ms. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZZr?™ x
In de stad van
St. Stephanus
BINNENLAND
DINSDAG 24 MEI 1938 29ste Jaargang No. 9039
3)e £cid&cft£fioii/Y<a/nt
BUDAPEST, Maandag 23 Mei.
(Van onzen eigen redacteur).
De eerste extra-treinen zijn Budapest
binnengestroomd. Hotels, pensions en zelfs
de huizen der Hongaren stroomen vol met
vreemdelingen, die nu de eerste indruk
ken ondergaan van deze wondere stad.
Zij is versierd met de vroolijke Hongaar-
sche kleuren rood-wit-groen. Langs de ge
vels der imposante huizenblokken prijken
de schilden met de Hongaarsche kroon en
de Pauselijke tiaar. Het was een Paus, die
deze kroon schonk aan Hongarije's eerste
Christenkoning.
Daar hangt in milden overvloed het Hon
gaarsche wapen, waarop nog de vier stroo-
men en de drie bergen staan van het groo-
te rijk, voor 't werd stukgesneden en leer-
geroofd. En daar boven prijkt weerom de
Hongaarsche kroon en het dubbelkruis.
Het leed van al deze jaren kunnen de
Hongaren ook in deze feestelijke dagen
niet vergeten en in de winkels, waar zoo
als overal de waren liggen van allerlei
aard, ziet men tusschen de versieringen,
die duiden op het Eucharistisch Congres,
een kaart van het oude Hongarije en daar
op de grenzen van het kleine land met de
ontelbare malen uitgesproken woorden,
die zoo bittere gedachten verraden.
Nu willen de Hongaren allen toonen hun
gastvrijheid, hun feest, hun leed, hun strijd.
Budapest is klaar voor het feest der H.
Eucharistie.
Bovenop het millenium, het geweldige
gedenkteeken op het Heldenplein, waarop
in geweldige afmetingen Hongarije's groo-
ten van duizend jaren staan,strijders, vor
sten, koningen is nu gekomen het altaar
des Heeren.
Het staat er hoog in de lucht. Straks zal
het wit en het goud en het rood en het
purper er schitteren in de milde zon. Daar
voor strekken zich in eindelooze rijen ban
ken uit tot vooraan het graf van den on
bekenden soldaat. Daarachter is de groote
vijver van het Stadswoud drooggelegd om
plaats te maken voor tribunes. Terzijden
van de beide musea, die aan het Helden
plein staan, zijn geweldige, oploopende
tribunes opgericht. Het wit-stralende
altaar staat recht tegenover de twee kilo
meter lange Andrassy-straat, die nu de
scLoone verbinding vormt tusschen de
trotsche basiliek en dit hooge altaar. Op
allen Donaubruggen, lichtend des avonds in
stra'end licht, de gouden kelk met de witte
hostie en allen, die op het Corso langs den
Donau gaan, zien nu dit symbool der hei
lige Eucharistie in gloeiende lijnen van
licht.
Een katholieke stad is klaar voor het
Eucharistisch Congres en aller gedachten
cor.centreeren zich nu op de komende
dagen.
In deze eerste dagen gaat er nu om de
gasten te ontvangen en alle wenschen te
bevredigen.
Want ondanks het feit, dat de Duitsche -
regeering het Duitschers èn Oostenrijkers
onmogelijk heeft gemaakt het Eucharis
tisch Congres bij te wonen, zullen er toch
neg meer dan vijftigduizend Katholieken
uit heel de wereld tegenwoordig zijn op
dit feest der Eucharistie. Indien de Duit
schers en Oostenrijkers ook aanwezig
hadden kunnen zjjn, zouden het er bijna
honderdduizend zijn geweest-, want 20.000
Duitschers en 20.000 Oostenrijkers zouden
aan het Congres hebben deelgenomen. Het
aantal van ruim vijftig duizend vereischt
intusschen zelfs in een stad van meer
dan een millioen inwoners al zorg genoeg.
Op het Congresbureau, waar nu reeds
vanwege de vele buitenlandsche journalis
ten een babelsche spraakverwarring
heerscht, vertelt oberregierungsiat Jozef
Kivatal ons in een kort onderhoud, wat
er in deze dagen voor de officieele opening
van het Congres te gebeuren staat.
