De worsteling in
China
LUCHTVAART
Staatsgreep van
Cedillo
BUITENLAND
Land- en Tuinbouw
Letteren en Kunst
KERKNIEUWS
cell den lijd.
MAANDAG 23 MEI 1938
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 9
LANGS DEN LOENGHAI-SPOORWEG
Chineezen ontsnappen aan omsingeling:
Volgens Japansche berichten zou de toe-'
stand langs den Loenghai-spoorweg zich
ontwikkelden in het voordeel van Japan en
hoopt men, dat binnenkort langs de spoor
lijn Tientsin-Poekau een verbinding tus-
schen Noord en Midden-China tot stand
zal komen.
Volgens Chineesche berichten echter is
de Japansche opmarsch langs den Loeng-
hai-spoórweg definitief tot staan gebracht.
In een verwoeden tegenaanval hebben de
Chineezen Laihoeang heroverd. Gemeld
wordt, dat het gros van de Chineesche troe
pen, met inbegrip van de keurbenden, uit
het gebied van Soetsjau waren terugge
trokken vóór de Loenghai-spoorweg werd
afgesneden.
Een deel der Chineesche troepen, die
van Soetsjau naar het Oosten gedreven
werden, is er in geslaagd door de Japan
sche linies naar het Westen te breken,
langs den spoorweg Tientsin-Poekau.
Operaties tegen Hankau
Verklaringen van den Japanschen op
perbevelhebber Hata wijzen er op, dat de
huidige gevechten aan de Loenghai-spoor-
lijn de inleiding vormen tot operaties te
gen Hankau. Hata verklaart n.l., dat de
verovering van Hankau reeds een vastge
stelde zaak is. De uiterste vleugelgroep
van het Zuidelijke Japansche leger rukt
reeds op naar Tsjengsjien, het belangrijke
knooppunt van de Peiping-Hankausspoor-
lijn en de Loenghai-lijn. Deze Japansche
groep komt uit het Zuidoosten, de voor
hoede staat reeds op minder dan 100 K.M.
afstand van de stad. Alle plaatsen rondom
Tsjengsjien worden vanaf heden blootge
steld aan zware Japansche luchtaanvallen.
In Japansche militaire kringen noemt
men het voor het oogenblik de belangrijk
ste taak der overige Japansche legertroe-
pen de streek ten Zuiden van den Loeng-
haispoorweg te zuiveren. Men verklaart,
dat op deze wijze vrijheid in den rug voor
de operaties tegen Hankau kan worden be
reikt. In deze kringen verwacht men ech
ter nog langdurige gevechten.
Duitsche militaire raadgevers
teruggeroepen?
Naar uit Sjanghai wordt gemeld, zou de
Duitsche regeering gisteren allen Duit-
schen miltairen raadgevers, die in China
vertoeven, bevolen hebben naar Duitsch-
land terug te keeren. Men gelooft, dat ver
scheidene raadgevers, die geen aanhangers
van het nationaal-socialistische regiem
zijn, in China zullen blijven. Volgens be
richten uit dezelfde bron zou Duitschland
in het vervolg in het geheel geen materiaal
meer naar China zenden.
De Chineesche troepen vereenigd
Officieel wordt medegedeeld, dat alle
Chineesche stijdkrachten, die de Japan-
neezen volgens hun zeggen ten Zuidoosten
van Soetsjau zouden hebben omsingeld,
den spoorweg van Tiensjin naar Poekau
zijn overgetrokken en zich aangesloten
hebben bij de overige Chineesche troepen.
De Chineezen treffen ten Westen van
Soetsjau maatregelen voor den verderen
strijd. Zelfs wordt gemeld, dat zij reeds
een tegenaanval zouden hebben ingezet.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
MADRID GEBOMBARDEERD.
Zaterdagochtend vroeg hebben de troe
pen van Franco Madrid gebombardeerd,
vooral de Noordelijke wijken. De artillerie
van de regeering bracht ten slotte de ka
nonnen van de rechtschen tot zwijgen.
Een granaat is terecht gekomen op het
consulaat van Venezuela en heeft een broer
van den consul .Eduardo Lozano, die te bed
lag, gedood. Vier anderen werden gewond.
Volgens de eerste cijfers zijn bij dit
bombardement 4 personen gedood en 11
gewond.
Mislukte poging om Valencia te
bombardeeren.
