MAANDAG 21 MAART 1938 29ste Jaargang No. 8985
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN tZ 2oT-"^Z"n° 1
Dit nummer bestaal uil
vier bladen.
Vragen van een N.S.B.'er
Naar aanleiding van de bekende radio
rede van minister Colijn op 15 Maart
n.l. heeft het üd der Eerste Kamer, mr.
A. J. van Vessem (N.S.B.) vragen gericht
onderscheidenlijk tot den minister van De
fensie en tot den minister van Buitenland-
sche Zaken en deze ter doorzending aan
den voorzitter der Eerste Kamer doen toe
komen. De voorzitter, mr. W. L. baron de
Von van Steenwijk, heeft echter doorzen
ding der vragen geweigerd.
Waarom?
Omdat zoo merkt de „Volkskrant"
scherp en zeer terecht op het optreden
van genoemden heer van Vessem ten deze
nationaal-socialistisch moge zijn, maar ze
ker niet Nederlandsch is!
Niet Nederlandsch is het, om naar aanlei
ding van een rede, gehouden door den mi
nister-president, vragen te stellen aan twee
andere ministers, met name aan den mi
nister van JSuitenlandsche Zaken, met de
bedoeling, dezen minister te nopen, kleur
•te bekennen ten aanzien van de inlijving
van Oostenrijk bij Duitschland. En waar
om zou de heer v. Vessem den minister van
Buitenlandsche Zaken daartoe willen no
pen? Waarom?.... 't Is wel héél moeieliik,
een reden te vinden, ontleend aan 's lands
belang!
Maar het publiekelijk stellen van bedoel
de vragen, met den wensch natuurlijk, daar
op publiekelijk antwoord te krijgen, is ten
slotte nog het ergste niet. Wij willen hier
verder met instemming de „Volkskrant'
citeeren:
Veel erger is intusschen, dat mr. Van
Vessem van hetgeen minister Colijn ir.
zijn radio-rede heeft gezegd een ver
draaide voorstelling geeft.
De minister-president heeft gecon
stateerd, dat door het ontbreken van
een voldoend geoefende troepenmacht
gedurende vele maanden van het jaar
geen enkel verzet „tegen plotselinge
verrassingen" mogelijk was en dat „in
het licht van het zeer snelle verloop
van militaire acties als thans mogelijk
bleek" zulk een toestand onder de hui
dige omstandigheden geen dag langer
mocht bestendigd.
Zelf in zijn rede waarschuwend voor
„achtelooze woorden", had de minister
president met een zoo voorzichtig en
neutraal mogelijke toespeling op de ge
beurtenissen in Oostenrijk de noodza
kelijkheid van het onder de wapenen
houden der lichting, die anders nog
deze maand met groot verlof ware ge
gaan, betoogd.
Wat maakt er nu de heer Van Vessem
van in zijn vragen aan den minister
van Buitenlandsche Zaken?
Dat minister Colijn „de vreedzame
Duitsche intocht in Oostenrijk" heeft
voorgesteld „als een onverhoedsch
vijandelijke strategische aanval", het
geen een volstrekt onnoodige belasting
beteekent van onze betrekkingen met
het bevriende Duitsche rijk".
Minister Colijn heeft zich uiteraard
gehoed voor een voorstelling als waar
toe mr. Van Vessem de woorden van
den minister verwringt.
Het N S.B.-Kafterlid wil er blijkbaar
de Duitsche vrienden en geestverwan
ten attent op maken, welk venijn ze uit
dr. Colijn's woorden met veel kwaden
wil zouden kunnen zuigen.
De leden van den Duitschen Rijksdag
zullen misschien wel 'ns meer van iets wil
len weten, dan ze weten, zullen misschien
zelfs wel 'ns het niet héélemaal eens zijn
met Hitier laten z ij daar dan maar "ns
vragen stellen aan den Führer! Wij zyn
een parlementair en democratisch bestuurd
volk. De leden van de Staten-Generaal
hebb'en de vrijheid zooals trouwens alle
staatsburgers critiek uit te oefenen op
's lands bestuur. Die vrijheid gaat ver
te ver. naar veler meening. Moar de heer
v. Vessem en zijn vrienden moeten niet
veronderstellen, dat zij die vrijheid onbe
grensd kunnen misbruiken!
Een oordeel over den
Stillen Omgang
De nacht van Zaterdag op Zondag is
de tweede nacht geweest van den Stillen
Omgang.
Over den Stillen Omgang schrijf A. B.
