DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE JUBILEERENDE KATHEDRAAL TE
HAARLEM
MAANDAG 2 MEI 1938
29ste Jaargang No. 9020
Se Ccidócli^Soii^ant
Telefoon: Redactie IS.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonm-tarieven zie pag. 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
EEN VRAAG
Mag ik het zeggen? Of liever: mag ik
het vragen?
Is het wel gewenscht aandacht te
schenken en waarde te hechten laat
staan t e veel aandacht en t e veel waar
de aan zeker gedoe, dat zich richt op een
ander land en vandaar alle heil schijnt te
verwachten?
Ik meen, dat er reden is, om deze vraag
te stellen, en ik meen ook, dat er alles
voor te zeggen valt, om ze met een ontken
ning te beantwoorden.
Niet natuurlijk, omdat ik voor dergelijk
gedoe, dat ik hier niet nader behoef aan
te duiden, iets zou voelen.
En evenmin, omdat ik mij de ontstem
ming en verontwaardiging, welke het
wekt, niet zou kunnen indenken.
Maar er zijn dingen en daden, of ver
tooningen, waaraan men viooral njiet te
•veel eer moet bewijzen.
Doet men dit wel, dan loopt men de
kans er een beteekenis aan te geven, wel
ke ze in 't geheel niet hebben.
Menigeen zal zich in de laatste jaren
hebben afgevraagd, of er over en tegen
zekere acties en agitaties niet te druk werd
geschreven en gesproken.
Dat de overheid niet alles over haar kant
kan laten gaan, spreekt vanzelf. En dat
zij steeds en onder alle omstandigheden
waakzaam blijft, is haar plicht
Men kan dit echter veilig en met een
gerust hart aan haar overlaten.
De vrijheid in ons gezegend land ge
zegend, ondanks den druk, welken de
tijdsomstandigheden ook voor velen van
ons met zich brengen is zóó kostbaar en
een door ons volk zóó hoog ^gewaardeerd
goed, dat ze alleen in noodzakelijke
gevallen moet worden beperkt en verkort.
Verboden en vervolgingen mogen elders
Inheemsch en aan de orde van den dag
wezen, met onzen nationalen aard en ge
zindheid zijn ze in flagrante tegenspraak.
Men zou zelfs kunnen zeggen, dat bij
ons de stelling opgaat: liever een teveel,
dan een tekort aan vrijheid.
En daarom is het hier nog minder gera
den dan in andere landen, om te spoedig
met den politie-stok, met dwingende ver
ordeningen en strafrechtelijke maatregelen
gereed te staan.
Ook en vooral, omdat dan zoo licht r e-
lief gegeven wordt aan vertooningen, die
geen relief verdienen en uit zichzelf aller
minst zouden krijgen.
Wat met name de uitingen betreft, dat
ons land zich bij het Duitsche Rijk zou
moeten aansluiten en het „voorbeeld" vol
gen van Oostenrijk, dit is werkelijk te
ongerijmd, om er een woord aan te ver
spillen.
Zelfs mag niet de indruk worden ge
wekt, alsof dergelijke opwekkingen ook
maar den geringsten weerklank zouden
vinden, of kunnen vinden bij ons volk.
Laat ik er even aan herinneren, dat ruim
dertig jaren geleden een soortgelijke
wensch, zij het dan op andere en veel min
der radicale wijze, tot uiting kwam.
Er was een blad het is er nog welks
hoofdredacteur blaakte van bewondering
voor den machtigen buurstaat en deszelfs
souverein.
Tot dien buurstaat moest nauwe'toena
dering worden verzocht en ik meen zelfs,
dat hij een militair verbond bepleitte,
waarbij ons leger een deel zóu vormen
van de Duitsche strijdmacht.
