De houding van hel Oostenrijksche Episcopaat Het Vaticaan wijst de verantwoordelijk heid ervoor at BUITENLAND Franco's opmarsch in het Noord-Oosten LA I tKUAli Z AKKIL 1938 Ut LtlUSCHE COURANT VIERDE BLAD - PAG. 13 Een opzienbarende radio-rede via den Vatleaansclien zender H. Sloel heeft verklaringen niet goedgekeurd De „Osservatore Romano" publiceerde gisteravond een officieele verklaring, waar in wordt medegedeeld, dat de H. Stoel geen kennis droeg van de bekende verklaringen, door het Oostenrijksche Episcopaat afge legd, en deze verklaringen noch vooraf, nog achteraf heeft goedgekeurd. TweeërFet politiek katholicisme EEN ERSTIGE WAARSCHUWING TEGEN MISLEIDING. Gisteravond is door Radio Vatican a een rede uitgezonden over de vraag: „Wat is politiek katholiscisme?" Deze rede luidde als volgt: Het „Schwarze Korps" van 17 Maart 1938 schreef in aansluiting op de eerste verkla ring van den Kardinaal-Aartsbisschop van Weenen over den nieuwen toestand in Oos tenrijk onder meer het volgende: „Het politiek katholicisme, dit infaam ste van alle politieke systemen, heeft op Oostenrijk's bodem en in de harten der Duitschers thans de verschrikkelijkste ne derlaag geleden, die het ooit leed en voor wat ons betreft een beslissende nederlaag. Wij moeten van nu af aan iedere poging om toch politiek te drijven als misdadig.be- oordeelen." Op deze opmerking in het „Schwarze Korps" is principieel het volgende te ant woorden: Ten eerste: Politiek katholicisme wil volgens de meening van de tegenstanders der Kerk zeggen, dat Paus of bisschoppen of geloovigen bij hun streven ten opzichte van staat en maatschappij slechts religieus zedelijke beginselen voorwenden, in wer kelijkheid echter aardsche voordeelen en machtsposities willen verkrijgen of bewa ren. „Deze opvatting van politiek katholicis me bestond reeds bij de burgerlijk-libera len en de marxisten, zoodat het nationaal- socialisme, dat zich met zooveel nadruk anti-liberaal en anti-marxistisch noemt, in deze zaak geen andere taal spreekt dan de liberale en marxistische, en zooals elders, ook in dit opzicht hetzelfde cultuurfront inneemt." Politiek katholicisme in den echten, waren zin wanneer men tenminste dit minder fraaie en tot allerlei mis- standen aanleiding gevende woord ge bruiken wil oeteekent, dat Paus of Bisschoppen of geloovigen er naar heb ben te streven, dat de beginselen van den Schepper en Verlosser der we reld, zooals op alle gebieden der schep ping, ook op het gebied van den Staat en de Maatschappij, verwerkelijkt worden. Dit politiek katholicisme is daarom in den diepsten zin een religieus-Christelijke aangelegenheid. Wanneer men het als misdadig wil be- oordeelen, dan beteekent dit, dat men het wezen van het Christendom bestrijdt on der misbruik van 'de staatsmacht. En in dienst van dit „politiek katholicisme" heeft het kerkelijk leeraarschap, niet het minst de tegenwoordige Paus, in plechtige ency clieken en leeringen partij gekozen voor de zedelijke grondslagen van het staat kundig en maatschappelijk leven. In dezen dienst hebben ook de gelovigen, in het be wustzijn van de verplichting, die zij op zich genomen hebben bij Doopsel en Vormsel, in de verschillende landen onder verschil lende vormen zich aaneen gesloten om de doorvoering van deze genoemde beginse len na te streven. Ook de door den H. Vader gepropageerde Katholieke Actie kan wil zij althans trouw blijven aan den wil van Haar Stich ter er dus niet van afzienop alle ge bieden van het aardsche leven, géén uitge zonderd, met de normen van de goddelijke zedenwet te doordringen. Een principieel verzaken daaraan, een principieel terug trekken van de katholieke practijk op z.g. zuiver religieus gebied zooals dat heden zoo gaarne en zoo dubbelzinig luidt zou gelijk staan