DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BINNENLAND
DONDERDAG 31 MAART 1938
29ste Jaargang No. 8994
Ste £eid<toh£0ou/fca/iit
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon:'Administratie 935.
Adv. en Abonm-tarieven zie pag. 2»
Giro 103003. Postbus ÏL
Dll nummer bestaat
vier bladen.
uit
V Een hoofdartikel in een
Haagsch blad.
Men kan schrijven of men kan het niet.
Men kan het leeren inderdaad maar
niet gemakkelijk!
De redactie van een dagblad weet daar
om veel te verontschuldigen bij sommige
schrijvers van ingezonden stukken. Veel
lompe beschuldigingen en grove hatelijk
heden kan zij bij dezen vergeven, als zij
bedenkt, dat degene, die ze neerschrijft, de
kunst van schrijven, de kunst van zijn ge
dachten te ordenen en te uiten niet ver
staat. De redactie moet in die gevallen we
ten te schrappen en te schaven en dan
is er nog wel iets fatsoenlijks van te ma
ken.
Onze collega „De Residentiebode" heeft
echter Dinsdag opgenomen, een, blijkbaar
ongecorrigeerd, artikel van een ge
halte als hierboven bedoeld. En dit als
redactioneel geplaatst, zelfs als hoofdarti
kel wat des te opvallender is, omdat de
redactie niet gewoon is, hoofdartikelen te
schrijven. En nu: een hoofdartikel dat ge
richt is tegen „De Leidsche Courant"! O n-
gecorrigeerd, zooals wij zeiden, want
er staan wij overdrijven geen spelde-
knop! lompe grofheden in, waarvoor
men zich werkelijk schaamt, als men be
denkt, dat deze zijn opgediend in het Ka
tholieke dagblad van de Residentie. Enkele
Katholieken, die wij het artikel lieten le
zen, maakten spontaan de opmerking: dat
is „Tribune"-taal! Wij zouden ons inder
daad schamen voor het peil van die „cul
tuur" in onze Katholieke dagbladpers als
wij niet zouden willen veronderstellen, dat
de hoofdredactie, toen zij dit stuk plaatste,
even heeft geslapen. Men weet het: zelfs
Homerus dut wel 'ns in!
Wfj willen ter illustratie van wat wij
hier beweren, eenige lompe en botte opmer
kingen uit het artikel citeeren:
„De Leidsche Courant was als steeds
niet wijs".
„De door het blad (De Leidsche Cou
rant) gevolgde practjjk verachten wij
zonder meer".
„Uit wat voor gat. komt dat blaadje".
„Methodes, die de „Leidsche Courant"
toepast onder de mom van principieele Ka
tholiciteit".
Wat zegt men van zulk 'n beschaafde,
fijne manier van polemiseeren?
Een artikel van meer dan een kolom
met zulk een soort straat-taal plaatst de
„Residentiebode" als hoofdartikel alléén
naar aanleiding van dézen zin in een arti
kel in de „Leidsche Courant" van Maan
dag j.l.:
„Ons standpunt ten opzichte van het film-
vraagstuk is hetzelfde, als dat van nage
noeg de geheele Katholieke pers. Slechts
één Katholiek dagblad kennen wij (en dit
blad wordt den laatsten tijd rondom Leiden
gecolporteerd), dat inzake het opnemen van
bioscoop-advertenties een betreurenswaar
dig ander standpunt inneemt".
Het hier door ons bedoeld blad is de
„Residentiebode" heeft den haar passenden
schoen aangetrokken het katholieke dag
blad van den Haag.
Welnu, als men alle franje van het „Resi-
dentiebode"-artikel weglaat, dan wordt er
een bevestiging in gegeven van wat
w ij beweerden. (Beschuldigingen, door a n-
deren geuit, nemen w ij natuurlijk niet
voor onze rekening!).
Wij hebben niets anders beweerd,
dan dat wij één Katholiek dagblad kennen,
dat inzake het opnemen van bioscoop-
advertenties een ander standpunt inneemt,
dan wij, dan „nagenoeg de geheele Katho
lieke pers" en zulk een ander standpunt,
dat wij meenen, dit als betreurenswaardig
te moeten kwalificeeren (niet als „onwijs"
of als „verachtelijk" zulke projectielen
gebruiken w ij niet!). Dit te beweren, is
toch ons recht, als wij onze meening kun
nen motiveeren.
En wij kunnen onze meening motiveeren.
