9e-
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Uitbreiding produc
tieve Werkver
schaffing
Vreeselijke brand
te Tsjoengking
Vreeselijk mijn
ongeluk
te Derbyshire
DINSDAG 10 MEI 193S
29ste Jaargang No. 9027
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonm-tarieven zie pag. A
Giro 103003. Postbus 11.
Oil nummer bestaat uit
vier bladen.
Gewone menschen.
Bij de viering van het gouden jubileum
van den R.K. Volksbond te Amsterdam
heeft ook minister Goseling een korte toe
spraak gehouden. Wij verwijzen naar
het verslag in dit nummer. In deze toe
spraak zeide minister Goseling o.m., dat
het zijn vaste overtuiging is, dat de chris
telijke cultuur bij uitstek verzorgd kan
worden in de arbeidersklasse en onder de
kleine burgerij, welke het minst vatbaar
zijn voor dwaze mode-stemmingen van bui
tenaf.
Deze vaste overtuiging van minister Go
seling zal worden gedeeld door allen, die de
samenleving wat dieper bekijken dan aan
de oppervlakte.
Het is waar, dat gezonde vasthoudend
heid, dat liefde voor, op levenservaring van
geslachten, gerijpte traditie het sterkst leven
in de arbeidersklasse en in de, aan de hier
bedoelde arbeidersklasse grenzende, klasse
van kleine burgers.
Deze klassen zijn het minst vatbaar voor
dwaze mode-stemmingen van buitenaf.
Wij constateeren hier, natuurlijk, niet
een regel zonder uitzonderingen.
Voor deze klassen, waarin de christelijke
cultuur bij uitstek verzorgd kan worden,
heeft echter de parvenu en zulke parve
nu's zijn er velen! de waardeering, die
hij uitdrukt in het: 't Zijn maar gewone
menschen! Deze uitdrukking is lang
niet alt ij d slecht bedoeld, maar vaak
getuigt ze toch van een bekrompen gebrek
aan waardeering voor wat er leeft in de
kringen, waarin niet anders dan die „maar
gewone" menschen worden aangetroffen.
Wij zouden zonder het gezond conserva
tisme, zonder de echte degelijkheid van die
maar gewone menschen heel wat meer
kostbare levenswaarden in onze sa
menleving hebben verloren!
DE WERELD tN
VOGELVLUCHT
ROME: De Führer is hedennacht uit Ita
lië vertrokken en naar Berlijn terugge
keerd. Wij gaan er dus aan denken de re
kening op te maken om den uitslag van
deze reis te bezien. Dat is heel moeilijk,
omdat het dikwijls meer gaat om hetgeen
niet, dan om hetgeen wel gezegd wordt.
Een Duitsche interpretatie is die van het
„Hamburger Fremdenblatt", dat schrijft:
„Het is een onbestreden feit, dat _de
Britsche minister-president, zonder een
oorlog te willen, in het Lagerhuis, een En-
gelsche bijstandsverplichting voor Frank
rijk, voor het geval dit land zich ooit tot
verdediging zijner belangen gedwongen zou
zijn, niet van de hand heeft gewezen. Wel
nu, dezelfde vrijheid zal men ook de as
BerlijnRome moeten toekennen".
De correspondent van de Times te Istan-
boel laat echter een ander geluid hooren
en maakt zich de echo der ongerustheid en
levendige ontevredenheid, waarmede in
Turkije de uit Rome ontvangen berichten,
volgens welk de beide dictatoren het eens
zouden zijn geworden over hun „invloeds
sferen" zijn opgenomen.
De correspondent schrijft: Met het oog
op de hier door het onderhoud veroor
zaakte ongerustheid krijgt de reis van Ja-
lal Bayar, den Turkschen premier, en Rus-
tu Aras, den minister van buitenlandsche
zaken, een nieuw belang".
De correspondent doet voorts uitkomen,
dat de Balkanstaten thans te zeer gesteld
zijn op hun onafhankelijkheid om buiten
landsche inmenging te dulden.
In werkelijkheid zal de tijd moeten lee-
ren, wat het resultaat is van Hitler's Rome
reis en dat resultaat zal in zeer sterke mate
van de politiek van Frankrijk en Engeland
afhankelijk zijn.