met een ketterij, een geloofs dwaling. Ongetwijfeld bestaat er ook een valsch politiek katholicisme; doch dat is niet het in den aanvang genoemde waan beeld, dat de nationaal-socialisten zich in navolging van liberalen en marxisten voor stellen. Dit valsche politieke katholicisme is veeleer een gedragswijze der katholie ken zij het eenvoudigen of ambtsdra gers, die in het politieke leven staan welke alleen voortkomt uit overgroote voor zichtigheid en tactiek en uit een zwakke lijke aanpassing aan de gegeven of ver wachte omstandigheden.? Er bestaat geen twijfel aan, dat zulk een valsch politiek katholicisme in den loop der geschiedenis de eer en het aanzien van de Kerk, en juist daardoor ook de zielzorg, de ergste schade heeft berokkend, vooral in tij den, waarin de tegenstanders van het Chris tendom zich beroemen op hun eigen begin selvastheid en de Christenen van een gees telijke beender-verwerking beschuldigen. De schade was dan het grootst, wanneer zelfs zij, die geroepen werden de godde lijke zeden-orde te bestendigen, door dit valsch politiek katholicisme worden aan gegrepen, of onder den indruk kwamen van de macht en succesvolle gebeurtenissen der dagen. Dan gebeurt het, dat de oogen van zulke herders niet meer, zooals het toch eigenlijk hun plicht was, den wolf in 'schaapskleederen herkennen en dat zij de beloften gelooven van menschen, van wie zij de treurige ervaringen kennen, die an deren met hen opdeden en waartegen zelfs het woord van den Oppersten Herder hen had moeten waarschuwen. Het gevolg van deze houding zal dan al tijd zijn, dat men zulke herders beschuldi gen kan van een beklagenswaardig machts- vergrijp op religieus-zedelijk gebied, waar door zij het terrein betreden van de zui vere politiek. Zij benutten bijvoorbeeld hun religieus- zedelijke autoriteit, om de geloovigen van de waarheid van bepaalde beweringen op zuiver practisch politiek maatschappelijk terrein te overtuigen, zelfs dan, wanneer de beweringen en de feiten, welke aan die beweringen, ten grondslag leggen, door vele verstandige en terzake kundige men schen anders beoordeeld worden. Zoo is het bijvoorbeeld geen zaak van de kerkelijke autoriteiten als zoo danig, om verklaringen af te leggen, die zuiver de economische of sociale politiek of volks-politieke resultaten van de regeering waardeeren. Geen geloovige is in geweten verplicht deze waardeering of dit oordeel van de kerkelijke leer-autoriteit t« erkennen of op te volgen en daaruit af te leiden hoe zij zijn politieke rechten moet gebruiken. Hoe verwerpelijk zou het echter zijn,, wanneer dit valsche politieke katholicisme zich deed gelden, wanneer terzelfder tijd de eenvoudige geloovigen van alle stan den, omdat zij moedig voor de grondbegin selen der goddelijke ordening en vooral van de grondbeginselen van het natuur recht optreden, boeten moeten, terwijl de herders zich zonder meer aansluiten bij het succes van den dag. Alle oprecht en goed meenende men schen, van wie er velen ook te vinden zijn buiten de Kerk, zullen in zulke gedragingen van hun Herder niets an ders zien dan trouweloosheid en on waardigheid. Wel kunnen persoonlijke goede bedoelin gen aanwezig zijn, maar deze mogen in zulk geval niet tot oordeelen besluiten. De tegenstanders der Kerk kunnen triomfee ren in zulk een geval, omdat de noodzake lijk persoonlijke band in de Kerk een breuk gaat vertoonen, n.l, in het onvoorwaarde lijk vertrouwen tusschen Herder en kudde. Zulk een vorm van politiek katholicisme zou ongetwijfeld een zonderlinge verwezen lijking beteekenen van de'Katholieke Actie n.l. zü zou het wezen van de Katholieke Actie, die de medewerking van de leeken aan het hirërarchi'sch apostolaat beoogt, dusdanig verwezenlijken, dat de practische last en leed van deze