DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Wat moet een werklooze
jongeman beginnen -
ABONNEMENTEN.
Gedwongen huwe
lijken In Duitsch-
land?
DINSDAG 21 JUNI 1938
29ste Jaargang No. 9061
9e Êcid^h^Soii^aAit
Telefoon! Redactie 18»
Telefoon: Administratie 935.
Aüf. en Abonm-tarieven tie pay,
Giro 103003. Postbus 11.
Kampeeren in Eg mond brengt
arbeid en ontspanning
Te weinig belangstelling.
lederen dag slenteren in ons vader
land meer dan honderdduizend jonge
mannen door de straten, voor wie de
morgen aanbreekt in lediggang en de
avond neerdaalt in lediggang, voor wie
de weken verstrijken in toenemende
lusteloosheid, de maanden in steeds
dieper dalende neerslachtigheid en veel
al zelfs de jaren zich aan-een schake
len tot een lood-zware keten, die den
vroolijken, flinken jongëh van weleer
dreigen neer te drukken in" een toe
stand van volslagen ontreddering.
Jong zijn, vol energie en levenslust, is
heerlijk, maar jong zijn en geen werk heb
ben is een ramp.
Wij, die werken, gunnen over het alge
meen ons te weinig tijd en besteden *dikwij ls
te weinig aandacht aan de .zorgvolle en
zorkwekkende omstandigheden, waarin de
hedendaagsche rijpere jeugd voor een groot
deel verkeert. Niet, dat de meesten onzer
zoo naarstig zwoegen, dat hun' geen gele
genheid meer rest zich te bekommeren om
of mede te werken aan de oplossing van dit
benauwend probleem! Maar ons leven is
zóó ge vul met nieuwtjes en pretjes, dat ons
gemoed nog slechts wordt geschokt en ge
schud door het dramatisch effect van oor
logen en overstroomingen, terwijl de zich
stil in de zielen van onze jongemannen vol
trekkende catastrophe nauwelijks deernis
.verwekt.
Het gros der werkende bevolking weet
wel, dat er zoo iets als jeugd-werkloosheid
bestaat, zonder ook maar eenigermate te be
seffen, welke rampzalige gevolgen deze
heeft voor de jonge mannen individueel èn
voor de kracht en sterkte van de natie in
haar geheel zonder ook maar het flauw
ste idee te hebben, wat reeds voor onze jon
gemannen wordt gedaan en welke plannen
er worden gesmeed om het euvel te bezwe
ren.
Daarom was het een goede gedachte van
de Katholieke commissie voor jeugd werk-
loozenzorg, om de pers uit te noodigen tot
een bezoek aan verschillende werkkam
pen.
Na een tweedaagsch, en uiteraard vluch
tig bezoek aan deze kampen, rust nu op ons
de taak onze, eveneens uiteraard vluchti
ge indrukken weer te geven en een en an
der te vertellen over de jeugdwerkloozen-
zorg in het algemeen. Degenen, die kennis
hebben genomen van de conclusie, op het
congres Vrijdag j.l. te Den Bosch getrok
ken, weten reeds uit welken hoek de wind
waait en zullen ongetwijfeld met te meer
belangstelling kennis nemen van dit kamp
werk, dat het proto-type is van den ver
plichten arbeidsdienst. Deze tocht werd ge
houden onder leiding van den aalmoeze
nier G. P. J. Bannenberg, die zich steeds
bescheiden op den achtergrond houdt, of
schoon ingewijden wel *weten, welk een
veel omvattende arbeid door dezen pries
ter voor de jonge werkloozen wordt ver
richt, daarbij kundig ter zijde, gestaan door
den administrateur der commissie, den
heer Van Bavel. Een t&zoek werd gebracht
aan Egmond, Wassenaar, Ginneken, Ossen-
drecht, Breda en Haaren. Inspectie van de
Baast nabij Oirschot, het landgoed van den
burgemeester van Noordwijk, moest van
het toch reeds overladen programma wor
den afgevoerd.
