Vreeselijke instortings
ramp te Rotterdam
Oude muur vermorzelt zes volwassenen
en een baby
Weer een marine-vliegtuig neergestort
Felle brand te
's-Hertogenbosch
DONDERDAG 12 MEI 1938
DE LE1DSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 13
In het hart|e van Rotterdam Is gistermiddag tegen vier uur een
ongeluk gebeurd, waarbij zeven personen het leven hebben ver
loren, terwijl twee ernstig en zes licht gewond werden.
Op den hoek van de Hoogstraat en Valkensteeg is een oude
tweesteens muur, waarschijnlijk overgebleven van een vroegere
verwijding van de Valkensteeg, omgevallen. De brokstukken kwa
men op straat en aan den overkant In een calé terecht. De gevolgen
waren verschrikkelijk. In de steeg passeert dagelijks een druk ver
keer en ook nu bevonden zich weder talrijke menschen in de steeg,
toen de muur, die zeker acht meter hoog en vijl zes meter lang is,
over de straat vieL
Door de hevige stofwolken was in het begin nog niets van de
tragische gevolgen te zien, doch toen het stol was weggetrokken
was de aanblik des te verschrikkelijker.
De meeste slachtollers bleken op slag te zijn gedood. Hun
lichamen waren ontzettend verminkt. Met groote zorg werden deze
onder de pulnhoopen vandaan gehaald.
Een geweldige ruïne en
aangrijpende tooneeien
Omwonenden schoten ylings toe en ook
de geneeskundige dienst, die op enkele
minuten afstand van de plaats van het
gebeurde gestationneerd is, was dadelijk
met twee ambulance-auto's en acht ver
plegers ter plaatse. Ook de politie en
brandweer verschenen weldra, terwijl
eveneens de mariniers uit de naburige ka
zernes te hulp werden geroepen.
Hulp kon evenwel nauwelijks meer
worden geboden- Aanvankelijk werden
de lijken van vier slachtoffers, waar
onder een kindje, dat zich nog in een
kinderwagen bevond, geborgen. Bij
het verdere opruimingswerk vond men
nog drie personen, die eveneens over
leden waren, en yoorts een persoon,
die eera ernstige bekkenfractuur bleek
te hebben opgeloopen. Op last van de
bouwpolitie moest het opruimingswerk
tijdelijk worden gestaakt, daar eerst
het café-pand moest worden geschoord.
Men vermoedt, dat zich nog enkele
slachtoffers onder de puinhoopen be
vinden.
De ingestorte muur was van gemeente
wege indertijd opgetrokken naast het kle
dingmagazijn van den heer Mix, teneinde
dezen te beletten een étalage aan dien kant
van zijn magazijn in te richten. De bewo
ners van het perceel koesterden reeds
lang de vrees, dat de hooge muur zou om
vallen, daar de bovenkant een grooteren
afstand van den magazijnmuur vertoonde
dan de onderzijde. De bovenkant van den
muur is neergekomen op den zijkant van
het perceel van den heer D. Reese, die
daar een café houdt. Deze zijkant is ge
heel weggeslagen.
Ook aan de overzijde is een café geves
tigd. De echtgenoote van den houder van
dit café heeft het geheele ongeluk zien ge
beuren. Zij verklaarde, dat alles binnen
enkele seconden was geschied. De slag
was geweldig en ver in den omtrek hoor
baar.
Nadere bijzonderheden
De blinde müur, die ongeveer twintig bij
tien meter groot was, kwam plotseling,
zonder dat iemand er op bedacht was,
naar beneden. Een aantal voorbijgangers,
die het gevaar zagen aankomen, vluchtten
hevig gillend weg, maar een achttal per
sonen konden zich niet meer uit de voe
ten maken en werden onder het puin be
dolven. Een gedeelte van den muur kwam
terecht in een aan de overzijde van de
Valkensteeg gelegen proeflokaal van D.
