Oostenrijk en de Anschluss De Vaticaansctie radio-rede was niet-officieel Auto met zes Inzittenden tegen een boom gereden MAANDAG 4 APRIL 1938 29ste Jaargang No. 8997 ^e£cki6ch£0ou/fca/nt Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN V-," Geen verklaring der Dullsche Bisschoppen V Leer de jeugd werken! De werklooze jeugd zonder werk laten, is een der grootste rampen, welke een volk kcP treffen. Wie »verk laai verrichten door die jeuxd, wie die jeugd leert arbeiden en den ar beid liefhebben stelt een bij uitstek goede daad. Vooiai als dat werk zelf ook nuttig is, van sociale van maatschappelijke waarde. En daarom is zoo voortreffelijk het vol gende. waarvan reeds eerder melding is gemaakt: Op het landgoed „Drakenburg", gelegen tusschen Eaarn, Laren en Hilversum, zal binnenkort werden aangevangen met den bouw van het „Katholiek Gemeenschaps oord". Hiertoe zijn werkkampen geprojec teerd, waarvan de paviljoens tot huisves ting, ontspai.ring en ontwikkeling der jon ge werklo zen binnen enkele weken in gereedheid worden gebracht. De jongelie den zullen arbeiden aan den opbouw van inrichting van het katholiek cultuurcen trum, bestaande uit een uitgebreid gebou wencomplex met volkshoogeschool, coi. gresgelegennüd, vormingsinstituut voor cultureele scholing van jeugdleiders en leidsters, enz. Geschat wordt, dat het geheele werkpro ject met inbegrip van bosch- en akker bouw, tuinarchitectuur, etc., van het zeer uitgebreide landgoed en van het te ver vaardigen meubilair, een werkperiode van acht tot tien jaren in beslag zal nemen. Met het oog op de vakopleiding en gron dige scholing, welke men den jongens hier wenscht te geven, is met goedvinden*van den betrokken minister, afgezien van de gebruikelijke zes- en acht-weken kampen. Dit werk zal door de sympathie van ge héél Katholiek Nederland daadwerkelijk worden geschraagd! Zij, die meenen, zich persoonlijk be schikbaar te kunnen stellen voor het so ciale en cultureele werk in de kampen, kunnen zich wenden tot het secretariaat van de stichting „Katholiek Gemeenschaps oord", Broekbeeklaan, Bergen (N.-H.). Giften kunnen worden gestort op de giro rekening der Stichting 223181 Nymegen. V Laster van het „Nationale Dagblad" Wij hebben onzen lezers medegedeeld den laster, welken het „Nationale Dagblad" geworpen heeft cp een Leidsche fabriek en op het daarin werkzame personeel. Zooals uit de mededeelingen in ons num mer van Zaterdag is gebleken, heeft de Di rectie dier fabriek de redactie van het „Nationale Dagblad" gedrongen, door haar de onweersprekelijke werkelijkheid voor te houden, om te erkennen, dat zij gelas terd heeft ernstig kwaad van de fabriek heeft verteld, dat geheel en al onwaar is. En wat doet nu het .Nationale Dagblad". Wij lezen in het Zaterdagavond-nummer het volgende: MEISJES IN FABRIEKEN. In zeepfabriek te Leiden wordt niet op stukloon gewerkt Naar men ons verzocht mede te dee- len wordt er op de zeepfabriek te Lei den niet op stukloonen gewerkt en zou den zich in die fabriek ook nimmer ver keerde toestanden hebben voorgedaan. De directie ziet steeds bijzender toe, dat de toestanden onder het personeel redelijk blijven, terwijl ook het „jak- kersysjaem" uit de fabriek geweerd wordt Met voldoening namen wij van deze mededeeling kennis en brengen haar gaarne aan onze lezers (essen). Dit bericht is geplaatst als elk ander ge woon bericht op een niet bijzonder op vallende plaats, zonder grooteren of vette- ren kop terwijl de laster zélf was afge drukt met groote, sensationeele koppen, zóó, dat het de aandacht van iederen lezer móest trekken! In dit bericht geen letter, om den laster uitdrukkelijk in te trekken; men durft schrijven, die tegenspraak te plaat sen op verzoek, en dat er „met vol doening" kennis van wordt genomen let ook op den