De „Residentiebode" neemt ten opzichte
van het plaatsen van bioscoop-advertenties
een standpunt in, dat wij als „betreurens
waardig" hebben gesignaleerd:
lo. omdat het in meerdere gevallen
voorkomt, dat er in de „Residentiebode"
eerst een advertentie wordt geplaatst en
daarna een afkeurend oordeel van de
redactie;
2o. omdat het in vele gevallen geschiedt,
dat in de „Residentiebode" een advertentie
wordt geplaatst van een door de Katho
lieke Film Centrale afgekeurde film, daar
deze film door de redactie van de „Re
sidentiebode" is goedgekeurd of toelaatbaar
geacht.
Wij moeten erkennen, dat het sub 1 en
sub 2 genoemde ook wel 'ns in een ander
Katholiek dagblad voorkomt. Maar dit zijn
uitzonderlijke gevallen. Van het innemen
van een ander standpunt kan men bij
deze bladen niet spreken, en zeker niet o.i.
van het innemen van een betreurens
waardig ander standpunt, dan dat, door
K.F.C. en door „nagenoeg de geheele Ka
tholieke pers" ingenomen.
Wij willen hopen, dat de schrijver van
het artikel in de „Residentiebode" zal er
kennen, dat wij recht hadden te schrijven,
zooals wy schreven, omdat wij onze mee
ning deugdelijk kunnen fundeeren tenzij
hij meent, dat hij alléén er een meening op
na mag houden.
Wij durven niet hopen, dat hij zal inzien,
dat hij in de bestrijding van onze meening
banale grofheden en grove hatelijkheden
heeft gebezigd, die zijn ver beneden de
standing van ieder Katholiek dagblad,
ook van de „Residentiebode". Misschien
dat de hoofdredactie van het blad dit den
schrijver aan het verstand kan brengen, en
misschien wil zij dan tegelijkertijd wij
zullen ons echter niet beklagenswaardig
gevoelen als 't niet geschiedt! ons haar
verontschuldigingen aanbieden.
Onze eenheid bewaren
Zoo goed als alle Katholieke bladen heb-
ken begrepen, dat het noodig was, om ver
warring in de begrippen te voorkomen of
te herstellen, eenig commentaar te plaatsen
bij de bekende plechtige verklaring van de
Oostenrijksche Bisschoppen.
Hier had de Katholieke pers een taak,
een plicht van voorlichting te vervullen
omdat Nederlandsche lezers van het be
doeld schrijven van de Oostenrijksche Bis
schoppen, helaas, maar al te gemakkelijk
onware, onjuiste conclusies daaruit trek
ken!
Aan een toelichtend artikel in de „Tijd"
willen wij hier het volgende ontleenen:
„Aan de onchristelijke theorieën, welke
onder het nationaal-socialistische régime
verbreiding hebben gevonden, is geenerlei
concessie gedaan. De Oostenrijksche bis
schoppen zullen straks zoo noodig in de ver
dediging van het geloofsgoed en de rechten
der Kerk ongetwijfeld voor hun Duitsche
broeders niet onder doen. Zij hebben ech
ter, in dit begin van een rekening, met een
even groot als moeilijk gebaar aan den
„keizer" alles gegeven, wat hij by moge
lijkheid kon vorderen, verwachtend, dat
Gods rechten evenzeer zullen worden
geëerd.
De meest recente geschiedenis geeft aan
deze verwachtingen geen sterken onder
grond. Alleen de toekomst en waarschijn
lijk reeds de naaste toekomst kan uitwijzen,
of zij desondanks terecht werd gekoesterd.
Voor ons in het buitenland bestaat er
evenmin grond om deze verwachting te
deelen als om haar te veroordeelen; wach
ten wij de taal der feiten af'.
Het advies, door de „Tijd" in den laatsten
regel gegeven, onderstreepen wij gaarne
het is zoo geheel in overeenstemming met
wat wij Dinsdag schreven:
„In deze dagen na de jongste gebeur
tenissen in Oostenrijk vooral! is kalmte
in rustige afwachting zéér noodzakelijk!
Natuurlijk bedoelen wij hiermede niet:
slapheid in denken en traagheid in doen;
dat is iets heel anders.
Maar wat er gebeurt en waarvan vaak
de beteekenis, noch opzichzelf noch in de
gevolgen, kan worden overzien, moet ons
niet opstuwen tot onrustige gejaagdheid
noch neer-drukken in moedeloos pessi
misme".
