„Mijnhardtjes'' zijn geen ronde, maar hartvormige cachets.
De zaak-Vrijman opnieuw
ter sprake
BINNENLAND
KERKNIEUWS
SPORT
FAILLISSEMENTEN
WOENSDAG 30 MAART 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Eersle Kamer
In de gisteravond gehouden vergade
ring van de Eerste Kamer zijn de orde
gesteld:
Conclusies van het verslag der com
missie voor de verzoekschriften omtrent
de inlichtingen op de adressen van:
I. J. A. W. Vrijman, oud-rijksbouw
meester, te 's-Gravenhage, houdende o.m.
verzoek een onderzoek te willen instellen
naar hetgeen door den minister van fi
nanciën te zijnen opzichte werd medege
deeld in de vergadering van de Eerste
Kamer van 2 Maart 1937;
II. De Algemeene R.K. Ambtenaren
Vereeniging (A.R.K.A.), betreffende de
inwilliging van het vorengenoemde ver
zoek van den heer Vrijman.
De conclusies hebben de strekking, de
Kamer zich te doen uitspreken over:
a. het al dan niet verleenen van eervol
ontslag;
b. het al dan niet toekennen van schade
vergoeding
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (C.
H.), zegt, niet diep op de zaak in te gaan,
temeer daar de Kamer niet over alle ge
gevens beschikt. De heer Vrijman ver
zoekt een onderzoek naar hetgeen door
den voorganger van den minister is mede
gedeeld in de vergadering dezer Kamer
van 2 Maart 1937. Spr. betreurt, dat toen
bezwarende mededeelingen zijn gedaan,
zonder dat de heer Vrijman zich kon ver
dedigen. Of het ontslag bij K.B. of mini-
sterieele beschikking had moeten zijn ver
leend, doet er minder toe. Het gaat om de
motieven. En de uitspraak van het hof
heeft den ambtenaar vrijwel gediscul-
peerd: er bestonden verouderde regelen
van administratie en comptabiliteit, ter
wijl hij zichzelven niet heeft bevoordeeld.
Er is echter meer gebeurd dan een niet-
eervol ontslag. De Kamer kan hierover
zeker niet oordeelen zonder onderzoek.
Doch dit is overbodig door hetgeen er
later is geschied: den ambtenaar is schade
loosstelling verleend en een werk van
voldoende belang toegezegd. Er is geen
nuance tusschen een eervol en een niet-
eervol ontslag. Het on-eervol oordeel had
tevoren terug moeten zijn genomen, of
althans naderhand. Dat dit niet is ge
schied, is niet logisch. Dit kan de Kamer
zeer wel bqpordeelen. Het de facto eer
herstel had moeten zijn voorafgegaan
door veranderen van ontslag in eervol
ontslag. Toen het drama zich heeft afge
speeld, bestond de administratieve rechter
er nog niet
De regeering is vrij om een uitspraak
van de Kamer naast zich neer te leggen,
maar spr. zou dit zeer betreuren.
De heer VAN VESSEM (N.S.B.) vindt
de zaak-Vrijman te ingewikkeld om er
een vruchtbaar debat over te houden zon
der grondig voor-onderzoek.
Spr. stelt namens zijn fractie voor, dat
de Kamer zoodanig onderzoek instellen
zal, naar de feiten en omstandigheden
welke hebben geleid tot het ontslag van
den heer Vrijman en naar de rechtsgel
digheid van dit ontslag.
Dit voorstel wordt gelijktijdig behan
deld.
De MINISTER VAN FINANCIëN, de
heer DE WILDE, zegt, dat blijkt dat de
belangen van den Nederlandschen ambte
naar zwaar wegen.
De schadeloosstelling is een afgedane
zaak. Een enquete heeft de Tweede
Kamer niet gewild. De Kamerleden kun
nen alle stukken inzien of er is voldoen
de licht verkregen.
