De welstand in Leiden
en Omgeving
OUD-MINSTER VERSCHUUR OVER
DE WERKLOOSHEID
Naast sterke teruggang een begin
van verbetering
DONDERDAG 5 MEI 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
HET VORSTELIJK HUWELIJK
OP „HUIZE DOORN"
Zooals gemeld, is gisteren in Huize Doorn
het huwelijk gesloten tusschen den klein
zoon van den ex-keizer Louis Ferdinand en
de Russische grootvorstin Kyra Kirilovna.
Aan een verslag in de „Maasbode" over
het verloop der plechtigheden ontleenen
wij hier het volgende:
Aan het bordes van Huize Doorn zijn de
laatste gasten ontvangen. De oude ex-kei
zer is persoonlijk gekomen om H. K. H.
Prinses Juliana af te halen en aan zijn arm
wordt onze Prinses naar een der eere
plaatsen geleid. De ex-keizer draagt de
martiale uniform van commandant van zijn
geliefde garde-regiment.
Voor den katheder zijn de plaatsen gere
serveerd voor het bruidspaar. Daarachter
op de eerste rij, grootvorst Kyrill, de va
der van de bruid, ex-keizer Wilhelm en
zijn echtgenoote, prinses Hermine, kroon
prins Wilhelm, diens echtgenoote prinses
Cecilie en H. K. H. Prinses Juliana. Op de
tweede rij hebten plaats genomen, de groot
hertogin en hertogin van Meckelenburg,
Z. K. H. Prins Bernhard, prins Friedrich,
grootvorst Wladimir, de vorstin Zu Hohen-
lohe, prins Oscar en prins Hubertus.
Achter hen hebben de andere vorstelij
ke personen een plaats gekregen en ver
volgens komen de overige gasten en de.
hofhouding van „Huize Doorn".
Even na twaalf uur bestijgt dr. Döhring
den katheder, om den hartewensch te ver
vullen van den ex-keizer, de kerkelijke
inzegening van het huwelijk van zjjn klein
zoon. Dan schrijdt het bruidspaar lang
zaam de hal binnen, terwijl de organist
een preludium speelt op een psalm. Prins
Louis Ferdinand draagt de teerblauwe uni
form van reserve-officier bij de Duitsche
luchtmacht. Grootvorstin Kyra draagt een
wit bruidskleed, met een lange, witte sleep,
die reeds door haar grootmoeder bij haar
huwelijk werd gedragen en die voor deze
plechtigheid te Parijs is gemoderniseerd. In
haar arm draagt zij een bruidsbouquet van
oranjebloesem, myrthe en eenige kostbare
orchideeën.
Nadat het orgelspel is verklonken,
wordt een gemeenschappelijke zang aan
geheven. Ds. Döhring neemt dan het bruids
paar de geloofsbelijdenis af en gaat ver
volgens over tot het uitspreken van de
trouwrede. Tot'tekst heeft hij gekozen het
laatste vers van hoofdstuk dertien van
Paulus' eersten brief aan de Corinthiërs, de
mooie woorden: „En nu blijyen geloof,
hoop en liefde, deze drie; maar de meerde
re onder hen is de liefde".
Ds. Döhring herinnerde aan de grootmoe
der van den bruidegom, keizerin Augusta
Victoria, die zoo grooten invloed in de fa
milie heeft gehad. Zij was een diep-vrome
natuur. En in dit verband herinnerde de
feestredenaar aan de oude spreuk: de plaats
die een goed mensch betreden heeft, is hei
lig. Zij is in Doorn overleden en spr. be
sloot zijn pieuse herinnering aan haar met
de woorden: „Haar zegen zal het jonge paar
begeleiden".
Ten slotte wees dr. Döhring er op, dat
de bruid Grieksch-Orthodox is. Hier in dit
Evangelische huis, wilde hij, wat Evange
lisch en Grieksch-Orthodoxen gemeen
hebben, samenvatten in één woord: het
Godsvertrouwen.
