Zware hotelbrand
in Amerika
DINSDAG 17 MEI 1938 29ste Jaargang No. 9033
S)e Ccid^clieSoii^cMvt
Telefoon: Administratie 985. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Weerzinwekkend
antl-natlonaal
Er is al herhaaldelijk op gewezen, hoe
anti-nationaal is het zich noemende „Na
tionale Dagblad" der N.S.B.
Maar, hoezeer wij daarvan reeds over
tuigd waren, een artikel in het laatste
nummer heeft ons toch niet alleen in de
hoogste mate geërgerd, maar ook met ver
bazing geslagen. Zóó brutaal en ongege
neerd hadden wij 't toch niet verwacht!
Daar lezen wij met vette letters aan het
hoofd van het blad:
Onze f-egeering geeft onze zelfstan
digheid prijs.
Haar politiek is in lijnrechten strijd
met die van den Zwitserschen Bonds
staat, die onverbiddellijk vasthoudt aan
hare neutraliteit.
De houding onzer Regeering moet
door hare dubbelzinnigheid en haar
dienstvaardigheid aan den Geneefschen
bolsjewieken bond de militaire bezet
ting van Nederland bij dreigend oor
logsgevaar tot onmiddellijk gevolg heb
ben.
Nu kan men verschillend oordeelen over
den Volkenbond en over de houding, die onze
Regeering tegenover en in den Volkenbond
inneemt maar het is ontzettend te dur
ven schrijven, dat de regeering de zelfstan
digheid van Nederland heeft..prijs gegeven;
dat een militaire bezetting van Nederland,
m.a.w. een gewelddadige grensoverschrij
ding, bij dreigend oorlogsgevaar, moet zijn
het onmiddellijk gevolg van de houding
onzer Regeering!Hier wordt dus reeds
bij voorbaat verklaard, dat, als „bij drei
gend oorlogsgevaar" een „militaire bezet
ting van Nederland" plaats grijpt, 'daarvan
geen verwijt moet worden gemaakt aan
dien met wapen-geweld overweldigenden
indringer, maar dat wij zelf, dat de Neder -
landsche Regeering daarvan de schuldige
oorzaak is, omdat die Regeering Nederlands
zelfstandigheid heeft prijs gegeven en om
dat haar houding zoodanig is, dat die mili
taire bezetting het onmiddellijk gevolg
daarvan van die houding der Nederland-
sche regeering dus moest zijn!
Dat is toch werkelijk weerzinwekkend
anti-nationaal.
Ieder recht-geaard Nederlander moet, als
hij zijn verstand en zijn gevoel laat spre
ken, daartegen in opstand komen.
Men kan veel en heel veel afkeuren
In de nationale en in de internationale po
litiek der Regeering dat blijve hier bui
ten beschouwing maar ieder Nederlan
der, die eerlijk wil zijn, zal toch met af
schuw verwerpen de bewering, dat de
houding der Regeering in de internationale
politiek zoodanig is, dat deze „de militaire
bezetting van Nederland bij dreigend oor
logsgevaar tot onmiddellijk gevolg (moet)
hebben"!
't Is weerzinwekkend!
Weerzinwekkend is 't ook, als in hetzelf
de artikel wordt geschreven over „de stille
verbinding van het politieke Katholicisme
met Moscou"!
Weerzinwekkend is 't ook als in hetzelfde
artikel wordt geschreven over „het trio van
den oorlog", n.l. „Goseling, Albarda en
Wijnkoop"!
Mogen wij zulk een schandelijke anti
nationale hetze en lasterlijke verdachtma
king nog langer verdragen?....
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
SOETSJAU: Er wordt thans weer fel
gevochten in China in de buurt van den
L-aenghai-ispoorweg. De stad Soetsjau is
het middelpunt van de gevechten. Van
twee zijden rukken de Japansche legers
naar deze stad op, uit het Noorden en uit
bet Zuiden. De berichtgeving uit deze
streken is niet altijd even betrouwbaar en
zoo kon het gebeuren, dat de Japanners
Teeds gemeld hebben, dat zij den spoor
weg op verschillende plaatsen hebben be
reikt en afgesneden, 'terwijl de Chineezen
verklaren, dat de spoorweg nog altijd vrij
is en dat zij met succes de opdringende
Japanners tegenhouden. In ieder geval
'hebben de beide Japansche legers zich nog
niet met elkander kunnen vereenigen, ge
lijk van Japansche zijde zelf wordt toege
geven, Volgens een telegram uit Sjanghai
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
WERKVERRUIMING.