Het ontslag is wettig geweest, daaraan
kan niet worden getwijfeld. Spr. zet dit
nader uiteen. Het is een regel van onge
schreven recht geworden, dat ontslag ge
geven kan worden bij ministerieele be
schikking.
Moet de heer Vrijman alsnog eervol
ontslag worden verleend? De meerder
heid der commissie en helaas de heer De
Savornin Lohman dringt er op aan. Doch
dan stelt men den minister van Financiën
voor een moeilijke taak. Hij zou eervol
moeten maken het ontslag van een amb
tenaar die bij onherroepelijk vonnis tot
zes maanden is veroordeeld wegens
valschheid in geschrifte bij de uitoefening
zijner functie. Spr. baseert zich alleen op
hetgeen vaststaat. Er worden herhaalde
lijk menschen ontslagen zonder strafver
volging. En hier is een onherroepelijk
geworden vonnis tegen een hooggeplaatst
ambtenaar.
Spr.'s conclusie is dat men in een geval
als dit zoo:veel mogelijk' kan doen om
licht in het leven van den betrokkene te
brengen, maar geen enkele minister kan
zijn handteekening zetten onder een be
sluit tot eervol ontslag van een ambtenaar
die valschheid in geschrifte heeft ge
pleegd. De tucht onder de ambtenaren zou
ernstig lijden. Men zou onbillijk zijn je
gens die ambtenaren, die om geringer fei
ten zijn ontslagen.
Tot spr.'s leedwezen kan spr. zich niet
bereid verklaren, het ontslag eervol te
verleenen.
De heer VAN OTTERS (A.R.), voorzit
ter van de commissie, verdedigt de con
clusie, waartoe zij met de grootste meer
derheid is gekomen. De heer Lohman was
in hoofdzaak het met de commissie eens.
Wat de heer Van Vessem wil, een enquêb^
gaat langs de commissie heen. Wat op de
zaak betrekking heeft gehad, kan voor de
rechtbank en het Hof worden gebracht.
Hier gaat het om het al dan niet eervol
ontslag. Het is jammer, dat 's ministers
ambtsvoorgangers zich niet hebben ge
steld op het standpunt van het eene lid
der commissie: dit ware consequent ge
weest
Nadat de commissie alles gelezen heeft,
verdedigt spr. den bouwmeester niet in
alle opzichten, maar men kan iemand niet
„een beetje" in eer herstellen. Men moet
nu wel het ontslag eervol maken. De con
clusie der commissie is niet onjuist.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (C.
H.) zegt, dat de minister van een verkeer
de veronderstelling is uitgegaan. Spr.
kent den heer Vrijman niet, wat echter
niet ter zake doet. Spr. beoordeelt niet,
wat de ambtenaar gedaan heeft; spr. kent
alleen het vonnis van het Hof. De Ka
mer behoeft geen onderzoek; de regeering
zelve heeft de zaak opgelost; zij is incon
sequent geweest en de minister kan zich
daarvan niet losmaken.
De minister zegt, dat de de Kamer hem
wil dwingen. De Kamer dwingt niet. Te
recht of ten onrechte, als ze in deze op
komt voor iemand, is dat haar historisch
recht, temeer nu er een beroep op haar
is gedaan. Het gaat er niet om of deze
man meer of minder schuldig is, de re
geering heeft door haar daden getoond,
dat het ontslag onrechtvaardig is, ze blijve
nu consequent.
De heer KRANENBURG (V.D.) had
aanvankelijk de neiging, mede te gaan
met de commissie. Doch de rede van den
minister is zoo sterk, dat spr. daar nu toe
overhelt. Het ontslag mocht niet, maar
moest worden gegeven uit een oogpunt
van algemeene preventie. Men moet wel
eens straffen in het belang der openbare
orde. Gaarne wil men dan later de gevol
gen der straf helpen verzachten, b.v. door
een advies tot gratis. Maar als achteraf
blijkt dat de persoon iets gedaan heeft,
dat ook andere gedaan hebben, dan kan de
methode van de regeering: reclasseering,
rehabilitatie worden toegepast.