Zijn woord vond in 't geheel geen weer
klank, al ging hij niet zoo ver, onze
zelfstandigheid te willen prijsgeven, of een
opgaan als natie in het „grosze Vaterland"
te propageeren. Na eenigen tijd verwissel
de hij trouwens van carrière. Dat de enke;
lingen, die thans ons eigen bestaan en
onze historische onafhankelijkheid zouden
willen prijsgeven, meer succes zouden
hebben, mag men zelfs niet veronderstel
len.
En nu zijn de omstandigheden wel an
ders, dan bij het begin dezer eeuw; maar
wat er veranderde of gewijzigd moge zijn,
n i e t de vaderlandsche zin van het Ne-
derlandsche volk.
Geen Duitsche staatsman, of machtheb-
her zal trouwens ooit zoo dwaas zijn te
meenen, dat men met Nederland zou kun
nen doen, wat met het Duitsch-sprekende
Oostenrijk mogelijk was.
Van Bismarck, die na 1866 o.a. het ko
ninkrijk Hannover bij Pruisen inlijfde, en
na 1871 Duitschland met Elzas-Lotharingen
vergrootte, werd wel eens verondersteld, dat
hij ook ten aanzien van Nederland annexa
tie-plannen koesterde.
Er is nooit iets van gebleken, en de
„ijzeren kanselier" heeft er naar alle waar
schijnlijkheid nooit ook maar één oogen-
blik aan gedacht.
Wij zijn een volk en daarin ligt voor
al onze kracht met een eigen taal, een
eigen geschiedenis, een eigen cultuur,
een eigen uitgesproken karakter, dat in
den loop der tijden ovxertuigend en afdoen
de getoond heeft alléén zichzelf te
willen wezen, en dat zijn hoogste eer
stelt in .het behoud zijner vrijheid.
P. S.
Wijding van de klokken door den Bisschop.
Een historische tentoonstelling
Haarlems kathedraal is met vlaggen
getooid. Aan den vooravond van haar
40-jarig bestaansjubileum gisteren
wapperde de pauselijke vlag in den
Noordertoren en op de betonnen wij
zerplaten waren groote koperen wij
zers aangebracht; jaren na de vol
tooiing der torens zijn zij dan einde
lijk gekomen als onderdeel van een
uurwerk, dat met een 1250 K.G.
wegende klok het jubileumgeschenk
der parochianen vormt.
Op den anderen toren wappert de
nationale driekleur en ook door de
galmgaten van dezen toren zal klok-
kengezang over de bisschopsstad klin
ken. De priesters uit Haarlem's dio
cees droegen ieder een steentje bij
voor hun geschenk: een luidklok van
850 K.G.
Gisterenmiddag werden beide klokken
en het uurwerk plechtig gezegend. Het
was nog het klokje uit het torentje in den
pastorietuin, dat de parochianen naar hun
kerk riep, maar lang zal dat niet meer du
ren. Vandaag worden de jubileumgeschen
ken in de torens gehangen.
Het interieur van de kathedraal was
feestelijk versierd met palmen en bloe
men. Tegen de zware pilaren waren
bloembakken aangebracht, terwijl lange
roode vanen hier en daar waren opgehan
gen.
De bisschop van Haarlem, Z. H. Exc.
Mgr. J. P. Huibers werd ingehaald door
een schare misdienaars, een stoet koor
zangers en een aantal geestelijken, onder
wie Z. H. Exc. Mgr. Möllmann, de hoog-
eerw. heer H. C. J. Sondaal. deken van
Haarlem, de plebaan der kathedraal, de
kapelaans en eenige oud-kapelaans der(
parochie.
Tusschen een haag van Graalmeisjes
met vaandels betrad Mgr. het kerkgebouw,
waarin vele geloovigen waren saam ge
stroomd.
Op het parochie-altaar troonden
twee klokken....
Op het parochie-altaar troonde de twee
klokken, die dor den bisschop in een tref
fende zinnebeeldige plechtigheid werden
gezegend. Het koor onder leiding van ka
pelaan dr. L. Kat zong op schoone wijze
de verschillende psalmen.