GENèVE: In Genève heeft Avenol, wiens
aftreden als secretaris-generaal van den
Volkenbond wordt tegengesproken, de le
den van den Raad te eten gevraagd
dat heet dan plechtig: aan een noenmaal
vereenigd, blijkbaar in de hoop, dat er aan
een witte tafel meer te bereiken zal vallen
dan aan een groene.
Er zijn kwesties ter bespreking genoeg
netelige kwesties als de inmenging in Span
je, China, Japan en Abessynië. Of er nog
velen vertrouwen in deze besprekingen
zullen hebben is een vraag, al schijnt de
Negus wel tot dezen te behooren. Hij is ten
minste zelf naar Genève getogen om zijn
zaak te bepleiten. Maar de Volkenbond is
dan ook voor den Negus de eenigste stroo»
halm.
UITBREIDING AANTAL TEWERK-
GESTELDEN MET 50 PROCENT.
De regeeringspersdienst meldt:
De Minister van Sociale Zaken heeft he
den het navolgende rondschrijven aan alle
gemeentebesturen gezonden:
„Hiermede heb ik de eer uw college
te berichten, dat de regeering heeft
besloten te bevorderen, dat door mid
del van productieve werkverschaffing
aan een grooter aantal werkloozen
dan tot nu toe het geval is geweest
nuttige arbeid wordt verschaft Voors
hands is deze uitbreiding bepaald op
rond 50 pet. van het aantal der tot nog
toe tewerkgesitelden, gerekend over
het geheele land.
De regeering is bereid de hoogere
aanspraken, die als gevolg van deze
uitbreiding der werkverschaffing op
gewone bijdragen uit het werkloos-
heidssubsidlefonds zullen geboren wor
den in verband met het verschil
tusschen de kosten van steunverlee-
ning en de loonen in werkverschaf
fing te aanvaarden.
Bij deze uitbreiding dient op het vol
gende te worden gelet.
„Het is de bedoeling der regeering, dat
deze uitbreiding mede dienstbaar wordt
gemaakt aan het groote belang van het
scheppen van blijvende werkgelegenheid.
In de eerste plaats heeft de regeering
daarom gedacht aan een krachtige bevor
dering van alles, wat ligt op het gebied
.van ontginning, bebossching en ruilverka
veling.
Mochten dergelijke objecten in uwe ge
meente niet of niet voldoende beschikbaar
zijn, dan kunnen ook andere soorten van
objecten in aanmerking komen, mits ook
deze aan de voorwaarde, bij te dragen tot
blijvende werkverruiming, voldoen. Opdat
de regeering zich dienaangaande een oor
deel kan vormen, is het noodzakelijk, dat
zoodanige gegeven worden overgelegd, dat
het nu van het werk kan worden afgewo
gen tegen de blijvende kosten, daaronder
bgerepen die van onderhoud en exploi
tatie.
„Ik zal het op prijs stellen zoo spoedig
mogelijk door bemiddeling van den in
specteur voor de werkverschaffing de noo-
dige voorstellen van uw college te ontvan
gen. Nadat uw college zich bij mij er van
zal hebben vergewist, dat de voorgelegde
plannen mijn instemming zullen hebben,
waren ten spoedigste de eventueel noodige
besluiten tot begrootingswijziging bij ge
deputeerde staten uwer provincie ter
goedkeuring in te zenden".
„Ik doe hierbij namens de regeering een
krachtig beroep op uw college en door
middel van u op de burgerij, om de regee
ring, nu zij tot uitbreiding van werkver
schaffing heeft besloten, bij deze taak met
kracht terzijde te staan. Alleen toch door
een goede en voortdurende samenwerking
is het voorgestelde doel, dat ook door u
zal worden toegejuicht, te bereiken, n.l.
een grooter aantal werkloozen aan voor
de maatschappij nuttigen arbeid te hel
pen".
„Indien uw college nadere voorlichting
wenscht, kan het zich met den betrokken
inspecteur voor de werkverschaffing dan
wel rechtstreeks met mijn departement in
verbinding stellen".
De minister heeft de inspecteurs voor
de werkverschaffing opgedragen met groo
te kracht naar uitbreiding van de werk
verschaffing te streven.
Vermeerdering der tewerkgestelden
tot 75.000.
