DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZATERDAG 23 APRIL 1938 29ste Jaargang No. 9013 Telefoon: Redactie 15, Telefoon: Administratie 935. Adv. en Abonm-tarieven zie pag. 2. Giro 103003. Postbus 11. Over hel nationaal- socialisme Wij hebben vermeld de rede, die jhr. mr. D. J. de Geer heeft gehouden als voor zitter der Christelijk-Historische Unie, deze week op het congres zijner partij. Wij willen hier nog even het licht wer pen op de volgende passage in die rede: „Zooals ik straks reeds opmerkte, ver kreeg de nationaal-socialistische partij wèl thans voor het eerst 4 leden in de Tweede Kamer. Na den uitslag van de Statenver kiezingen in 1935 was dit echter een zeer groote teruggang. Vooral voor een partij, die het van een suggestie van onoverwin nelijkheid moet hebben. Of ook hierbij niet ten deele gewerkt hebben de betere econo mische vooruitzichten van het voorjaar 1937, laat ik in het midden. Daar de be trokken partij vooral aantrekikngskracht heeft voor wie zijn evenwicht verloor, is dit wel waarschijnlijk. Maar de hoofdoor zaak ligt daar toch stellig niet. Veeleer mag men aannemen, dat de gevaren voor de geestelijke en burgerlijke vrijheid, die natuurnoodwendig aan het natio- naal-socialisme zijn verbonden, allengs ook tot het besef van menigen aanvankelijken meelooper zijn doorgedrongen, terwijl bo vendien de wijze, waarop in ieder geschil tusschen onze Regeering (of onze publie ke opinie) met die van een naburig land, stelselmatig de zijde van dit laatste geko zen wordt, veler sympathie blijkbaar op een te zware proef heeft gesteld. Het is vooral uit dit laatste gezichtspunt, dat de duidelijke afwijzing door ons volk vamhet nationaal-socialisme misschien .nog de meeste toejuiching verdient. Het gevaar van een tegenovergestelden afloop was, dat het buitenland een indruk van onze mentaliteit had kunnen verkrijgen, die aanmoedigde tot een in dezen bewogen tijd gevaarlijke bemoeizucht. Wij mogen de lessen uit den patriottentijd niet vergeten. Al kan de mogelijkheid, dat ook thans vreemde troepen in ons land worden ge haald tot zuivering van onze staatsinstel lingen, volkomen worden uitgeschakeld tegenwoordig geschiedt dit trouwens meer ter voorkoming van een burgeroorlog! aangenomen mag toch wel, dat de aanwe zigheid van een groote nationaal-socialis tische partij in ons land aan de ontwik keling van rustige en vreedzame verhou- houdingen met onzen buur niet bevorder lijk zou zijn. Ook is het goed, dat het bui tenland nu weet, dat hier te lande van een burgeroorlog en dus ook van hulpvaar dige „voorkoming" daarvan nooit spra ke kan zijn, omdat hier te lande slechts invloed geoefend wordt door partijen, die haar geschillen parlementair uitvechten, niet door partijen, die uit de school ko men van het geweld". Deze woorden, waaririede wij het voor het. overgroote deel eens zijn, omvatten kernachtige gedachten, waarop wij graag de speciale aandacht ook van onze. lezers willen richten. BONDSDAG VAN DE LAND- EN TUIN- BOUWENDE JONGEREN IN DE K. J. M. V. Zooals bekend heeft de Diocesane Bond der K. J. M. V. in het Haarlemsche Bis dom een afzonderlijke groepeering voor de land- en tuinbouwende jongeren, de z.g. L. T. jongeren. Samenwerkend met het algemeen program der K. J. M. V. wordt er vooral op technisch gebied in hun kringen een eigen voorlichting gegeven. Zoo hebben zij hun eigen aanvullingen op leiders- en ledenblad, eigen studieda gen en ook hun eigen jaarlijkschen Bonds dag. Hun Bondsdag 1938 wordt gehouden a.s. Zondag te Haarlem. Zij vangen dien dag aan met het volgen van de parochiale Hoogmis in de Joseph- kerk.aan de Jansstraat te 10.30 uur. Na de gemeenschappelijke koffietafel wordt des middags de Bondsviering ge houden in het Bavogebouw aan de Smede- straat. De K. J. M. V. afdeelingen van Lisse en Noord wij kerhout zullen het middagpro gram verzorgen van declamatie, zang en kluchtig leekenspel. Pater H. de Greeve zal de feestrede uit spreken: „De kracht van het Gezinsleven in den land- en