Aan het slot van deze ongewone plech
tigheid besteeg Mgr. Huibers het kathe
der. Op den vooravond van den herden
kingsdag van het historische gebeuren,
zoo sprak Mgr., dat deze prachtige tem
pel is geconsacreerd, verheven werd in den
dienst van God, constateeren wij met
vreugde, dat de devotie tot St. Bavo on
der de katholieken van dit diocees groot
is. Zij dateert reeds van de middeleeuwen,
Sinds 1300 staat in deze stad een Hem
toegewijde kerk, die sprak van kunstzin,
doch ook van het geloof, van de liefde
onzer voorouders.
Hoewel uiterlijk schoon.
Hoewel zij uiterlijk schoon is, werd zij
door den Verlosser verlaten. Zij staat er
nu zonder altaar, zonder offer.
Met trots kunnen wij zien naar dezen
tempel, die niet enkel van godsdienstzin
getuigt, maar ook van een groot geloof,
van offervaardigheid en liefde der geloo
vigen van deze dagen. Wij mogen hem
beschouwen als opgebouwd van liefdega
ven. En in den loop van de achter ons lig
gende 40 jaren werd nog veel gegeven. Nu
weer deze klokken, die een bijzonder synv
bool zijn van dezen tijd.
Immers één werd door de geestelijken,
één door de parochianen geschonken. Sa
DE KONINGIN TE VLISSINGEN.
H. M. de Koningin is hedenochtend om
10.40 uur per auto van het Paleis Het Loo
naar Arnhem vertrokken. Vandaar heeft H.
M. de reis per trein voortgezet naar Vlis-
singen, waar H. M. hedennamiddag tegen
woordig was bij de onthulling van
het borstbeeld van wijlen
Z. K. H. Prins Hendrik.
Wij komen op deze plechtigheid terug in
ons volgend nummer.
men zullen zij Gods lof verkondigen. En
zoo is het ook in dezen tijd: samenwerking
tusschen priester en leek in de Katholieke
Actie, die in ons bisdom zoo heerlijk
bloeit.
Een woord van dank aan de priesters
en de parochianen voor hun geschenk,
voor het feit, dat zij dit bestaansfeest, on
danks de moeilijke tijden, niet ongemerkt
voorbij wilden laten gaan.
Vervolgens zette Mgr. de beteekenis
van de zegeningsplechtigheden uiteen, van
de reiniging en de zalving met Chrisma.
De klokken zijn de stem van God.
De klokken zijn de stem van God, zij
zijn het, die ons Zijn stem doen hooren.
De klok der parochianen, St. Bavo ge
noemd, zal tijd en uur aangeven. Zij zal
vertellen, dat men van ieder uur reken-
p moet afleggen. St. Jeroen zal naar
de godsdienstige oefeningen roepen, in
het bijzonder naar die op kerkelijke feest
dagen.
Tenslotte gaf de bisschop den geloovi
gen zijn bisschoppelijken zegen.
De kathedraaltentoonstelling.
Om twee uur werd door plebaan F. Fil-
bry, in tegenwoordigheid van een groot
getal genoodigden, waaronder vele heeren
geestelijken, de wethouder W. J. B. v.
Liemt en de heer J. N. J. E. Heerkens
Thijssen, de tentoonstelling geopend, die
ter gelegenheid van het jubileum gehou
den wordt in het jeugdgebouw aan de
Vijvergracht en waar men een overzicht
krijgt van den bouw der kathedraal, den
groei van het kathedrale jeugdwerk etc.
Na een woord van welkom, zeide de
plebaan, dat de katholieke kerk in ons bis
dom met het stichten der kathedraal een
nieuwe positie heeft ingenomen. Het volk
heeft begrepen, dat een kathedraal de
uiting zou zijn van een herleefd katho
licisme. Danken wij God, dat Hij ons bis
dom, ons katholieke volk zoo rijk geze
gend heeft.
