STADS
NIEUWS
CF.MEERPOEL5
AGENDA
ZATERDAG 26 MAART 1938
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5J per kwartaal.
Bij opze agenten 20 cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad f 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïll.
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
AFNEMENDE BUIEN.
De Bilt seint i
Verwachting: Meest matige, Noord-Wes
telijke tot Zuid-Westelijke wind, gedeelte
lijk bewolkt, nog kans op regenbuien, kou
de nacht.
Hoogste barometerst.: 767.2 te Valentia.
Laagste barometerst.: 740.8 te Hernoesand.
De depressie in het Noordelijk deel van
het waarnemingsgebied trok naar het
Oosten, een afzonderlijke kern ontwik
kelde zich over de Botnische Golf. De
depressie wordt gevolgd door een rug van
hoogen luchtdruk, welke tot in de Pool-
zee reikt en waardoor koude lucht uit de
Poolstreken zich over gehee] West-Europa
verbreidt. In Zuid-Duitschland en Oost-
Europa is de koude lucht nog niet door
gedrongen, hier waaien nog krachtige
Zuidelijke winden, met regen. In het ove
rige deel van het waarnemingsgebied is
de temperatuur aanzienlijk gedaald, er
waait een krachtige Noord-Westelijke wind
met regen-, sneeuw- of hagelbuien, afge
wisseld door felle opklaringen. De tempe
ratuur is in dit gebied onder de normale
gekomen. Behalve op IJsland is de tem
peratuur ook in Midden- en Noord-Scan-
dinavië weer onder het vriespunnt gedaald.
Aangezien bewesten IJsland een
nieuwe depressie verscheen, wordt
verwacht, dat de inval van koud©
lucht niet lang zal aanhouden, zoo
dat, hoewel vannacht mogelijk nog
vorst zal voorkomen, morgen over
dag de temperatuur vermoedelijk
iets hooger zal zijn. Voorts wordt
afnemende en iets krimpende wind
verwacht, met afnemende buiig
heid.
LUCHTTEMPERATUUR.
6.6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS eJL
Van Zaterdagnamiddag 6.52 uur tot
Zondagmorgen 5.19 uur; van Zondagna
middag 6.54 tot Maandagmorgen 5.17 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Zondag 27 Maart
voorm. 10.15 en nam. 10.40 uur; op Maan
dag 28 Maart voorm. 11.35 en nam. 12 uur.
Maan op 3.41 uur Zondagnacht.
Maan onder 13.4 4uur Zondagmiddag.
Maan op 4.04 uur Maandagnacht.
Maan onder 14.53 uur Maandagmiddag.
Stormwaarschuwingsdienst.
Geseind 26 Maart te 7.50 uur aan alle
posten: „Weest op uw hoede."
PROF. VAN SLOGTEREN
ONDERSCHEIDEN.
Met de „Peter Barr Memorial Cup".
De Royal Horticultural Society te Lon
den heeft de „Peter Barr Memorial Cup"
toegekend aan prof. dr. E. van Slogteren,
directeur van het laboratorium voor
Bloembollenonderzoek te Lisse, voor zijn
werk betreffende de Narcissen.
Deze Cup, welke de hoogste onderschei
ding is in de Narcissenwereld werd in 1912
ingesteld. Het is de eerste maal, dat deze
aan een niet-Engelschman is toegekend.
Deze Cup zal worden uitgereikt door
Lord Aberconway, voorzitter van de Royal
Horticultural Society, aan het diner ter
gelegenheid van de Narcissententoonstelling
op 12 April te Londen. Prof. van Slogteren
is uitgenoodigd deze onderscheiding per
soonlijk in ontvangst te komen nemen en
een voordracht te houden over zijn werk.
Tenslotte komt het
zaken er altijd weer
op neer, dat men zijn
klanten de grootste
tegenwaarde moet
geven.