„Niemand komt naar ons werkkamp
voor zijn verdriet". Met deze aantrekke
lijke woorden opent een prospectus, dat on
der de werklooze jongelui wordt ver
spreid om hen „aan te porren" tot deel
name aan de kampen. In de kampen, wel
ke wij bezochten, trof ons de prettige sfeer
en de opgewekte stemming. Men moet nu
niet gaan denken, dat de kampen er zijn
om jool te maken; er wordt hard en ern
stig gewerkt, maar er wordt ook ruim
schoots aandacht gewijd aan de welver
diende ontspanning.
Het is eigenlijk een raadsel, dat zoo wei
nig jongemannen uit eigener beweging
naar het werkkamp gaan.
Waar zijn de overigen
gebleven?
Weliswaar is het ééne katholieke jeugd
kamp van ons bisdom, „Vredesteyn" bij
Egmond doorloopend goed bezet, maar wat
beteekenen de gemiddeld 90 personen, wel
ke daar 68 weken komen arbeiden, ver
geleken met de duizenden, die doelloos
ronddoolen?
Katholiek Leiden maakt met 75 kam
peerders over het afgeloopen jaar welis
waar een uitzonderlijk goed figuur, maar
men vraagt zich niettemin af: waarom zijn
de overigen niet gekomen?
Ook met de algemeene deelname aan
andere soorten werkgelegenheid, voor de
jonge werkloozen geopend, is het in Lei
den „heilig", namelijk 20 pet. van het totale
aantal, doch waar bleef het overschot van
80 pet
Over het geheele land berekend, be
draagt het aantal deelnemers aan cursus
sen, centrale werkplaatsen en jeugdkam
pen, hoogstens 15 pet en dit percentage
is nog steeds. dalende!
Deze kwijnende deelname kan voor een
klein gedeelte worden verklaard door de
èfname van het leger jonge werkloozen
een afname, die, hoe verheugend ook by
den eersten aanblik, toch te betreuren valt,
omdat zij geschiedt ten koste van de oude
re werkloozen.
De geest van Jan Salie
waardt rond.
Doch zij, die de mentaliteit van onze
jongemannen kennen en dit probleem gron
dig hebben bestudeerd, aarzelen niet te ver
klaren, dat de voornaamste reden voor het
verminderde bezoek aan de verschillende
vormen van cultureel werk, geen andere is,
dan de steeds zwaarder neerdrukkende lus
teloosheid, een diep-doorkankerende Jan
Saliegeest.
Men hoede zich er voor een scherp oor
deel te vellen.
Het is nu wel gemakkelijk misprijzend
het hoofd te schudden over het gebrek aan
ambitie, doch laten wij ons eerlijk afvra
gen: wie onzer zou in zijn groeijaren heb
ben kunnen oproeien tegen deze golf van
mistroostigheid en zich volslagen overbo
dig voelen?
Ook is het niet billijk alle jonge werk
loozen over één kam te scheren; er zijn
honderden jongelui, die hebben deelgeno
men en deelnemen aan kampen of cur
sussen, daarmede toonend zich door de
stroom der alles-vergrauwende verveling
niet te willen laten meesleuren.
Doch de goeden niet te na gesproken en
de wegblijvers verontschuldigend, mag
worden geconstateerd, dat de werklust bij
de jonge werkloozen beangstigend gering
is, en de massa ongeschoolde arbeidskrach
ten onrustbarend toeneemt.
In het volle besef van de verantwoorde
lijkheid, die de ouderen de ouders op de
eerste plaats! dragen voor de toekomst
der minderjarigen en der jongemannen,
en voor het behoud van onze volkskracht,
heeft het congres te Den Bosch een reso
lutie aangenomen, waarin niet aan
gedrongen of gevraagd, doch geëischt
wordt: een verplichte tewerkstelling in
werkkampen van alle jongemannen in den
leeftijdsgrens van 18—24 jaar, die gedu
rende eenige maanden werkloos zijn ge
weest.
Een kostbare aanbeveling
om werk te krijgen.