Aan een artikel in de Maasbode over
werkverruiming is het volgende ontleend:
„Het is óók goed, dat er de aandacht
op gevestigd werd, dat met groote werken
alléén de werkloosheid niet blijvend opge
lost kan worden. Groote werken kunnen
ons voorloopig helpen; wij kunnen ze uit
onzen kapitaal-overvloed betalen. Maar zij
kunnen ons niet definitief helpen, zelfs
niet als men overgaat tot min of meer fan
tastische ondernemingen als het bouwen
van een „ligne de Goudriaan" of een pro-
fessor-Gelissen-stad. De efficiency en de
rationalisatie hebben ons bedrijfsleven over
meesterd en, al kunnen wij trachten de me
chanisatie wat te temperen, haar uitscha
kelen is onmogelijk. Wij zullen moeten ko
men tot aanzienlijke verkorting van den
arbeidstijd, inkorting van den arbeidsleef-
tijd, beperking der arbeidsvrijheid Het ge
tal acht is geen heilig getal; het zal onver
mijdelijk zijn, den leeftijd, waarop met ar
beiden begonnen kan worden, te verhoo-
gen en den pensioengerechtigden leeftijd te
verlagen; ten slotte zal overwogen moeten
worden, alle gehuwde vrouwen uit het ar
beidsproces te elimineeren, den vrouwen
arbeid in 't algemeen te beperken en de
cumulatie van betaalde functies te verbie
den.
Natuurlijk kosten deze dingen offers,
maar als men het eens is over deze twee
punten: le. de werkloosheid moet zoo snel
en zoo stevig mogelijk worden ingeperkt;
2e. dit moet geschieden met een zoo sterk
mogelijk handhaven van de wezenlijke per
soonlijke rechten, dan zien wij, buiten een
schijnbare oplossing in staatssocialistischen
zin, geen betere solutie dan een, die ons wel
offers vraagt, maar offers die wij allen bren
gen moeten, denkend aan het veel verge
ten en toch werkelijk al beheersehend
woord: „Gij zult den Heer uw God lief
hebben met heel uw ziel, heel uw verstand
en al uw vermogens en uw naaste als u
zelf, want aan deze beide geboden hangen
de wet en de profeten."
Wij moeten allen bedenken, hoe ver
schrikkelijk de werkloosheid is, hoe zij on
ze medemenschen demoraliseert en ons
volksbestaan zelf bedreigt. Dan zullen wij
den moet en de kracht hebben, om vast
beraden afstand te doen van dingen, die ons
lief zijn, van eenig comfort, van wat rui
mer mogelijkheid van beweging, van een
buitenlandsche reis, van een stuk zelfs van
ons bezit. Het kabinet moet de beste krach
ten los slaan, die leven in ons sterke volk.
De Nederlander is nuchter, maar juist daar
om vatbaar, vrijwillig offers te brengen.
Wij zullen ons volksbestaan handhaven
en daarom de werkloosheid aanpaken met
middelen, die uiteindelijk effect moeten
hebben.
Als dit de stemming wordt, zijn wij over
de toekomst van ons volk niet ongerust."
KONING LEOPOLD EN NEDERLAND
Naar aanleiding van de tegenwoordigheid
van Koning Leopold van België bij de
doopplechtigheid van prinses Beatrix wijdt
de T ij d een beschouwing aan „Koning
Leopold, een vriend van Nederland".
't Is opmerkelijk, zoo schrijft de „Tjjd"
o.m., dat Koning Leopold een Nederlandsch
spreekt en schrijft, waaraan niets ont
breekt.