De 'heer MICHIELS VAN KESSENICH
(R.K.) zegt dat we de kern der zaak in
het oog moeten houden: Is de man zoo on
schuldig dat hij eervol ontslag heeft ver
diend? Hij is veroordeeld. Doch de mi
nister bedenke dat hier een misdrijf zich
voordoet, gepleegd onder zoodanige om
standigheden, dat het een groot excuus
medebrengt.
De MINISTER dankt den heer Kranen
burg voor zijn instemming. De heer Van
Citters acht het fout, dat de man ontsla
gen is voor de rechterlijke uitspraak in
hoogste instantie. Ware dit geschied, had
de heer Van Citters den man dan daarna
eervol ontslag verleend? Neen. De feiten
liggen vast in het arrest van het gerechts
hof. Kan zoo iemand eervol ontslag krij
gen?
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (C.
H.): De regeering heeft dat feitelijk al
gedaan.
De MINISTER merkt op, dat zijn ambts
voorgangers een zekere rehabilitatie mo
gelijk hebben gemaakt. Gelukkig is re-
claseering dikwijls mogelijk. De conse
quentie zou zijn van het standpunt der
heeren Van Citters en Lohman, dat de
regeering nooit meer barmhartigheid kan
toonen jegens ambtenaren.
De heer VAN VESSEM N.S.B.) vraagt
aan de Kamer terug te komen op haar
besluit en te bepalen, dat spr.'s voorstel
zal worden behandeld op nader te bepa
len dag.
De VOORZITTER geef de Kamer in
overweging, niet terug te komen op haar
besluit.
De heer BRIëT (A.R.) zegt, dat het
reeds genomen besluit berust op het re
glement van orde.
De heer VAN VESSEM vraagt, in stem
ming te brengen spr.'s voorstel om op he
zooeven genomen besluit terug te komen.
Dit wordt verworpen met 40 tegen 4
stemmen, die van de N.S.B.-fractie.
De conclusie der commissie, den mi
nister te verzoeken, den heer Vrijman
alsnog eervol ontslag te verleenen
wordt aangenomen met 34 tegen 10
stemmen (die van de N.S.B. en den
heeren Kranenburg (V.D.), Van Sas-
se van IJsselt (R.K.), Van den Bergh
en Van Rappard (Lib.), Pollema en de
voorzitter (C.H.).
De conclusie dat de kwestie der
schadevergoeding finaal is afgedaan,
wordt aangenomen met 40 tegen 4
stemmen (de N.S.B.).
De vergadering wordt te 10.40 uur ver
daagd tot hedenochtend elf uur.
OPLEIDING VOOR DIENSBODE.
Een internaat van de Graal te Wassenaar.
De weleerw. heer G. H. Hubers, dis-
tricts-commissaris Vrouwelijke Jeugdbe
weging voor Katholieke Actie „De Graal",
Rotterdam, schrijft:
Reeds vroeger werd in dit blad geschre
ven over de maatregelen, welke de regee
ring genomen heeft, om de mogelijkheid
open te stellen meisjes op te leiden tot
dienstbode.
We behoeven niet te zeggen, dat dit een
sociale maatregel is van verstrekkende
beteekenis. De bekwame en kundige
dienstbode dreigde in discrediet te gera
ken, of zelfs te verdwijnen. Al sinds lang
kende men niet meer het type dienstbode,
als een familiestuk geworden door haar
jarenlangen trouwen dienst. Het beroep
van dienstbode werd als iets minderwaar
digs beschouwd. Maar, mede door de tijds
omstandigheden, komt men meer en meer
tot het inzicht, dat dienstbode te zijn
werkelijk een beroep is, waar het meisje
in de gegelgenheid is, haar speciaal vrou
welijke eigenschappen te ontwikkelen en
zeer veel nut te stichten.
