 Februari 1932, dat in de „Staatscourant"
de wet verscheen, tot verklaring van alge
meen nut en onteigening van de gronden
voor een aan te leggen weg van Amster
dam door de Haarlemmermeer, aansluiten
de op den Leidschen straatweg bij het Haag-
sche Schouw. De kosten werden geraamd op
t 8.000.000.—.
In November van dat jaar werden van
de gemeente Amsterdam de eerste stukken
grond aangekocht. Pas op 13 Maart van het
volgend jaar werd in den Riekerpolder
onder de gemeente Amsterdam de eerste
spade in den grond gestoken.
Bij de grondaankoopen en onteigeningen
ondervond men de grootste moeilijkheden.
De weg moest dwars door landerijen loopen,
waarbij veel kostbaar grondbezit versnip
perd werd. Velerlei soorten regelingen be
treffende overgangen, ruilverkaveling etc.
moesten worden getroffen.
Intusschen deed de Rijkswaterstaat wat
zijn hand te doen vond. Jaren-lang stonden
de viaducten als eenzame kolossen in het
landschap, terwijl van den weg-aanleg nog
niets te bespeuren was.
In September 1935 konden de eerste
3 1/2 K.M. van den nieuwen snelweg in ge
bruik worden genomen, namelijk vanaf
de grens van Amsterdam tot nabij Schip-
bol.
Daarna kwam er „gang" in het werk.
Het viaduct over den spoorlijn nabij Klin
kenberg in de gemeente Sassenheim, het
laatste van de vele kunstwerken, werd aan
besteed op 21 September 1937.
Dit viaduct en debruggebouw over de
Ringvaart bij de Kaag zijn kortelings ge
reed gekomen. De afwerking van dat ge
deelte zal nog eenigen tijd vorderen.
Dit laatste gedeelte is een aaneenscha
keling van kunstwerken. Waar de weg zich
verheft om op viaducten, de trambaan, de
spoorbaan, een dwarsweg en de Ringvaart
te overschrijden, heeft men prachtige ver
gezichten op het wijde landschap. De weg
golft in dit gedeelte op en af.
De oude heirbaan gedegradeerd.
Wanneer men dezen nieuwen weg berijdt,
onbelemmerd door het tegenkomend ver
keer, zonder stagnatie door spoorboomen
of tram, is men plotseling al de geleden
narigheid vergeten. De eeuwen-oude heer
baan over de geestgronden, die zoolang er
menschen in de duinstreek leven, verkeers
weg is geweest, die sinds menschen-heuge-
nis de voornaamste verbinding vormde tus
schen de steden van Holland, is- gedegra
deerd tot den rang van binnenweg. Wel
dra zullen we ons niet meer kunnen in
denken, hoe 't mogelijk was, dat de oude
Rijksstraatweg met zijn bochten, zijwegen
en dichte bebouwing, het moderne verkeer
heeft kunnen verwerken.
Een grootsch project is voltooid.
Hulde aan de kundige ingenieurs, die
moeilijkheden overwinnend, welke al
leen in ons polderland zich voordoen
een grootsche autohaan hebben aan
gelegd, welke kan wedijveren met het
beste, dat op wegenbouw-kundig ge
bied in het buitenland werd gepres
teerd.
DE OVERSTROOMING VAN DE
GELE RIVIER.
HANKAU, 24 Juni. (A.N.P.). Het water
•>ari de Gele Rivier heeft thans de Sha-
livier bereikt, een zijrivier van de Hwai-
rivier.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
v i
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een algemeene arbeidsdienstplicht voor
alle Duitschers. (2de blad).
Het bezoek van het Britsche koningspaar
aan Frankrijk uitgesteld wegens het over
lijden van de moeder der koningin. (2de
blad).
Felle oppositie in het Britsche Lagerhuis
tegen de politiek van Chamberlain. (2de
blad).
Het vraagstuk der vluchtelingen. (2de
blad.).
Binnenland
De zaak Oss voor het Ambtenarenge
recht. Scherpe critiek op de marechaus
see. De kwestie der geestelijken. (2de
blad).
Streven naar minder overwerk. (Ie blad).
Gisteren is in de Chassékazerne te Breda
een dienstplichtige soldaat bij een ongeluk
met een revolver om het leven gekomen.
(4de blad).
Verduistering ten nadeele van de gemeen
te Zandvoort. (4de blad).
Ongeluk op een onbewaakten overweg tè
Amsterdam. Twee gewonden. (4de blad).
DE MIDDENSTANDS-EXAMENS IN
VOLLEN GANG.
De examens algemeene handelskennis,
één van de drie eischen welke de nieuwe
vestigings-wet kleinbedrijf stelt voor het
oprichten van nieuwe zaken, zijn thans in
vollen gang en worden op verschillende
plaatsen in ons land gehouden.
In den dierentuin te 's-Gravenhage, waar
deze examens voor den Haag en omstreken
worden afgenomen, hebben wij een oogen-
blik tusschen examinators en examinandi
vertoefd om een indruk te krijgen van het
geen op deze nieuw ingesteld en voor den
eersten keer gehouden examens, behandeld
wordt. De andere eischen van de vestigings
wet zijn vakbekwaamheid, welke wordt be
oordeeld door de vak-organisaties en cre-
oietwaardigheid, over welke de Kamers
van Koophandel beslissen.
Op de onderhavige examens komt dus niet
meer de vakbekwaamheid ter sprake, doch
wordt alleen geoordeeld over de handels
kennis, welk elk deel van de zooveel ver
scheidenheid vertoonende middenstand
moet weten. Zooals de voornaamste prin
cipes van de sociale wetten, eenig begrip
van boekhouden, een idee, hoe men een
zaak moet opbouwen, iets van het crediet-
wezen enz. enz.
Als examinatoren zijn dan ook aangewe
zen eenerzijds menschen uit de praktijk,
zooals groot-industrieelen^ anderzijds ac
countants en andere boekhoudkundigen.
Daar de examens onder toezicht van het
Departement van Economische Zaken plaats
hebben, heeft in elke examen-commissie
een rijks-gecommitteerde zitting.
In Den Haag worden deze examens van
Maandag tot Zaterdag gehouden en duren
ongeveer 40 minuten. Er worden in dien
tijd ongeveer een twintig examinandi aan
den tand gevoeld en wanneer men de
examen-zaal binnentreedt, krijgt men eer
der den indruk, dat de heeren er was
(-ok een enkele dame bij gezellig aan
tafeltjes zitten te praten, dan dat er zwaar
geblokt wordt.
Aan ieder tafeltje zitten twee examinato
ren met een examinandus, .terwijl ook dik
wijls er nog een belangstellende bij aan
wezig is. Vooral van den zijde van de onder-
wijs-inspectie en van het departement toont
men veel interesse.
Naar men ons mededeelde, bedraagt het
percentage geslaagden tot nu toe 80 a 90
procent, hetgeen dus aantoont, dat de
meeste candidaten wel goed beslagen ten
ijs komen.
BOYCOT VAN DUITSCHE EN
JAPANSCHE GOEDEREN.
BUENOS AIRES, 24 Juni. (ANP). Het
Argentijnsche verbond van vakvereenigin-
gen heeft een resolutie aangenomen, waar
in het volk wordt opgeroepen tot boycot
van Duitsche en Japansche goederen als
protest tegen de aanvallen op de burger-
Levolking in Smc? en China.