geraf fin eerden vorm: er „zouden zich in die fabriek ook nimmer verkeerde toestanden hebben voorge daan". Geen letter, om spijt te betui gen over het feit, dan men zoo lasterlijk heeft geschreven. Geen letter, waaruit blij- EEN VERTEGENWOORDIGER VAN KARDINAAL INNITZER TE ROME. Zooals te verwachten was, heeft de ge ruchtmakende uiteenzetting omtrent „po litiek katholicisme'', welke Vrijdag door Radio-Vaticana uitgezonden werd, aanlei ding gegeven tot allerlei veronderstellin gen en geruchten. Wij kunnen met stelligheid tegen spreken, dat Kardinaal lnnitzer naar Rome zou zijn ontboden, aldus meldt de Romeinscne correspondent van de „Tijd." Het Vaticaan zou het zeer op prijs hebben gesteld, wanneer de Oos- tenrijksche Bisschoppen, vóór tot de verklaring over te gaan, zich met Ro me in verbinding hadden gesteld. Wel heeft Kardinaal lnnitzer, ken nelijk in verband met de radio-uit zending, een vertegenwoordiger, Mgr. Weinbacher, naar Rome gezonden, die, naar wij vernemen, Zateravond per vliegtuig is gearriveerd. De radio-rede droeg geen officieel karakter. Wij vernemen nochthans, dat zij ten Vaticane en in het bijzon der op de Staatssecretarie een goeden indruk heeft gemaakt. Men is verheugd, dat duidelijk en krachtig partij werd gekozen. Geruchten, dat Kardinaal lnnitzer zal aftreden en zich terug zal trekken in een Duitsch klooster, blijven geheel voor reke ning van de verspreiders. Da „Osservatore Romano" van heden avond zwijgt volstrekt over de radiouit zending van Vrijdagavond. Wij vernemen, dat dit stilzwijgen verband houdt met het karakter der uitzending, dat niet officieel was. Tot zoover de Tijd-correspondent. Reuter meldt uit Vaticaanstad^ dat de Vaticaansche persdienst een volledige Italiaansche vertaling van de uitgezonden rede aan de Italiaansche bladen heeft ver strekt, die er echter geen woord van pu- bliceeren. Volgens Havas weet men niets van ge ruchten, als zou Duitschland het Concor daat verbreken, omdat de H. Stoel zich niet heeft vereenigd met de houding van het Oostenrijksche Episcopaat ten aanzien van de a.s. volksstemming. Een eenigzins andere lezing van het ge beurde met de radio-uitzending geeft Reu ter, welke zegt, dat deze uitzending is ge houden buiten medeweten van den pause lijken staatssecretaris, en dat de autoritei ten van het Vaticaan strengere maatrege len zullen nemen om vergissingen van de zen aard te voorkomen. Men verneemt, dat de uitzending is ver zorgd door een Duitschsprekenden Jezuiet, die regelmatig des Vrijdags voor den zen der spreekt. Men merkt op, dat de uit zending niet officieel door den staatsse cretaris is gedesavoueerd en dat de „Os servatore Romano" over de aangelegen heid zwijgt. BISSCHOPPEN-CONFERENTIE TE FULDA. Geen eenstemmigheid? Naar verluidt is Vrijdag te Fulda een conferentie van de Duitsche Bisschoppen gehouden, teneinde de houding te bespre ken ten aanzien van de Volkstemming van 10 April, na den oproep der Oostenrijksche ken kan het inzicht, het bewustzijn, dat men, aldus schrijvende, tientallen per sonen heeft gegriefd en beleedigd! Wy heb ben hier voor ons liggen een ingezonden stuk van den vader van een der op die fabriek werkende meisjes (welk stuk wij nu wij zelf er over schrijven, niet meer be hoeven te plaatsen) en deze constateert heel terecht, dat de laster van het „Nationale Dagblad" verschrikkelijk is vcor de meis jes, die op die fabriek werken, en voor hun ouders. Maar de redactie van het .Na tionale Dagblad" schijnt niets, niets daar van te begrijpen, toont niet het min ste meegevoel met de slachtoffers van zijn laster. Dat alles is héél erg. Wij willen één vraag stellen: Is er nu niet één lid van de N. S. B., wiens moraliteit dringt, om openlijk te verkla ren, dat hij het met dat optreden van het dagblad zijner partij niet