IZZ-. ZtrJl 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZTltLZi?
De aardbeving in
Anatolië
BINNENLAND
DONDERDAG 21 APRIL 1938 29ste Jaargang No. 9011
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Wat niet en wat wel
anti-papisme is
De „Telegraaf" gaat nog maar door over
de zaak-Oss te schrijven. Nu verklaart zy,
dat haar geschrijf over „de twee geestelijke
heeren" (twee pastoors te Oss, die zich
zouden hebben misdragen volgens het
blad) met anti-papisme niets te maken
heeft:
„Met anti-papisme heeft dat niets te
maken. Wij kunnen met den besten wil
van de wereld niet inzien, dat ook. al
zou men vaststellen, dat bepaalde
ambtsdragers van de Katholieke Kerk
iets hebben misdaan, men daardoor
de kerk in een kwaad daglicht stelt.
Ons lijkt zij daarboven verre verhe
ven".
Neen, het vaststellen door daartoe b e-
voegde en geroepen instanties van
door katholieke priesters bedreven misda
den plaatst niet de Kerk „in een kwaad
daglicht". Dat is géén anti-papisme! Vol
strekt niet!
Maar wél is het anti-papisme, als men
geniet zij 't dan ook met strak-geplooid
gezicht van het feit, dat een Katholiek
priester een misdaad begaat, waardoor hij
in aanraking komt met den strafrechter!
Maar wél is het anti-papisme, als men
al geniet in de waarschijnlijkheid, in de
mogelijkheid zelfs, dat zoo iets gebeurd-is!
Maar wèl is het anti-papisme, als men
insinueert, dat een Katholiek minister te
gen de marechaussée te Oss is opgetreden,
omdat deze bezig was misdaden van Katho
lieke priesters in het daglicht te stellen en
bij den strafrechter te brengen, waarop dan
een veroordeelend vonnis zou zijn gevolgd!
Ziet, Telegraaf, dat is anti-papisme! En
dat anti-papisme verbergt gij niet door te
verklaren, met een braaf gezicht, dat gij
daardoor niet de Kerk in een kwaad dag
licht stelt. Iedereen moet kunnen begrij
pen, dat die insinuatie valsch is. Als een
minister zoo iets dergelijks zou willen doen,
dan zou hij het nog niet kunnen doen! In
Nederland is een pers-vrijheid. In Neder
land is een minister van Justitie geen dic
tator en wordt hij ook niet door een dicta
toriale macht beschermd! Daarom getuigt
zulk een insinueeren van anti-papisme
van het anti-papisme van de „Telegraaf",
ondanks het brave gezicht van het blad.
TWEE VROUWEN
AANGEREDEN
te
ALPHEN AAN DEN RIJN
Een van haar gedood
Op den nieuwen Rijksweg onder
Alphen nabij Zwammerdam heeft
gisteravond omstreeks zeven uur een
aanrijding plaats gehad, die aan de 76-
jarige mej. A. Blom, wonende in de
Vinkebuurt het leven kostte.
Omstreeks dit uur bevonden zich op
dezen weg een tweetal vrouwen, namelijk
mej. A. Blyom en mej. Hoogendoorn uit
Zwammerdam. Vermoedelijk zijn "beide
vrouwen den weg overgeloopen om een
landweg in te slaan naar hun woning.
Tegelijkertijd naderde uit de richting
Utrecht een luxe auto, met gevolg dat de
vrouwen waarschijnlijk door het linker
spatbord der auto zijn geraakt, en over-
den grond gesmakt werden.
Mej. H. bleef ongedeerd: de andere
kreeg evenwel een bloedende hoofdwonde
en liep inwendige kneuzingen op. Zij is
reeds kort daarna aan de gevolgen over
leden. Mej. H. blijkt eveneens aan een
groot gevaar te zijn ontkomen. Toen name
lijk beide vrouwen op den grond lagen,
naderde uit de richting Alphen een truc
met oplegger. De bestuurder bemerkte de
beide op den grond liggende vrouwen en
wist door snel naar rechts uit te wijken
erger te voorkomen.
Zijn wagen kwam echter in de wegberm
naast het rijwielpad terecht en bleef in den
grond steken. Omtrent de schuldvraag
stelt de politie een onderzoek in.