actie uitsluitend op de leeken zouden vallen. Daarom is dit valsche politieke katholi cisme altijd en overal te veroordeelen en te brandmerken. Dit politiek katholicisme zou door het nationaal-socialisme zeker niet als valsch en volgens de woorden van „Das Schwarze Korps" als misdadig beoordeeld worden, maar in tegendeel gebruikt worden om ar- gelooze katholieken te misleiden. Maar voor den rechterstoel van Christus kan het valsche politieke ka tholicisme beslist niet bestaan. Het kan ook niet bestaan voor den rechterstoel van de Bruid van Christus, de Kerk, die wat ook komen mag - als Bruid zonder vlek of smet, voor alle trouwe katholieken hoog verheven is boven die laffe menschelijkheid. Daarom weg met het valsche en leve het ware, echte politiek katholicisme, hoe ongelukkig deze woorden ook mo gen zijn, GEEN OFFICIEELE UITING. Naar de „Tijd" van bevoegde zijde ver neemt, is de verklaring, die gisteravond in de Duitsche taal door Radio-Vaticana werd uitgezonden, niet te beschouwen als een officieele uiting van den H. Stoel, maar als een vrije stem, waarvoor de Va- ticaansche radio is beschikbaar gesteld. ZAL DUITS C HL AND CONCORDAAT OPZEGGEN? Met betrekking tot de radio-uitzending van het Vaticaan over het onderwerp: „Politiek Katholicisme", meldt men uit Vaticaanstad aan de „Matin": De Duitsche ambassadeur bij het Vati caan heeft bijna een uur lang met Berlijn getelefoneerd en men verwacht voor het begin van de volgende week op opzegging van het Concordaat door Duitschland. Verder doen te Parijs geruchten de ron de over een aftreden van kardinaal Innit- zer, die laat in den avond aan zijn omge ving mededeeling zou hebben gedaan van zijn voornemen, zich in een Duitsch kloos ter terug te trekken. Tenslotte zij opgemerkt, dat de gebeur tenissen van vandaag bevestigen, dat Hit- Ier zich bij zijn bezoek aan Rome niet naar bet Vaticaan zal begeven. Het gaat niet, naar men in de kringen van den H. Stoel verklaart, om een door den Paus gewensch- ten breuk, doch om een betreurenswaardi ge situatie, die slechts gewijzigd zou kun nen worden door de strikte naleving door Berlijn van de bepalingen van het Concor daat" (Wij doen mededeeling van al deze be richten natuurlijk onder alle voorbehoud! Red.). NIEUW SCHRIJVEN VAN KARD. INNITZER Dementi van een Havas-bericht nopens de' verklaring van het Oostenrijksche Episcopaat De kardinaal-aartsbisschop van Weenen, Z. H. Em. Innitzer, heeft d.d. 31 Maart 1938 aan gouwleider Bückel volgend schrijven gedicht: Zeer geachte Heer Gouwleider, Ik voel mij gedrongen, u, ten aanzien van een bericht, dat mij ter oore kwam en dat door den Berlijnschen vertegen woordiger van Havas d.d. 2 Maart is ver spreid, nopens den oproep der Oostenrijk sche bisschoppen, eenige ophelderingen en rechtzettingen te doen toekomen: De Havas-vertegenwoordiger schreef: „Men kan verband leggen tusschen het manifest van het Oostenrijksche episco paat en het bezoek, dat de Pauselijke nun tius te Berlijn twee dagen geleden aan den heer von Ribbentrop, den rijksminister van buitenlandsche zaken, heeft gebracht". Ik moge hier het volgende vaststellen: De plechtige verklaring der Oostenrijk sche bisschoppen staat in geen enkel op zicht in verband met het bezoek van den Pauselijken nuntius te Berlijn. Veeleer is zij een spontane uiting tegenover het Duitsche rijk geweest. Dit blijkt ook uit het voorwoord, waar mede de bisschoppen hun verklaring in- leidden. Ook de bewering van den Havas-ver- tegenwoordiger in hetzelfde bericht, dat de oproep te beschouwen is als een geste, bedoeld om ontspanning te brengen, moet ik van de hand wijzen, want ik acht het beneden mijn waerdigheid, om in een zoo belangrijke historische situatie gestes te maken. Ik wijs er nogmaals op, dat de verkla