eens is, dat hij dat oprecht afkeurt en verfoeit? Is er niet één, die dezen durf en eerlijkheid wil too- nen? bisschoppen. Naar vernomen wordt is de conferentie uiteengegaan, zonder dat een eenstemmig besluit is genomen. Den bis schoppen werd individueel de vrijheid ge laten om te beslissen over de geschiktheid en den vorm van een eventueele oproep ten gunste der volksstemming. GEEN VERKLARING IN DE KATHOLIEKE KERKEN. Algemeen had men verwacht, dat in de Katholieke kerken van Duitschland giste ren een verklaring zou worden voorgele zen, waarin zou worden aangespoord voor de inlijving van Oostenrijk te stemmen, doch deze verwachting is niet bewaarheid. Wel heeft de bisschoppelijke coadjutor van het diocees Fulda mgr. dr. Dietz, tot de Katholieken van het diocees een oproep gericht, waarin hij erop wijst, dat een groot keerpunt in de geschiedenis is aan gebroken. Hij zegt voorts de gegronde hoop te koesteren, dat de „schepper van het nieuwe en onherroepelijke Groot- Duitschland" de nationale vereeniging zal verbinden met een grootsche toenadering en aldus de vreugde van het nieuwe en grootere Duitsche volk zal voltooien. Daar om roept hij de Katholieken van het dio cees toe, zijn vertrouwen te deelen, en op den dag der verkiezingen een „hartgron dig ja" te stemmen. Tevens worden de ge- loovigen verzocht op den dag der volks stemming bij zonderen gebeden voor het Duitsche volk te verrichten. EEN VREEMD GERUCHT OVER SCHUSSNIGG. Hij zou krankzinnig zijn geworden. "Een reiscorrespondent van de „Paris Soir" schrijft uit Weenen aan zijn blad, dat hij goede redenen heeft om te geloo- ven, dat Schusschnigg thans in een inrich ting voor zwakzinnigen te Steinhof bij Weenen is opgesloten. De speciale corres pondent merkt op, dat te Weenen het ge rucht in omloop was, dat Schuschnigg krankzinnig is geworden. (uiteraard moet de verantwoordelijkheid voor dit bericht voor rekening van de „Paris Soir" worden gelaten Red.) EEN GEHEIM DOSSIER VAN SCHUSCHNIGG? Een aan Schuschnigg behoorend geheim dossier, dat op clandestiene wijze uit Oost- tenryk is gebracht, voordat de nationaal- socialisten er zich meester van hadden kunnen maken, zou zich volgens den di- plomatieken redacteur van de „Daily He rald" op het oogenblik te Praag bevinden. Dit dossier, dat hoogst belangrijke do cumenten bevat, zou binnenkort naar En geland worden gebracht, daar de Tsjechi sche regeering verklaart, niet de veiligheid te kunnen waarborgen van den persoon, die het dossier onder zijn berusting heeft en die bedreigd wordt door den Duitschen spionnagedienst, welke zijn activiteit nog heeft verdubbeld. In het dossier bevindt zich o.a. een gede tailleerd rapport over het onderhoud te Berchtesgaden, alsmede een plan, dat in het Weensche hoofdkwartier van het „co mité van verzoening" in beslag is geno men tydens de huiszoeking, die gevolgd is op de arrestatie van de twee nazileiders Tavs en Leopold. Dit plan, dat vooruit loopt op de annexatie van Oostenrijk, gaat over een optreden van Duitschland in Tsjechoslowakije. Volgens dit document zou het plan in den loop dezer maand tot uitvoering gebracht worden, naar men meent kort na het plebiciet. DE ANSCHLUSS ERKEND. Zaterdag heeft de Britsche gezant te Eerlijn, Sir. Neville Henderson, minister von Ribbentrop twee nota's overhandigd, waarbij de aansluiting van Oostenrijk bij Duitsch'and door Londen wordt erkend en toestemming wordt gevraagd voor de oprichting van een consulaat-generaal te V/eenen. Ook de Tsjecho Slowaaksche gezant heeft den Duitschen Minister van buitenlandsche zaken een nota overhandigd, waarin de re geering te Praag mededeelt met ingang van Zaterdag haar gezantschap te Wee- r.en te hebben opgeheven. Een consulaat- generaal blijft bestaan. De Fransche regeering zal, naar het voor