Dan spreekt dr. Döhring de woorden
van de trouwformule en als bruidegom en
bruid hun „ja" hebben geantwoord, bidt
hij den zegen voor hen af, welk gebed
wordt gevolgd door het Onze Vader. Weer
knielt het bruidspaar voor den predikant
om den zegen te ontvangen en dan zingen
alle aanwezigen het lievelingskoraal van
keizerin Augusta Victoria, dat zoo vaak in
„Huize Doorn" geklonken heeft: „Jesu
geh' voran, auf der Lebensbahn".
De feestmaaltijd.
Na afloop van de kerkelijke plechtig
heid vereenigden alle aanwezigen zich aan
een eenvoudigen feestmaaltijd. Hier zat H.
K. H. Prinses Juliana aan de rechterhand
van ex-keizer Wilhelm. Aan haar'rechter
zijde zat kroonprins Wilhelm, de vader van
den bruidegom.
De feestmaaltijd was geheel gesierd met
roode rozen en bood, met al de schittering
van de uniformen, decoraties en eere-tee-
kenen, een zeldzamen aanblik. Het was een
oogenblik, als had het raderwerk van den
tijd hier op dezen zonnigen lentedag stil
gestaan. Dit was even het Potsdam uit den
glorietijd van het keizerrijk.
Ex-keizer Wilhelm spreekt.
Bij den aanvang van den feestmaaltijd
heeft de ex-keizer de gasten toegespro
ken, met een van die korte, kernachtige
speechen, die hem in Doorn nog altijd van
het hart moeten, als hij de familie rond
zich vergaderd weet. Hij begon zijn toe
spraak met een hartelijk welkom aan de
bruid: „Sei wilkommen in diesem Haus,
liebe Kyra". Dan sprak hij er zijn vreug
de over uit, dat de oude verwantschap tus
schen de Hohenzollerns en de Romanoff's
weer is opgeleefd en bestendigd. Het is nu
het toeval, dat deze beide jonge menschen
heeft samengebracht en de oorzaak werd
van een liefde, die puur is, zonder eenige
berekening. Dan wees hij het jonge paar
op de verantwoording, die het op zich
neemt. Als diep geloovig Christen hield
hij hun beiden de stelling voor, dat men
een gezin niet anders vestigen kan dan
op de rots van het Christelijk geloof. Dan
kan het ook strekken tot nut van het va
derland en van de familie. „God zij met
u beiden, mijn zegen op u beiden", zoo
.besloot de ex-keizer zijn toespraak.
De gasten vertrekken.
Onder de eerste gasten, die van „Huize
Doorn" vertrokken, waren H. K. H. Prin
ses Juliana en Prins Bernhard, die, luide
toegejuicht door de samengestroomde me-
In Parkzicht hield gisteravond mr. dr.
T. J. Verschuur, oud-minister van econo
mische zaken, voorzitter der R. K. Staats
partij, een rede voor het kader van de
rijkskieskringorganisatie Amsterdam. Een
honderdtal bestuursleden der afdeelingen
was aldaar bijeen. Tot onderwerp had hij
gekozen de werkloosheid.
Spreker begon met eenige cijfers over
dit verschijnsel. Zij geven zeker eenige
verbetering te zien. Voorts zijn zij eens
deels te groot weergegeven, daar de ruim
50.000 te werk gestelden er nog in zijn
opgenomen. Anderzijds zijn zij te klein,
daar als werkloozen niet te boek staan
velen uit den middenstand en uit de hoo-
gere standen, die ofwel in het geheel niet
aan den slag kunnen komen, ofwel onbe
vredigend.