Kleerekoper in de socialistische pers:
De Stille Omgang gaat weer door de
straten van Amsterdam. Het is wel het
andere uiterste van de levensstijl dezer
dagen. Die vereischt méér dan mach
tige stoeten als hier bijeen zijn. Die
heeft al het leeg vertoon en het ver-
doovend kabaal van noode, dat een
stramme organisatie uit één centraal
punt bijeen kan brengen. Veel gedreun
van in militair tempo marcheerende
voeten, veel tetterende muziek, felle
vaandels en massale gebaren.
Deze lieden echter, uit het geheele
land bijeengekomen, gaan als stille
schimmen door het duister van den
nacht. Alleen de late wandelaar be
speurt er iets van. Voor de rest slaapt
de groote stad er door heen en wordt
er eerst den volgenden dag uit de kran
ten wat van gewaar.
Zij gaan en bidden. Wel dertig
duizend tegelijk. En in een tweeden
nacht van Zaterdag op Zondag her
haalt zich dit. Want het aantal der deel
nemers blijft steeds groeien. Groote
offers aan inspanning vooral, moeten
dikwijls gebracht worden om op dezen
beêweg mee te gaan. Maar het is niet
moeilijk te doorgronden, dat in ruil
hiervoor een diepe bevrediging van
binnen veroverd wordt.
Stille zelf-inkeer, bij den openbaren
weg, in het duister, van duizenden te
gelijk, met stelselmatige vermijding
van alle uiterlijkheid, het is te sterk
eene tegenstelling tot het rumoer van
onze dagen, dat geheel op verblinding
der oogen en verbijstering der geesten
is ingesteld, om er niet een oogenblik
in gedachten bij te verwijlen en er
zich rekenschap van te geven.
Aldus A. B. K., die even verder zijn le
zers opwekt:
Om begrip te hebben voor zulk een
onzienlijke en onhoorbare massabetoo-
ging der innerlijkheid, nu wij gedoemd
zijn te leven in een wereld, die van
bombarie en geraas aaneenhangt en
uitmondt in een ongedroomde verwil
dering.
Dat is een waardeerend oordeel. Een
waardeerend oordeel, dat ons op bijzondere
wijze opvalt, omdat het is neergeschreven
in een pers, welke nu juist niet aan een
overmaat van waardeering voor wat door
katholieken wordt gedaan mank gaat!
Integendeel, wij stuiten in die pers her
haaldelijk op een ons ergerend te-kort aan
die waardeering!
Aan zijn waardeering, zijn bewondering
bindt de schrijver echter vast een verma
ning aan de deelnemers van den Stillen
Omgang. Zijn waardeering. zijn bewonde
ring overschaduwt hij op deze wijze:
Deze zelfde lieden zouden wij in het
volle licht van den dag willen terug
vinden, met de kracht, uit zulk een in
nerlijkheid verzameld, overbiddellijk
gericht op de maatschappelijke ge
rechtigheid, waarop alleen de vrede
kan worden gebouwd.
De Stille Omgang bewonderen wij.
Maar als de zon is opgegaan, dolen wij
ongetroost door de straten en zien daar
het onbestreden onrecht zegevieren.
Natuurlijk A. B. K. heeft gelijk: op
den beeweg van den Stillen Omgang, op
den nacht van den Stillen Omgang moet
volgen de d a g, waarin wordt gebouwd aan
de gerechtigheid in het leven, waarin wordt
bestreden het onrecht!
Maar weet de schrijver dan dat dit
niet gebeurt?
Moet hij „ongetroost door de straten
dole n"?
Kan hij niet zien naast zooveel „on
bestreden onrecht" een strijd tegen het on
recht, een beleving van de gerechtigheid in
eigen particulier leven en in het maat
schappelijk verkeer?
Is er ook in onze maatschappij, waarin,
helaas, inderdaad veel onbestreden on
recht zegeviert, ook niet veel goeds te zien,
a 1 s men dieper doordringt, dan de opper
vlakte, a 1 s men niet dolende rond
loopt, maar het goede zoekt, waar men het
vinden kan?.
En is het voor den schrijver dan niet waar
schijnlijk, dat velen van die deelnemers
aan den Stillen Omgang, van wie hij zelf
verklaart, dat zij „een diepe bevrediging
van binnen" veroveren, met alle kracht er
naar zullen streven, dat veroverde kost
bare bezit te bewaren en dat kunnen zij
immers alléén, als zij altijd en overal de
gerechtigheid beoefenen en, ieder op zijn
plaats, het onrecht bestrijden
Men moet niet als men iets constateert,
waarvoor men bewondering heeft, daar
voor aanstonds de oogen sluiten, zich om-
keeren en zien naar het slechte aan een an
deren kant.