ring der bisschoppen, zooals trouwens ons standpunt ten aanzien der verkiezingen in het algemeen, principieel beschouwd dient te worden, uitsluitend als een belijdenis, die opklinkt uit de stem van ons gemeen schappelijk Duitsche bloed. Ik moge van deze gelegenheid gebruik maken, om U, volkomen openhartig, mijn innigsten wensch in deze historische dagen kenbaar te maken den wensch, dat met de verklaring der bisschoppen in het gods- dienstig-cultureele leven van ons geheele volk een keerpunt zal zijn ingetreden, dat moge leiden tot een tijd van de grootste binnenlandsche pacificatie en verzoening tusschen kerk, staat en partij. Ik wil hopen, dat dit mijn schrijven er óók toe zal bijdragen, in de toekomst on juiste beweringen in woord en geschrift, van welke zijde ook, reeds bij voorbaat te logenstraffen. Met de uitdrukking van mijn volkomen hoogachting en Heil Hitier. Th. kard. Innitzer, aartsbisschop. VAN HET VATICAAN EEN NIEUW DEPARTEMENT. Centraal Bureau der Kath. Actie. Bij de verschillende Romeinsche Congre- graties, die tezamen de Romeinsche Curie vormen, is thans een nieuwe departement gekomen. Het betreft hi:r het z.g. „Centraal Bureau der Katholieke Actie", tot welks eerste voorzitter kardinaal Giuseppe Piz- zardo is aangewezen. DUITSCHLAND ER IS NIETS VERANDERD. NIEUWE MAATREGELEN TEGEN RELIGIEUSEN. De „Entkonfessionalisierung" van 't open bare leven in Duitschland wordt syste matisch voortgezet. Naar wij vernemen zijn met ingang van 1 April in Duitschland weer 27 katholie ke inrichtingen van Bijzonder Onderwijs op last van de Geheime Staatspolitie gesloten o.m. te Godesberg, Keulen-Kalk, Aken enz. Alleen in laatstgenoemde stad werden o.m. gesloten 14 z.g. Kinderhorten, d.w.z. inrich tingen waar de leerplichtige jeugd ver zorgd wordt na schooltijd, van 3 tot 7 uur n.m. wanneer de ouders door werkzaam heden buitenshuis verhinderd zijn hun kin deren gade te slaan. De religieusen verzorgden daar tot nog toe de kinderen, doch thans is hun zonder opgaaf van redenen deze voorname taak ontnomen en wordt dit wrk verricht door de Nationaal-Socialistische Volkswelvaart. VANAVOND S- REEKT HITLER TE MUNCHEN. Hitier hal hedenavond het woord voe ren te Munchen. Dit zal de grootste bij eenkomst worden, die ooit te Munchen is gehouden. FREUD WIL NIET WEG. Naar aanleiding van het bericht, dat de Duitsche autoriteiten geweigerd zouden hebben, een pas te verstrekken aan pro fessor dr. Sigmund Freud, heeft zijn te Londen woonachtige zoon ernst Freud aan Reuter medegedeeld, dat dit bericht onge grond is en dat aan zijn vader geen pas poort is geweigerd, aangezien hij er niet om gevraagd heeft. ENGELAND BINNEN TIEN DAGEN EEN BRITSCH- ITALIAANSCH ACCOORD? De „Daily Express" en de „Daily Mail" verwachten, dat binnen tien dagen een Britsche-Italiaansche acoord tot stand zal zijn gekomen. Op alle punten zou men zonder moeilijk heden tot overeenstemming zijn gekomen, en naar de „Daily Mail" meldt, zal in uit te wisselen nota's een nieuwe en hechte vriendschap tusschen de beide landen wor den geproclameerd. Nada+ deze nota's ge wisseld zijn, zal Engeland stappen onder nemen, die zullen moeten leiden tot er kenning van de verovering van Abessinië door bemiddeling van den Volkenbond. HONGARIJE DE TOENEMING DER NATIONAAL- SOCIALISTISCHE PROPAGANDA. Minister president Daranyi heeft voor de Kamer het standpunt der regeering nader bepaald ten opzichte van de ongerustheid, die gewekt is door de toeneming der natio- naal-socialistische propaganda in sommige economische en politieke kringen. De onge rustheid in politieke kringen is tot uiting gekomen in belangrijke redevoemgen in de Kamer uitgesproken door graaf Beth- len en door Tibor von Eckhardt, Charles Rasay en graaf Georges Szechenyi. Uit deze