tuinbouwenden stand." De diocesane technische Adviseur, de heer C. P. Vergouwen zal spreken over ,De arbeid der jongeren op het land van hun Ouders." De L. T. leden worden in groote getale verwacht, terwijl ook van plaatsen, waar een L. T. afdeeling in oprichting is, jonge ren boven de zeventien jaar welkom zijn. DE „NIEUW AMSTERDAM" Het schip met tal van hooge genoodigden voor eendaagschen tocht vertrokken. Heden wordt het vlaggeschip der Holland Amerika lijn, het grootste nieuwste en mooiste schip der Nederlandsche koopvaar dijvloot, de „Nieuw Amsterdam", tijdens een eendaagschen tocht op de Noordzee door de bouwers, de Rotterdamsche Droog dok Maatschappij, officieel overgedragen aan de opdrachtgevers, de HollandAme rika lijn. Aangezien de bouw van dit schip in ver band met de voorbereidingen en de werk gelegenheid, die erdoor is geschapen, reeds van nationale beteekenis was, valt het te begrijpen, dat de dag van heden wordt be schouwd als een mijlpaal voor de Neder landsche scheepvaart en dat de belangstel ling voor de plechtige gebeurtenis tot in de hoogste regeeringskringen bestond. Alle le den van het kabinet hebben dan ook, indien hun werk het maar even toeliet, gebruik gemaakt van de uitnoodiging, om den tocht van heden mee te maken. Reeds vroeg in den ochtend arriveerden de eerste genoodigden aan de Wilhelmina- kade, waar de „Nieuw Amsterdam" gemeerd lag en hoog boven de gebouwen uitstak. Te ruim half acht begonnen de passagiers zich reeds in te schepen en geleidelijk werd het drukker, totdat, te omstreeks negen uur, vrijwel alle genoodigden aan boord waren. Te ruim negen uur werden de verschil lende statietrappen ingehaald. Het was guur weer en gezien ook de ligging van de Wilhelminakede, bevond zich daar slechts weinig publiek. Het bleek, dat een der genoodigden door onvoorziene omstandigheden vertraging had gehad en mededeeling had laten doen dat hij later aan boord zou komen, want een smalle loopplank bleef de verbinding vormen tusschen den wal en een dienstin gang in het achterschip. Even voor half tien verscheen de verlate passagier. Het bleek te zijn de minister van staat jhr. mr. B. J. de Geer, die aldus als laatste passa gier aan boord kwam. Te half tien werden de laatste trossen losgesmeten en trokken twee sleepbooten het gevaarte van den wal, dat langzaam koers zette in de richting van de zee, voor den tocht die het begin zal zijn van naar een ieder van harte hoopt, een gelukkige en roemrijke vaart. ZEDELIJKHEIDSVRAAGSTUK IN FABRIEKEN. De Arbeidsinspectie wijdt bijzondere aandacht aan de zaak. Het Tweede Kamerlid mevr. Bakker Nort had de volgende vragen gesteld: 1. Heeft de minister kennis genomen van het bericht, dat eenige jaren geleden, n.L in 1934, herhaaldelijk op groote verga deringen van de Katholieke Jeugdvereni gingen zeer ernstig is geklaagd over mis bruik van leidende mannen in inrichtingen van nijverheid ten opzichte van meisjes en vrouwen, werkzaam in hun bedrijf? 2. Kan de minister meedeelen, indien deze klachten omtrent zeer ernstige wan toestanden bekend waren, of er naar aan leiding daarvan een grondig onderzoek heeft plaats gehad, en zoo ja, welke resul taten dit heeft gehad? Minister Goseling heeft thans het vol gende antwoord gegeven: 1. Deze vraag wordt bevestigend beant woord. 2. Voor een justitioneel ingrijpen, waar op naar ondergeteekende meent te mo gen aannemen in de tweede tot hem ge richte vraag wordt gedoeld, zijn noodig zoo danige feiten of omstandigheden, dat daar uit een redelijk vermoeden van schuld aan eenig strafbaar feit voortvoleit. Bij de op sporing is men grootendeels aangewezen op hetgeen door aangifte en verklaringen be kend wordt. Ook wanneer over gegevens als vorenbedoeld wordt beschikt, is het vereischte wettelijke bewijs niet zelden geenszins gemakkelijk te verkrijgen. Een justitioneel ingrijpen in meer algemeenen zin ter zake van misstanden, als in de klach ten bedoeld, zal dan ook in den regel hier geen uitkomst kunnen brengen. Wel is den ondergeteekende