Reese. De benedenpui werd er finaal uit
geslagen, de hardsteenen borstwering en
een tusschengelegen benedenmuur werden
circa 25 cm .naar binnen ontzet.
De tusschenmuur naar de trap vertoonde
zulke zware scheuren, dat instorten van
het gebouw elk oogenblik werd verwacht.
Nadat de muur in een hevigen slag was
neergekomen, werd de geheel Valkensteeg
in een dusdanige stofwolk gehuld, dat men
aanvankelijk geen overzicht had wat er
eigenlijk was gebeurd.
Verschillende personen, die nog net
aan een ongeluk waren ontkomen, kre
gen een zenuwtoeval en moesten ter
plaatse door personeel van de eerste
hulp bij ongelukken worden behandeld.
Van alle kanten schoten helpers toe om
te trachten de slachtoffers te redden. Men
verkeerde daarbij in de gunstige omstan
digheid, dat er bij den geneeskundigen
dienst, juist aflossing was, zoodat de
hoofdverpleger de heer R. Beetstra over
niet minder dan negen verplegers kon be
schikken. Met dokter van den Berg bega
ven deze zich met drie ziekenauto's naar
de plaats van het ongeluk, waar men bin
nen drie minuten arriveerde.
De inmiddels gewaarschuwde politie
vroeg assistentie van het corps mariniers.
De afdeeling mariniers bevindt zich mo
menteel in den Harskamp, maar er was
juist een detachement teruggekomen, dat
heden de plechtigheid in Den Haag zal bij
wonen. Onder leiding van den eersten lui
tenant E. J. baron de Lewe van Aduard
hebben ongeveer 25 man mariniers wacht
diensten, afzettingsdiensten en hulpdien
sten verricht. Zij waren uitgerukt met pio-
niersgereedsqhap.
Binnen tien minuten had men acht
slachtoffers uit de puinhoopen be
vrijd. Onder hen bevond zich o.a. een
moeder, die met een kindje van enkele
maanden in een sportwagentje pas
seerde. De kinderwagen werd totaal
verpletterd. Het stoffelijk overschot
van het kind in den wagen is in een
ziekenauto weggevoerd. De moeder
werd door den luchtdruk en het val
lende puin het café in geslingerd. Ook
zij heeft het leven hierbij gelaten.
In het café van den heer Reese bevon
den zich op dat moment slechts twee be
zoekers, die even het adresboek kwamen
raadplegen. Dit waren G. A. Roelant uit
de Vredenhofstraat, die slechts lichte ver
wondingen aan de hand opliep en de zee
man J. Westerduin, die ongedeerd bleef.
Een toevallige omstandigheid was het,
dat de kellner, P. Schepers, uit de Wille-
brordusstraat, juist naar het buffet was
geroepen om een bestelling uit te voeren.
Vlak achter hem ploften de stukken puin
neer, zoodat hij net den dans ontspron
gen is.
In het café bevonden zich bovendien
twee accordeonnisten, die voor muziek
zorgden. Dit waren J. Stedehouder uit de
Berkelstraat, die een wonde aan het voor
hoofd en aan een der oogen opliep en
daarom naar het ooglij dersgesticht is ver
voerd en Ant. A. Scheepmaker, die onge
deerd bleef. Deze woont een eindje ver
derop in de Valkensteeg.
Het pand was er zoodanig aan toe,
dat de bouwpolitie het niet raadzaam
achtte het reddingswerk zonder meer
voort te zetten. Elk oogenblik kon in
storting verwacht worden en aangezien
de slachtoffers, die eventueel nog on
der het puin begraven zouden kunnen
liggen, toch reeds dood zouden zijn,
heeft men het reddingswerk tijdelijk
stop gezet om eerst het café te onder
steunen.
Direct nadat de verschillende diensten
op het terrein van het ongeluk gearriveerd
waren, heeft men een ruime afzetting ge
vormd, zoowel op de Groenendaal, de
Oostmolenstraat, het Boerensteiger, de
Hoogstraat en de Korte Goudsche Wagen
straat. Het tram- en auto-verkeer is tot
ruim zeven uur verlegd.