Gistermorgen hebben drie watervlieg
tuigen, komende van Majorca, gepoogd bo
ven Valencia te vliegen. Zij werden echter
tegengehouden door het luchtafweergeschut
zoodat zij hun bommen in de omgeving van
Grao neerwierpen. Een der bommen viel
neer in de nabijheid van de haven, waar
brand veroorzaakt werd aan boord van een
Engelsch koopvaardijschip, de „Pentha-
nes" uit Londen, die een lading graan aan
boord heeft. Drie leden der bemanning wer
den gewond. Twee hunner bevinden zich
in ernstigen toestand.
DUITSCH VLIEGTUIG IN BRAZILIë
VERONGELUKT
ZES DOODEN
Bij Santos (Brazilië) is een Duitsch wa
tervliegtuig van de Condorlijn gevallen.
Zes menschen kwamen om het leven, on
der wie de Braziliaansche oud-minister van
justitie. Elf inzittenden zijn gered.
DE OPZET SCHIJNT MISLUKT TE ZIJN.
Generaal Cedillo is thans werkelijk in
opstand gekomen.
Officieel wordt althans medegedeeld, dat
bij in den nacht van Zaterdag op Zondag
gepoogd heeft een staatsgreep uit te voeren
Zaterdagavond tusschen vijf en zes uur
verscheen een vliegtuig boven San Luis
Potosi en liet vijf bommen op het vlieg
veld vallen, zonder evenwel schade aan te
richten, terwijl ook geen personen werden
getroffen. Regeeringsvliegtuigen poogden
het toestel te achtervolgen, doch vergeefs.
Op verscheidene plaatsen is het gisteren
tot gevechten tusschen de regeeringstroe-
pen en de afdeelingen van generaal Cedil
lo gekomen.
Te Rio Verde op 100 kilometer ten Zuid
oosten van San Luis Potosi hebben 300
opstandelingen getracht, een 200 man ster
ke afdeeling federale ruiterij in een hinder
laag te lokken. De opzet mislukte evenwel,
het kwam tot een treffen, waarbij de re-
geeringstroepen, die door vliegtuigen ge
steund werden, er in slaagden, de Cedillis-
ten te verdrijven.
Ook in de onmiddellijke nabijheid van
San Luis Potosi is het tot een schermut
seling gekomen, waarbij eenige rebellen
gedood werden
Generaal Cedillo bevindt zich te midden
van zijn medestanders. Naar verluidt heeft
hij zijn hoofdkwartier te El Salto geves
tigd. Een trein met federale manschappen
is naar verzekerd wordt, naar Las Palomas
onderweg, om de hacienda van den opstan-
digen generaal te bezetten. Alle verkeers
wegen en de telegraaf- en telefoonlijnen
zijn in het bezit der regeering.
De sterkte der regeeringstroepen in den
staat San Luis Potosi bedraagt op het
oogenblik 10.000, die der Cedillisten om
streeks achttienduizend man.
Te San Luis Potosi zelf heerscht naar
Havas meldt rust. Soldaten patrouillee
ren door de straten en regeeringsvliegtui
gen cirkelen boven de stad en haar omge
ving, speciaal ook boven de hacienda te
Las Palomas. President Cardenas heeft zijn
hoofdkwartier in de onmiddellijke nabij
heid der stad opgeslagen. De federale troe
pen hebben rond San Luis Potosi een groo-
ten ring gevormd, die langzaam wordt aan
gehaald.
Erger dan voorgesteld?
De correspondent van de New York
Times meldt uit Valles (staat San Luis de
Potosi), het centrum der aanhangers van
generaal Cedillo, dat de Cedillisten een
grooter gebied controleeren dan tot nu toe
werd gezegd.
Ongeregelde troepen controleeren het
grootste deel van den weg van San Luis
naar Antiquo Morelos, terwijl de bonds-
troepen meester zijn van de spoorlijnen.
De correspondent is van meening, dat 't
vrij veel tijd zal kosten om de rebellen in
dit gebied, dat veel lijkt op de Afrikaan-
sche wildernis, te bedwingen.
Heeft Cedillo 57 vliegtuigen?
Volgens een ander bericht uit Brownes-
ville zou generaal Cedillo de beschikking
hebben over 57 vliegtuigen, waarvan
eenige van het laatste Duitsche type zijn.
Bovendien zouden veel vliegtuigzendingen
uit de Vereenigde Staten Brownesville zijn
gepasseerd.
Ten slotte wordt uit San Luis gemeld,
dat een vliegtuig van Cedillo geprobeerd
heeft het huis, dat Cardenas thans bewoont,
te bombardeeren. Het toestel werd even
wel door regeeringsvliegtuigen verjaagd.
landsche veiligheid van der. staat te waar
borgen.