Negen en zeventig speciale treinen moe
ten er uit het buitenland binnenkomen en
149 Hongaarsche speciale treinen, waarbij
die uit de wijde omgeving van Budapest
niet zijn meegerekend. Bij de vijf stations,
die Budapest reeds telde, hebben de Hon
garen er nu met het oog op het Congres
twee bijgebouwd en wel op Borarostér bij
de nieuwe Horthy Miklasbrug en in het
Stadswoud achter het imposante Mille
nium op de Heldenplatz, waar het prach
tige hoofdaltaar en de geweldige tribunes
staan. Voor de dagen van het Congres zul
len dan ook bijzondere verkeersmaatrege
len gelden, enkele voorname straten in de
binnenstad zullen zelfs voor het rijdend
verkeer gesloten worden.
Intusschen is de groep Amerikanen ten
getale van tweehonderd reeds gearriveerd.
Maar ook verschillende autoriteiten
zijn reeds aangekomen, als Mgr. Heylen,
de grijze bisschop van Namen en voorzit
ter der internationale Congressen, die zijn
intrek heeft genomen in het pa1eis van
Graaf Esterhazy, Graaf de Janyille uit
Parijs, de bekende Fransche redenaar
Graaf Tillier de Poncheville eveneens uit
Parijs, Mgr. Yu-Pin, bisschop van Nan
king, die nog onlangs een bezoek bracht
aan ans land, en die vreemd samentref
fen tegelijk arriveerde met den Japan-
schen admiraal Yamamoto.
Mgr. Heylen arriveerde gisteravond aan
het West-Bahnhof met de Orient-expres in
gezelschap van Graaf Heure de Jauville
en zijn secretaris Pater Bootsma.
Ter zijner begroeting was op het station
aanwezig het volledig bestuur van het
Eucharistisch Congres, dat hem na de eer
ste begroeting naar de feestelijk versierde
en verlichte koninklijke wachtkamer
leidde. Daar stonden aan beide zijden
meisjes in Hongaarsche kleederdracht op
gesteld. Terwijl Mgr. Heylen binnentrad
speelde een orchest het Belgisch volkslied,
waarna oud-minister-president Huszar
Karoly den voorzitter der internationale
Eucharistische Congressen op hartelijke
wijze welkom heette. „Met vreugde",
aldus sprak de oud-minister-president
„begroet het Comité der Hongaarsches Actie
U, Excellentie, in de Hongaarsche hoofd
stad Budapest.
Op dit oogenblik wordt uwe Excellentie
door heel het Hongaarsche volk ontvangen
met een hart vol liefde en dankbaarheid,
omdat het aan U de mogelijkheid dankt,
dat Hongarije dit schoone feest der Heili
ge Eucharistie kan organiseeren. Uwe Ex
cellentie zal zich nu met oogen kunnen
overtuigen, dat alles is gedaan om deze
dagen te maken de Eucharistie waardig
en U zult ondervinden, dat wij diep over
tuigd zijn van de beteekenis van dit Con
gres in dienst der onderlinge liefde en van
den vrede.
Ik begroet U in Hongaarsche hoofdstad
me* deze hoop, dat U, terug in uw land,
zult hebben gevoeld, dat dit Eucharistisch
Congres in dienst staat van het Heilig
AUaalsacrament, van den H. Vader en
van de H. Kerk".
Onder enthousiast applaus nam daarop
Mgr. Heylen het woord, zeggende, dat hij
ervan overtuigd was, dat dit Hongaarsche
Eucharistisch Congres in dienst zou staan
van God en de onderlinge liefde zou be
vorderen.
Nog andere voorname persoonlijkheden
arriveerden heden, als de Grieksche ka
tholieke Bisschop, Mgr. Ghika, stammend
uit een Russische hertogelijke familie en
die uit een Russischen godsdienst tot den
katholieken godsdienst overging. Zijn le
vensarbeid is nu de hereeniging waarvan
hij de leider is.