Van de autoritfeiten, die op de plaats van
de ramp verschenen, noemen wij den bur
gemeester van Rotterdam, mr. P. Droog-
leever Fortuyn, ir. A. Witteveen, directeur
van den gemeentelijken technischen dienst
en wethouder J. Brautigam, Deze drie
heeren bevonden zich toen het ongeluk ge
beurde, juist met den minister van Water
staat, mr. dr. ir. J. A. M. van Buuren en
eenige raadsleden bij den tunnelbouw, van
waar zij werden weggeroepen. De minis
ter begaf zich evenwel niet naar de plaats
van het ongeluk.
Om half zes arriveerde in de Goudsche
Steeg het parket bestaande uit mr. H. A.
J. Reumer, officier van justitie en de sub
stituut-officieren J. C. V. Meischke en F.
M. Wilbrennik. Voorts waren aanwezig
hel volledige college van hoofdlieden \an
de brandweer en diverse commissarissen
van politie, alsmede een aantal inspecteurs
van de bouwpolitie met den chef ir. J. Val-
derpoort.
Zevende lijk gevonden.
Zooals gemeld werden onmiddellijk no
het ongeluk acht personen uit de puin
hoopen te voorschijn gehaald. Hiervan wa
ren er zes reeds overleden, terwijl twsc
personen zwaar waren gewond.
Woensdagavond om kwart voor tien werd
nog een zevende lijk gevonden, n.l.
van een man, wiens indentificatie nog niet
kon geschieden.
Het café van Reese is in den loop van den
avond van voldoende stutbalken voorzien,
zoodat het gevaar voor instorting gewe
ken is.
Als tragische bijzonderheid kan nog wor
den gemeld, dat de beide om het leven ge
komen vrouwen dicht bij den betreffenden
muur Stonden te praten, toen het ongeluk
gebeurde. Beide vrouwen hadden ieder nog
een dochtertje by zich en deze meisjes lie
pen vast door, terwijl de moeders bleven
staan. Op deze wijze zijn de jonge meisjes
aan den dood ontsnapt, doch hebben ont
zettende oogenblikken beleefd, toen zij haar
moeders onder het vallend gesteente zagen
bedolven worden.
Aangrijpende tooneeien hebben zich ook
in het ziekenhuis aan den Coolsingel afge
speeld, toen de familie van de slachtoffers
ontboden werd. De echtgenooten van de
beide vrouwelijke slachtoffers, krachtige
werklui, konden zich nauwelijks staande
houden, toen zij de zwaar verminkte lijken
van hun vrouwen zagen.
Deze middag en avond hebben voor
het personeel van het ziekenhuis en van
den G.G.D., dat anders wel gewend is bij
ongelukken handelend op te treden, ener-
veerende oogenblikken gebracht, welke zij
niet licht zullen vergeten.
Tal van fietsen, welke tegen den inge-
storten muur stonden geparkeerd, werden
uit de puinhoopen te voorschijn gehaald.
Om zeven uur gaf de politie aan ieder,
die niet voor de bergingswerkzaamheden
ter plaatse was, bevel, zich te verwijderen.
Zelfs omwonenden, onder wie de caféhou
der Herik, die zetbaas was In het thans
verwoeste café, werden met den sterken
arm weggeleid.
De belangstelling van het Rotterdam-
sche publiek was natuurlijk enorm groot
Achter de touwen, welke de nieuwsgierigen
op behoorlijken afstand van de plaats van
het ongeluk verwijderd hielden, verdrongen
zich tal van kijkers.
Op een gegeven moment zag men de le
den van de vrijwillige brandweer in draf
zich naar een bioscoop, welke vlak bij het
terrein van de ramp in de Hoogstraat ge
vestigd is, begeven. Men dacht, dat er in
het beschadigde perceel brand was ont
staan, doch dat was niet het geval. De brand
betrof een gebouw in de buurt, en om zich
toegang daarheen te verschaffen, moest
men het afgezette terrein passeeren.