Honderdtallen van meisjes worden in
den laatsten tijd ontslagen uit haar be
trekking in winkel, atelier of fabriek. Zij
zouden gaarne in betrekking gaan als
dienstbode, maar zij missen de noodige be
kwaamheid daartoe. Ook al solliciteert zij
nog zoo aanhoudend, ze kan niet slagen,
omdat zij steeds bekennen moet, niets of
maar zeer weinig van het huishoudvak te
kennen.
Thans wordt het haar mogelijk gemaakt,
om zich in het dienstbodevak te bekwa
men, en dat wel op een zeer aangename
en goedkoope manier, n.l. door middel
van de door de Regeering gesubsidieerde
Internaten voor dienstbode-opleiding.
Reeds zijn meerdere van deze internaten
opgericht, ook van Katholieke zijde, o.a.
het R.K. Internaat Bloemhofstraat 1 te
Haarlem. Het hoofdbestuur van de Vrou
welijke Jeugdbeweging voor Katholieke
actie „De Graal" is er in geslaagd, met sub
sidie van het departement van Sociale Za
ken, binnen korten tijd een internaat tot
opleiding van dienstboden te openen te
Wassenaar.
De opleiding wordt geheel gratis gege
ven. De deelneemsters verblijven geduren
de drie maanden als inwonenden in het
internaat en verbinden zich, om na afloop
van den cursus een betrekking als dienst
bode te aanvaarden, die haar door het in
ternaat zal worden toegewezen. De oplei
ding omvat: kook- en naaicursussen,
waschbehandeling en huishoudkunde,
welk onderwijs door rijksgediplomeerde
leeraressen wordt gegeven. Verder ont
vangen de cursisten algemeene ontwik
keling, onderricht in de godsdienstleer,
handenarbeid, enz. Degenen, die aan de
zen cursus deelnemen, krijgen een klein
zakgeld, terwijl het reisgeld naar en van
het internaat, plus de onkosten voor één
weekend thuis na zes weken verblijf
eveneens vergoed worden.
De deelneemsters mogen niet jonger zijn
dan 16 jaar en niet ouder dan 30 jaar;
Meisjes die reeds als dienstbode in een ge
zin werkzaam zijn, komen voor deze op
leiding niet in aanmerking.
We zeiden dus niet te veel, toen wij zei
den, dat het een aangename en goedkoo
pe manier is, om zich als dienstbode te
bekwamen. Het ligt in de bedoeling, om
dezen cursus begin Mei te doen aanvangen.
Het aantal cursisten voor één cursus mag
ten hoogste 50 bedragen. Opgave voor
deelneming richte men vóór 1 Mei aan
mej. P. Bremer, „Huize Driekoningen"
R.K. Internaat tot opleiding van dienst
bode, Pa'peweg 2, Wassenaar.
Mr. Dr. L. N. DECKERS NAAR
WEST-INDIë.
Studiereis op uitnoodiging van het
Genootschap tot bevordering van de
kennis van Suriname en Curasao.
Naar wij vernemen, zal oud-minister
mr. dr. L. N. Deckers, dezen zomer een
studiereis maken naar West-Indië op uit-
noodiging van het Genootschap tot be
vordering van de kennis van Suriname en
Curasao.
Dit genootschap, waarvan voorzitter is
de oud-gouverneur van Suriname, staats
raad dr. A. A. L. Rutgers, tracht het doel,
dat reeds uit zijn naam blijkt, onder meer
te bereiken door het bevorderen van per
soonlijke waarneming door vooraanstaan
de personen.
Oud-minister Deckers zal zich waar
schijnlijk in de maand Mei op reis bege
ven. De geheele reis zal ongeveer 2 y2
maand duren.
VERLENGING CONTINGENTEERINGEN.