beeld van Engeland en vele andere landen, de Duitsche regeering eveneens vergun ning vragen voor de véstiging van een consulaat-generaal te ^eenen, aangezien de Fransche legatie aldaar is opgeheven. De Fransche regeering heeft verder den Duitschen gezant te Parijs de ontvangst bevestigd van de nota, waarin Duitschland kennis had gegeven van de nieu\£ situa tie in Oostenrijk. Deze ontvangstbevesti- TWEE JONGENS GEDOOD Vier gewonden, waarvan een zorgwekkend In den afgeloopen nacht omstreeks één uur is een personen-auto, waarin zes jongens zaten, te Pesse, gemeente Ruinen, verongelukt, waardoor twee van hen werden gedood. De overigen liepen ernstige verwondingen op. De jongelui waren gisteren met een huur auto van Hocgeveen naar Assen gereden. Vannacht keerden zij huiswaarts. Door nog niet bekende oorzaak is de wagen met groote vaart tegen een boom gereden. De volgen waren verschrikkelijk: twee der in zittenden, de 21-jarige Arie Hagen en de 25-jarige Marinus Prins, werden op slag gedcod. Van de vier overigen werd W. Nieuwenhof zeer ernstig gewond, zijn toe stand is zorgwekkend. H. Lcopers, J. Kla ver en H. Prins kregen eveneens ernstige verwondingen. De slachtoffers waren allen uit Hoogeveen afkomstig. Dokter van der Wal uit Hoogeveen ver leende de eerste geneeskundige hulp. De gewonden werden naar het ziekenhuis Bethesda vervoerd, het stoffelijk overschot van Hagen en Prins is naar Pesse overge bracht. De auto werd geheel vernield en is naar Hoogeveen gesleept. De marechausee stelt een onderzoek in. ging beteekent het vaststellen van het feit, zonder erkenning de jure van de aaneen sluiting. DE BENOEMING VAN VON PAPEN TOT AMBASSADEUR TE ANKARA. In de „Epoque" schrijft Donnadieu na als zijn meening te kennen te hebben gegeven, aat de Anschluss de eerste étappe is van de verwezenlijking van een veel uitgebrei der plan: „Von Papen is tot ambassadeur te Ankara benoemd. Turkije, dat is de Dar danelles en sluiting van de zee-engten, dat is de onmogelijkheid voor Frankrijk en Engeland verbinding met Zuid-Rusland te onderhouden. De Turken bevriend met de Duitschers, dat is het einde van de Bal kan-Entente en het Aziatische pact; dat is de droom HamburgBagdad, die vasten vorm aanneemt. Frankrijk, Engeland en Italië hebben geen tijd te verliezen." CONCENTRATIEKAMP WOELLERSDORF IN BRAND GESTOKEN. Het concentratiekamp Woellersdorf, al dus meldt het Duitsche Nieuwsbureau, dat duizenden nationaal-sociaüsten nood en ellende heeft gebracht, is Zaterdagnacht m vlammen opgegaan. Daarmede, aldus vervolgt het bureau, is een inrichting weg gevaagd, die niet alleen in Oostenrijk, maar ver daarbuiten met schande ge noemd werd. Zware straf voor een onvoorzichtige uitlating. Een restaurateur in het Noorden van Berlijn is tot een langdurige gevangenis straf veroordeeld, omdat hij heeft gezegd, dat na de volksstemming van 10 April de Oostenrijkers de oogen wel open zullen gaan. De volksstemming. De stemgerechtigde Rijks-Duitschers en Oostenrijkers hebben zich uit alle provin ciën van Bulgarije gisteren aan boord be geven van het Duitsche vrachtschip „Thes- saüa", in de haven van Burgas, teneinde hun stem uit te brengen in de volksstem ming, die voor de Bulgaarsche Duitcchers reeds Zondag is gehouden. Van de 180 uit gebrachte stemmen werden 178 uitge bracht met „ja" voor de vereeniging van Oostenrijk met Duitschland, één stem luid de „neen", één stem was ongeldig. DE WERELD IN VOGELVLUCHT ROME: Het is nog altijd niet geheel dui delijk, hoe het nu zit met de befaamde radio-rede, welke over den Vaticaanschen zender is uitgezonden. Volgens berichten uit Rome, droeg de pauselijke staatssecre taris geen kennis van den inhoud dezer rede. Dat is in overeenstemming met de eerste berichten, volgens welke de rede geen officieele rede