Slechts de vrije, onaf
hankelijke zukenman
kan deze „gunstige"
artikelen bij verschil
lende fabrieken aan-
koopen. 2091
Daarom:
Alles zien en alles vergelijken,
En J,Meerpoelgaat met de
orders strijken 11
KWALITEITS Naaimachinehandel
levert uit voorraad:
ABLER - PFAFF - LADA
Husqvarna - Dürkopp
Alléén: Breestr. 171, Tel.2657
INTERNATIONAAL COMITé VOOR
OOSTENRIJKSCHE VLUCHTELINGEN
Minister Patijn heeft onlangs een voor
stel van den Amerikaanschen minister
Huil betreffende de instelling van een in
ternationaal comité ten behoeve van Oos-
tenrijksche politieke vluchtelingen ontvan
gen. Te bevoegder plaatse vernemen wij,
dat onze regeering haar standpunt ten op
zichte van dit voorstel zoo spoedig moge
lijk zal bepalen.
„Volk".
HET DREIGEND CONFLICT IN DE
SIGARENINDUSTRIE.
Naar aanleiding van het dreigend con
flict in de si garen industrie hield gisteren
de Nederlandsche R.K. Vereeniging van
Sigarenfabrikanten te Eindhoven een al-
gemeene vergadering.
De opzegging van den arbeid bij en
kele van haar leden, tegen 11 April
a.s. zal, wanneer niet tijdig overeen
stemming over de loonen is bereikt,
een algeheele uitsluiting van de georga
niseerde arbeiders tengevolge hebben.
Langdurige besprekingen werden gewjjd
o.a. aan een ondernemersovereenkomst.
Maandag 28 Maart a.s. zullen, onder lei
ding van den rijksbemiddelaar, de verte
genwoordigers van partijen verdere bespre
kingen voeren.
CONFLICT IN HET NOORDELIJK
BOUWBEDRIJF?
Het gaat om het al of niet voortbestaan
van de gewestelijke patroonsbonden.
Naar wij vernemen, is de kans zeer groot,
dat in de volgende week in het geheele
noorden des lands staking of uitsluiting het
bouwbedrijf zal stilleggen.
Van middag wordt te Groningen een bij
eenkomst gehouden van vertegenwoordi
gers der gewestelijke patroonsbonden uit
Groningen, Friesland, Drente en Noord-
Overijssel, waar de aan te nemen houding
tegenover den eisch van aanvaarding van
het landelijke contract, door de arbeiders
bonden gesteld, zal worden besproken.
In welingelichte kringen neemt men aan.
dat een afwijzend advies zal worden ge
geven, terwijl verschillende der gewestelij
ke bonden reeds een weigerend antwoord
aan de vakbonden hebben gegeven.
Het gaat hierbij niet zoozeer om kwesties
van geldelijken aard, dan wel om het prin
cipe van he al of niet voortbestaan van de
gewestelijke patroonsbonden. De zaak is
n.l. deze. dat tusschen de landelijke Organi
saties van patroons en werknemers in het
bouwbedrijf een collectieve arbeidsover
eenkomst is tot stand gekomen zonder over
leg met den in het Noorden bestaanden
streekpatroonsbond, die met de arbeiders
organisaties tot dusver zelfstandig collec
tieve contracten aanging. Deze contracten
wijken op sommige punten af van het nieu
we landelijk contract. Terwijl de arbeiders
bonden nu eischen :lat over de geheele linie
het landelijke contract zal worden aan
vaard, wenschen de gewestelijke patroons
organisaties op den ouden voet voort te
gaan met het sluiten van streekcontracten.
Uit werknemerskringen vestigt men er de
aandacht op, dat thans feitelijk de arbei
ders worden gespannen voor een strijd,
welke bedoelt de werkgevers in de groote
landelijke organisaties tezamen te brengen
en de kleinere patroonsbonden te doen ver
dwijnen. Deze zouden echter een zelfstan
dig bestaan tot het uiterste willen verdedi
gen, vandaar dat men niet gelooft dat als
nog een compromis zal worden verkregen.
Naar wij verder vernemen, zijn bij het con
flict ongeveer veertienhonderd bouwpa-
troons betrokken.
C. A. O. VOOR HET BOEKBINDERS
BEDRIJF
In de gisteren gehouden algemeene ver
gadering van den Nederlandschen bond van
boekbinderspartoons is de door de onder
handelingscommissie voorgestelde nieuwe
collectieve arbeidsovereenkomst voor het
boekbinders-, papierwaren- en enveloppen
bedrijf, ofschoon enkele aanwezigen zich
tegen de loonparagraaf hadden verklaard,
met algemeene stemmen aanvaard.