Men moet begrijpen, dat het goede, wat
men ziet, ook goed is, goed moét zijn in zijn
gevolgen. En, met een alleszins rede
lijk optimisme, zich ook om die gevolgen
verheugen. Als A. B. K., die vaak de din
gen scherp en juist ziet en waardeeren en
bewonderen kan ook buiten zijn eigen
kring, zich 'ns wilde verdiepen in de
gevolgen van den Stillen OmgangHet
zou hem zeker niet „ongetroost" laten.
INCIDENTEN TE ALLAHABAD.
LONDEN, 21 Maart. (A. N. P.). Volgens
berichten uit Bombay is de toestand te Al
lahabad, waar zich incidenten tusschen
Hir.does en Mohammedanen voordeden, er
ger geworden. Bij de inlusten der laatste
dagen zijn 7 personen om het leven geko
men en 43 gewond. Gisteren is het aantal
dooden tot 14 opgeloopen. Duizenden be
woners vluchten de bergen in. Alle win
kels zijn gesloten. Troepen bevinden zich
naar Allahabad onderweg.
DE DOODEHANDSBELAST1NG
En nog iets
Ter uitvoering van een motie, welke in
de jaarlijksche algemeene vergadering van
de hervormde (gereformeerde) Staatspar
tij, gehouden te Utrecht op 9 Maart j.l., is
aangenomen, heeft ds. C. A. Lingbeek,
voorzitter van deze partij, aan den minis
ter van Financiën een verzoekschrift ge
richt, waarin de regeering wordt gevraagd,
dat zij ten aanzien van de doodehandsbelas-
ting aan haar oorspronkelijk voornemen
alsnog gevolg wil geven en deze belasting
dus niet doet voortduren.
Voorts wordt er bij de regeering op aan
gedrongen, de salarieering der religieuze
onderwijzers en -onderwijzeressen hier te
lande op zulk een voet te brengen, dat het
door genoemde personen gegeven onder
wijs niet langer wordt overbekostigd, maar
overeenkomstig de wet slechts wordt
„bekostigd", door welken te nemen maat-
regele de schatkist voor het eventpeele ver
lies van de gelden, nakomende uit de doo-
dehandsbelasting, rijkelijk zou worden
schadeloos gesteld.
't Is om zich te ergeren of om er om te
lachen naar gelang de stemming, waar
in men verkeert.
Nu gebleken is, dat de doodehandsbe-
lasting niet speciaal de Katholieke kerken
en instellingen treft, maar veel meer de
Hervormde kerken en instellingen n u moet
zij worden afgeschaft! Wij hebben op
die afschaffing niets tegen. De salaris-kor
ting van religieuse onderwijzers en onder
wijzeressen als zoodanig heeft echter
niet direct onze instemming! Omdat zij
heel ernstig in strijd kan zijn met de chris
telijke rechtvaardigheid!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
WEENEN: De Anschluss gaat z'n gang.
Alle voorbereidende maatregelen worden
getroffen voor de a.s. volksstemming. Naar
te Berlijn wordt medegedeeld, zullen de
stemmingen in Duitschland en Oostenrijk
uit elkander worden gehouden, zoodat men
een juist in zicht zal kunnen krijgen in de
stemverhoudingen. Omtrent het lot van
Schuschnigg is nog niets bekend.
Het schijnt, aldus Reuter, dat de autori
teiten niet goed weten, wat er met Schusch
nigg moet gebeuren. Eerst heeft het in de
bedoeling gelegen hem naar het buitenland
te zenden, doch men meent, dat hij zich
daartegen heeft verzet en geweigerd heeft
te beloven, zich van elke politieke activi
teit te onthouden.
Het is mogelijk, dat Schuschnigg zal moe
ten voorkomen in het proces tot eerherstel
van Planetta, die ter dood werd veroor
deeld wegens den moord op Dollfuss. In
dat proces zou aangetoond moeten wor
den, dat majoor Fey de hand heeft gehad
in het doodschieten van Dollfuss en dat
het vonnis een justitioneele vergissing is
geweest, waarvoor Schnuschnigg verant
woordelijk gesteld zou moeten worden.
KAUNAS: De Iitausche regeering heeft
toegegeven; de normale betrekkingen met
Polen, sinds de overweldiging van Wilna
verbroken, zullen hersteld worden. Het
feit, dat de betrekkingen hersteld zullen
worden, wordt algemeen begroet als een
feit, dat voldoening geeft. Evenwel is men
minder te spreken over de methoden, wel
ke Polen te baat heeft genomen en in 't bij-
LEIDEN.
Mr. A. v. d. ELST t
Oud-ambtenaar van het O.M. bij het
Kantongerecht te Leiden.
zonder maakt het samenvallen van deze
geweldpolitiek met het afdwingen van den
Anschluss door Duitschland, een beslist on-
aangenamen indruk. Of Litauen nu ook
zijn aanspraken op Wilna officieel zal op
geven, is een open vraag.