was. De vraag is nu echter, of het Vaticaan met den inhoud van deze rede instemt. Wij meenen van wel, gezien het feit, dat er slechts op wordt gewezen, dat het een „vrije stem" is ge weest en overigens een welsprekend stil- Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Staatssecretaris Pacelli droeg geen ken nis van de radio-rede over den Vaticaan schen zender. Had de rede toch de in stemming van het Vaticaan? (lsteblad). Lerida en Gandesa door Franco ingeno men. (2e blad). Overeenstemming tusschen Engeland en Italië. (2e blad). Een kalmeerend woord van den Hon- gaarschen rijksbestuurder. (2e blad). Binnenland Monopolieheffingen op graan verhoogd, crisisheifingen op suiker verlaagd. (1ste blad). Maatregelen, inzake, de brigade mare chaussee te Oss. (1ste blad). Hedennacht is onder Ruinen een auto met zes inzittenden tegen een boom ge botst, waarbij twee jongens zijn overleden en de anderen gewond werden (le blad). Aan de grens bij Swalmen is een 54- jarge man do°r de Duitsche grenswacht neergeschoten (2de blad). Sport en Wedstrijden VOETBAL: Nederland speelt tegen Bel gië gelijk, de junioren winnen echter met 7—1 (3de blad). ROEIEN: Het kampioenschap van den Amstel won Nereus en Lage. (ode blad). HOCKEY: Zware nederlaag der Holl. damesploeg tegen Engeland; het B-elftal der heeren speelt gelijk tejbn België (3e blad). AUTOMOBILISME: Tien dooden bij auto-rennen in Italië, twee bij rennen in Duitschland (3e blad). zwijgen in acht wordt genomen. De cor respondent van de „Tijd" te Rome heeft dan ook vernomen, dat het Vaticaan de scherpe terechtzetting heelemaal niet af keurt. Inmiddels zou een vertegenwoordiger véin kardinaal lnnitzer naar Rome zijn ge reisd. In Duitschland zwijgen de bisschop pen eveneens. Men had verwacht, dat zij gisteren een verklaring van den kansel zouden hebben laten aflezen, zooals dat gedaan is vlak voor andere volksstemmin gen. Dat dit nu, na de verklaring der Oos tenrijksche bisschoppen, niet geschied is, spreekt boekdeelen. BOEDAPEST: De Hongaarsche rijksbe stuurder Horthy is spaarzaam in zijn open bare uitingen omtrent de politiek van zyn land. Het moet dan ook een bijzondere reden zijn, die hem er toe gebracht heeft zich gisteren persoonlijk in een radio rede tot het volk te richten. Vry zeker kan men die reden vinden in het feit, dat er in Hongarije den laatsten tijd hevige politieke deining is ontstaan naar aanlei ding van den Anschluss Duitschland— Oos enrijk. Wanneer Horthy het verband tusschen deze deinig en de Anschluss trc.-ht weg te redeneeren, dan zal het wel zijn bedoeling zijn om de gemoederen te kalmeeren, en om de Hongaren voor oogen te houden, dat deze buitenlandsche aangelegenheid hen de kalmte niet behoeft te doen verlie zen. Horthy spoort de zijnen aan het welzijn van eigen land in alles te behartigen en een eigen nationalen weg te volgen. DANCING IN DEN HAAG IN DE ASCH GELEGD. Een nachtelijke brand heeft de dancing Claridge in de Lange Houtstraat te Den Haag in de asch gelegd. Bij dezen brand heeft een agent van politie tijdens het blus- schingswerk zich door vallend glas aan een zijner handen gewond. Hij is in het zieken huis aan den Zuidwal verbonden. De brand was zeer hevig. iDt blijkt uit het feit, dat aan de overzijde van de Doe lenstraat de groote vensters aan den ach terkant van de Witte Sociëteit door de hit te zijn gesprongen. De brandweer achtte het bovendien raad zaam, de stroomdraden van de H. T. M. in de Lange Houtstraat tijdelijk stroomloos te laten maken, daar het anders onmogelijk zou zijn geweest met de Magirusladder te manoeuvreeren. Met de nablussching was nog geruimen tijd gemoeid, waarna tot half negen in den ochtend een brandweerman met één straal de wacht heeft gehouden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1