En dan willen wij ook dit nog een hier
herhalen en met allen nadruk herhalen:
Wij kunnen en wij zullen sterk staan
sterk in het belang van Vaderland en
van Kerk als wij in ongebroken eenheid
ons scharen achter onze Bisschoppen!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME: Mussolini heeft gisteren in den
Senaat een vrij krijgshaftige rede gehou
den, welke vooral bestemd was voor „bin-
nenlandsch gebruik". Hij gaf een beeld van
de capaciteiten van leger, vloot en lucht
macht en zeide, dat Italië er naar streeft
de manschappen en het materieel voor te
bereiden op een snellen, een „integralen"
oorlog, waarin de luchtmacht een belang
rijke taak zal hebben te vervullen bij het
desorganiseeren van de vijandelijke centra
achter de linies. De Duce kondigde aan,
dat hij zelf in tijd van oorlog het opper
bevel zal voeren. Tot besluit herinnerde
hij aan de voorspelling van den „Italiaan
Napoleon Bonaparte", dat de Italianen
eens de beste soldaten van de wereld zou
den zijn.
Wij zijn in dezen tijd heel wat gewend.
Vóór 1914 zouden wij verschrikt zijn op
gesprongen en ons hebben afgevraagd, of
dat oorlog beteekent. Tegenwoordig lezen
wij een dergelijke rede met middelmatige
belangstelling en wachten met gelatenheid
af, wat de toekomst brengen zal.
Voorts heeft de Kamer op voorstel van
Ciano een wetsontwerp aangenomen, waar
bij de rang van eersten maarschalk van het
rijk wordt ingesteld. Deze rang is toege
kend aan den koning-keizer en aan den
Duce.
De vraag is nü, wie van die twee „eer
sten" nu de eerste van de eersten is.
SALAMANCA: Het rechtsche hoofd
kwartier in Spanje meldt, dat de troepen
van generaal Yague voor de poorten van
Lerida zijn aangekomen. Zij stuitten daar
op eenigen tegenstand, vermoedelijk om
den aftocht te dekken. Daarna verwacht
men, dat Lerida prijs zal worden gegeven.
HANKAU: De Japanneezen schijnen in
de provincie Sjantoeng toch wel degelijk
in de knel te zijn gekomen. Zij zijn in vol
len aftocht naar het Noorden en de Chi-
neezen zitten hun op de hielen.
Het is moeilijk om over de waarde van
deze nederlaag te oordeelen, maar in
ieder geval wordt de tegenstand der Chi-
neezen erdoor versterkt.
WAT ANDERE BLADEN
NADERE OPHELDERNG.
De Gel de rlander van gisteren
schrijft:
„We zullen wel niet behoeven te zeggen,
dat het Oostenrijksche Episcopaat, evengoed
als het in hel verleden deed, blijft vast
houden aan datgene, wat krachtens Haar
Goddelijke zending, tot de taak der Kerk
behoort", aldus hebben we gisteren opge
merkt in verband met de gepubliceerde
verklaring der Bisschoppen van Oostenrijk.
Thans blijkt, dat Zondag in alle Oosten
rijksche Kerken nog een tweede verklaring
is voorgelezen, die evenwel niet in de pers
aldaar is gepubliceerd.
Die verklaring was van de hand van
Kardinaal Inmtzer en luidt als volgt:
„Om ieder misverstand ten aanzien van
de verklaring, die Zondag zal worden
afgelegd, te voorkomen, moet er de
aandacht op gevestigd worden, dat
deze verklaring is opgesteld met
volledige waarborgen van alle rechten
van God en Kerk".
Met volledige waarborgen van alle rech
ten van God en de Kerk.
Vanzelf sprekend natuurlijk.
De Kerk kan noch mag de Haar door God
gegeven rechten prijsgeven. Zij handhaaft
deze onverzwakt. Dus ook in de Oosten
rijksche Kerkprovincies.
Daaruit volgt wederom vanzelf sprekend,
dat de Herders der Kerk in Oostenrijk even
zeer zullen protesteeren, wanneer de rech
ten der Kerk daar worden aangetast.
Met dat al zal het op niet weinigen ge
ruststellend werken, dat de hoogste Kerke-
dijke autoriteit in Oostenrijk, Kardinaal
Innitzer, aan ae Zondag in de kerken voor
gelezen herderlijke verklaring in onmiddel-
"ijk verband daaraan de bovenaangehaalde
tweede verklaring heeft toegevoegd, hoe
vanzelfsprekend dit ook is.
Eén ding bevreemdt slechts.