Straks zal de Kardinaal-Legaat arrivee-
ren. (Intusschen hebben wij reeds gisteren
ren. Intusschen hebben wij reeds gisteren
in een gedeelte onzer oplage de vorstelijke
ontvangst van den Kardinaal-Legaat ver
meld).
Op deze groote gebeurtenissen wachten
Hongarije en Budapest. De schoone hoofd
stad van Hongarije staat reeds in het tee-
ken van dit groote gebeuren en een katho
liek volk maakt zich op om dit feest der
H. Eucharistie met grooten luister te vie
ren.
Er staan Budapest groote dagen te
wachten. F. S.
Een belangrijk schrijven
van den
H. Vader
OPROEP TOT EENSGEZINDHEID
ONDER DE KATHOLIEKEN.
Bij gelegenheid van het jongste bezoek
dat Graaf von Galen, bisschop van Mun
ster aan den H. Vader gebracht heeft, over
handigde de Bisschop Z. H. een exemplaar
van het verslag der Diocesane Synode,
die in 1936 in zijn bisdom werd gehou
den. Thans heeft Graaf von Galen een
schrijven van den Kardinaal Staatssecre
taris ontvangen, waarin o.m. het volgende
gezegd wordt:
„De H. Vader wenscht U geluk met de
voltooiing van dit werk. Het is zijn groote
zorg, dat de verordeningen, die op deze
gehouden priestersynode na rijp beraad
uitgevaardigd en door U bekrachtigd zijn,
ook in de practijk zullen worden uitge
voerd, en zoodoende de grondslag zullen
vormen voor een krachtdadig geordend le
ven. Het kostbaar geërfde geloof der Va
deren zal gemakkelijk de zware en bittere
beproevingen van den tegenwoordigen tijd
zegenrijk overwinnen, wanneer in dezelfde
mate als het geloof zelf slechts één is, ook
alle geloovigen in heilige gehoorzaamheid
één zijn in het in practijk brengen van hun
geloof en zoodoenae de krachten niet ver
lamd worden door verdeeldheid, maar
veeleer versterkt door een hecht aaneen
gesloten eensgezindheid".
PE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PRAAG: Dank zij het krachtig ingrijpen
van Engeland de Duitsche pers begrijpt
niet, waarvoor Engeland zoo'n drukte
maakt, Duitschland heeft getoond dat het
de vredelievendheid zelf is! begint de
spanning rondom Tsjechc-Slowakije wat te
wijken. Incidenten (behalve dan een paar
onbenulligheden, welke zich met den slecht-
sten wil van de wereld niet tot misdaden
laten opblazen) hebben zich gelukkig niet
verder voorgedaan en Henlein is in con
tact getreden met den Tsjecho-Slowaak-
schen minister-president Hodza. Het onder
houd, dat zij gehad hebben, schijnt nogal
gunstig te zijn uitgevallen, want de Su-
aeten-Duitschers erkennen zelf, dat Hodza
„zich in een verzoenend licht heeft laten
zien". Het gaal dus weer den goeden kant
op, al is het nog geen tijd om al te opti
mistisch te zijn. De Tsjecho-Slowaaksche
regeering geeft echter blijk van koelbloe
digheid en zelfbeheersching, zoodat men
verwachten mag, dat het probleem der na
tionaliteiten ir> rustiger vaarwater zal
komen, als er zich maar geen onverwachte
incidenent voordoen, welke alles kunnen
bederven.
MEXICO: De toestand begint er voor pre
sident Cardenas minder rooskleurig uit te
2ien. Naar de berichten melden, breid't de
opstandige beweging van generaal Cedillo
z:ch uit en heeft zelfs de gouverneur van
den staat San Luis Potosi zich bij de op
standelingen aangesloten.
HANKAU: De Chineezen melden thans al
lerwegen successen. Zelfs beweren zij,
Soetsjau op de Japanners heroverd te heb
ben. Het is wel mogelijk, dat zij het in den
guerilla-oorlog den Japanners nog vrij las
tig zullen maken.
Prof dr. Kleintjes t
In den afgeloopen nacht is in zijn wo
ning te Amsterdam plotseling overleden
prof. dr. Ph. Kleintjes.