Ter illustratie van het bericht over de
uitbreiding der productieve werkverschaf
fing diene, dat het totale aantal in de
werkverschaffing tewerkgestelden voor
het geheele land in het jongste verleden
om de 50.000 geschommeld heeft. Het
laatst bekende totaalcijfer is dat van Fe
bruari 1938, dat 53.367 beloopt.
De bedoeling der ministerieele circu
laire is blijkbaar dat het totaalcijfer op
ongeveer 75.000 wordt gebracht.
De gepantserde
Staat
MINSTENS HONDERD DOODEN EN
GEWONDEN IN BRANDENDE
VOLKSWIJK
Een der armste, dicht bevolkte wij
ken van Tsjoengking, waar de tijdelijke
zetel der Chineesche regeering geves
tigd is, is tengevolge van een door een
ongeluk ontstanen brand vernield, waar
bij minstens honderd personen gedood
of gewond werden.
Niet minder dan zevenduizend houten
woningen werd door de vlammen ver
woest; dertigduizend personen zijn dakloos
geworden. De bewoners van de wijk ont
vluchtten in grooten angst de loeiende
vlammen, waarbij voor de nauwe stads
poort een zoo hevig gedrang ontstond, dat
velen onder den voet geloopen en doodge
trapt werden.
Er was veel militair vertoon, toen Mus
solini i niter tijd zijn bezoek bracht aan Hit-
Ier.
Er was niet minder militair vertoon, nu
Hitier te gas kwam in Italië, bij Mussolini
en den Koning.
En over en weer is gedemonstreerd, te
land, ter zee en in de lucht, dat men tot de
tanden gewapend is, dat onmetelijke be
dragen zijn besteed om geen ander
woord te gebruiken aan militaire uitga
ven, gezwegen nog van de zware persoon
lijke offers en lasten.
Men praalt ermee; men stoft erop; men
manifesteert het op een wijze, die van
groote zelfvoldoening getuigt.
Was er ooit een tijd, waarin het militai
risme hooger -en kostbaarder triomfen
vierde?
Men behoeft thans niet meer te spreken
van de „gepantserde vuist", zooals Wil
helm II dit in zijn glorietijd deed „ge
pantserde Staat" is tegenwoordig het ge
paste woord.
Maar de vraag rijst: is er nu ook groo
ter veiligheid verkregen? Geeft het pantser
voldoende zekerheid? Is het ondoordring
baar, en tegen eiken aanval, ae land, ter
zee en uit de lucht, bestand?
De onrust bij regeeringen en volken
moge op deze vraag het antwoord geven!
En dan/'er bestaat toch nog iets an
ders, dan materieele kracht, iets anders en
hoogers, dan het wapengeweld van den
Staat.
Ook, en vooral voor de inwendige rust
van een land, voor zijn welvaart en zijn
geluk.
Alleréérste eisch is daartoe een goede
verstandhouding tot de Kerk.
Mussolini heeft daarover in een onder
houd, dat hjj met den redacteur van een
Parijsch blad had, merkwaardige en niet
minder behartigenswaardige woorden ge
sproken, en togn opzettelijk of onopzet
telijk juist aan het adres van Duitsch-
land een ernstige waarschuwing doen hoo
ren.
Strijd tegen den godsdienst zeide hij
o.m beteekent strijd tegen het onaan
tastbare, en daarom ook tegen den men-
schelijken geest. De geschiedenis leert
steeds weer opnieuw, dat de Staat, ook al
strijdt hij met de sterkste wapenen, over
wonnen wordt, want geen enkel wapen,
hoe scherp >pok, kan de Kerk, vooral de
Katholieke Kerk, ernstige wonden toe
brengen.
Aldus de Italiaansche dictator, nu drie
jaren geleden in een persgesprek; en d i t
waren inderdaad woorden van een staats
man.
De Duce kon trouwens verwijzen naar de
ervaring, die een Napoleon en een iBs-
marek hadden opgedaan.
Is het niet onbegrijpelijk, dat zoovele
machthebbers terugvallen in een fout, of
vervallen tot een fout, die zich reeds tal-
looze malen heeft gewroken?
Geen geweld van sabel en bajonet ver
mocht ooit de geestelijke kracht te ver
slaan. Met gassen en granaten zal men
daarin evenmin slagen.
Het laatste en beslissende woord is niet
aan de materie, maar aan de moraal.
Wie daaraan nog twijfelen mocht, raad
plege de historie, en make zijn gevolgtrek
king uit den ondergang der geweldenaars.