„Sedert zijn' troonsbestijging aanvaardt
men aan het Hof te Brussel de Noord-Ne-
derlandsche uitspraak als maatstaf, het
geen drie jaren geleden bleek, toen de Ko
ning zijn twee oudste kinderen, prins Bou-
dewijn en prinses Charlotte, een maand
naar Noordwijk stuurde, om daar, in
Noord-Nèderlandsche omgeving en in 'n
ècht-Hollandsch gezin, de taal te leeren
spreken van verreweg het grootste deel van
zijn volk. Uit de vroeger, nog als kroon
prins, in ons land gemaakte uitstapjes
incognito en zélf den auto besturend, vaak
in gezelschap zijner onvergetelijke Gema
lin blijken 's konings behagen-stellen in
ons Nederlandsch milieu, zijn vriendschap
pelijke gevoelens voor ons volk. Dat dit
voorbeeld, om zijn kinderen een Nederland-
sche opvoeding te bezorgen, aanstekelijk
heeft gewerkt bij de Waalsche en Fransch
verwacht men algemeen vandaag een
stormloop op Soetsjau.
LONDEN: Het Britsche kabinet is giste
ren gewijzigd. Er zijn een paar minister
lord geworden, waardoor zij zitting heb
ben gekregen in het Hoogerhuis. Dat houdt
in, dat zij niet meer in het Lagerhuis mo
gen verschijnen en dat maakte hun po
sitie wat moeilijk. Vandaar dat zij vervan
gen zijn.
BURGOS: Z. H. de Paus heeft thans of
ficieel een nuntius aangesteld bij de Fran
co-regeering, die omgekeerd een ambassa
deur bij den H. Stoel heeft benoemd.
Daarmede heeft het Vaticaan het Franco-
regiem in Spanje erkend als de wettige
regeering.
sprekende aristocratie van België, is zeker
niet de geringste verdienste van 's konings
sympathie voor Nederland. In dat sedert
méér dan een eeuw verfranschte eigen we
reldje van Groqter-Brussel treedt nu, als
de nieuwste mode, de Noord-Nederlandsche
gouvernante op. De kinderen der gefortu
neerde of hooggeplaatste Belgen moeten nu
ook Nederlandsch leeren spreken; ja, goed
Nederlandsch, zónder dialect en mét dis
tinctie. Men capituleert niet voor het
Vlaamsch, maar voor de taal, die men het
Vlaamsch tot voorbeeld stelde in den tijd,
toen men het nog bestreed. Ziedaar de ver
heugende gevolgen van het koninklijk
voorbeeld, dat thans het Belgische Hof het
verfranschte burgermilieu van België voor
oogen houdt.
Aan Nederland en onze cultuur, aan onze
wereldpositie, wordt de laatste jaren in
België véél meer bekendheid gegeven. De
Fransche cultuur domineert er niet meer.
Was het niet op speciaal verzoek van Z. M.
Koning Leopold, dat er verleden jaar in het
gebouw van het Nederlandsche gezantschap
te Brussel 'n prachtig geslaagd Indisch
avondfeest werd gegeven, waarbij Javaan-
sche dansers en danseressen uit Bali bij
gamelang-muziek en tooverachtige licht
effecten optraden? De groote verzameling
kunstschatten uit Ned. Oost-Indië te Lae-
ken en de vele albums vol eigen gemaakte
foto's van wijlen Koningin Astrid zijn wel
het beste bewijs van Koning Leopold's be
langstelling voor het Nederlandsche stre
ven in het overzeesch gebied en elders.
Dat de nieuwe richting der Belgische
buitenlandsche politiek, enkele jaren ge
leden door Koning Leopold zelf aangekon
digd, nu ook een véél betere kans geeft aan
de, niet langer louter theoretische, maar
nu ook practische toenaderingspogingen
tusschen Nederland en België, schijnt ook
een gevolg van het persoonlijk initiatief
van Koning Leopold te zijn. Voor een
grondwettig vorst vereischt dit alles, na
tuurlijk, oneindig veel tact en savoir-faire.
Vooral in een land als België, waar tot
voor kort letterlijk alles nog onder de anti-
Vlaamsche psychose lag. De reeds zichtbare
resultaten eener kentering doen de zelf
standigheid van Koning Leopold des te
meer waardeeren".