De navolgende contingenteeringen zullen
per 1 April worden verlengd, waarbij de
onderstaande bepalingen betreffende de
percentages voor de berekening van de
autonome contingenten en de perioden zul
len worden vastgesteld:
contingenteering percentage periode
steenkolen 60 v. h.bruto gew. 12 maanden
juteproducten 10 v h. brutogew. 12 maanden
geheel metalen
schepwerk 15 van de waarde 12 maanden
Gedeelt. metalen
schepwerk 70 van de waarde 12 maanden
Als basistijdvak voor de contingenteèring
van juteproducten zijn vastgesteld de jaren
1936 en 1937. In de basistijdvakken der ove
rige bovengenoemde corttingenteeringen is
geen wijziging gebracht.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
bovengenoemde percentages alleen betrek
king hebben op de autonome landencontin-
genten, derhalve niet op de bij handelsver
drag verleende contingenten, welke in vele
gevallen hooger zijn.
KONINKLIJKE MILITAIRE ACADEMIE.
Het aantal plaatsen voor eerste-jaars
cadetten.
De minister van defensie brengt ter ken-
,nis, dat in 1938 voor toelating als cadet tot
het eerste studiejaar der Koninklijke mili
taire academie worden opengesteld:
Voor het leger in Nederlandsch-Indië ten
hoogste 53 plaatsen verdeeld als volgt: 23
31 plaatsen voor de infanterie; 12 plaatsen
voor de cavalerie; 1318 plaatsen voor de
artillerie; 45 plaatsen voor de genie; 45
plaatsen voor de militaire' administratie;
voor hftt leger in Nederland: 12 plaatsen
voor de genie.
In het bijzonder wordt onder de aan
dacht gebracht, dat voor de overige wapens
en het dienstvak der militaire administra
tie van het leger in Nederland voor het
eerste studiejaar geen plaatsen worden
opengesteld. De toelating voor die wapens
en dat dienstvak geschiedt uitsluitend tot
het tweede studiejaar der K.M.A. en wordt
alleen opengesteld voor leerlingen, die met
gunstig gevolg bepaalde scholen voor re
serve-officier hebben doorloopen.
PROCES OVER RUSSISCHE
PETROLEUM.
De Koninklijke behoeft geen 73.272 pond
te betalen.
De Haagsche rechtbank heeft heden uit
spraak gedaan in de civiele procedure, in
gesteld door de Belgische Société Anony-
me de Pétrole de Grosnyi tegen de Konin
klijke Petroleum Maatschappij. Eische-
resse vorderde 73.272 pond sterling op
grond van een overeenkomst, waarbij de
Koninklijke zich zou hebben verplicht,
4.26 pet. van de winst uit de Russische
aankoopen aan deze Belgische vennoot
schap af te staan.
De rechtbank heeft deze vordering ont
zegd.
NIEUWE JACHTWET.
Naar wij vernemen, zal binnenkort een
ontwerp van een nieuwe jachtwet bij de
Tweede Kamer worden ingediend.
BENOEMINGEN IN HET AARTSBISDOM
Zijne Hoogwaardige Excellentie, de
Aartsbisschop van Utrecht, heeft den Zeer-
eerwaarden Heer A. B. A. Derksen op zijn
verzoek om gezondheidsredenen eervol
ontslag verleend als pastoor te Etten en
als deken van het Dekenaat Terborg en
heeft benoemd tot pastoor te Etten en tot
deken van het Dekenaat Terborg den Zeer-
eerwaarden Heer J. W. L. G. van de Loo
en tot pastoor te Heteren den Zeereerw.
heer P. U. A. M. Braam.
Bui9en!andsc!ie Berichten
PEST IN BRITSCH-INDIE.
300 dooden te Mirzapoer.
In de stad Mirzapoer, tusschen Allahabad
en Benares, is onverhoeds pest uitgebro
ken, meldt United Press aan de bladen. Tot
dusverre zijn reeds 300 personen gestor
ven. Verder zijn, voor zoover bekend, nog
430 personen door de epidemie aangetast.