De jubileerende kathedraal heeft reeds
een geslacht zien komen en verdwijnen.
Op deze tentoonstelling wordt een blik
terug geslagen, terwijl de vitaliteit der pa
rochie tot uiting komt in de tentoonstel
ling over het jeugdwerk.
De samenstellers der expositie, in het
bijzonder de kapelaans Determeyer en
Alkemade. werden tenslotte bedankt voor
hun arbeid, waardoor dit smaakvolle,
overzichtelijke geheel werd verkregen.
Aan de hand van een uitgebreide serie
foto's kan de bezoeker den bouw der bis
schopskerk van den eersten heipaal tot op
het oogenblik in oogenschouw nemen.
Daar zijn foto's van het kerkgebouw zon
der koepel, van den Noorder- en Zuider
toren in een latwerk van stellages, van
groote feesten, die in den loop van 40 ja
ren gevierd werden, zooals het overbren
gen van de relikwieën van St. Bavo, van
processies in den pastorietuin, van de Jam
boree, de boomplanting op het kathedraal-
plein enz. Daar zijn tallooze foto's te be
wonderen van diverse deelen van het ge
bouw. Een keur van interieurfoto's, waar
bij prachtig geslaagde, doen de schoonheid
van dit bouwwerk sterk uitkomen.
Verder ziet men schilderijen van H.
Wesseling voorstellende de kathedraal in
aanbouw en de kerk in de lente als bol
lenvelden haar begrenzen.
Er is een plaquette van de kathedraal,
zooals zij oorspronkelijk gebouwd zou
worden, er zjjn schilderijen van de drie
plebaans, kanunnik H. F. J. Rikmans-
spoel, mgr. Th. J. A. Bosman en L. A. A.
M. Westerwoudt.
Voorts prijkt daar in al zijn pracht de
schitterende monstrans, verschillende al-
taarvaten en andere paramenten, misge
waden en tenslotte zijn daar de verschil
lende boeken over de kerk en het leven
van St. Bavo uitgestald.
Het jeugdwerk.
Op de tentoonstelling van het paro-
chieele jeugdwerk zijn een drietal stands
ingericht, die duidelijk spreken van het
werk der St. Josephgezellenvereeniging,
de Kruisvaart en de Graal.
Die der St. Josephgezellen geeft een
overzichtelijk beeld van de machtige or
ganisatie, van den groei der afdeeling se
dert haar ontstaan, terwijl een groote ver
scheidenheid lectuur van het Centraal
Verband ligt uitgestald.
De K.J.C. richtte een schitterende stand
in, waar op glazen platen tegen een zwar
ten achtergrond met behulp van een bui
tengemeen geslaagde fotomontage de 8
punten van het beginselprogramma wor
den duidelijk gemaakt. Bovendien draait
hier de Kruisvaartfilm.
De Graal tenslotte brengt haar derde
campagne van dit jaar: „wees groot" zeèr
aanschouwelijk in beeld. Hier wordt aan
getoond met dikwijls zeer aardige voor
beelden hoe een meisje in de kleine din
gen van het dagelijksch leven groot kan
zijn, in de huishouding, in het koken, in
den dagelij kschen arbeid, in het naaien,
strijken, zelfs in het bedden opmaken,
schoenen poetsen, enz. enz.
Verschillende foto's met blijde meisjes
gezichten, een filmpje van groote spelen,
een overzichtelijke voorstelling van het
aantal Graalhuizen in dit bisdom, waarop
met groote letters: „Niets zonder den bis
schop" luisteren dezen stand nog op.
De tentoonstelling zal ongetwijfeld
deze week door zeer vele katholieken uit
Haarlem en wijde omgeving bezocht wor
den.
Des morgens werd als inzet van de feest'
week, die tot en met 8 Mei duurt, door
plebaan Filbry met assistentie van kape
laan F. Determeijer en kapelaan Alkema
de een H. Mis opgedragen, waaronder Al-
gemeene H. Communie voor alle jonge
mannen en jongevrouwen der parochie.