DE RIJKSMIDDELEN
De opbrengst bleef over April ƒ3.105.563
beneden1 de raming.
De opbrengst van de directe belastingen
heeft tot ultima April j.L bedragen
46.833.543,97 tegenover 42.253.259,41 op
ultimo April van het vorig jaar, een meer
dere opbrengst 'thans derhalve Van rond
4.580.000,—.
Nemen we hierbij in aanmerking, dat
op ultimo Maart j.l. de opbrengst reeds bij
na 5 miliioen hooger was dan het vorig
jaar, dan valt in April, vergeleken met de
zelfde maand van 1937, een aanmerkelijke
achteruitgang in opbrengst te constateeren
en wel met ruim 417.000,
Voornamelijk is dit minder gunstige re
sultaat het gevolg van het verloop in de
opbrengst van de grondbelasting. Bracht
oeze belasting tot ultimo Maart nog ruim
3 ton meer op dan het vorig jaar, thans
is dit middel ruim 280.000 ten achter ge
bleven bij de opbrengst tot ultimo April
1937.
De vorige belastngen bleven alle in stij
gende lijn, behoudens, dat de op 31 Maart
bestaande meer-opbrengst van de belasting
van de doode hand ad 257.691,thans is
teruggeloopen tot een opbrengst van
191.215 in vergelijking met het vorig jaar.
Wat de overige middelen betreft, deze
toonen na de gunstige cijfers van de vori-
gemaand, waarbij de raming aanmerkelijk
werd overschreden, een sterke inzinking.
Bij een maandelijksche raming van
35.768.750 bedroeg thans de opbrengst
slechts 32.663.187,37, hetgeen zelfs nog
1.826.119,06 minder is dan de opbrengst
over April 1937.
Over de eerste 4 maanden heeft de op
brengst bedragen 136.697.799,13 tegen
over 133.704.527,01 het vorig jaar.
Konden we over het eerste kwartaal
reeds een vooruitgang boeken van ruim
4,8 miliioen, ae maand April heeft dezen
voorsprong op hét vorig jaar weer doen
terugloopen tot slechts bijna 3 miliioen
gulden.
En ten opzichte van de raming is de gang
van zaken zeer zeker allerminst gunstig te
noemen. Waar de raming voor vier maan
den 143.075.000 bedraagt, zien we derhal
ve, dat de opbrengst hierbij 6.377.100,87
is ten achter gebleven.
De inkomsten ten bate van het gemeen
tefonds hebben tot en met April bedragen
66.153.256,61 tegenover een raming van
63.140.000,—.
Voor het werkloosheidssubsidiefonds
waren de inkomsten tot en met April
j 20.860.825,51 bij een raming van
52.300.000 voor den geheelen dienst 1938.
De opbrengst ten bate van het verkeers-
fonds was in April 5.648.523,21 en over
de eerste vier maanden 9.971.879.87.
EISCHT NIET MINDER DAN 24 DOODEN
Twaalf personen werden gewond,
terwijl er 22 vermist worden.
Bij een brand, die een hotel te Atlanta
(Georgia) heeft verwoest, zijn twaalf per
sonen gedood en twaalf gewond.
Bovendien ligt nog een twaalftal per
sonen onder de puinhoopen begraven en
men heeft alle hoop opgegeven, hen nog te
kunnen redden.
Het D. N. B. meldt, dat nog 22 personen
vermist worden. Het reddingswerk wordt
ernstig belemmerd door den wind en door
het gevaar van instorting.
De brand, die het hotel vrijwel volledig
in de asch heeft gelegd en die met razende
snelheid om zich heen greep, is vroeg in
den morgen uitgebroken. Omtrent de oor
zaken staat nog niets vast.
Naar „United Press" nog meldt, schat
men het aantal personen, dat zich in het
gebouw bevond, toen het vuur uitbrak, op
60—75.
De brandmeester zeide, dat hij niet kon
gelooven, dat er iemand levend uit het ge
bouw heeft kunnen ontsnappen. Volgens
de verklaring van den eersten brandweer
man, die bij den brand aankwam, geleek
het gebouw op dat oogenblik reeds een
brandende petroleumfakkel.