Deze overeenkomst treedt, indien ook de
werknemersbonden hieraan hun goedkeu
ring hebben gehecht, op 4 April a.s .in
werking.
HANDELSKENNIS VOOR DEN
WINKELIER
Minimum-eischen voor diploma zullen
lager worden gesteld
Bij, onder leiding van dr. Groeneveld
Meyer ten departemente gevoerde, bespre
kingen inzake de toepassing der Vestigings
wet voor het kruideniersbedrijf is van de
zijde van eenige vakorganisaties met
kracht stelling genomen tegen de veel te
hooge eischen die de middenstandsbonden
hebben gesteld voor het verkrijgen van het
diploma handelskennis. Zelfs ging men
zoover te verklaren, dat men zou weigeren
de toepassing der wet in deze branche aan
te vragen, indien de eischen niet belang
rijk werden gematigd. Als gevolg van deze
dreiging hebben de middenstandsbonden
tenslotte besloten om de minimum-eischen
voor dit diploma veel lager te zullen stel
len.
„Hbld"
SCHEEVE TOREN TE PIJNACKER
BLIJFT BEHOUDEN
Rijksmonumentenzorg brengt rapport uit
Thans is een uitvoerig rapport versche
nen van het Rijksbureau voor de Monu
mentenzorg in Nederland over den „schee
ven toren" van Pijnacker.
Met behulp van rijks- en gemeentelijke
subsilie bzal dit bouwwerk, een concurrent
van den toren van Pisa, voor ons land be
houden blijven.
De heer W. Onnes heeft in opdracht van
het Rijksbureau een onderzoek ingesteld
en zijn bevindingen gerapporteerd.
Rijksmonumentenzorg adviseert thans
tot spoedige en doeltreffende maatregelen
om den toren in zijn scheeven toestand te
kunnen behouden. Volgens berekening kan
de verdere verzakking worden voorkomen
door herfundeering van de rompmuren en
het vergcoten van het draagvlak der be
staande fundamenten. In den toren zal
een gewapend-beton-constructie moeten
worden aangebracht om de aanwezige
schuifspanningen in het opgaande metsel
werk te doen opnemen. De kosten van het
herstel en behoud van den scheeven toren
van Pijnacker worden geraamd op onge
veer 26000.
Zoowel de gemeente als het Rijk zullen
subsidie verleenen.
„N. D. Crt."
VARKENSPRIJZEN.
Wij vernemen van bevoegde zijde, dat de
prijzen voor de met ingang van 28 Maart
a.s. aan de veehouderij-centrale te leveren
varkens worden verlaagd met de volgende
bedragen per kg. geslacht gewicht: hene
den 53 kg.: 3 cent, 5466 kg.: 2 cent, 81
85 kg. (nogmaals): 4 cent.
De prijzen voor varkens van 6780 kg.
blijven ongewijzigd.
Bijzonderheden worden per nadere pu
blicatie bekend gemaakt.
Academ*»n!eiiws
LEIDEN.
Bevorderd: tot doctor in de Ge
neeskunde, op proefschrift getiteld: „Over
pseudoloodzoomen bij Javanen en Ma-
doereezen" Ultramelanine en melanine, de
heer H. B. G. Breyer, geboren te Arnhem.
De heer Breyer verwierf den graad „cum
laude:
Geslaagd: Doctoraal examen klas
sieke letteren: de heer W. den Boer, Dor
drecht (cum laude) en mej. C. A. Noorde-
graag, Den Haag (cum laude).
Candidaatsexamen klassieke letteren:
Mej. C. P. E. de Well, Den Haag;
Doctoraal examen Indonesische letteren:
Mej. M. M. Nicolspeyer, Scheveningen.
Het Concertgebouw Orchest
te Leiden.