Men wil hiermede trachten een eind te
maken aan de ontoelaatbare actie van
vreemdelingen in het Groothertogdom,
welke indruischt tegen de sóuvereiniteit en
de veiligheid van het land. De regeering is
van meening, dat deze maatregelen ge
rechtvaardig worden door het feit, dat het
Groothertogdom een centrum schijnt ge
worden te zijn van spionnage. Spionnen
van elke nationaliteit kunnen ongestraft
in het land hun gang gaan. De huidige wet
geving biedt de openbare macht geen af
weermiddelen tegen dit optreden, dat in
strijd is met de neutraliteit van het land
en de gastvrijheid welke het Groothertog
dom aan vreemdelingen biedt.
ITALIË
NOORWEGEN ERKENT HET
ITALIAANSCHE KEIZERRIJK
Zaterdagochtend heeft de Italiaansche
minister van buitenlandsche zaken, graaf
Ciano, den gezant van Noorwegen te Rome
ontvangen, die hem mededeelde, dat de
Noorsche regeering haar gezant te Rome
thans beschouwt als te zijn geaccrediteerd
bij den koning van Italië en keizer van
Ethiopië.
DE KONING TE TRIPOLIS.
Zaterdagochtend is de Italiaansche ko
ning aan boord van zijn jacht „Savoia" te
Tripolis aangekomen. Hij werd door de be
volking hartelijk toegejuicht.
Tijdens het verblijf van den koning in
Lybië zullen grooté manoeuvres van de
troepen in Lybië worden gehouden.
Buitenlandsche Berichten
TRAMBOTSING TE PRAAG.
Tien gewonden.
Vanochtend zijn te Praag twee trams met
elkander in botsing gekomen. Er zijn tien
gewonden.
MINIATUURTREINEN IN BOTSING
Op de tentoonstelling te Glasgow zijn
twee miniatuurtreinen met elkaar in bot
sing gekomen. Zeventien personen werden
gewond.
POOLSCH DORP IN ASCH GELEGD.
Het Poolsche dorp Zolkiewka, in de
buurt van de stad Krasnystaw (Oost-Gali-
cië) is in den afgeloopen nacht geheel in
de asch gelegd. 300 huizen, met de bijge
bouwen, zijn een prooi der vlammen gewor
den.
NOODWEER IN STIERMARKEN
In de laatste dagen hebben buitengewoon
hevige regens in Stiermarken groote scha
de aangericht. Het geheele dal van de Mur
staat onder wated. Vele bruggen zijn weg
geslagen.
De spoorwegverbindingen zijn onderbro
ken, o.m. - de lijn KlagenfurtMaribor.
Twee personen zijn verdronken.
BOMAANSLAG OP TWEE
STOOMSCHEPEN TE FREDERÏKS-
HAVEN.
Onbekend gebleven personen hebben een
bomaanslag gepleegd op twee in de haven
van Frederikshaven liggende stoomschepen
van 900 ton elk. Deze schepen werden in
dertijd gebouwd op bestelling der reederij
Pysbe te San Sebastian. De recherche stelt
een onderzoek in.
Al wie een gewoon pak heeft gekocht moet
er later wel spijt van krijgen bij Kreymborg
niet liever 'n Waarboig-costaum te hebben
genomen.
öHéenbj KREYMBORG
DUITSCHLAND
KLACHTEN VAN POOLSCHE
MINDERHEID.
Vijf bladen van de Poolsche minderheid
in Duitschland publiceeren een artikel,
waarin de Duitsche minderheid in Polen
verweten wordt beweerd te hebben, dat de
Polen in Duitschland het uitstekend heb
ben. Volgens deze bladen zijn de omstan
digheden der Poolsche minderheid sedert
de Duitsch-Poolsche overeenkomst steeds
slechter geworden. De bladen zeggen tot
dusverre gezwegen te hebben, maar dat
niet lang meer te zullen doen, omdat men
misbruik daarvan maakt.
ENGELSCHEN HEBBEN EEN VISUM
NOODIG.
Met ingang van Zaterdag hebben hou
ders van een Britsch paspoort, die zich
naar Duitschland willen begeven, een
visum van het Duitsche consulaat noodig.
LUXEMBURG
TEGEN BUITENLANDSCHE POLITIEKE
AGITATIE.
De regeering van het Groothertogdom
heeft by de Kamer een wetsvoorstel inge
diend, dat ten doel heeft de buiten-
EEN BLINDE PASSAGIER
Aan boord van een Duitsch schip is te
Bremen een Amerikaansch onderdaan als
blinde passagier aangekomen. Hij heeft
begeven. Hij is gearresteerd en zal streng
zich te New-York aan boord van het schip
worden gestraft. Vervolgens zal hij wor
den uitgewezen.