MEXICO: In Mexico heeft de regeering
een opzienbarend decreet uitgevaardigd.
Daarin wordt gezegd, dat de weigerende
houding der maatschappijen het in het be
lang van het nationale economische leven
onvermijdelijk maakte, dat de regeering tot
onteigening der petroleummaatschappijen
overging. Het decreet werd onmiddellijk
van kracht. Schadevergoeding zal betaald
worden over een periode van tien jaar.
Mag men de mededeelingen van de di
rectie der Mexican Eagle Oil Cy. gelooven,
dan zijn de eischen der autoriteiten voor
de arbeiders inderdaad zóó buitensporig,
dat het geen wonder is, dat de maatschap
pijen deze eischen niet konden inwilligen.
Of een staatsbedrijf deze dragen kan, lijkt
op z'n minst zeer twijfelachtig.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
RECHT DOEN!
De Avondpost schrijft:
„In breeden kring is onrust gewekt door
wat er bekend wordt van'het zedenschan-
daal in de Brabantsche gemeente Oss.
Men weet, dat een der directeuren van
de Zwanenberg-fabrieken is gearresteerd.
Als maar één-tiende deel waar is van
hetgeen in sommige bladen wordt mede
gedeeld, dan zouden zich hier, met tal van
meisjes, die daartoe meerendeels gedwon
gen werden, walgelijke tooneelen hebben
afgespeeld, waar het woord „schande" veel
te zwak voor is. Men vraagt zich in ver
bazing af, hoe zij zóó lang onbekend zijn
gebleven, en of de economische afhankelijk
heid van zoo velen dan werkelijk zoo groot
was, dat zij uit pure vrees over deze zeden-
schandalen hun mond hebben gehouden.
Moge hier op radicale wijze recht wor
den gedaan zonder aanzien des persoons!"
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Mexico onteigent de buitenlandsche pe
troleummaatschappijen. (2de blad(.
Naar herstel der betrekkingen tusschen
Polen en Litauen. (2de blad).
De ontwikkeling van den Anschluss in
Oostenrijk. (2de blad).
Het offensief In Aragon stuit op sterker
verzet. (2de blad).
Onrust in Frankrijk. (2de blad).
Binnenland
Te Venlo is een vijfjarig knaapje bij een
brand in een schuur omgekomen. (2de
blad).
Verschillende bosch- en heidebranden
door de droogte. (2de en 1ste blad).
Leiden
Mr. A. v. d. Eist, oud-ambtenaar O. M.
te Leiden, overleden. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
VOETBAL: Nog geen verdere beslissin
gen in den I. V. C. B. Meerburg en St.
Lodewijk afdeelingskampioenen in den D.
H. V. B. Voor het kampioenschap van
den K. N. V. B. won Feijenoord met 41
van Heracles, P. S. V. en N. A. C. werden
geklopt, Emma werd kampioen van de 2e
klasse A. Afd. II (3de blad).
HOCKEY: Het Ned. heerenelftal wint
met 32 van België, de Ned. dames ver
liezen met 21 van Duitschland. (3de
blad).
ROME ERKENT OPSTANDIGHEID IN
ABESSTNIE.
ROME, 21 Maart (A. N. P.). Generaal
Terruzzi, de onder-staatssecretaris voor
Itealiaansch-Afrika, heeft in de Kamer er
kend, dat er in Abessinië een opstandige
beweging gaande is geweest. Hij zeide, dat
er volkomen rust heerschte in Harrar, Gal-
la en Sidamo, maar dat gevallen van op
standigheid en plundering zijn voorgeko
men in Amhara. Deze feiten hebben ons
genoopt, aldus Terruzzi, tegenmaatregelen
te nemen, waardoor geleidelijk normale
toestanden terugkeeren. Wij kunnen niet
verwachten, zoo voegde hij hieraan toe,
dat menschen, die eeuwenlang geleefd heb
ben van overvallen en plunderingen, ter
stond volgzame burgers worden, maar de
tegenwoordigheid van onze gewapende
macht brengt overal rust en orde teweeg.
LITAUSCHE MINISTERS
AFGETREDEN.
KAUNAS, 21 Maart. (A. N. P.). De Mi
nister van buitenlandsche zaken, en de mi
nister van justitie, hebben hun ontslag aan
geboden. Van officieele zijde wordt over
deze feiten niet medegedeeld. Zij worden
echter ook niet tegengesproken.
HET vlaggeschip van de HollandAmerika Lijn, de „Nieuw Amsterdam" heeft Maan dagmorgen om hall vier de üotterdamsche
haven verlaten voor het maken van een driedaagsche technische proefvaart tussch en Plymouth en Boulogne. Het schip op
den Nieuwen Waterweg.