redevoeringen komt naar voren, dat de nationaal-socialisten in het land propa ganda organiseeren ten gunste van een agrarische hervorming, dat zij de nationa lisatie eischen van sommige industrieën en uiterst strenge maatregelen tegen de Jo den, terwijl zij terzelfdertijd verontrusten de geruchten doen rondgaan, die schade kunnen toebrengen aan het economische en politieke leven in. Hongarije. Daranyi verklaarde nu, dat de nervosi teit in de economische en politieke krin gen geenszins gefundeerd is en dat de re geering haar werk met de grootste kalmte voortzet. CHINA GEVECHTEN OP ZESTIG MIJL VAN SJANGHAI. Volgens te Sjanghai ontvangen berich ten worden gevechten op groote schaal ge leverd op slechts zestig mijl ten zuid-wes ten van Sjanghai, waar de Chineesche gere gelde troepen zich gevoegd hebben bij de guerrilla voerende soldaten in den drie hoek Sjangahi-Woehoe-Hangtsjau. De Chi- neezen melden, dat zij den strijd gebracht hebben tot tachtig mijl van Sjanghai ge durende de afgeloopen tien dagen. Volgens berichten uit onafhankelijke bui tenlandsche bron, zijn minstens 150 gewon de Japanneezen dagelijks naar Sjanghai gebracht gedurende deze weeik. Het aan tal is echter waarschijnlijk grooter. AMERIKA AMERIKA MOET NEUTRAAL BLIJVEN Europa is een rammelende oorlogsmachine Oud-president Hoover heeft in den raad voor buitenlandsche betrekkingen een rede gehouden over zijn rondreis door Europa. Hij zeide o.a. dat, indien de wereld den vrede wil bewaren, de Vereenigde Staten den vrede moeten bewaren zoowel met de dictators als met de democratische re geeringen. In het verder verloop van zijn rede heeft Hoover nog gezegd, dat Europa een ram melende oorlogsmachine is. Bij de meeste Europeesche mogendheden heeft hij de overtuigng gevonen, dat de Vereenigde Staten even onvermijdelijk in een volgen den oorlog zullen worden meegesleurd als bij den vorigen het geval is geweest. Som mige volken bouwen zelfs hun vertrouwen hierop, doch dit moet de Vereenigde Sta ten des te vaster doen besluiten, zich niet meer-te bemoeien met de oorlogen van an deren. De Europeesche mogendheden moe ten overtuigd worden, dat dit de politiek van de Vereenigde Staten is. Hoover waarschuwde vervolgens de Ver eenigde Staten, dat wanneer zij zich aan sluiten bij andere democratieën, zooals Engeland en Frankrijk, zij verstrikt zou den raken in een bond, welke gericht is tegen Duitschland, Italië en alle aanhan gers, welke deze laatste mogendheden kun nen bijeenbrengen. Hoover kwam tot de conclusie, dat de Vereenigde Staten een absoluut onafhan kelijke politiek moeten voeren, als het bes te middel om uit een oorlog te blijven. HET LEGERBERICHT VAN SALAMANCA Het legerbericht van Franco meldt o.a.: De rechtervleugel onzer troepen aan het front van Aragon bezette Monroyo en Rorre de Area, den berg San Bernardo en Mas de Bartomeu. De vijand deed een vergeefschem tegenaanval. De legionaires bezetten Ar- rens de Lledo en Lledo de Valderrobres. Andere strijdkrachten hebben in de provin cie Tarragona Pobla de Pasaluca bezet. In de provincie Lerida bezetten wij alle hoogten, die de stad omringen en sneden den weg van Lerida naar Monzon af. In den sector van Zaidin bezetten wij Castillo en Binefar en op den linkervleugel bezet ten wij ten Westen van den weg naar Biescas verscheidene hóógst belangrijke stellingen en de dorpen Acamuer, Azun, Osa de Sobremonte, Escuer en ArguisaL Ten Westen van denzelfden weg namen wij Susin en Casbas de Jaga. Aan het front van Guadalajara heeft de vijand vergeefs aangevallen en zware ver liezen geleden. Radio Nacional deelde nog laat mede, dat de rechtsche troepen zich aan het einde van den middag in de nabijheid van het door de regeeringstroepen in brand gesto ken Biescas bevonden. DE STRIJD OM