Ten zeerste wordt het reddingswerk en
vooral een onderzoek naar de slachtoffers
bemoeilijkt door het feit, dat het vijf ver
diepingen hooge gebouw grootendeels is in
gestort.
De slachtoffers werden vrijwel allen ge
vonden in nachtkleeding, waar zij in den
slaap verrast zijn, velen ook vond men
dood op straat liggen, zij waren omgeko
men bij een poging, zich door den sprong
uit het venster te redden.
Het vuur ontstond in het sousterrein van
het gebouw. Er was een lift in het ge
bouw en de liftkoker heeft gemaakt, dat
het vuur zich zoo snel verspreiden kon. De
tocht daarin was zoo groot, dat het vuur
als het ware omhoog gezogen werd. Spoe
dig stonden alle verdiepingen in lichter
laaie. Geheele plafonds vielen omlaag en
bedolven de ongelukkigen, die, opgesloten
door het vuur geen anderen uitweg meer
hadden dan een sprong naar buiten, voor
velen van zes of negen meter hoogte.
Spoedig breidde het vuur zich uit en ook
het aangrenzende gebouw, een café, werd
aangetast. Verscheidene personen zijn ook
hier gewond.
Het brandalarm is gegeven door een
spoorwegarbeider, t.w. Williams. Deze zag
het vuur door het café naar buiten dringen
en stelde dadelijk het alarmsein in wer
king. Hij vertelde over deze eerste oogen-
blikken zijn ervaringen. Verschrikkelijk
was het oogenblik, dat hij een man uit de
bovenste verdieping omlaag zag springen.
Naar wij vernemen, zijn eenige perso
nen toch nog gered. Zij konden in het
springzeil der reddingsploeg springen. Van
hen, die daartoe niet meer in de gelegen
heid waren, moet echter worden aangeno
men, dat zij omgekomen zijn. Het is uit
gesloten, dat er nog gewonden gevonden
zullen worden.
De toestand van vele slachtoffers is van
dien aard. dat men hen nimmer zal kun
nen identificeeren.
ONGELUK IN LONDENSCHEN
ONDERGRONDSCHEN SPOORWEG.
Twee dooden en tal van gewonden.
LONDEN, 17 Mei (A.N.P.). De Lon
don Passenger Transport Board verklaart,
dat zich vanochtend in den ondergrond-
schen spoorweg bij het station Charing
Cross een ongeluk heeft voorgedaan.
Nader wordt gemeld, dat daarbij twee
personen om het leven zijn gekomen en
vele, naar men vreest, ernstig gewond zijn.
Het ongeluk gebeurde tusschen Charing
Cross en Temple, toen een trein in volle
vaart opreed tegen een op dat traject door
tot nu toe onbekende redenen stilstaanden
trein.
Volgens Havas zijn er een twintigtal ge
wonden.
COMPLOT TEGEN DE REGEERING VAN
LIBANON.
BEIROET (Syrië), 17 Mei (A.N.P.)
Hier zijn 70 gewapende personen in hech
tenis genomen, die zouden behooren tot
een partij, welke een samenzwering op
touw had gezet tegen de regeering der re
publiek Libanon. In beslag genomen bla
den hielden den eisch in voor het behoud
van het Fransche mandaat of voor een
rechtstreeksch Fransch bestuur.
(13 November 1936 hebben Libanon en
Frankrijk een verdrag geteekend ter ver
vanging van het mandaat. Vier dagen la
ter werd dit door het parlement van Li
banon geratificeerd. Krachtens het ver
drag verkrijgt Libanon het volgende jaar,
dus drie jaar na de ratificatie van het ver
drag, zijn onafhankelijkheid. Het wordt
thans door Frankrijk bestuurd krachtens
een Volkenbondsmandaat van 1920).
voornaamste nieuws
Bollenland
Zware strijd ooi den Loenghai-spoorweg
in China. (2de blad).
Britsch kabinet gewijzigd. (2de blad).
Incndenten in Tsjecho-SIowaklje. (2de
blad).
Zware hotelbrand in Amerika eischt 24
slachtoffers. (1ste blad).