EEN NIEUW WERELDWONDER
De grootste waterval in Braziliaansch
oerwoud
Op de grens van Argentinië en Brazilië,
midden in het reusachtige oerwoud, dat,
uitgestrekt over honderden kilometers, een
bijna natuurlijke grens tusschen de beide
staten vormt, liggen de geweldige water
vallen van de Iguassu. Daar deze gebieden
nog nimmer door ontdekkingsreizigers be
hoorlijk onderzocht zijn, daar het hun niet
mogelijk was, zoover in het oerwoud dood
te dringen, waren deze watervallen tot
voor kort geleden vrij onbekend. Ze wer
den bij toeval ontdekt door een paar vlie
geniers, die verschillende proefvluchten
moesten uitvoeren om tot een luchtver-
binding Rio de JaneiroAsuncion (Para
guay) te komen. Wel bestond er een ver
haal van een ontdekkingsreiziger, die be
weerde op zijn tocht watervallen ontmoet
te hebben, die hun Nigara-collega's in
hoogte en breedte overtroffen. Doch, omdat
dit juist door eert ontdekkingsreiziger ver
teld werd, schonk men er weinig geloof
aan.
Thans, nu de lijnjRio de Janeiro-Asun
cion' geopend is en deze zoo gelegd is, dat
ze dwars over deze watervallen gaat, is
men in staat de afmetingen van dit na
tuurwonder nader te bestudeeren. Inder-
DE TEELT VAN EIGENHEIMERS.
Het persbericht van deze dagen betref
fende te telen Eigenheimers op tuinbouw
teeltvergunning behoeft de volgende aan
vulling.
Om deze Eigenheimers in aanmerking
te doen komen voor de voor vroege aard
appelen te stellen prijsregeling, zal, even
als in vorige jaren, opgave der beteelde
oppervlakte aan de veiling moeten geschie
den. Voor deze opgaven komen niet in
aanmerking de telers, die in het bezit zijn
van een teeltvergunning uitsluitend voor
plantaardappelen; de telers zullen dus bij
de opgave hun teeltvergunning moeten
meebrengen, opdat aan de hand hiervan
de opgave door de veiling kan worden
gecontroleerd.
De opgaven der telers moeten voor 15
Juni a.s. gedaan zijn.
Aangezien tot nader order alleen Eigen
heimers geoogst mogen worden, die ge
teeld zijn op tuinbouwteeltvergunning,
zullen ook alleen die Eigenheimers geveild
mogen worden, waarvan opgave der be
teelde oppervlakte aan de veiling heeft
plaats gehad.
De aldus verkregen opgaven geven aan
de veilingen tevens de gelegenheid om te
controleeren of in verhouding tot de op
gegeven oppervlakte niet een te groot
kwantum Eigenheimers ter veiling wordt
aangevoerd.
Indien eenige fraude in deze zou worden
vermoed dan moet dit direct aan de
Groenten en Fruitcentrale ter kennis
worden gebracht, teneinde controle te
doen instellen.
KUNSTENAARS IN DE CRISIS.
DE HANDEN INEEN GESLAGEN.
Zaterdagmiddag hebben zeer vele afge-
\^ardigden van 25 kunstenaarsverenigin
gen uit het geheele land te 's-Gravenhage
vergaderd, onder leiding van mr. J. F. van
Royen, voorzitter van de Ned. Ver. voor
Ambachts- en Nijverheidskunst.
De minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, prof. Slotemaker de
Bruïne, woonde de vergadering bij.
Het doel der bijeenkomst was de samen
werking tusschen de verenigingen te
versterken, teneinde een verbetering van
de materieele positie der kunstenaars mo
gelijk te maken en het contact tusschen
kunst en maatschappij te herstellen.
Als resultaat van voorafgaande bespre
kingen kon aan de vergadering een pro
gram worden voorgelegd in den vorm
eener motie, waarmee de vergadering zich
aan het slot der besprekingen vereenigde.
In dit program worden de wenschen
der vereenigingen opgesomd en de mid
delen ter vervulling van deze wenschen
aangegeven.
In de eerste plaats wil men een orgaan
in het leven roepen, dat de bemiddeling
tusschen kunstenaar en publiek tot stand
brengt. Uitgaande van de ervaring dat
particulieren zoowel als overheidsinstel
lingen, kerkgenootschappen enz., die aan-
koopen zouden kunnen doen of in de ge
legenheid zijn opdrachten te verstrekken,
bijv. bij herdenkingen, den weg naar den
kunstenaar moeilijk weten te vinden, wil
men een orgaan, waartoe iedereen zich
wenden kan, waarmee men over de aard
van de opdracht of de aankoop en over
de prijs daarvan kan onderhandelen en
dat de kunstenaars aanwijst, die voor de
opdracht in aanmerking kunnen komen.