De hoogleeraar hard gisterenmiddag zijn
afscheidscollege aan de gemeentelijke uni
versiteit te Amsterdam gegeven en was
daarna gehuldigd. Gisterenavond heeft hij
aangezeten aan een intiem diner.
Toen hij thuiskwam voelde hij zich ver
moeid en begaf hij zich ter ruste. Spoedig
daarop trad. plotseling de dood in.
De in den afgeloopen nacht plotseling
overleden hoogleeraar, prof. dr. Ph. Klein
tjes, werd op 26 September 1867 te Yeddo
in Japan geboren.
Hij genoot zijn opleiding in Nederland
en begon zijn studies aan de Rijksuniver
siteit te Leiden, na eerst het gymnasium te
Rotterdam te hebben doorloopen. Daarna
studeerde hij te Berlijn. In 1890 promo
veerde hij tot doctor in de rechtsweten
schappen aan de rijksuniversiteit te Lei
der. op een proefschrift getiteld: „het fail
lissement in het internationaal privaat
recht."
Na in 1891 het aanvullingsexamen voor
den Indischen rechterlijken dienst te heb
ben afgelegd, was hij van 1891 tot 1892
werkzaam bij het departement van Justitie
te Batavia.
Wegens gezondheidsredenen keerde hij
naar Europa terug en vestigde hü zich als
advocaat en procureur te Amsterdam.
In 1895 vertrok hij naar het buitenland
en werkte achtereenvolgens te Boedapest,
Weenen en Parijs.
In 1907 werd hij tot tijdelijk lector aan
de universiteit te Leiden benoemd, om
gedurende de afwezigheid van den hoog
leeraar van Vollenhoven diens colleges in
net koloniaal staatsrecht waar te nemen.
In hetzelfde jaar werd hij als leeraar in
de rechtswetenschappen aan de Neder-
landsch-Indische Bestuursacademie te Den
Haag verbonden.
In 1912 werd hij tot hoogleeraar te Gro
ningen benoemd, elf jaar later te Amster
dam.
Nog tweemaal heeft prof. Kleintjes ook
de Leidsche Universiteit na 1907
gediend en wel in 1932 gedurende een twee
de reis van prof. van Vollenhoven en even
zoo na het overlijden van dezen hoog
leeraar tijdens de vacature in 1933 en
1934.
Van zijn hand zijn verscheidene werken
verschenen, o. a.: „Het staatsrecht van
Ned.-Indië" (1903), welk werk bij den
vijfden druk in twee deelen is gesplitst
en onder den titel „Staatsinstellingen van
Ned.-Indië" resp. in 1927 en 1929 versche
nen is, en „Wetten en verordeingen be
treffende de staatsinrichting van Ned.-
Indië" (twee deelen 19271930).
Aan prof. Ph. Kleintjes kon vannacht
nog het H. Oliesel worden toegediend. De
plechtige uitvaart geschiedt op Vrijdag 27
Mei as. Om 9 uur wordt in de kerk van
O. L. Vrouw van den H. Rozenkrans de
Requiemmis opgedragen.
Dit overlijden is wel heel tragisch.
Bij het afbeheid, dat gisteren in de Aula
der Amsterdamsche Universiteit plaats
had, sprak o. m. prof. Bonger:
De wet zoo zeide spr. dwingt u om
heen te gaan. Een andere reden is er niet,
HET REGEERINGSJUBILEUM VAN
H.M. DE KONINGIN.
De regeeringspersdienst meldt:
Naar wij vernemen heeft de regeering
besloten, voor zooveel het rijkspersoneel
betreft, den dag, waarop het regeerings-
jubileum van H. M. de Koningin zal wor
den gevierd Dinsdag 6 September a.s.
te verklaren tot algemeenen nationalen
feestdag.
BEZOEK KONING LEOPOLD.
Op 14 November.
Zooals gemeld zal Koning Leopold van
België in het late najaar een officieel be
zoek brengen aan H. M. de Koningin. De
datum daarvan is vastgesteld op 14 Novem
ber. „Hbld."
DE OEFENINGSGELDEN VOOR
BURGERWACHTEN.
Eenige verlaging.