De ingestorte muur.
Over den muur, die het tragische onge
luk heeft veroorzaakt is in den loop der
jaren zeer veel te doen geweest. Vroeger
stond ter plaatse een pand, waarin geves
tigd was de kruidenierswinkel van J. J. de
Haan. Dit huis is in 1913 afgebroken en in
den volksmond heette de open plek „Het
afgebrande huis". Van dit huis (dat, zoo
als gezegd, is gesloopt en dus niet is af
gebrand) was de blinde muur blijven staan.
De N.V. Mix, die aan dezen muur grensde,
had in de afgeloopen twintig jaar alle
moeite gedaan om dezen muur verwijderd
te krijgen, aangezien zij aan die zijde een
étalageruimte wilde maken. De onderhan
delingen met de gemeente hierover heb
ben evenwel steeds een negatief resultaat
opgeleverd, aangezien de gemeente-auto
riteiten er niets voor voelden den muur af
TWEE DOODEN TE BETREUREN.
GEWAAGDE STUNT MISLUKTE DOOR
VLIEGFOUT.
De Luchtvaartdemonstraties op Eelde en
boven Groningen zijn gisteren op wreede
wijze verstoord door een vliegongeluk, dat
aan twee militairen het leven heeft gekost.
Een landvliegtuig van den Marine Lucht
vaartdienst de Kooy, een Koolhoven FK
51 en met als registratieteekens E 1, is
kort na den start, toen de vlieger op onge-
geveer vijftig meter hoogte een stunt wil
de uitvoeren, overtrokken en afgegleden.
Onmiddellijk na de aanraking met den
grond vloog het toestel in brand.
De beide inzittenden waren de 30-ja-
rzge eersfe-luitenant Dusseldorf uit Am
sterdam, die een half jaar geleden uit In-
dië in Nederland is teruggekeerd en de 25-
jarige korporaal-waarnemer Hoekstra uit
Den McJdei. Zij waren op slag dood.
Het stoffelijk overschot van de beide ver
ongelukten is naar het Academisch Zieken
huis te Groningen overgebracht.
Er ontstond onder het publiek een pa
niek en het is een wonder, dat niet meer
menschenlevens te betreuren zijn.
Bijna een uur lang bleef de hitte zoo he
vig, dat men de plaats des onheils niet kon
benaaeren. Toen dit eindelijk mogelijk was,
vond men van de ongelukkige vliegers
niets dan de verkoolde resten. Van de ma
chine was slechts een verwrongen geraam
te overgebleven, terwijl allerlei onderdee-
len to' ver in den omtrek verspreid lagen.
te breken. Ook de vele klachten over het
feit, dat de muur teekenen van verval
toonde, liepen steeds op niets uit.
Nadere bijzonderheden.
Het stoffelijk overschot van het laatste
slachtoffer is naar het ziekenhuis Coolsin
gel vervoerd. Aangezien op den man geen
enkel papier of herkenningsteeken is aan
getroffen, tast men tot nu toe volkomen in
het duister omtrent zijn identiteit. Zijn
leeftijd bedraagt naar schatting ongeveer
dertig jaar. Het lijk was zwaar verminkt.
Dit was met bijna alle overige lijken even
eens het geval.
Om ruim elf uur was men met de op
ruimingswerkzaamheden, waaraan een
groot aantal gemeentewerklieden deelna
men, gereed. Voorloopig blijft bij het zwaar
beschadigde café nog een post staan, ter
wijl de Valkensteeg voor het verkeer
blijft afgesloten. Voor het weghalen van
het puin, waarmede de gemeentelijke tech
nische dienst was belast, werden vier
vrachtauto's met kiepinrichting gerequi-
reerd.