De bestuurder van de auto, die de aan
rijding veroorzaakte, zekere J. H., is wo
nende te Dordrecht.
ER ZOUDEN DUIZEND DOODEN
ZIJN?
Een speciale verslaggever van
het dagblad „Tan", die een bezoek
brengt aan het district Kircheir
meldt, dat bij de aardbeving in
Midden-Anatolië veel meer slacht
offers te betreuren zijn dan eerst
werd vermoed.
Het totaal aantal slachtoffers zou
meer dan duizend bedragen, ter
wijl gisteren melding werd ge
maakt van slechts tweehonderd.
Vijf en twintig dorpen werden geheel
verwoest, o. m. Turkalpinar, waar alle
huizen werden weggevaagd. In die plaats
zijn duizend personen dakloos geraakt. Er
zijn speciale maatregelen genomen voor
de dakloozen. De hulpactie wordt voort
gezet.
Daarentegen wordt uit Ankara gemeld,
dat in de dorpen, waar de aardschokken
het hevigst waren, 244 personen om het
leven zijn gekomen en 18 ernstig gewond.
756 huizen werden geheel vernield.
Het aantal dooden zou aanzienlijk lager
zijn geweest, indien zich tijdens de aard
beving niet zooveel menschen in hun wo
ningen zouden hebben bevonden. De mees
te slachtoffers zijn, zooals wij reeds meld
den, vrouwen en kinderen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
EéN GROOT MARTELVELD.
Wij ontleenen aan een beschouwing in
de Maasbode:
„Op het Paaschcongres der S. D. A. P.
sprak de heer Vorrink over de barbaarsch-
heden van het Spaansche fascisme. Wat aan
die zijde aan onrecht is bedreven, keuren
ook wij onvoorwaardelijk af, maar toch
moet het ons van het hart, dat het ons een
onbegrijpelijke volksmisleiding toeschijnt,
als men over de barbaarschheden van wat
men dan de Spaansche democratie belieft
te noemen, absoluut zwijgt. Want zelfs als
men alles wat aan Franco toegedicht wordt,
voor volkomen waar zou aannemen, zelfs
dan is het nog onloochenbaar, dat de gru
welen van het „regeeringsgetrouwe" Span
je die der nationalisten duizendvoudig over
treffen.
Wij hebben deze dagen een statistiek ge
geven van „de moorden op geestelijken in
rood Spanje". Daarin werd gemeld, dat of
ficieel is komen vast te staan, dat sinds het
uitbreken van den burgeroorlog in Spanje
1379 priesters en religieusen, behoorende
tot 27 qrden en congregaties, door de
marxissten zijn vermoord. Wij voegden er
aan toe: „in deze cijfers zijn niet begrepen
de honderden seculiere priesters, van wie
men met reden mag aannemen, dat zij ter
dood zijn gebyacht."
Nu wij het oorspro ,kelijke document,
waaraan het boven vermelde cijfers ont
leend werd, in handen hebben, meenen wij
goed te doen, eenige nadere toelichtingen
te geven, welke een ontstellend licht op den
haat, welke „de regeering" jegens allen,
die het geestelijk kleed droegen, koesterde,
werpen. Het stuk is gepubliceerd in de
zuiver documentaire „Lettres de Rome sur
l'athéisme moderne", brieven uit Rome
over het moderne heidendom, welke onder
leiding staan van Pater Ledit S.J.
Het document, als artikel gepubliceerd,
draagt tot titel „proeve van een martyro
logium". Dit woord bedoelt niet op de eenig
bevoegde uitspraak der Kerk over het mar
telaarschap der betreffende personen voor
uit te loopen, maar geeft alleen aan, dat
volgens de diepe, op de feiten gegronde
overtuiging van de samenstellers der sta
tistieken tallooze priester, kloosterlingen en
leeken, die als slachtoffers van anarchisti
sche, communistische en andere godsdienst-
hatende elenv nten gevallen zijn, bovenal,
in vele gevallen zelfs alleen en uitslui
tend uit haat jegens het geloof vermoord
werden.