Zoo lang de verplichte arbeidsdienst nog
niet is ingevoerd en dat zal nog „voe
ten in aarde" hebben! doen de jongelui
goed zich op te geven voor de vrije werk
kampen en voor de cursussen. Door zulk
een vrijwillige deelname geven zij zich een
brevet van doorzettingsvermogen en ka
raktervastheid. De patroons, die jongeman
nen in him bedrijf kunnen plaatsen, zullen
steeds meer de vraag gaan stellen: wat
hebt ge in de maanden van werkloosheid
uitgericht. Een kampkaart of een cursus-
diploma kan een kostbare.aanbeveling zijn,
Een zware verantwoordelijkheid rust op
de ouders, wier plicht het is him zoons
aan te moedigen naar een werkkamp te
gaan, en hun de weldaad van eenige we
ken arbeid in de vrije natuur- smakelijk
voor te stellen.
Jongemannen, die ééns in een werkkamp
waren, keeren gaarne terug, want het is
inderdaad waar, wat het prospectus
schreef: „Niemand komt naar ons werk
kamp voor zijn verdriet".
Over. de voordeelen van deze werkkam
pen een vólgende keer.
R.
V De S.D.A.P. cn de
monarchie
In Engeland denken de socialisten er niet
over, om uiting te geven, hoe dan ook, aan
republikeinsche gevoelens, om te hebben
een voorkeur voor een republikeinschen
regeeringsvorm boven een monarchalen.
Zoo is de geestesgesteldheid van verre
weg de overgroote meerderheid der socia
listen in Engeland.
En dat is alleszins verklaarbaar.
De democratie behoeft onder een mo
dernen monarchalen regeeringsvorm niet
zwakker te zijn, dan in een republikein
schen staat.
Ieder Nederlander zal niet anders
kunnen en willen getuigen, dan dat de
democratie onder de dynastie van Oranje
zóó veilig is, dat zij in een republiek niet
beter beschermd kan zijn!
Ons volk acht het eenvoudig een dwaas
heid ter wille van de democratie in ons land
te propageeren, voor te staan: een repu
blikeinschen regeeringsvorm.
De S.D.A.P. ten onzent is echter nog niet
zoover als haar zuster in Engeland.
Zij blijft nog officieel a n t i-monarchaal
en p r o-republikeinsch.
Maar zij ziet toch wel in, dat dit prin
cipe langs het volk heengaat; dat het volk
ten slotte het waarom van dit principe
niet aanvoelt, niet begrijpt.
En verklaarbaar is aldus de tweeslachti
ge houding, die gisteren in den Leidschen
gemeenteraad werd aangenomen door den
S.D.A.P.'er mr. v. Eek, die moest motivee-
ren, dat de S.D.A.P. niet zou stemmen te
gen de gevraagde subsidie voor viering van
de jubileumfeesten van H. M. de Koningin.
Zij zou dat niet doen, ofschoon zij in die
feesten ziet een propaganda voor het ko
ningschap waartegen zij principieele be
zwaren heeft! omdat zij een tegemoet
komende houding wil aannemen in dezen
ernstigen tijd, waarin, aldus de heer v.
Eek, de verscheidene volksgroepen elkaar
moeten vinden tegenover het fascisme. (En
niet tegenover het communisme?!)
De burgemeester merkte handig op, dat
't meer in de geschiedenis van ons land is
voorgekomen, dat in ernstige tijden anti-
Oranje-gezinden hun principe buiten toe
passing stelden en zich met de Oranje-
gezinden schaarden onder de veilige schutse
van het regeerende Oranjehuis!
Intusschen kan die toenaderende houding
der S.D.A.P. gewaardeerd worden, hoe
wel de tweeslachtigheid daarin een
niet bekoorlijke en niet aantrekkelijke fi
guur is!
DE BINNENPLAATS VAN HET WER KKAMP „VREDESTEIJN" heerscht slechts
de en rust, zoolang de jongelui buitengaats aan den arbeid zijn
PE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME: De besprekingen te Rome tus-
schen den Britschen ambassadeur lord
Perth en den Italiaanschen minister van
buitenlandsche zaken, graaf Ciano, worden
voortgezet. Ofschoon deze besprekingen ge
heim zijn, verluidt te Rome toch, dat het
Spaansche vraagstuk het onderwerp der
besprekingen vormt, op grond van den
wensch van beide partijen zoo spoedig mo
gelijk te komen tot een versterking der
Britsch-Italiaansche overeenkomst.