In de kringen der kunstenaars is men
er zich, vooral onder den indruk van de
tijdsomstandigheden bewust van geworden,
dat er „acquisitie moet wdrden gevoerd
voor de kunst'', zooals de voorzitter der
vergadering, mr. J. F. van Royen, het uit
drukte.
Aan de ministers van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, van Sociale Za
ken en van Binnénlandsche Zaken wordt
in de motie verzocht, telken jare de helft
van de opbrengst der zomerzegels te ver-
deelen onder de beoefenaars der vrije en
gebonden kunsten.
Aan den minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen in het bijzonder
wordt verzocht:
te willen bevorderen, dat bij de stich
ting van bouwwerken of de aanleg van
openbare wegen of parken, welke van
Rijkswege of onder goedkeuring van
Rijkswege worden tot stand gebracht, 1
of 2 pet. van de bouw- of aanlegkosten
worde gereserveerd voor opdrachten aan
kunstenaars of aankoopen van kunstwer
ken;
de aandacht van andere organen van
overheid en samenleving te willen vesti
gen op het belang van deze wijze van be
vorderen der Nederlandsche cultuur;
het beroep van den architect te be
schermen en den bouwkunstenaar syste
matisch en meer dan tot dusver gelegen
heid te geven deel te hebben in de stich
ting van gebouwen voor de overheid of
voor de publieke dienst.
De motie werd tenslotte met algemeene
stemmen aanvaard.
c!aad blijken deze veruit de grootste in
hun soort te zijn. De eerste bezoekers wa
ren enthousiast over „het verhevenste, wat
zij ooit in hun leven aanschouwd hadden;
een symphonie in groen en wit van een
overweldigende en onvergetelijke schoon
heid".
De zeerob stuurt met vaste hand
Zijn notedopje naar den hant.
Waarom verlaat hij 't ruime sop?
Zijn pakje Roode Ster is op/
Eerst nieuwen voorraad opgedaanl
Dan kan hij weer uit varen gaan...
NIEMEIJER'S
6, 10, 1 3 ct. per hall ons.
RIJKSWEG VIANEN—UTRECHT.
Nadat de openstelling van dezen weg,
welke oorspronkelijk op den lOden j.l.
zou plaats vinden niettegenstaande de weg
reeds gereed was, op het vastgestelde mo
ment werd uitgesteld, aldus meldt ons de
A.N.W.B., is thans deze openstelling door
het besluit van den Minister van den
20sten Mei een feit geworden.
De openstelling van dit nieuwe wegvak
beteekent dat het verkeer uit het Zuiden
naar het Noorden v.v. over de brug te
Vianen thans niet meer over den ouden
weg naar Utrecht met de beide tollen
gaat. Deze laatste weg is nu alleen nog
maar van ondergeschikt, locaal belang.
De nieuwe weg beschikt voorloopig
over één rijbaan ter breedte van 6.25 M.
doch tegen dat de autosnelweg Amster
damUtrecht gereed komt, zal de tweede
rijbaan, waarvoor de aardebaan thans
reeds wordt gemaakt, eveneens voltooid
zijn, zoodat de weg van Amsterdam tot
de brug bij Vianen dan een volledig auto
snelwegprofiel zal bezitten.
Dat de openstelling van het nieuwe
weggedeelte voor geheel autorijdend Ne
derland van belang is, besluit de ANWB,
behoeft nauwelijks gezegd. Niet alleen
was het instituut der beide tollen een doorn
in het oog van een ieder, die voor vrij
wegverkeer ijvert, doch daar bij was de
oude weg met zijn geringe verhardings
breedte en zijn gemengd verkeer van mo
torrijtuigen, bespannen voertuigen en
fietsers een der gevaarlijkste trajecten
uit ons land.
BENOEMING IN HET BISDOM HAARLEM
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft den Weleerw.' Heer J. R. F. Versteeg,
thans Kapelaan te Haarlem (H. Joseph)
benoemd tot Pastoor te Lambertschaag.
Als a soms eens teveel haa«
hebt om uw beurt af te wach
ten bij een kruispunt, dan is
"t een prettige zek' heid, dat
er een indere wagen voor u gij
klaar staat, die steeds den tijd jCaSl
heeft en altijd rustig z Ij n
beurt afwacht^vbS/