En dat is hei feit, dat in de Oostenrijk
sche en Duitsche bladen die tweede ver
klaring niet is weergegeven. Dat moet te
denken geven.
Intusschen is opk uit die halve mede-
deeling duidelijk gebleken, hoe voorzichtig
heid geboden is bij de beoordeeling van
toestanden, die ons maar ten deele bekend
zijn.
Door de aanvullende mededeelirgen, die
de „Osservatore Romano" heeft gedaan, :s
opgehelderd, wat uit onvolledige berichten
sommigen onbegrijpelijk scheen en zelfs
tot eenige verwarring aanleiding kon geven.
Zooals steeds, blijkt ook hier weer, dat
de Katholieke Kerk altijd en overal zich
zelve gelijk blijft.
VOORNAAMSTE NIEUWS
De heer J. W. Vuurpijl, die vandaag zijn
zilveren dienst jubileum herdenkt bij de
fa. Vroom en Dreesman.
Amerikaansche initiatief in
zake politieke uitgewekenen
De regeeringspensdienst meldt:
Onder betuiging van haar waar
deering voor het door de Ameri
kaansche regeering genomen initia
tief, heeft de Nederlandsche regee
ring zich bereid verklaard, zich te
doen vertegenwoordigen in het co
mité, dat op voorstel van de Ameri
kaansche regeering zal bijeenkomen
ter bespreking van de maatregelen,
die ten behoeve van politieke uit
gewekenen kunnen worden ge
nomen.
PRINS BERNHARD NAAR HET
BUITENLAND.
Men bericht ons, dat Prins Bernhard
Dinsdag, in gezelschap van Prins Aschwin,
voor eenige weken naar het buitenland is
vertrokken, ter bevordering van zijn defi
nitief herstel.
HOOGE RAAD VAN ARBEID.
Burgemeester Kampschöer benoemd.
Bij K. B. van 23 Maart is op zyn verzoek
aan den heer J. Th. Verheggen te Bugge-
num (L.) eervol ontslag verleend als lid
van den Hoogen Raad van Arbeid, onder
dankzegging voor de door hem in die func
tie bewezen diensten, en is als zoodanig
benoemd de heer G. W. Kampschöer te
Monster (Z.-H.).
VOOR DE VERSTERKING DER
WEERMACHT.
Totaal der bijdragen thans bijna ƒ46.000.
Uit een nieuwe lijst van bijdragen voor
de versterking der defensie blijkt, dat tot
heden een totaal is bereikt van ƒ45.712.
Bij de Vereeniging van nationale veilig
heid is tot dusver in totaal gestort 3482.
DE UITVOER VAN TUINBOUW
PRODUCTEN NAAR DUITSCHLAND.
Onder controle van de groenten-
en fruitcentrale.
Het bestuur van de groenten- en fruit
centrale heeft, naar het „Hbld" verneemt,
besloten dat de exporteurs van groenten
en fruit van al hun transacties met Duitsch-
land binnen 24 uur een gespecificeerde op
gaven moeten indienen van de factuur-
waarde.
Allereerst moeten de exporteurs van el
ke partij opgeven het gewicht of aantal
stuks, benevens waar, wanneer en tegen
welken prijs deze is ingekocht. Vervolgens
moeten zij opgeven de wijze van verlading,
de soort van de emballage, de verpakkings-
kosten, het rijloon, alles gesplitst in mate
riaal, loon, huur enz. Zoo ontstaan drie be
dragen: inkoopbedrag, verladingskosten
en algemeene onkosten plus brutowinst, te
zamen uitmaken het factuurbedrag.
Aangezien de exporteurs op de bestaan
de aanvrage voor een monopolie-overeen
komst reeds den naam van zijn Duitschen
afnemers, dan verkoopprijs en de leve
ringscondities moet mededeelen, legt hij
dus voortaan zijn boeken volledig open aan
de Centrale.
DE UITVOER VAN EIEREN.
1937 een gunstig jaar.
Onder voorzitterschap van dr. L. G. Kor-
tenhorst te 's-Gravenhage is te Utrecht de
jaarlijksche vergadering van het Neder-
landsch eierencontrole bureau gehouden.
De vergadering werd mede bijgewoond
door ir. R. P. Bonthuis, inspecteur van
Buitenland
De opmarsch van Franco's troepen be
dreigt thans Lerida. (2de blad).
De Japanners ln de knel in Sjantoeng.
(2de blad).
Een krijgszuchtige rede van Mussolini.
(2de blad).
Een nieuwe regeering ln Roemenië. (2de
blad.).