Wanneer ik eigener beweging met een
enkel woord door middel van de welwil
lendheid van de redactie van dit blad de
aandacht van het publiek van Leiden en
van de geheele omgeving daarvan vestig
op het concert dat. a.s. Woensdag 30 dezer,
in de Gehoorzaal gegeven wordt door het
Orkest van het Concertgebouw te Am
sterdam, onder leiding van Prof Dr. Wil
lem Mengelberg dan is dat niet omdat ik
voor het welslagen daarvan eenige recla
me noodig acht maar wel om er de aan
dacht op te vestigen, dat dit concert voor
Leiden is het tastbare teeken van de her
denking van het 50-jarig bestaan van het
Concertgebouw en dat een deelneming
aan deze feestelijke herdenking voor ons
is een gelegenheid om te bewijzen hoe zeer
wij waardeeren wat deze luisterrijke in
stelling voor het muziekleven in ons land
beteekent. Hier is het naar mijne meening
niet de bewondering voor den kunstenaar,
of de zekerheid van een bijzonder kunst
genot, dat men zal smaken, dat tot bezoek
mag doen raden, maar het is hier nu eens
een plicht der dankbaarheid, voor de in
stelling die aan onzen grooten Holland-
schen dirigent en zijn medewerkers de
gelegenheid biedt hun kunst tot zoo groote
hoogte op te voeren. Ik hoop dat het ieder
duidelijk is, dat het scheppen van de voor
waarden, materieel en geestelijk, die de
concert- en orkestkunst als eisch stelt,
een werk is, dat enorm veel zorg, kennis
en toewijding verlangt. Te waardeeren,
wat het bestuur van het Concertgebouw
daarvoor deed en doet, kan het muziek-
lievend publiek in Leiden en omstreken
toonen, door het concert op 30 dezer a.s.
bij te wonen.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester van Leiden.
AMBACHTSCHOOL LEIDEN.
Wij wijzen onze lezers op de advertentie
van de Machinistenschool, verbonden aan
de- Ambachtsschool alhier.
Er blijkt op vele plaatsen een groot ge
brek te zijn aan jongeleiden, die naast
praktische vaardigheid eenige meer uit
gebreide theoretische ontwikkeling heb
ben. Er is bovendien een groot gebrek aan
jonge gediplomeerde machinsten. De
werkgever eischt van hen het diploma,
waarvoor men aan de Machinistenschool
de opleiding kan volgen en betaalt hun
goede loonen.
Meerdere jongemenschen, die- deze op
leiding genoten, hebben thans een goede
positie in verschillende soorten van be
trekkingen, verdeeld over vele plaatsen
van ons land.
Bij het vliegwezen, zoowel in ons land
als in Indië, geeft men bij plaatsing van
werktuigkundigen de voorkeur aan be
zitters van het diploma voor werktuig
kundige, waarvoor men de opleiding even
eens aan de Machinistenavondschool kan
ontvangen.
Wij raden een ieder, die zich voor deze
opleiding interesseert, aan, zich met den
directeur der Ambachtsschool om inlich
tingen in verbinding te stellen.
DE „VOOR GOD"-ACTIE
Morgen worden aan den uitgang van de
kerk kaarten uitgereikt betrekking
hebbende op de Paaschloterij van het Kath.
Comité van Actie „Voor God".
Men neme de kaarten die men gratis
krijgt mede naar huis en leze wat er
op vermeld wordt.
ZILVEREN JUBILEUM.
Op Donderdag 31 Maart a.s. hoopt de
heer J. W. Vuurpijl den dag te herdenken,
dat hij vijf en twintig jaar geleden als
behanger in dienst kwam bij de afd. Wo
ninginrichting van de N.V. Vroom
Dreesmann alheir.
Na zoo'n langen diensttijd, is de jubila
ris bij de uitgebreide vaste cliëntèle bin
nen en buiten de stad, natuurlijk geen
onbekende.
Daar de heer Vuurpijl enkele dagen la
ter tevens zijn zilveren huwelijksfeest
zal vieren is het begrijpelijk, dat dit dub
bele feest zeker niet onopgemerkt zal
voorbijgaan.
Expositie
GRAFISCHE KUNST EN PLASTIEKEN
IN DE LAKENHAL.
Het slot van het seizoen der Leidsche
Kunstvereeniging.