Het vermelde cijfer van 1379 werd dan
verkregen uit de informaties, welke 27 or
den en congregaties, onder welke slechts
twee congregaties van bij het onderwijs
werkzame leekenbroeders, inzonden. Er
zijn veel en veel meer kloostergemeen
schappen van priesters en broeders en zeer
vele van zusters in Spanje werkzaam. Doch
alleen de reeds in cns blad gespecificeer
de kloostergemeenschappen van priesters
en broeders konden hun gegevens tijdig
verzamelen en controleeren. Bovendien was
Pater Ledit niet in de gelegenheid een on
derzoek onder de wereldgeestelijkheid in
te stellen; zijn onderzoek richtte zich nog
niet tot de Zusters. Zoodat met absgolute
zekerheid vaststaat, dat het toch reeds ont
stellende en zoo veel zeggende cijfers van
1379 slechts een klein deel is van het wer
kelijke getal van hen, die om wille van het
DE BELEEDIGINGEN IN DE ZAAK-OSS.
DE JUSTITIE GRIJPT IN.
Ter zake van de beleedingingen langs
verschillenden weg aan den persoon
van den Minister van Justitie aange
daan, heeft de Officier van Justitie te
's-Gravenhage het noodig geoordeeld
in te grijpen en zijn door hem opspo
ring en verhoor ter strafrechterlijke
vervolging gelast van de verantwoor
delijke personen.
Op last van den Officier van Justitie stelt
de Leidsche politie een onderzoek in naar
de herkomst van het artikel betreffende
de gebeurtenissen in Oss, voorkomende in
het „Nationale Dagblad" van Woensdag 13
April j.l.
Dit artikel behelsde de beschuldigingen
aan het adres van een tweetal geestelijken
in Oss, die in heftige bewoordingen door
het „Nationale Dagblad" zoo ongeveer aan
de publieke verachting werden prijsgege
ven met allerlei vage beschuldigingen be
treffende zeden schandalen.
Gelukkig schijnen de door het zich natio
naal noemende dagblad belasterden een
aanklacht hiertegen wegens laster te heb
ben ingediend.
De politie heeft nu de zaak in onderzoek
en gaat na, wie de schrijver is van dezen
laster. Het is van harte te wenschen,
dat een lasterlijke agitatie als den
laasten tijd door dit blad verwekt in een
parlementair geregeerd land de kop kan
v orden ingedruk.
KATHOLIEKE ECONOMISCHE
HOOGESCHOOL TE TILBURG.
Mr. dr. A. L. de Block, griffier der Eerste
Kamer, benoemd tot buitengewoon
hoogleeraar.
Het curatorium der Katholieke economi
sche hoogeschool te Tilburg heeft benoemd
tot buitengewoon hoogleeraar in het staats-
en administratief recht mr. dr. A. L. de
Block, griffier der Eerste Kamer der Sta-
ten-Generaal.
Professor de Block is 19 Juni 1901 te
Amersfoort geboren, deed in 1923 te Lei
den zijn doctoraal examen in de rechten
en promoveerde in 1927 op een proefschrift
over: „Scandinavische samenwerking in
zake wetgeving". Ter voorbereiding van dit
proefschrift was hij een semester aan de
universiteit te Oslo. Intusschen was hij ook
eenigen tijd secretaris geweest van de Ne-
derlandsche Kamer van Koophandel te Keu
len, in October 1935 werd hij benoemd tot
griffier der Eerste Kamer, na sinds 1927
commies-griffier te zijn geweest. In de laat
ste jaren publiceerde hij verschillende arti
kelen op het gebied van het staatsrecht in
„Rechtsgeleerd Magazijn" en elders.
Verder benoemde het curatorium tot lec
tor in arbeidsrecht dr. Frans van der Ven
te Tilburg.
Dr. van der Ven werd te Tilburg geboren
op 2 September 1907, studeerde aan de Ne-
derlandsche Handelshoogeschool te Rotter
dam en promoveerde cum laude op 15 No
vember 1934 op een proefschrift, getiteld
..Over het idee der gemeentelijke zelfstan
digheid".
Hij is sinds 1931 werkzaam aan de ge
meente-secretarie te Tilburg.
R. K. ONDERWIJZERSORGANISATIE IN
HET AARTSBISDOM.