Een tornado richt groote verwoestingen
aan in de Ver. Staten. (2de blad).
Binnenland
Nederland en het vraagstuk van de op
neming van vluchtelingen. (1ste blad).
Prins Bernhard is gisteren met Prins
Aschwin voor eenige weken naar het bui
tenland vertrokken. (1ste blad).
De jaarlijksche vergadering van het Ne
derlandsche eiercontrolestation; gunstige
cijfers over den eierexport in 1937.
De uitvoer van tuinbouw-producten naar
Duitschland. (1ste blad).
Benoeming van een Nederlandschen Mis
sie-bisschop. (2de blad).
den landbouw, hoofd van den buitenland-
schen landbouw-voorlichtingsdiènst.
De voorzitter deelde in zijn openings
woord mede, dat in 1937 ruim 980 millioen
eieren zijn uitgevoerd, d.i. 150 millioen
meer dan in het vorige jaar, Uit de cijfers
van de door het N. E. B. voor uitvoer goed
gekeurde eieren van het jaar 1932 af, on
derverdeeld in de onderscheiden rubrieken
blijkt, dat de teruggang in den export na
1932 thans weer voor een belangrijk deel
is teniet gedaan. Treffend is de sterke stij
ging van de rubriek koelhuiseieren. Deze
vindt haar oorzaak in het feit, dat in 1937
voor het eerst de mogelijkheid werd ge
opend om Nederlandsche eieren hier te
lande in entrepot op te slaan. De opslag
in Nederlandsche koelhuizen is daardoor
sterk bevorderd. Het Nederlandsche ei is
uitstekend geschikt om gekoeld te worden,
waardoor verschillende buitenlandsche
koopers voor opslag in koelhuizen de voor
keur aan onze eieren geven.
De export van kalkeieren is in vergelij
king met 1936 iets toegenomen in tegen
stelling met vorige jaren.
In 1937 was Engeland evenals in 1936
onze voornaamste afnemer van eieren.
Daarop volgde Duitschland. De uitvoer naar
dit land was grooter dan in 1936, doordat
ruimere betalingscontingenten voor eieren
beschikbaar werden gesteld, terwijl ca. 40
millioen eieren op het z.g. Deterding-con-
tingent werden geëxporteerd.
De uitvoer naar België en Spanje nam af,
naar Zwitserland en Frankrijk gingen wat
meer eieren dan verleden jaar. In vergelij
king met den export naar Engeland en
Duitschland blijven deze kwantums be
trekkelijk gering.
KADERDAG R.K.S.P.
Algemeen onderwerp: Ons nationaal 4
bewustzijn
Op een Kaderdag der R.K. Staetspartij,
die, zooals gemeld, op Zaterdag 23 en
Zondag 24 April in het pensionaat „St.
Louis" te Amersfoort zal worden gehou
den, spreekt Zaterdagmiddag de heer G.
W. J. van Koeverden, voorzitter der R.K,
S.P. in den kring ArnhemNijmegen,
over: Het vraagstuk der z.g. kleine boe
ren.
Onder den indruk van de onrustbarende
politieke ontwikkeling in midden-Europa,
welke in de laatste weken is doorgebro
ken, leek deze AmersfoortscJ^e Bijeen
komst een bij uitstek aengewezen gelegen
heid om het kader der Partij nog eens
te doen voorhouden, hoezeer het Neder
landsche volk aanspraak maakt op de er
kenning en beleving van zijn eigen ka
rakter, eigen geesteshouding, eigen ge
schiedenis en eigen godsdienstige en staat
kundige ontwikkeling.
Deze overwegingen deden de keuze ves
tigen op het onderwerp: Ons nationaal
bewustzijn.
Zaterdagavond zal mr. E. Sassen uit
's Hertogenbosch een inleiding houden
over: Verdieping van ons nationaal besef
goed recht en thans zeker dure plicht!
Zondagmorgen houdt Generaal-Mapoor
jhr. J. Th. Alting von Geusau, Comman
dant der le divisie te 's Gravenhage, een
inleiding over: De strategische positie van
Nederland en haar eischen aan de Neder
landsche weermacht te stellen, waarna Dr.
H. W. J. Moller, lid van de Tweede Kamer
le Tilburg, spreekt over: Christelijke
staatkunde voor het behoud onzer natio
nale cultuur.
Des middags zal de partijvoorzitter een
samenvatling der gedachtenwisseling in
practische conclusies geven voor het ver-
den* werk.