De tentoonstelling welke de Leidsche
Kunstvereeniging als laatste van dit sei
zoen in de Lakenhal heeft georganiseerd, is
zeer belangrijk.
Deze belangrijkheid ontleent zij niet aan
het feit, dat hier ver over onze grenzen be
roemde meesters aan het woord zouden
zijn, de belangrijkheid ligt in de groei van
het wezen der grafische kunst in ons land
en in de beoefenaren dier kunst, die hier
exposeeren.
De exposanten zijn voornamelijk jongeren,
Kuno Brinks, Nico Bulder, Debora Duy-
vis en D. van Gelder, en het eerste en
sterkste, dat uit hun werk spreekt, is het
tot in de finesses gevormde talent, dat zich
in hun teekeningen, etsen en houtsneden
uitleeft. Bij allen openbaart zich de perfec
te afwerking, maar niet een ziellooze weer
gave van het geziene, welke alleen maar
volmaakt zou zijn van techniek, integen
deel naast het technische meesterschap ver-
toonen zij artistieke kwaliteiten, welke be
wondering afdwingen.
Bij aanschouwing van het groot aantal
tentoongestelde werken treffen wel het
meest de houtsneden van Bulder en de tee
keningen van Van Gelder.
Bulder kent het ambacht tot in de fines
ses, maar hij heeft daarbij ook iets te zeg
gen. Of hij Bijbelsche figuren in het hout
snijdt of illustraties maakt voor sageboe-
ken, altijd komt men onder den indruk van
zijn kracht, de natuurlijke diepte van zijn
figuren. Hij vergeet niet alleen niets, men
krijgt bovendien den indruk dat de be
perkte vlakte van het hout haast te klein
ïs voor alles wat hij zeggen wil. En toch
zegt hij alles, en toch raaüt er niets in het
gedrang, alles is duidelijk en klaar en over
rompelend en vooral zuiver en natuurlijk.
Zie de prachtige Christoforus, en men
zal moeten erkennen, dat men zelden zulk
een zuiver en aansprekende uitbeelding
heeft gezien van het groote en geweldige,
dat Christoforus droeg in dat kleine kind.
Maar of men deze aanschouwt of St.
Maarten, die de helft van zijn kleed weg
schenkt aan een bedelaar of zijn illustra-
Maandag. Jaarvergadering A. R. K. A. Den
Burcht, 8 uur.
8.15 uur.
Dinsdag, Leidsche Kunstkring „Voor Al
len", Riele Queling-kwartet, Stads
gehoorzaal, 8.15 uur.
Woensdag. Jubileum-concert Concertge
bouw-Orkest, Stadsgehoorzaal, 8
uur.
Woensdag. Ned. R.K. Metaalbewerkersbond
Afd. Leiden, Bondsgebouw 8 uur.
De Zondagsdienst der huisartsen te
Oegstgeest wordt waargenomen door dr.
Hugenholtz, Tel. 390.
De Zondagsdienst der huisartsen te Lei
den wordt waargenomen door de dokters:
Bruins Slot, De Bruijne, Kortmann, Nie-
mer en Starck.
De avond-, nacht en Zondagdienst der
apotheken wordt van Zaterdag 26 tot
en met Vrijdag 1 April a.s. waargeno
men door de apotheken: M. Boekwijt, Bree-
straat 74, Leiden, Tel. 552 en J. Dóedenj,
Wilhelminapark 8, Oegstgeest, Tel. 274.
ties van Limburgsche, Brabantsche of
Overijsselsche sagen, hij treft telkens diep
en overtuigend.
Van Gelder is een teekenaar, in zijn tee
keningen even precies en zorgvuldig als
Bulder in zijn houtsneden. Ook hij is diep,
maar op een andere wijze dan Bulder.
Van Gelder ziet bij voorkeur veel, 'een ge
weldige berghelling, een uitgestrekt duin,
een wijd landschap. Of hij gaat zelf op een
hoogte staan om te kunnen zien tot zoo
ver zijn oog kan reiken. Maar dan is het
niet 'n landschap, dat hij teekent, met alles
er op, wat zijn oog heeft gezien Die ge
weldige ruimte, of die zware opeenstape
ling heeft een sfeer, een speciale sfeer, wel
ke men aanvaardt als van Sicilië of van
Assisië of van een Hollandsch duinland
schap. Het is allemaal grootsch van opzet,
gepreciseerd en toch met de adem van die
plek.