Binnenland
De Rijksmiddelen in April. (1ste blad).
Lelden
De viering van het veertigjarig Regee-
ringsjubieum van H. M. de Koningin. (1ste
blad).
NIEUW-AMSTERDAM VESTIGT
RECORD.
OP DE LIJN R'DAM—NEW YORK.
De Nieuw-Amsterdam heeft de Ambrose-
vuurtoren bij New-York gisteravond om 21
uur Ned. Zomertijd gepasseerd. Hiermedo
is een nieuw record gevestigd op de lijn
RotterdamNew-York.
DE GERUCHTEN OVER EEN OPSTAND
IN MEXICO.
Er broeit toch wel wat.
WASHINGTON, 17 Mei. (A. N. P.>.
Gisteravond heeft men zich in der regee
ring na staande kringen tamelijk ongerust
gemaakt over de mogelijkheid van een
staatsgreep tegen president Cardenas. Dit
verontrustte nog meer dan de kwestie der
onteigening van de petroleummaatschap-
pijen.
Nieuwe geruchten over een staatsgreep
van fascistische strekking met buitenland-
schen steun vonden ditmaal hun oor
sprong in de op 14 Mei verrichte arresta
tie van zes Amerikaansche vliegers, die er
van beschuldigd worden vliegtuigen naar
Mexico te hebben overgebracht. De bestem
ming dezer vliegtuigen was Las Palomas
(San Luis Potosi). Eerst meende men, dat
deze vliegtuigen bestemd waren om naar
Spanje te worden uitgevoerd, doch thans
acht men het waarschijnlijker, dat zij be
stemd waren voor generaal Saturnino Ce-
dillo, die eigenaar is van een „estancia" te
Las Palomas.
Maatregelen in San Luis Potosi.
Overigens schijnt, ondanks een officieele
dementie uit Mexico bevestigd te worden,
dat buitengewone maatregelen werden ge
nomen in den staat San Luis Potosi, waar
een soort staat van beleg zou zijn afgekon
digd, daar de regeering van de gelegen
heid wenschte gebruik te maken om de
aanhangers van generaal Cedillo te ontwa
penen.
Ten opzichte van de gearresteerde vlie
gers wordt een zeer groot stilzwijgen in
acht genomen.
Men weet slechts, dat een hunner te New
York werd gearresteerd en de vijf anderen
te Houston (Texas). Houston bevindt zich
op ongeveer 1000 K.M. van den staat San
Luis Potosi.
Men meent te weten, dat generaal Ce
dillo het bevel zou voeren over ongeveer
18.000 gewapende boeren, waartegenover
de regeering maatregelen heeft genomen
om den staat San Luis Potosi te verdedi
gen tegen aanvallen uit de lucht.
DE EISCHEN VAN HENLEIN.
PARIJS, 17 Mei (A.N.P.) De correspon
dent van „Le Jour" te Londen maakt mel
ding van de nieuwe eischen van Henlein,
den leider der Sudeten-Duitschers.
„Dit nieuwe plan van Henlein werd te
Berlijn uitgewerkt, door von Ribbentrop.
Volgens onze inlichtingen, aldus het blad,
voorziet het in drie etappen:
1. de instelling van cultureele en admi
nistratieve autonomie voor de Sudeten-
Duitschers, erkenning van hun „nationale
souvereiniteit"en het evenredigheidsbegin
sel bij de bestuurslichamen.
2. De organisatie van een federale staat
volgens Zwitsersch model.
3. Afkondiging van een „neutraliteitssta-
tuut" voor den federalen staat Tsjecho-
Slowakije. Volgens Henlein zou hier geen
sprake zijn van gewaarborgde neutraliteit
naar het Belgische voorbeeld, doch volgens
de Scandinavische formule, van „staat zon
der bondgenootschappen".
De regeering te Praag zou niet alleen
haar bondgenootschap met Sovjet-Rusland
moeten opzeggen, doch ook dat met Frank
rijk.
Het zou zich dan blootgesteld zien aan
druk van drie buurstaten, die alle drie
zeer bekende territoriale oogmerken ten op
zichte van Tsjecho-Slowakije hebben.