En hij overwege tevens het woord, dat
aan Von Hindenburg, den man, die een
groot deel van zijn leven een houwdegen
was, wordt toegeschreven: De toekomst
van een volk, ook al moet het voor zijn
bestaan den strijd aanbinden, schuilt niet
in het zwaard, maar in het gebed
P. S.
TELEFOONVERBINDINGEN TUSSCHEN
POLEN EN LITHAUEN HERSTELD
De welstand in Leiden
en Omgeving
Een aanvulling betreffende
Alkemade
Door een toevallig verzuim ontbraken in
onze artikelen over den welstand in Lei
den en omstreken de gegevens betreffende
Alkemade. Voledigheidshalve willen wij ze
alsnog vermelden.
Het aantal belastingplichtigen per duizend
zielen liep in het laatste belastingjaar te
rug van 68 tot 62, derhalve met 8.8 pet., het
geen ongunstiger is dan de gemiddelde te
ruggang in Nederland, die 6.2 pet. be
droeg.
Het gemiddeld inkomen van de aangesla-
genen in de rijksinkomstenbelasting steeg
van 1769 tot 1786, een toename, die vrij
wel geheel is toe te schrijven aan het weg
vallen van een aantal kleine inkomens uit
de groep belastingplichtigen. Aan deze stij
ging van het gemiddeld inkomen kan dus
géén gunstige conclusie verbonden worden
betreffende het volksinkomen ter plaatse.
Het hoofdelijk inkomen liep terug van
ƒ120 tot ƒ11 of met 7.5 pet, tegenover een
daling van 6.3 pet. van het rijksgemiddel
de. Ook de koopkracht van de
Alkemader bevolking daal
de iets meer dan gemid
deld in het geheele land
het geval is geweest.
In den afgeloopen nacht, te middernacht
is bet telefoonverkeer tusschen Polen en
Lithauen hersteld, na achttien jaar ver
broken te zijn geweest. Te drie uur van
ochtend werden de eerste particuliere ge
spreken gewisseld.
De besprekingen over het hervatten van
het spoorwegverkeer worden voortgezet in
twee commissies, de eerste behandelt de
voornaamste overeenkomst, de tweedp de
technische bijzonderheden. Men verwacht,
dat Lanwarof of Zawiasy het Poolsche
grensstation zal worden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De strijd in China, Groote gevechten
verwacht (2e blad).
De strijd in Spanje. Weinig vooruitgang
voor de rechtschen (2e bliad).
Besprekingen te Genève over Spanje,
Abessynië en China (2e blad).
Hitier terug naar Berlijn (2e blad).
Geruchten over een opstand in Bolevia
(2e blad).
Grensincidenten tusschen Rusland en
Japan (2e blad).
De positie van Tsjecho-Slowakije (2e
blad).
Ernstig mijnongeluk in Derbyshire. Vele
dooden en gewonden (le blad).
Vreeselijke brand in Tsjoenghing. Hon
derd dooden (le blad).
VELE SLACHTOFFERS
Naar men vreest, zijn bij een ont
ploffing, welke zich om ongeveer zes
uur vanochtend heeft voorgedaan in de
mijn Markham te Duckmanton (Der
byshire) vele personen gedood of ge
wond.
Het ongeluk geschiedde juist toen de
nachtploeg door de dagploeg werd af
gelost.
Hulpcolonnes spoedden zich naar de
mijn. Binnen korten tijd waren veel
dokters ter plaatse.
De ontploffing vond plaats op onge
veer zeshonderd meter diepte, waar
tweehonderd arbeiders aanstalten maak
ten om de mijn te verlaten.
Tot nu toe zijn twaalf gewonden bo
vengebracht, die allen naar een zie
kenhuis moesten worden vervoerd.
Een nieuwe ontploffing
Vernomen wordt, dat, terwijl nog voort
durend gewonden naar boven werden ge
bracht, zich om acht uur een nieuwe ont
ploffing heeft voorgedaan. Er werden daar
op direct eenige voorzorgsmaatregelen
genomen.
Om negen uur werd medegedeeld, dat
27 mijnwerkers boven waren gebracht en
dat 123 personen zich nog steeds in de mijn
bevonden. Het aantal gewonden, dat naar
het ziekenhuis te Chesterfield is overge
bracht, bedraagt twintig. De Markham-mijn
is eigendom van de Stavely Coal and Iron
Company Ltd. Zij bevindt zich op 8 K.M.
van Chesterfield.