Debora Duyvis heeft vooral burijngra
vures ingezonden. Zij zijn van allerlei aard,
m-aar vooral waar zij haar massa-indruk
ken van één plek op één plaat verwerkt,
doet zij denken aan de oud-Egyptische
kunst, maar dan met perspectief en gemo
derniseerd. In dit genre voldoet ons een
legende als die van den heer Halewijn, be
ter dan bijvoorbeeld een havenstadje waar
van zij de haven teekent, maar tevens al
les wat er met de gevangen visch geschiedt.
Haar portretten van typische figuren zijn
ongetwijfeld iv?er frappant en overtuigend.
Bink's werk is meer verscheiden. Met de
sfeer die hij geven moet, verandert zijn
stijl en dat kan een verdienste zijn.
Zoo is zijn Tunesisch straatbeeld dat
licht en zonnig moet zvn, opgebouwd uit
simpele lijnen en het gee/t de sfeer volko
men. Maar zijn jaagpad is ineens veel ster
ker en meer gedocumenteerd naast het
haast primitief aandoende Tunesische straat
beeld. En het lijkt bijna de ontwikkelings
gang van zijn kunnen als men na deze bei
de etsen plotseling komt te staan voor zijn
droge naaldets „In de stal". De drie paar
den zijn zoo natuurlijk en levendig en de
sfeer is zoo goed, dat mer^ zich bewonde
rend gewonnen geeft.
Daarnaast is er nog werk van mej. Rueb
en van Verstoep, welke laatste momenteel
arbeidt aan het beeldhouwwerk voor de
gevel van het Leidsche Stadhuis, maar ook
in de vrije plastiek iets presteert.
Mej. Rueb wint het echter verre. Zij be
wijst, dat zij geen buitensporige vormen be
hoeft om iets grootsch te scheppen. Ook in
de zuiver natuurlijke vormen is zij schep
pend, getuige het negental bronzen en teak
houten plastieken, die zij tentoonstelt. Wij
wijzen o.a. op het lammetje, de baadster en
de likkende kat.
Verstoep, die in teakhout en coromandel-
plastieken exposeert, heeft den natuurlijken
vorm voor zijn uitbeelding nog niet geheel
gevonden, vooral waar hij abstract poogt
te zijn.
Maar toch zijn zijn vogel en zijn beer lo
venswaardig. Het meest verheugend in
deze tentoonstelling achten wij ten slotte
het feit, dat het jongeren zijn, die den
weg tot de natuurlijke lijnen hebben te
ruggevonden, dat zij het bizarre en abnor
male niet noodig hebben en daarmede te
vens hun meesterschap bewezen.
Voor den aanvang heeft mr. J. Slagter
de aanwezigen, onder wie de burgemeester,
de leden der Commissie voor de La-
kenhal en eenige der exposanten verwel
komd.
Spr. zeide, dat het bestuur een keuze had
willen doen uit de grafische kunst, omdat
deze in de laatste 25 jaren een grooten op
bloei had beleefd.
Bij de tentoonstelling van grafische
kunst, welke verleden jaar in het Gemeen
temuseum in Den Haag was gehouden, had
den de jongeren sterk de aandacht getrok
ken. Daarom had het bestuur nu uit hun
werk pen keuze gedaan. Spr. vleide zich
met de hoop, dat deze keuze de bezoekers
zou overtuigen van de groote hoogte der
hedendaagsche grafische kunst als kunst,
maar in engeren zin ook als ambacht, om
dat deze kunst zulk een groote toewijding
vereischt. Na de plastieken gememoreerd
te hebben, wijdde spi. eenige woorden van
nagedachtenis aan wijlen mr. van der Eist,
die van 1902 tot 1919 bestuurslid der Leid
sche Kunstvereeniging was en zich steeds
veel zorg had gegeven voor de ontwikke
ling der vereeniging. Namens het bestuur
bracht spr. een eerbiedigen groet aan zijn
nagedachtenis.
F. S.