Hoezeer men ook door ontroering is
aangegrepen, billijk en rechtvaardig moet
men blijven. Waarheid gebiedt te erken
nen, dat er veel, zeer veel gebeurt in ons
land. Alleen maar begaat onze regeering
de fout haar werk als het ware verborgen
te houden. Elders is er een propaganda-
ministerie, hier schuwt de regeering van
reclame. Elders gebeurt alles met den
grooten trom, hier met den stillen trom.
Als er weer een mooie brug klaar is, komt
er een straatmaker, die het laatste zand
wat aanveegt en die zegt tegen de weg
gebruikers: ziezoo, je kunt erdoor. Elders
belegt men een groot feest, dat bij ons de
eerste spade in den grond ook reeds heeft
plaats gehad. Bij ons moet het een Moer-
dijkbrug zijn, wil men een, nog zeer be
scheiden, plechtigheid organiseeren. Onze
Wieringermeer is heel wat grooter werk
dan de Pontij nsche moerassen, maar er is
veel minder film van gemaakt. Onze re
geering doet zichzelf onrecht èn aan ons
volk, dat de werkloosheid draagt en recht
op heeft bemoedigd te v/orden. Vroeger
waren wij in de handelspolitiek lamme
goedzak, thans in de propaganda: houten
Klaas. Aan de cijfers toonde spreker aan,
hoeveel er reeds gebeurd moet zijn.
In bijzonderheden ging spreker na de
verschillende terreinen, waarop de bestrij
ding der werkloosheid geschiedt. Achter
eenvolgens: de handelspolitiek, als hulp
bij onze productie, de ordeningsmaatrege
len, de groole publieke werken van het
wegenfonds en het werkfonds, de werkver
schaffing, de industrie-financiering, de
werkverruiming (in engeren zin). Na de
beteekenis dezer onderdeelen te hebben
ontwikkeld, drukte spreker als zijn over
tuiging uit, dat zij veel meer moeten wor
den gecoördineerd. Het is onbegrijpelijk,
dat werkfonds wegenfonds en werkver
schaffing naast elkaar werken, met slechts
heel weinig onderling verband. Hier moet
betere organisatie komen. Het ware ge-
wenscht, dat een krachtige figuur, met rui
me bevoegdheid, die niet anders dan met
de drie betrokken ministers heeft te ma
ken, hier de leidsels in handen krijgt. Zou
dit niet iets zijn voor den minister zonder
portefeuille, Col ij n zelf? aldus spr.
Spreker noemde allerlei symptomen op,
waaruit men mag afleiden, dat de regee
ring met geheel vernieuwd elan de werk
loosheid gaat aanvatten.
Uit een economisch oogpunt is het onder
houden van een leger van werkloozen de
grootst denkbare luxe. Ze op te nemen in
werkplannen met een behoorlijk econo
misch nut, zij het dat zij volgens gewone
opvatting niet rendabel zijn, zal in vele
gevallen nuttiger zijn, zuiver economisch,
dan de steunverleening.
Wij brengen de werkloosheid thans meer
dan vroeger in verband met het moreel
van ons volk en zelfs met de onafhanke
lijkheid. Als de les van Oostenrijk ons niet
heel veel zegt, dan hebben wij onze oogen
en ons verstand verloren.
Plannen, of liever een complex van
plannen schudt men niet uit den mouw.
Dat onze werkverschaffing zoo prachtig
op peil wordt gehouden, is reeds een groo-
te verdienste. Er zijn duidelijke teekenen,
dat het tempo nog opgevoerd wordt. Zoo
zouden wij ons in den minister van econo
mische zaken geheel vergissen, als wij niet
ook plannen voor het werkfonds, nieuwe
plannen zouden mogen verwachten. Reeds
eerder heeft spreker op dit punt vertrou
wen in de regeering uitgesproken.
Van positief christendom moet op dit
terreinblijken. En met vertrouwen zegt
spreker: zal dan ook blijken.
nigte, naar Baarn terugreden. Ook het ge
volg van ons Prinselijk Paar was in groot
gala en aankomst en vertrek van deze gas
ten behoorden tot de mooiste momenten,
die de wachtenden voor het poortgebouw
beleefden.