In een circulaire, gericht aan de burge
meesters en de burgerwachten, deelt de
minister van binnenlandsche zaken mede,
dat steunverleening aan de burgerwachten,
voor wat betreft de verstrekking van pa
tronen voor schietoefeningen, enz. in 1938
naar dezelfde regelen zal plaats hebben als
in 1937, behoudens een enkele wijziging.
Wat de oefeningsgelden betreft, is er
naar gestreefd het toe te kennen bedrag
zooveel mogelijk in verband te bregen met
het aantal oefenenden en het aantal gehou
den ofeningen.
De eisch om in het algemeen de uitgaven
van het ryk tot een minimum te beperken
heeft er toe geleid, dat noodgedwongen ook
op de uitgaven voor de burgerwachten,
welke ten laste van het rfjk komen, eenige
vermindering is toegepast. Mitsdien zal het
toe te kennen bedrag aan oefeningsgelden
voor het 2de kwartaal eenige vermindering
moeten ondergaan, terwijl ook het bedrag,
aan onderhoudsgeld uit te keeren, eenigs-
zins moest worden verlaagd.
NATIONALE R.K. COMMISSIE VOOR
JEUGDWERKLOOZENZORG.
Tweede congres ter bestudeering van het
vraagstuk der jeugdwerkloosheid.
Op 21 October 1935 hield de Nationale
R.K. Commissie voor Jeugdwerkloozenzorg
haar eerste congres ter bestudeering van
het vraagstuk der jeugdwerkloosheid.
Opnieuw meent de Nationale R.K. Com
missie voor Jeugdwerkloozenzorg in enke
le feiten voldoende motiveering te vinden
om dit probleem op een 2e congres aan de
orde te stellen en naar middelen te zoeken,
die helpend of stuwend kunnen werken.
Dit zal worden gehouden op Vrijdag 17
Juni te 's-Hertogenbosch.
De volgende onderwerpen zullen aan de
orde gesteld worden: „Arbeid voor onze
jongeren": prae-advies A. C. de Bruin,
voorzitter R.K. Werkliedenverbond te
Utrecht; „Arbeidsdienst voor mannelijke
jonge werkloozen": prae-advies prof dr. J.
de Quay te Tilburg en „Bevordering van
emigratie-mogelijkheden": prae-adviezen
prof. dr. J. Schmutzer te Utrecht en mr. H.
van Haastert, secretaris van het Emigratie-
Comité, te 's-Gravenhage.
NIEUWE C. A. O IN DE TYPOGRAFIE.
Verzoek tot verbindendverklaring
ingediend.
De Minister van Sociale Zaken maakt be
kend, dat de Nederlandsche Bond van Boek
binderspatroons, de Algemeene Nederland
sche Typografenbond, de Nederlandsche
Katholieke Grafische Bond en de Neder
landsche Grafische Bond een verzoek heb
ben ingediend tot verbindendverklaring
van bepalingen van de collectieve arbeids
overeenkomst voor het boekbinders-, pa
pierwaren- en enveloppenbedrijf in Neder
land, en dat bezwaren tegen inwilliging van
bedoeld verzoek schriftelijk kunnen wor
den ingebracht bij den minister van So
ciale Zaken vóór of op 11 Juni 1938.
want al bent u oud van jaren, uw geest is
nog frisch en vaardig. Spr. wilde, dat alle
jongeren nog zoo waren. Prof. Bonger
schetste den scheidenden hoogleeraar ver
volgens als een voortreffelijk collega, steeds
vriendelijk en hulpvaardig.
Ten slotte gaf hij uiting aan de hoop, dat
prof. Kleintjes en zijn echtgenoote nog
vele gelukkige jaren voor zich zullen heb
ben.
Een halve dag later was prof. Kleintjes
overleden.
Dit namnter beslaat uit
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De spanning rondom Tsjecho-Slowakije
wijkt Henlein heeft gisteren de eerste be
sprekingen gevoerd met Hodza. De eerste
indruk is gunstig. (2de blad).
De opstand in Mexico zou zich uitbrei
den. (2de blad).
De Chineezen melden successen. (2de
blad).
Binnenland
Plotseling is overleden prof. dr. Ph.