Woensdag hebben de katholieke onder
wijzers in het Aartsbisdom op feestelijke
wijze het 40-jarig bestaan van hun organi
satie, de St. Lebuinus-vereeniging, gevierd.
In de stad Utrecht, waar daags te voren
de werkvergadering was gehouden, waren
met de leden vele eminente gasten te
zamen gekomen, om in dankbaarheid en
vreugde het jubileum te herdenken.
Om half tien droeg de moderator, mgr. J.
G. van Schalk in de St. Martinuskerk een
plechtige H. Mis van dankbaarheid op met
assistentie van Pastoor Oostveen en Rector
de Jong, waarna om 11 uur in Hotel Noord-
Brabant de feestvergadering geopend werd.
De heer Willem Wiltschut, voorzitter,
richtte zich allereerst tot de leden, zijn
waardeering uisprekend voor den moed,
die in sommige tijden noodig is geweest, om
R. K. georganiseerd te zijn.
We gaan een interessante toekomst tege
moet, waarbij we fier en onvervaard zul
len blijven.
Vandaag op onzen feestdag beloven we
te zullen blijven streven voor werkverrui-
geloof, vaak op de gruwelijkste wijze om
het leven werden gebracht.
In dit cijfers zijn ook niet inbegrepen de
tien vermoorde Spaansche Bisschoppen,
van wie de Bisschoppen van Lerida en
Barbastro op beestachtige wijze gemarteld
zijn."
ming, wat moed zal geven aan de jongeren.
Vervolgens verwelkomde spr. eenige
hooge gasten.
Allereerst Z. H. Exc. den Aartsbisschop,
mgr. dr. J. de Jong en den Minister van
Onderwijs, Z. Exc. prof. dr. Slotemaker de
Bruine, die plaats hadden genomen aan de
bestuurstafel, waarvoor eenige schitteren
de bloemstukken prijkten.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De opmarsch van Franco. (2de blad).
Het Chineesche verzet tegen de Japan-
sche invasie. (2de blad).
Toespraak van mgr. dr.
J. de Jong.
Mgr. was op de eerste plaats gaarne hier
om in het openbaar dank te brengen voor
wat de St. Lebuinus-vereeniging in het
verleden tot stand heeft gebracht en op de
tweede plaats om gaarne Zijn zegen voor
de toekomst te geven. In de afgeloopen 40
jaar is de St. Lebuinus-vereeniging getuige
geweest van een groote uitbreiding van het
katholieke onderwijs. Niet alleen als toe
schouwster, maar zij heeft daaraan ook
meegewerkt. Zij heeft den katholieken
geest op de scholen helpen bevorderen en
dat is van groote beteekenis. Vooral in
deze tijden, nu de Kerk van alle kanten
wordt aangevallen, waarbij men het op de
eerste plaats op de school gemunt heeft.
Daarom mijn dank, aldus mgr., aan alle
katholieke onderwijzers.
Gij hebt zegen voor de toekomst noodig.
Over die toekomst behoeven wij ons geen
illusies te maken. Wij leven in een periode,
dat meer dan ooit de vijanden Gods Kerk
belagen, maar wij weten, dat Christus tot
aan het einde der tijden met Zijn Kerk zal
zijn en niets haar zal overweldigen.
Mgr. vertrouwt er op, dat de katholieke
onderwijzers pal zullen blijven staan en
het erfdeel onzer vaderen handhaven.
Nadat de voorzitter mrg. de Jong voor
zijn rede had dank gezegd, was het woord
aan den minister van Onderwijs.
De gelukwenschen van den
minister.
Z. Exc. wilde hier gaarne zijn gelukwen
schen uitspreken, omdat in het organisee-
ren op confession eelen grondslag een groot
stuk volkskracht is gelegen.
Spr. zei het heel niet buiten de orde ge
vonden te hebben, dat de voorzitter zoo
even een bepaald punt (werkverruiming)
speciaal besprak, omdat de minister aan
wezig was.
Het is van veel belang, dat openhartig
tot de overheid gesproken kan worden.
Verder getuigt spr. hier aanwezig te zijn
om opnieuw te bewijzen, hoe hoog hij een
persoonlijk contact met de onderwijzers al
tijd aanslaat.