voor wat betreft een be paald ressort gebleken van een kort gele den verkregen veroordeeling in een op zich zelf staand geval en daarnaast van een vóór eenige jaren ingesteld zeer uitvoerig onderzoek, dat geen positief resultaat heeft opgeleverd. Overigens kan worden medegedeeld, dat de Arbeidsinspectie bijzondere aandacht wijdt aan het vraagstuk van de zedelijkheid in fabrieken en werk plaatsen en dat ten deze nog nadere opdrachten zijn verstrekt. Voor zoover dit ligt op het terrein zijner ambtswerk zaamheid, blijft ook de ondergeteeken de diligent. PRINS BERNHARD THUIS. Z. K. H. gisteravond op paleis Soestdijk aangekomen. Gisteravond te kwart voor acht is Z. K. H. Prins Bernhard onverwacht, geheel alleen in zijn nieuwe auto geze- tèn, op het paleis Soestdijk gearri veerd. Prins Aschwin is van Parijs per trein rechtstreeks naar Berlijn terug gekeerd. LUXEMBURG GERUST GESTELD. Een verklaring van den Duitschen gezant. LUXEMBURG, 23 April. (A. N. P.). Bij een op het gemeentehuis ter gelegen heid van den Duitschen dag der voedings middelententoonstelling te Luxemburg ge houden ontvangst heeft de Duitsche ge zant, van Radowitz, verklaard, dat Duitsch- land de autonomie en onafhankelijkheid van het groot-hertogdom zal eerbiedigen en dat het slechts den wensch heeft, aan gename betrekkingen te onderhouden met een buurvolk. De gezant voegde hieraan toe, dat deze verklaring binnenkort op officieele wijze zou worden bevestigd. DE MIJNRAMP IN AMERIKA. Reeds twaalf dooden geborgen. NEY-YORK, 23 April. (A. N. P.). Er zijn thans twaalf dooden geborgen te Grun dy (Virginia). NOODSEINEN VAN AMELIA EARHART? Het klinkt ongelooflijk. Een 18-jarige leerling eener middelbare school te Sosnowitz (Oostelijk Opper-Sile- zië) zou volgens berichten in de Poolsche bladen met een korte golfontvanger op een golflengte van 40.5 meter S.O.S.-seinen hebben opgevangen van het station „Khoqa", dat zich aan boord van het vlieg tuig der het vorige jaar verdwenen Ame- rikaansche aviatrice Amelia Earhart be vond. De Krakauer kortegolfzenderclub heeft dit bericht doorgegeven aan de kor- tegolfstations in Engeland en Amerika, om vast te stellen, of bevestiging der noodsei nen te verkrijgen is. PE WERELD IN VOGELVLUCHT BOEKAREST: Er zijn thans nadere ont hullingen gedaan over de geheime acti viteit van de fascistisch getinte IJzeren Garde in Roemenië en over de maatrege len, welke tegen de leiders zijn genomen. Ten huize van de leiders der beweging werden groote hoeveelheden documenten gevonden, waaruit bleek, dat er een uit gebreide systematische spionnage-organi- satie bestond. De IJzeren Garde had haar spionnen bij de politie, de recherche en den generalen staf. Aan de hand van een bij den leidér gevonden stuk is komen vast te staan, dat er verbindingen met buitenlandsche organisaties bestonden en dat men er naar streefde buiten het gezag der regeering om, een bepaalde politiek vast te stellen. Wie die organisaties zijn, *wordt niet na der aangegeven, maar uit het feit, dat de Roemeensche autoriteiten beweren, een kladje van Codreanu aan Hitler in handen te hebben, laat zich al heel wat raden. Het zou wel interessant zijn, iets meer te vernemen van deze betrekkingen van den Roemeenschen fascistenleider met het buitenland, maar in zulke zaken is men altijd zeer voorzichtig wegens de delicaat heid van de buitenlandsche betrekkingen. Codreanu moet gezegd hebben, dat hij na tuurlijk bedreigd zou worden door Rus land, wanneer hij aan de macht zou zijn gekomen en dat hij de hulp van Duitsch- land noodig zou hebben. Had hij aan Roe menië de rol van Spanje toegedacht? TOKIO: Naar uit Japansche kringen wordt vernomen, wrl Japan het tempo van het offensief in China verhaasten. Na hun tegenslag in de buurt van Taiertsjwang zetten zij nu blijkbaar alles op haren en snaren om hun prestige niet te verliezen. Het blijkt nu 'wel, dat de Japanners zich in een zeer kostbaar avontuur hebben ge stoken, waaruit zij zich niet meer kunnen losmaken. Ten koste van alles moeten zij