De blinde muur die is omgevallen, werd
vrij druk gebruikt door de bezoekers van
het Asta- en City theater, die gedurende de
voorstellingen hun fietsen daartegen afge
sloten neerzetten. Ook hedenmiddag ston
den daar 15 tot 20 fietsen, die alle totaal
vernield zijn. Men mag van geluk spreken,
dat het ongeluk niet even later gebeurd is
bij het uitgaan der bioscopen, aangezien
dan waarschijnlijk veel meer slachtoffers
te betreuren zouden zyn. Toen de muur
neersloeg ontstond er in het Asta-theater,
dat vlak naast het pand van den heer Mix
is gelegen, eenige beweging. Aangezien de
voorstelling bijna was afgeloopen heeft de
eigenaar van het theater het publiek even
toegesproken en het tot kalmte gemaand,
aangezien er niets in het theater zelf was
gebeurd. Er heeft zich dan ook geen pa
niek voorgedaan. Later konden politie en
brandweer en de overige hulpverle.enenden
van het bioscooptheater gebruik maken als
verbindingsweg naar het andere gedeelte
van de straat, aangezien de gewone com
municatie vanzelfsprekend geblokkeerd
was. Het was derhalve een druk heen- en
weer geloop in het theater, hetgeen abusie
velijk aanleiding gaf tot de veronderstel
ling, dat er in het theater zelf iets zou zijn
gebeurd.
Op de eerste verdieping boven het café
woont de familie Pronk, op de tweede de
familie Rondeltop en op de derde étage
woont de kastelein, de heer C. van Herik,
die op het moment, dat het ongeluk ge
beurde, juist een uiltje knapte. Hij werd
gewekt door het helsche lawaai en spoedde
zich onmiddellijk naar beneden om zijn
vrouw, die in het lokaal achter de tapkast
stond, in veiligheid te brengen. Toen hij
beneden kwam was het café reeds grooten-
deels vernield en de personen, die zich erin
bevonden hadden z!~h toen reeds naar
buiten begeven.
Op last van de bouwpolitie hebben, voor
dat men met het stutten van het pand is
begonnen, de bewoners het huis moeten
verlaten. Dit was ook het geval met de be
woners van het pand van den heer Mix.
Deze menschen zyn by familieleden onder
gebracht.
Naar wy tegen middernacht by infor-
Er was een groot gat in den grond gesla
gen.
De berging van de slachtoffers ge
schiedde onder leiding van den chef van
den vliegmedischen dienst van Soesterberg,
dr. J. Brouwer. De havenmeester Van Eel
de, had onmiddellijk den commandant van
het vliegkamp De Kooy, waar de „E 1"
thuis hcojxie, de kapitein-ter-zee K. van
Aller, die in het stadspark te Groningen
de demonstraties bijwoonde, gewaar
schuwd. Deze kwam naar Eelde in gezel
schap van den commissaris der Koningin
in de provincie en den commandant van het
veldleger luit.-generaal J. J. G. Baron van
Voorst tot Voorst.
De oorzaak moet geweten worden aan
het feit, dat de vlieger op te geringe hoog
te gestunt heeft. Toen zijn toestel afgleed,
had hii in de 50 meter, die beschikbaar
waren, geen gelegenheid meer zijn machi
ne te redresseeren. De vliegdienst van
Soesterberg heeft het geraamte uit elkaar
gezaagd, terwijl de stukken later in het
duister begraven zijn.
De 30-jarige officier-vlieger Dusseldorf
was een half jaar geleden uit Indië gere
patrieerd waar hij vijf jaar voor de ma
rine had gevlogen. Hij was ongehuwd. De
korporaal-vliegtuigmaker Hoekstra uit Den
Helder was gehuwd.
Ten slotte kan nog worden gemeld, dat
het toestel niet had deelgenomen* aan de
luchtgevechten boven Groningen aange
zien de machine als' reserve diende. De
vlieger heeft op eigen gelegenheid een de
monstratie willen geven voor het publiek,
dat zich om het vliegveld had verzameld.