Men gelooft, dat het aantal gevallen echter
in werkelijkheid veel grooter is. Onge
veer de helft van de inwoners der stad
heeft de vlucht genomen.
VULKANISCHE UITBARSTING IN
RUSLAND.
De vulkaan Avatsjinsk op Kamsjatka,
zestig kilometer van Petropawlowsk ver
wijderd, is in werking getreden. De vul
kaan heeft gedurende tien jaar niet meer
gewerkt. De uitbarsting is zoo hevig als
men in veertig jaar niet meer heeft gekend.
WEGWERKERS BEDOLVEN.
Bij werkzaamheden aan den straatweg bij
Psjegar (Servië) heeft vallende rotssteen
een colonne wegwerkers bedolven. Tot nu
toe konden drie dooden en drie zwaarge
wonden worden geborgen. Het juiste
aanta lslachtoffers is niet bekend.
ATHLETIEK
DE NEDERLANDSCHE STUDENTEN
KAMPIOENSCHAPPEN.
Onder auspiciën van de Koninklijke Ne-
derlandsche Athletiek Unie zullen op Don
derdag 26 Mei (Hemelvaartsdag) door de
Nederlandsche studenten athletiek-kam-
pioenschappen worden gehouden. De wed
strijden vinden plaats op de sintelbaan aan
het Olympiaplein te Amsterdam.
DE 9de INTERACADEMIALE"
ATHLETIEKWEDSTRIJDEN.
Op Donderdag 7 April as. zullen op de
sintelbaan te Utrecht (Maarschalkerweerd)
de jaarlijksche interacademiale athletiek-
wedstrijden worden gehouden. De wedstrij
den vangen aan om 10.15 uur en, met een
rustpoos van 2% uur, zullen de wedstrij
den om 3.30 uur beëindigd zijn.
Er komen deelnemers uit Leiden, Delft,
Wageningen, Rotterdam, Amsterdam en
Utrecht.
DE NIEUWE WEG
AMSTERDAM—UTRECHT.
In aansluiting aan hetgeen verleden week
reeds in de Pers werd vermeld over den
nieuwen Rijksweg AmsterdamUtrecht
geven wij hierbij een van den A. N. W. B.
ontvangen kaartje, waarop het tracé van
dezen weg is aangegeven.
Zooals daaruit blijkt, is de nieuwe weg
geprojecteerd ten Westen van en nagenoeg
parallel met den kronkelenden bestaanden
weg.
Te Amsterdam zal de nieuwe weg aan
sluiten aan de Rijnstraat, en nabij Utrecht
aan den nieuwen Rijksweg naar 's-Herto-
genbosch, welke binnenkort voor het ver
keer zal worden opengesteld.
Bovendien zal iets ten noorden van dit
punt nabij de spoorbaan UtrechtGouda
een aansluiting worden gemaakt naar het
centrum van Utrecht.
Ten einde dit jaar reeds met den grond
aankoop te kunnen beginnen en wellicht
reeds enkele werken te kunnen uitvoeren
is op de begrootig van het Verkeersfonds
1938 een bedrag uitgetrokken van ƒ5.500.000
Uitgesproken: De handelsvenn. on
der de firma de Graaf en van Herk, vroe
ger te Zevenhuizen (Z.H.), thans in liqui
datie, en de firmanten J. de Graaf, te
K a t w ij k, Huisweg 25, en P. van Herk,
te Boskoop, Zijde 366. Cur. mr. C. M.
Loef te Boskoop.
Opgeheven: M. J. C. Bontekoe,
gesch. h.vr. van J. M. C. Kramers, Den
Haag.
H. J. C. P. Gaillard sr., Den Haag.
Gewone kleeding is meest massa-werk. alléén bij
Waarborg-kleeding is kleermakerswerk. Ge- g-. O
wone kleeding wordt bij duizenden tegelijk fetf W Hj fc#
gemaakt. Waarborg-kleeding is apart van
bewerking en apart van stof.