door den zuren appel heenbijten. EEN ST. ANTONIUSBEELD VAN TERMOTE. In de Hartebrugskerk. Sinds gistermiddag is de Hartebrugskerk een beeld van St. Antonius rijk, dat weer een gelukkige schrede voorwaarts betee- kent op het pad der religieuze kunst, waar op slechts met moeite en offers verder wordt geschreden. De Pastoor der Hartebrugskerk, die reeds met de schilderingen van Lode Sengers in de doopkapel oog toonde te hebben voor de juiste waarde der religieuze kunst, heeft ook voor een St. Antoniusbeeld, dat achter in de kerk zou moeten worden geplaatst, weer een goede keuze gedaan, door de ver vaardiging hiervan op te dragen aan Al- bert Termote. En Albert Termote heeft het beeld ge hakt en gesneden uit hout. Hout is geen gemakkelijk materiaal, maar het heeft een bijzondere bekoring, zooals ook uitgaat van oude houten heiligenbeeldjes, welke men zeldzaam nog wel eens aantreft. Termote, die anders hoofdzakelijk met steen werkt, heeft met dit Antoniusbeeld echter overduidelijk aangetoond, dat deze teruggang naar het eeuwenoude materiaal een zeer gelukkige is, maar daarvoor wordt dan ook vereischt een kunstenaarschap, dat heerschen kan over alle moeilijkheden, wel ke dit materiaal den kunstenaar oplevert. Termote heeft hier een St. Antoniusbeeld vervaardigd, niet zooals men dezen heilige misschien gaarne kent, maar zooals men hem zou moeten zien, vergeestelijkt, on- aardsch. Dat zijn de eerste en diepste in drukken bij het aanschouwen van dit hei ligen gelaat. Zijn kleed is geen pij, die in schoone plooien rondom hangt als een jurk om een etalagepop, maar dat is de pij, zooals een heilige die draagt. Links van den heilige staat het openge slagen boek. dat als uit zijn handen geval len is. die hij plotseling uitstrekt om het goddelijk kind te ontvangen, dat zich in zijn armen werpt. Dat laatste is wonderschoon uitgebeeld, de liefde van het goddelijk kind tot St. An tonius en de liefde van St. Antonius tot het goddelijk kind. Er is bijna actie in beider beweging, welke hier is vastgelegd in het hout. Het is een heiligenbeeld, dat ontroert. Op de openliggende zijden van het boek staat te lezen: Zalig de man, die zonder vlek bevonden werd, die het goud niet najoeg, noch zijn hoop stelde in geld en schatten. Wie is deze?, dat wij hem loven, want hij heeft wonderen gewrocht in zijn leven. Lode Sengers gaf er met wat zachte kleur meer relief aan, zoodat het nu aanspreekt met ontroering. Evenals bij het St. Theresiabeeld aan den anderen kant is er om het beeld een kunstig smeedwerk aangebracht, dat langs het Dit nummer beslaat uit vl|t bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Japan wil het tempo van het offensief in China versnellen. (2de blad). De relletjes voor het bisschoppelijk pa leis te Rottenburg. (2de blad). Het complot van de IJzeren Garde In Roemenië. (2de blad). De weigering van Amerika om helium af te staan aan Duitschland. (2de blad). Een mijnontploffing in Virginia. (2de blad). Binnenland De overdracht van de „Nieuw Amster dam". (1ste blad). Slachtoffer van den aanslag in de Regen- tesselaan te Den Haag aan verwondingen bezweken. (1ste blad). Leiden Regenten-jubileum in het R.K. Weeshuis. (2de blad). Omgeving Het bloemenfeest te Noordwijk. Be zoek van H. M. de Koningin. (2de blad). TpI HIM Met een DR,ETAX f 2 - p. uur I ul.uuUU naar de bloembollen Garage De Groot, Beestenm., Parkeerterrein beeld in gedraaide stangen omhoog gaat. Het ontwerp hiervan is van ir. Jan van der Laan, het is uitgevoerd door de firma Koelman te Oegstgeest en past geheel bij dit zeer mooie beeld, dat tegen een grijze achtergrond van stof nog schooner uitkomt. Zooals dit beeld met het geheel er rond om nu staat, werkt het direct tot stille overpeinzing en gebed. Dat is de kracht van een hooge religieuze kunst en Pastoor Smitz en zijn parochianen mogen zich met dit aantrekkelijke beeld van St. Antonius gelukkig prijzen. Morgenavond om 6 uur zal de plechtige inwijding plaats hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1