Een luid applaus steeg op, dat lang aan
hield, toen de minister mededeelde, dat het
H. M. de Koningin behaafd heeft den heer
Willem Wiltschut te benoemen tot ridder
in de Orde van Oranje Nassau.
Spontaan zong de vergadering daarop het
Wilhelmus.
De minister vervolgde zijn rede, met de
onbekendheid der toekomst onder de oogen
te brengen, waarvan evenwel vast staat,
dat het jonge geslacht met veel moeilijkhe
den op geestelijk gebied te worstelen
krijgt.
Naarmate het onderwijs beter gefundeerd
is, zal de strijd gemakkelijker zijn.
Naast vorming van het verstand is bij het
kind ook noodig het aankweeken van een
goed hart.
Met den wensch, dat God het werk der
onderwijzers zal zegenen besloot de Minis
ter zijn met zooveel aandacht gevolgde
rede.
Vele gelukwenschen.
Woorden van geluk wensch werden hier
na gesproken door den wethouder van On
derwijs te Utrecht, mr. B. Wasland er.
Namens den R. K. Schoolraad sprak de
Binnenland
De Justitie grijpt in inzake de beleedi-
gingen geuit rondom de zaak-Oss. (1ste
blad).
Benoeming van mr. dr. A. L. de Block
tot hoogleeraar te Tilburg. (1ste blad).
Jubileum R, K. Onderwijzersorganisatie
in het Aartsbisdom. (1ste blad).
Omgeving
Doodelijk ongeluk te Alphen
Rijn. (1ste blad).
Bloemenfeest te Noordwijk. (3de blad).
Sport en Wedstrijden
De match AljechinCapablanca gaat
niet door. (1ste blad).
Z. Eerw. heer Rector W. R. de Jong, na
mens de St. Augustinus-vereeniging, zus
terorganisatie in het bisdom Haarlem, de
heer H. G. de Boer.
Nog werden felicitaties uitgesproken
door de heeren Van Delft, voorzitter van
den Bosschen bond; Piasmans, voorzitter
van den Bredaschen bond; Blokker, namens
den Roermondschen bond; Derksen uit Am
sterdam, bestuurslid van het Katholiek On
derwijzers Verbond; Smits, vertegenwoor
diger van de Katholieke Onderwijzersor
ganisatie in Nederlandsch Oost-Indië; den
heer Swüste, bestuurslid van de R.K. Mulo-
vereeniging; den heer Kortooms, voorzitter
van de Vereeniging van Hoofden van R.K.
Scholen „St. Gregorius" en door den heer
Wegman uit Soesterberg namens alle leden
en als voorzitter van Amersfoort, een der
oudste afdeelingen.
De laatste spreker was de vice-voorzitter,
de heer Flapper, die namens de overige
hoofdbestuursleden den voorzitter het hem
toekomende eeremetaal aanbood.
Aan een feestmaaltijd, die volgde, werd
speciaal hulde gebracht aan den heer Van
Lent, uit Beverwijk, een der grondleggers
van de St. Lebuinus-vereeniging.
Velen kwamen vervolgens complimentee
ren op de receptie.
Om vier uur werd de feestvergadering
geopend om aan den secretaris, den heer
E. J. Luyf, gelegenheid te geven tot het
houden van een herdenkingsrede, die een
overzicht gaf van de historie der vereeni
ging.
Na deze rede bracht de voorzitter hulde
aan mgr. J. G. van Schaik voor het ver
vullen van zijn functie als moderator gedu
rende 26 jaren.
De heer Van Lent, oud-voorzitter, die
dezen dag zoo vaak reeds met eere was ge
noemd, sprak dan de vergadering toe.
Tenslotte hield de moderator, mgr. J. G.
van Schaik, een feestrede.
Nadat de voorzitter een slotwoord ge
sproken had, waarbij nog medegedeeld
werd, dat van alle religieuze congregaties,
die zich met het onderwijs bezig houden,
een telegram was ontvangen, behoorde de
goedgeslaagde herdenking van het 40-jarig
jubileum der St. Lebuinus-vereeniging tot
het verleden.
Minister mr. C M. J. F. Go se i mg bracht Woensdag een bezoek aan het Sint
Vmcentiusgestrcht te Harreveld. - De minister begeeft zich door een haag van
jongens naar het gebouw