Deze maatschappij heeft drie groote mij
nen in eigendom.
Men vreest, dat verscheiden dooden te
betreuren zullen zijn, te meer daar zich,
zooals reeds gemeld, om acht uur een twee
de ontploffing heeft voorgedaan waarna
besloten werd een gedeelte van de mijn af
te sluiten.
Men brengt in herinnering, dat ook ver
leden jaar in de Markham-mijn een ont
ploffing heeft plaats gehad, waarbij negen
arbeiders werden gedood.
14 Dooden, 36 gewonden
Om elf uur werd officieel medegedeeld,
dat bij de ontploffing in de Markhammijn
14 personen om het leven zijn gekomen en
dat reeds 36 gewonden naar het ziekenhuis
zijn overgebracht.
Het aantal in de mijn ingesloten ar
beiders bedroeg om elf uur negentig.
Naar bekend wordt, zijn de meeste ar
beiders, die nog in de mijn opgesloten
zijn, ongedeerd. Wel hebben sommigen
kwetsuren opgeloopen van vallend puin.
De reddingscolonnes zetten hun werk
zaamheden voort. De manschappen zijn
voorzien van gasmaskers.
Binnenland
Bij de doop van Prinses Beatrix (1ste
blad).
De officieele opening van de nieuwe K.R.
O. (2de blad).
Op het gouden feest van den Ned. R.K.
Volksbond te Amsterdam. (1ste blad).
Tengevolge van een ontploffing heeft gis
teravond een ernstige brand gewoed op
de staatsmijn „Maurits" te Lutterade, waar
door de electriciteitsvoorziening van een
groot gedeelte van Zuid-Limburg stagneer
de (3e en le blad).
Omgeving
Z.H.Exc. Mgr. J. P. Huibers heeft hedenmor
gen ingewijd een nieuw paviljoen van het
St Ursula-gesticht te Nieuwveen. (2de
blad).
Sport en Wedstrijden
Gisteren hebben Hughan en San Swol
beiden hun enkelspel tegen de Franschen
verloren, zoodat deze met 32 wonnen en
in de volgende ronde komen (3e blad).
NA DE BESPREKINGEN TE ROME
Optimisme in Berlijn
LONDEN, 10 Mei (A.N.P.) De Daily
Telegraph meldt uit Berlijn, dat politieke
kringen aldaar de resultaten der bespre
kingen te Rome bestudeeren en haar be-
teekenis nagaan. In gezaghebbende krin
gen wordt nogal veel optimisme aan den
dag gelegd over de vooruitzichten van be
trekkingen tusschen Rome en Berlijn en
Parijs en Londen.
Men gelooft te Berlijn, dat wanneer een
maal het vraagstuk der Sudeten-Duitschers
zal zijn opgelost, een weg zal worden ge
vonden om het EngelschFransche Ver
bond nader te brengen tot de as Rome
Berlijn.
Naar verluidt, was dit een van de pun
ten, waarover Hitler met Mussolini en de
ministers van buitenlandsche zaken, Von
Ribbentrop en Graaf Ciano hebben beraad-
DE KEIZERIN VAN ABESSYNIë
OP WEG NAAR EUROPA
MARSEILLE, 10 Mei 'A.N.P.) Aan
boord van de „Mariette Pacha", die van
ochtend in de haven is aangekomen, be
vindt zich de gemalin van den Negus,
H, K. II. Manen, die vergezeld is van haar
zoon Prins Selassi. Zij heeft tegenover
journalisten verklaard op weg te zijn naar
Londen, waar zij den Keizer zal ontmoe
ten. „Ik weet nog niet", aldus Manen, „of
wij naar Genéve zullen gaan.
Voorts kan ik u nog niet zeggen, of wij
ons definitief in Engeland, waar onze kin
deren gaan studeeren, zullen vestigen".
Haile Selassie deze week nog niet naar
Genève?
LONDEN, 10 Mei (A.NP.) Bij aan
komst van Haile Selassie op de Abessijn-
sche Legatie werd medegedeeld, dat het
niet waarschijnlijk is, dat de Negus zich
neg deze week naar Genève zal begeven.