Ex-kroonprins Wilhelm naar Berlijn
vetrokken.
De Duitsche gasten, die de huwelijks
plechtigheid op „Huize Doom" hebben bij
gewoond, zijn geleidelijk weer naar hun
vaderland teruggekeerd.
Ex-kroonprins Wilhelm heeft hedenmor
gen met den D-trein naar Berlijn, welke om
8.31 uur van Amersfoort vertrok, den terug
reis aanvaard. Hij kwam per auto uit
Doorn aan en begaf zich daarna onmiddel
lijk naar den trein, waar hij in een gere
serveerde coupé plaats nam. Op het perron
waren marechaussees aanwezig
Behalve de op deze pagina geplaatste
photo's hebben wij nog een tweetal photo's
van deze bijzondere gebeurtenis opgeno
men in de photo-pagina.
Prof. dr. P. C. T. van der Hoeven
tijdens zijn welkomstrede op het inter
nationaal congres voor verloskunde en
gynaecologie in het Koloniaal Instituut
te Amsterdam
Hoe ts het mogelijk, dot Wacnborg-Kleedlng
apart van stof en apart van bewerking is?
Omdat Kreymborg er geen massa-werk van
maakt.
alleen bij KREYMBORG
GISTER HAD OP HUIZE DOORN DE KERKELIJKE HUWELIJKSINZEGENING
PLAATS VAN PRINS LOUIS FERDINA ND VAN PRUISEN EN GROOTVORSTIN
KYRA VAN RUSLAND. Tijdens de lunch, van links naar rechts: De ex-Kroonprins
Wilhelm, H. K. H. Prinses Juliana, en de ex-keizer van Duitschland Wilhelm.
Ofschoon de opleving in handel en in
dustrie, die na de devaluatie is ingetre
den, wel eenige verbetering heeft gebracht
in de financieele omstandigheden van het
Nederlandsche volk, komt daarvan nog niet
veel tot uitdrukking in de door de belas
ting-administratie verzamelde gegevens
over het afgeloopen dienstjaar. Integen
deel toonen deze gegevens voor tal van ge
meenten weer een verdere inzinking ten
opzichte van het vorige jaar. Toch kan,
ook in onze omgeving reeds hier en
daar van eenige verbetering gesproken
worden, zooals uit onderstaande opgaven
blijken kan.
Een eerste maatstaf voor de beoordeeling
van den welstand eener plaatselijke bevol
king ligt in het aantal inwoners, dat aan
geslagen is in de rijksinkomstenbelasting.
Het uitgangspunt van den wetgever is im
mers geweest dat ieder, die slechts in het
noodzakelijke levensonderhoud van zich en
de zijnen kan voorzien of die zelfs dat
niet kan van belastingplicht zou zyn
vrijgesteld, en dat alleen zij, die een groo
ter inkomen hebben dan voor het noodza
kelijk levensonderhoud vereischt wordt, via
de belastingen zou bijdragen in de ge
meenschappelijke lasten. Belastingplicht
en betrekkelijke welstand vallen dienten
gevolge samen en hoe algemeener de wel
stand over de bevolking is verbreid, des te
hooger zal dus verhoudingsgewijze het
aantal belastingplichtigen zijn. Omgekeerd
wordt in de daling, c.q. de stijging van het
aantal belastingplichtigen over een be
paald jaar de beperking, c.q. de verruiming
van de welstandsverbreiding nauwkeurig
weerspiegeld.