LERIDA. Gisteren werd medegedeeld, dat om der tien uur twintig de rechtsche troepen doorgedrongen waren tot de eerste huizen van de buitenwijken van Lerida. Dit bericht schijnt echter voorbarig te zijn geweest, want later werd gemeld, dat den geheelen dag bij Lerida hevig gestreden is. De regee ringstroepen boden hevigen tegenstand. De troepen van Yague zijn evenwel de stad nog niet binnengerukt, hij wacht op verster king. Volgens Radio Nacional is Lerida giste ren sinds het middaguur door de recht- schen omsingeld. Om zeven uur gisteravond stond de stad op verscheidene plaatsen In brand. ACTIVITEIT DER REGEERINGS TROEPEN IN ARAGON. Ondanks de hevigheid der aanvallen van de rechtschen heeft het hoofdkwartier der regeeringstroepen twee aanvallen laten ontketenen aan het front in Aragon. De eene is drie dagen geleden begonnen in den sector van Albarracin, waar de re geeringstroepen 15 K.M. zijn vooruitge schoven. De dorpen Masegoso, Terriente en Azor zijn in handen der republikeinsche troepen gevallen. De tweede operatie, uitgaande van het centrale leger, is gisterochtend vroeg begonnen, na een hevige voorberei ding door de artillerie. Gisteravond waren de regeeringstroepen meer dan 12 K.M. vooruit gekomen. Het dorp Abanades werd omsingeld. Generaal Miaja heeft verklaard, dat de opstandelingen verrast werden door de on verwachte aanvallen en slechts weinig te genstand boden. In dezen sector worden evenwel hevige gevechten voortgezet. De regeeringstroepen zijn in den aanval over een front van 30 K.M. tusschen Las In- viernas en Saelices, GEVLUCHTE MILICIENS TERUG GESTUURD. De Fransche autoriteiten hebben beslo ten, de soldaten van de Spaansche milities, die over de Pyreneeën de wijk naar Frank rijk genomen hebben, naar Catalonië terug te zenden. Naar Havas uit Luchon ver neemt, waar, zooals gemeld, eenige duizen den Spaansche vluchtelingen voorloopig in verzamelkampen zijn ondergebracht, zullen 3000 aldaar geïnterneerde en ontwapende Spaansche soldaten reeds heden naar Cer- bère (aan de grens) gebracht worden. Deze maatregel is echter niet van toe passing op de burgers onder de vluchtelin gen, die met de uit Opper-Aragon gevluch te soldaten op Fransch gebied waren aan gekomen. Zij zijn, 1100 in getal, naar het centrum van Frankrijk overgebracht. De „Matin" meldt, dat gisteravond in het station van Luchon een lange trein stond opgesteld, welke het eerste contingent van 1.900 gevluchte miliciens naar Barcelona terug zou brengen, doch dat het vertrek in verband met een inmiddels uit Parijs ont vangen instructie werd uitgesteld. DE ONTEIGENING DER MEXICAAN SC HE PETROLEUM- VELDEN Cardenas en Huil zijn beiden van mee- ning, dat spoedig een oplossing zal worden gevonden in de zaak van de onteigening van de petroleumvelden. De wetenschap, dat de Vereenigde Sta ten alles doen, wat in hun macht is om de eischen van de Amerikaansche petroleum- maatschappijen zoo laag mogelijk te ma ken, tezamen met de verklaring, dat de Vereenigde Staten het recht van Mexico erkennen om de velden in beslag te ne men, heeft Cardenas ertoe gebracht, een nota te zenden aan de Vereenigde Staten, waarin wordt verklaard, dat Mexico aan zijn verplichtingen zal voldoen. In de nota wordt verder gezegd, dat de regeering-Roosevelt zich de achting van het Mexicaansche volk heeft weten te verwerven. In de nota wordt geen melding gemaakt van het bedrag, dat Mexico wil betalen als schadeloosstelling voor de onteigening welke op 400 millioen dollar wordt ge raamd. Huil heeft verklaard, dat volgens zyn meening een spoedige regeling zal kunnen worden gevonden en in de omgeving van president Roosevelt wordt verklaard, dat de regeering geen buitensporige eischen zal stellen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 13