Italië wenscht vurig een einde aan den
Spaanschen oorlog te maken en zijn legio-
nairen te repatrieeren, doch houdt staande
niet in staat te zijn zulks te doen, indien
buitenlandsche bijstand aan de partij de
eindoverwinning van Franco in gevaar zou
brengen.
Onder geep omstandigheden zal Italië
een „roode" overwinning dulden en er is
ook geen enkele aanwijzing, dat Italië zelfs
ook maar een compromis zal dulden:
Deze berichten uit Rome vormen dus een
volkomen bevestiging van hetgeen wi^ gis
teren reeds schreven. Italië wil graag de
voordeelen van het Britsch-Italiaansche
verdrag zoo spoedig mogelijk binnenhalen,
zonder van zijn kans concessies afstand te
doen.
TOKIO: Volgens een bericht van het Ja-
pansche telegraafagentschap Domei heeft
de Japansche minister van buitenlandsche
zaken, Oegaki, den diplomatieken verte
genwoordigers der buitenlandsche mogend
heden te Tokio medegedeeld, dat de vijan
delijkheden in het Chineesch-Japansche
conflict zich mogelijk kunnen uitbreiden
tot de gebieden ten Zuiden van de Hoangho
en ten Oosten van Itsjang en Pakhoi. Den
mogendheden is verzocht hun onderdanen
en beschermelingen in die gebieden te
waarschuwen, ze op te roepen niet te ko
men nabij Chineesche militaire plaatsen en
hun eigendom voldoende van kente^kenen
te voorzien, waarvan den Japanschen auto
riteiten kennis moet worden gegeven. Ja
pan acht het raadzaam, dat deze onderda
nen uit die gebieden geëvacueerd worden.
Medegedeeld is, dat daar luchtbombarde
menten op militaire doelen zullen worden
gericht. Indien Japan zijn aanvallen op
het Zuiden gaat richten, is het offer van
de overstrooming van de Gele Rivier te-
vergeefsch geweest. De strijd wordt ver
plaatst, niet opgehouden.
INCIDENT IN DE TWEEDE KAMER.
Bij de behandeling van het enquête-
voorstel-Wendelaar inzake de quaestie van
de Marechaussee in Oss, heeft zich heden
middag een incident voorgedaan.
Eerste spreker over dit onderwerp was
de heer ROST VAN TONNINGEN (N. S.
3.), die in heftige bewoordingen het be
leid van de Kamer en den Minister af
keurde.
Toen hij gekomen was aan de pas
sage, waarin hij de Commissie van
rapporteurs beschuldigde, zijn be
schuldigingen aan den Minister van
Justitie te hebben weggelaten, heeft
de voorzitter, mr. Van Schalk hem het
woord ontnomen en hem voor één dag
het recht ontzegd de vergaderingen
der Kamer bij te wonen.
De heer Rost van Tonningen ontstak
hierover in toorn en verliet de zaal, onder
het geroep: „Inquisitie."
Een deel der Kamer applaudiseerde bij
de beslissing van den voorzitter.
Zij, die zich vanaf heden
abonneeren, ontvangen de
nog verschijnende nummers
tot 1 Juli a.s. gratis
„DE MARXISTISCHE BOUWMETHODE".
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Tokio kondigt uitbreiding van de krijgs
operaties aan. (2de blad).
In Spanje wil men nog aan geen wapen
stilstand denken. (2de blad).
Het einde der Katholieke school in Oos
tenrijk. (2de blad).
Te Praag is niets bekend van het Tsje
chische vliegtuig, dat boven Duitsch grond
gebied gevlogen zou hebben. (2de blad).
De besprekingen te Rome over de in wer
king treding van het Britsch-Italiaansche
verdrag. (2de blad).
Een proces inzake nazi-spionnage in
Amerika. (2de blad).
Binnenland
Een incident in de Tweede Kamer. (1ste
blad).
Bijeenkomst Prov. Staten van Zuid-Hol
land. (1ste blad).
In den afgeloopen nacht heeft in de ka
pel van het St. Janskerkhof te Laren een
vandaal verschillende voorwerpen met teer
besmeurd. (1ste blad).