Kleintjes te Amsterdam. (1ste blad).
Bezoek van den Koning van België aan
Nederland. (1ste blad).
Viering van het regeeringsjubileum van
H. M. de Koningin. (1ste blad).
Twee doodelijke auto-ongelukken onder
Terheyden en Heino. (3de blad).
Inzake de ontploffing te Rotterdam is
gisteravond een man aangehouden, die in
relatie stond tot het slachtoffer van den
aanslag. (1ste blad).
DIT JAAR GEEN REMBRANDT-
TENTOONSTELLING.
Uitstel tot 1939.
Naar de „Tel." verneemt, is de Rem-
brandttentoonsteling in het Rijksmuseum,
geprojecteerd voor dezen zomer tijdens de
jubileumfeesten, uitgesteld tot het vol
gend jaar. Tal van omstandigheden hebben
verschillende bezitters doen aarzelen aan
de aanvragen gevolg te geven en reeds ge
dane toezeggingen werden ingetrokken.
Het comité hoopt het volgende jaar te kun
nen rekenen op die kunstwerken, welke
reeds waren toegezegd.
HET MIDDENSTANDSCREDIET.
Tot eind 1937 werd ruim drie millioen
verstrekt.
In een nota naar aanleiding van het ver
slag der Tweede Kamer over het wetsont
werp tot wijziging en verhooging van de
begrooting van financiën voor het dienst
jaar 1937 deelt de minister o.m. het volgen
de mede.
In artikel 96 is van drieërlei soort ver
goeding aan de Nederlandsche Midden-
standsbank sprake. In de eerste plaats kan
de gemelde instelling een vergoeding ont
vangen wegens verliezen, geleden op de na
de totstandkoming van de wet van 14 Ju
ni 1934 verleende credieten aan in liquidi
teitsmoeilijkheden geraakte, overigens ech
ter volwaardige middenstandsbedrijven.
Vervolgens biedt het artikel gelegenheid
tot vergoeding van de kosten van maatre
gelen, door de Nederlandsche Midden-
standsbank getroffen ter versterking van
het Nederlandsche middenstandscrediet.
Tenslotte is een bedrag uitgetrokken voor
vergoeding aan gemelde instelling ter te
gemoetkoming in de voor haar uit de ver
leening van vorenbedoelde credieten voort
vloeiende kosten.
Het aangevraagd crediet heeft tot een be
drag van 74.856.49 betrekking op de in
de tweede plaats bedoelde kosten van
maatregelen ter versterking van het mid
denstandscrediet.
Slechts tot een bedrag van 19.259.33
heeft het aangevraagde betrekking op ver
liezen, geleden op credieten, als bedoeld in
het eerste gedeelte van den begrootings-
post.
Aangaande de financieele resultaten, met
de hier bedoelde credieten behaald, kan
worden medegedeeld, dat tot op 31 Decem
ber 1937 in totaal credieten waren geopend
tot 'n bedrag van oorspronkelijk 3.060.478.
De daarop geleden verliezen beliepen per
gemelden datum een totaalbedrag van
70.663.
Wat art. 98 betreft, was slechts in een
enkel geval de schade, welke door den
staat ter zake van de exportcredietgaran-
tieregeling werd geleden, een gevolg van
insolventie van den betrokken afnemer.
Het totaal der schaden uit dezen hoofde,
van het begin der regeling af tot en met
1937 geleden en waarop geen verhaal meer
mogelijk was, bedraagt niet meer dan een
bedrag van 2618.83. In de andere geval
len, waarmede in 1937 in totaal een verlies
gemoeid was van 86.724, was de oorzaak
voor de op de transacties geleden schade
te zoeken in de maatregelen, door de lan
den, waarheen geëxporteerd werd, geno
men met betrekking tot het betalingsver
keer. Hoewel na afloop van de in de polis
sen vastgestelde wachttermijnen tot uitbe
taling van deze schaden moet worden over
gegaan, worden de desbetreffende bedra
gen toch gemeenlijk na verloop van eeni-
gen tijd terugontvangen, uit welke ont
vangsten de staat weder schadeloos wordt
gesteld.