Voor een zuivere vergelijking is het noo-
dig den invloed van de bevolkingstoe- of
afname geheel uit te schakelen. Te dien
einde geven wij onderstaande berekenin
gen aller per duizend inwoners. In onder
staande staatjes vermeld de eerste cijfer-
kolom het aantal aangeslagenen in de rijks-
inkomstenbelasting over 1936; de tweede
kolom geeft dit aantal voor 1937 weer, ter
wijl de derde kolom de procentueele wijzi-
GISTEREN HAD OP HUIZE DOORN DE KERKELIJKE HUWELIJKS-INZEGENING PLAATS VAN PRINS LOUIS FERDI
NAND VAN PRUISEN EN GROOTVORST IN KYRA VAN RUSLAND. Het gelukkige Bruidspaar met ex-keizer Wilhelm.
ging vermeldt. Ter vergelijking stellen wjj
naast de cijfers van Leiden en omliggen
de gemeenten het rijksgemiddelde.
Belastingplichtigen Daling
per duizend zielen in
1936 1937 pet.
Rijksgemiddelde
Leiden
182
169
7.1
Het laatste belastingjaar is voor onze stad
derhalve wat ongunstiger gebleken dan het
voor het land als geheel geweest is. Niet
temin is het aantal aangeslagenen ook thans
nog beduidend grooter dan het rijksgemid
delde. In de volgende nabij gelegen ge
meenten ontwikkelde de toestand zich in
het laatste jaar relatief gunstiger dan het
rijksgemiddelde
Bodegraven
Haarlemmermeer
Leiderdorp
Leimuiden
142
140
1.4
Rijnsburg 90 89 1.1
Voorhout 65 62 4.6
Voorschoten 158 155 1.9
Wassenaar 157 249 3.1
Woerden 165 155' 6
Woubrugge 88 86 2.2
Zoetermeer 137 130 5.1
Zwammerdam 99 95 4.
Bleef in bovengenoemde gemeenten de
beperking van de welstands-verbreiding ge
ringer dan het rijksgemiddelde, minder
gunstig ging het toe
in:
Ter Aar
55
50
9.1
Alphen aan den Rijn
123
113
8.1
Hazerswoude
89
82
7.8
Hillegom
143
131
8.4
Koudekerk
103
94
8.7
Moercapelle
110
99
10.—
Nieuwveen
89
83
6.7
Noordwijk
118
106
10.1
Noordwijkerhout
78
71
9.—
Rijnsaterwoude
101
94
6.9
Valkenburg
98
88
10.2
Warmond
152
136
10.5
Zevenhoven
79
73
7.6
Zoeterwoude
100
90
10.—
Bepaald ongunstig was het laatste be
lastingjaar voor:
Barwoutswaaredr 83 72 13.2
Benthuizen 112 93 17.
Katwijk 100 88 12.—
Veur 140 122 12.8
In deze vier gemeenten ging het aantal
belastingplichtigen in één enkel jaar dus
met een achtste deel of méér terug! In alle
hierboven vermelde plaatsen zette de in
zinking van vorige jaren zich meer of
minder sterk voort. Een ander, veel bemoe
digender beeld veetroonen allereerst:
Lisse
Nieuwkoop
113
74
113
74
In deze beide gemeenten bleef het aan
tal belastingplichtigen per duizend zielen
het laatste jaar constant, hetgeen in ver
gelijking met het rijksgemiddelde dus al
gunstig is te noemen.. Nog beter ontwik
kelde de toestand zich in:
Boskoop
Rietveld
Waarder
115 116 stijging v. 0.8 pet.
75 81 stijging v. 8.pet,
86 94 stijging v. 9.3 pet.
Ook wanneer bedacht wordt, dat in klei
ne plaatsen als Rietveld en Waarder, een
geringe absolute vermeerdering reeds een
beduidend percentage kan veroorzakenu,
blijft todh het verheugende feit bestaan,
dat in deze beide dorpen en in Boskoop de
neergaande lijn van het economische peil
eindelijk na zoovele jaren is omgebogen en
de welstandsverbreiding weer toeneemt.
In een volgend artikel zullen wij nagaan,
welke veranderingen het gemiddeld inko
men van de belastingplichtigen het laatste
jaar onderging.