Sport en Wedstrtfden
De strijd in het schaaktournooi te Noord-
v ijk gaat alleen nog tusschen Eliskases en
Keres. (4de blad).
Gisteren zijn nabij Valkenburg voor
twintigduizend toeschouwers de Nederland-
sche wielerkampioenschappen op den weg
verreden, Middelkamp werd algemeen
kampioen. (4de blad).
Bij het Wimbledontournooi, zijn gisteren
de drie Nederlandsche spelers de Brauw,
van Swol en Hughan in de eerste ronde
van het heerenenkelspel reeds uitgescha
keld. (4de blad).
De demo-liberalen en de aardschok.
In het dagblad der N.S.B. van Zaterdag
avond wordt het droeve ongeluk, verleden
v/eek twee Amsterdamsche kinderen over
komen, tengevolge van het neerstorten van
een hardsteenen plaat, geweten aan
„de Marxistische bouwmetho-
d e"!
In het dagblad dier party van gisteravond
komt men nóg eens terug op gevaarlijke
bouwvalligheden, die hier en daar zijn ge
constateerd, en het blad besluit: „Dit alles
v/erpt een schril licht op de democratische
regeering"!
De „Avondpost" overnemend wat het
„Nationale Dagblad" schreef over „de
Marxistische bouwmethode" zette er de hu
moristische aanteekening bij: „Nu dit is
ontdekt willen wij eerlijk verklaren, vóór
de N.S.B. er zélf achter komt, dat de aard
schok van onlangs door de demo-liberalen
was veroorzaakt".
Ja hoe durft men dergelijke dwaas
heden neerschrijven!
EEN TYPISCH DOCUMENT.
Voorloopig nog geen consequenties.
Wij ontvingen de copie van het volgende
schrijven van het Duitsche Ministerie van
binnenlandsche zaken:
Aanstelling en bevordering van Ambtc-
Aan de Provinciale Regeeringen enz.
I. Een ongehuwd beambte moet voor zyn
vaste aanstelling of voor zijn promotie
schriftelijk de reden opgeven, waarom hij
tot nog toe niet getrouwd is, en wanneer hij
in het huwelijk denkt te treden.
II. Een ambtenaar, die reeds twee jaar
gehuwd is en uit wiens huwelijk nog geen
kinderen zijn geboren, moet voor zyn vaste
aanstelling een schriftelijke verklaring af
leggen, waarom zijn huwelijk kinderloos ia
gebleven.
III. Deze verklaringen moeten in het dos
sier van den desbetreffenden ambtenaar
worden opgenomen.
IV. Uit het feit, dat de ambtenaar onge
huwd is, af dat zijn huwelijk tot nog toe
kinderloos is gebleven, mogen voorloopig
nog geen consequenties worden getrokken.
Wel moet de beambte er zeer in het bij
zonder op gewezen worden (en het desbe
treffend schrijven moet ook in het dossier
van dien ambtenaar worden opgenomen),
dat het huwelijk alsmede de kinderrijkdom
voor het voortbestaan en het lot van het
Duitsche volk van buitengewone beteeke-
nis is.
V. Publicatie van deze mededeeling in da
ambtsbladen en in de dagbladpers moet
achterwege blijven.
w.g. FRICK.
HEILIGSCHENNEND VANDALISME
TE LAREN.
In de kapel van het St. Janskerkhof.
In den afgeloopen nacht hebben onbe
kenden zich toegang verschaft tot de ka
pel van het St. Janskerkhof te Laren en
daar het altaar, het tabernakel en de mu
ren geheel met carbolineum besmeurd.
Ook het beeld van Sint J i de Dooper, dat
onder de eeuwenoude olm op het Kerk
hof is geplaatst, werd op dezelfde wijze
bewerkt. Voorts werden op het voetstuk
van het beeld v^ St. Jan en op een tafel
tje in de kapel de woorden geschreven:
„Wraak, V.R.O.".
De verontw iar^iging is zeer groot, te
meer daar Vrijdag a.s. het bekende Sint
Jan-feest gevier^. wordt.
De politie stelt een uitgebreid onder
zoek in. i