Twee labrleken en een
portierswoning in vlammen
Vanochtend om half acht is in Den
Bosch een felle brand uitgebroken in de
lampenkappenfabriek en grossierderij in
eïectriciteitsartikelen van A. Voets, gele
gen achter den Ouden Boomgaard, hoek
WestwaL
Toen de arbeiders hedenmorgen de fa
briek binnen gingen en aan hun werk
wilden gaan, sloeg een geweldige rook
hen tegen. Zij ontdekten een begin van
brand in het archief. Spoedig werden de
politie en de brandweer gealarmeerd,
doch in korten tijd nam de brand zulk
een omvang aan, dat aan blusschen niet
te denken viel.
Het vuur vond in den grooten voor
raad zeer brandbare artikelen gretig
voedsel en zette het geheele fabrieks
complex in lichter laaie.
De brandweer, die kort na het uitbre
ken van den brand aanwezig was, stond
voor een moeilijke taak. Zij tastte het
vuur met al haar materiaal aan. Huizen
hoog sloegen de vlammen omstreeks acht
uur op en deelden zich mee aan hét na
bij gelegen fabriekscomplex van de N.V.
Nederlandsche Sigarenfabriek v/h. Euge
ne Goulmy en Baar en de portierswo
ning, gelegen aan den Westwal, die nog
tijdig ontruimd kon worden.
Beide fabrieken en de portierswoning
zijn reeds grootendeels door het vuur
vernield. Om half elf vanmorgen woedde
de brand nog steeds voort.
Er doen geruchten de ronde, dat de
brand ontstaan zou zijn door een kleine
ontploffing.
Er heerscht in deze dicht bevolkte
buurt een paniekstemming. De bewoners
uit de omgeving vluchten met hun huis
raad naar het nabij gelegen Berenwoud-
hofje, dat eveneens ontruimd moet wor
den.
De firma Voets is voor een bedrag van
tachtigduizend gulden verzekerd.
matie in het ziekenhuis vernamen was de
toestand van de beide zwaargewonden re
delijk wel.
Omtrent de situatie van de Valkensteeg
diene nog het volgende. De steeg, die on
geveer 10 meter breed is, vormt een on
derdeel van den verbindingsweg van het
oude havengedeelte in Noordelijke richting,
die ter plaatse de Boerensteiger, de Hoog
straat en de Kipstraat snijdt. Zij .vormt
slechts een zeer kleine schakel tusschen de
Hoogstraat en Boerensteiger. Haar totale
lengte is ongeveer veertig meter. Ook het
rijverkeer maakt van deze verbinding druk
gebruik.
De desbetreffende gemeentelijke diensten
stellen een uitgebreid onderzoek in naar
de oorzaak van de instortingsramp.
DE LIJST VAN SLACHTOFFERS.
Zooals gemeld werden onmiddellijk na het ongeluk acht per
sonen uit de puinhoopen te voorschijn gehaald. Hiervan waren er
zes reeds overleden, terwijl twee personen zwaar waren gewond.
Om kwart voor tien werd nog een zevende lijk gevonden n.l. van
een man, wiens identificatie nog niet kon geschieden.
Het café van Reese is in den loop van den avond van voldoende
stutbalken voorzien, zoodat het gevaar voor instorting geweken Is.
Volgens de laatste gegevens ziet de doodenlljst er als volgt uit:
de 43-jarige S. Kok uit de Breedestraat 45,
de 47-]arige W. Rotmans, krantenbezorger van de Voorwaarts,
Schommelstraat 19,
de 37-jarige mej. J. Offermeyergeb. Boumans, Kamperfoelïestraat
43b en haar baby van drie maanden,
de 41-jarige mej. A. Roelants, geb. Nuyten, Lindstraat 85,
de 18-jarige L. P. van der Walle, Duyststraat.
De zwaargewonden zijn:
de 76-jarlge H. R. Juch, Plantageweg 52, die o.a. een rechter enkel
en een linker dijbeen heeft gebroken en de 36-jarige J. Cornet uit
de Douzastraat 71a.
De zes personen, die licht gewond werden konden na verbonden
te zijn zich te voet huiswaarts begeven.