Plechtigheid in de Kathedraal.
Hedenmorgen werd op deze herden
kingsdag van het 40-jarig jubileum door
vicaris-generaal N. Ammerlaan met pon
tificale assistentie van mgr. Huibers een
plechtige Kapittelmis opgedragen.
Assistentie verleende emeritus-pastoor
1. Meyer, als diaken en pastoor L. Willen-
borg als sub-diaken.
Onder leiding van dr. Kat voerden de
Schola Gregoriana, eenige studenten van
seminaria en het parochieele jongenskoor
de kerkelijke gezangen uit.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PRAAG: Nog steeds staat Tjsecho-Slo-
wakije in het middelpunt der internationale
politieke belangstelling. De Tsjechen pro-
beeren op alle wijzen de Duitsche macht
hebbers koest te houden én zorgen er angst
vallig voor dat geen ongeregeldheden de
sfeer kunnen verstoren. Benes stuurt tele
grammen aan Hitier. Maar intusschen
hebben er ter gelegenheid van de 1 Mei-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De 1 Mei-viering in het buitenland: rel
letjes in Tsjecho-Slowakije, bommen in
Polen. (2de blad).
Een rede van den H. Vader over het lot
van Europa. (2de blad).
De stemming in Italië over de ontvangst
van Hitier. (2de blad).
De amnestie in Duitschland. Duitsche
gezant uit Tokio teruggeroepen. (2de blad)
Barcelona opnieuw gebombardeerd.
Britsche schepen getroffen. (2de blad).
Toespraken van Benesj en Henlein in
Praag. (2de blad).
Tan Tsjeng in Japansche handen. Tsjang
Kai Sjek begint den guerilla-oorlog. Een
incident in Sjanghai. (2de blad).
Vliegramp in Italië, 19 dooden. (2de
blad).
Binnenland
De doopplechtigheid van prinses Beatrix
(lste blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem
(lste blad).
Telden
Het gouden priesterfeest van pastoor
Ign. Smeets; de jubilaris geridderd. (2de
blad).
Sport en Wedstrijden
VOETBAL: Voor het kampioenschap van
den I. V. C. B. wonnen Brabantia en Vo-
lendam; Graaf Willem zegevierde over V.
V. P.. waardoor de promotiekans van D.
O. S. heel gering wordt. Voor den K. N.
V. B. verbeterden Feijenoord en Heracles
hun positie in de kampioenscompetitie; nog
geen beslissingen in de promotie-degrada
tie der 2e klasse (3de blad).
LAWNTENNIS: De Davisploeg van Ne
derland nog niet volledig. (3de blad).
ZWEMMEN: Nieuw wereldrecord van
Ragnhild Hveger. (3de blad).
ZEILEN: Het zeilseizoen op de Kaag
begonnen. (3de blad).
viering te Troppan relletjes plaats gehad,
die natuurlijk zijn uitgelokt, ondanks de
verzekering, van Henlein, dat hij zijn
Sudeten-Duitschers opdracht had gegeven
thuis te blijven. Twee Sudeten-Duitschers
werden daarbij gewond.
Intusschen heeft Henlein in een rede ver
klaard, de souvereniteit en integriteit der
Tsjecho-Slowaaksche republiek niet te wil
len schenden. Dat zal wel een gevolg zijn
van de hernieuwde Engelsch-Fransche be
sprekingen over het Tsjechische probleem.
VATICAAN: Bezorgd is de toon van den
H, Vader bij diens toepraak tot den Opper
sten Raad der Pauselijke Liefdewerken.
De Paus vraagt zich af, of Euro
pa over vijftig, honderd of tweehonderd
jaar nog wel christelijk zal zijn en vraagt
zich af waartoe de verwarring en de ver
deeldheid in Europa leiden zal.
