MAANDAG 21 MAART 1938 29ste Jaargang No. 8985 Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN tZ 2oT-"^Z"n° 1 Dit nummer bestaal uil vier bladen. Vragen van een N.S.B.'er Naar aanleiding van de bekende radio rede van minister Colijn op 15 Maart n.l. heeft het üd der Eerste Kamer, mr. A. J. van Vessem (N.S.B.) vragen gericht onderscheidenlijk tot den minister van De fensie en tot den minister van Buitenland- sche Zaken en deze ter doorzending aan den voorzitter der Eerste Kamer doen toe komen. De voorzitter, mr. W. L. baron de Von van Steenwijk, heeft echter doorzen ding der vragen geweigerd. Waarom? Omdat zoo merkt de „Volkskrant" scherp en zeer terecht op het optreden van genoemden heer van Vessem ten deze nationaal-socialistisch moge zijn, maar ze ker niet Nederlandsch is! Niet Nederlandsch is het, om naar aanlei ding van een rede, gehouden door den mi nister-president, vragen te stellen aan twee andere ministers, met name aan den mi nister van JSuitenlandsche Zaken, met de bedoeling, dezen minister te nopen, kleur •te bekennen ten aanzien van de inlijving van Oostenrijk bij Duitschland. En waar om zou de heer v. Vessem den minister van Buitenlandsche Zaken daartoe willen no pen? Waarom?.... 't Is wel héél moeieliik, een reden te vinden, ontleend aan 's lands belang! Maar het publiekelijk stellen van bedoel de vragen, met den wensch natuurlijk, daar op publiekelijk antwoord te krijgen, is ten slotte nog het ergste niet. Wij willen hier verder met instemming de „Volkskrant' citeeren: Veel erger is intusschen, dat mr. Van Vessem van hetgeen minister Colijn ir. zijn radio-rede heeft gezegd een ver draaide voorstelling geeft. De minister-president heeft gecon stateerd, dat door het ontbreken van een voldoend geoefende troepenmacht gedurende vele maanden van het jaar geen enkel verzet „tegen plotselinge verrassingen" mogelijk was en dat „in het licht van het zeer snelle verloop van militaire acties als thans mogelijk bleek" zulk een toestand onder de hui dige omstandigheden geen dag langer mocht bestendigd. Zelf in zijn rede waarschuwend voor „achtelooze woorden", had de minister president met een zoo voorzichtig en neutraal mogelijke toespeling op de ge beurtenissen in Oostenrijk de noodza kelijkheid van het onder de wapenen houden der lichting, die anders nog deze maand met groot verlof ware ge gaan, betoogd. Wat maakt er nu de heer Van Vessem van in zijn vragen aan den minister van Buitenlandsche Zaken? Dat minister Colijn „de vreedzame Duitsche intocht in Oostenrijk" heeft voorgesteld „als een onverhoedsch vijandelijke strategische aanval", het geen een volstrekt onnoodige belasting beteekent van onze betrekkingen met het bevriende Duitsche rijk". Minister Colijn heeft zich uiteraard gehoed voor een voorstelling als waar toe mr. Van Vessem de woorden van den minister verwringt. Het N S.B.-Kafterlid wil er blijkbaar de Duitsche vrienden en geestverwan ten attent op maken, welk venijn ze uit dr. Colijn's woorden met veel kwaden wil zouden kunnen zuigen. De leden van den Duitschen Rijksdag zullen misschien wel 'ns meer van iets wil len weten, dan ze weten, zullen misschien zelfs wel 'ns het niet héélemaal eens zijn met Hitier laten z ij daar dan maar "ns vragen stellen aan den Führer! Wij zyn een parlementair en democratisch bestuurd volk. De leden van de Staten-Generaal hebb'en de vrijheid zooals trouwens alle staatsburgers critiek uit te oefenen op 's lands bestuur. Die vrijheid gaat ver te ver. naar veler meening. Moar de heer v. Vessem en zijn vrienden moeten niet veronderstellen, dat zij die vrijheid onbe grensd kunnen misbruiken! Een oordeel over den Stillen Omgang De nacht van Zaterdag op Zondag is de tweede nacht geweest van den Stillen Omgang. Over den Stillen Omgang schrijf A. B. Kleerekoper in de socialistische pers: De Stille Omgang gaat weer door de straten van Amsterdam. Het is wel het andere uiterste van de levensstijl dezer dagen. Die vereischt méér dan mach tige stoeten als hier bijeen zijn. Die heeft al het leeg vertoon en het ver- doovend kabaal van noode, dat een stramme organisatie uit één centraal punt bijeen kan brengen. Veel gedreun van in militair tempo marcheerende voeten, veel tetterende muziek, felle vaandels en massale gebaren. Deze lieden echter, uit het geheele land bijeengekomen, gaan als stille schimmen door het duister van den nacht. Alleen de late wandelaar be speurt er iets van. Voor de rest slaapt de groote stad er door heen en wordt er eerst den volgenden dag uit de kran ten wat van gewaar. Zij gaan en bidden. Wel dertig duizend tegelijk. En in een tweeden nacht van Zaterdag op Zondag her haalt zich dit. Want het aantal der deel nemers blijft steeds groeien. Groote offers aan inspanning vooral, moeten dikwijls gebracht worden om op dezen beêweg mee te gaan. Maar het is niet moeilijk te doorgronden, dat in ruil hiervoor een diepe bevrediging van binnen veroverd wordt. Stille zelf-inkeer, bij den openbaren weg, in het duister, van duizenden te gelijk, met stelselmatige vermijding van alle uiterlijkheid, het is te sterk eene tegenstelling tot het rumoer van onze dagen, dat geheel op verblinding der oogen en verbijstering der geesten is ingesteld, om er niet een oogenblik in gedachten bij te verwijlen en er zich rekenschap van te geven. Aldus A. B. K., die even verder zijn le zers opwekt: Om begrip te hebben voor zulk een onzienlijke en onhoorbare massabetoo- ging der innerlijkheid, nu wij gedoemd zijn te leven in een wereld, die van bombarie en geraas aaneenhangt en uitmondt in een ongedroomde verwil dering. Dat is een waardeerend oordeel. Een waardeerend oordeel, dat ons op bijzondere wijze opvalt, omdat het is neergeschreven in een pers, welke nu juist niet aan een overmaat van waardeering voor wat door katholieken wordt gedaan mank gaat! Integendeel, wij stuiten in die pers her haaldelijk op een ons ergerend te-kort aan die waardeering! Aan zijn waardeering, zijn bewondering bindt de schrijver echter vast een verma ning aan de deelnemers van den Stillen Omgang. Zijn waardeering. zijn bewonde ring overschaduwt hij op deze wijze: Deze zelfde lieden zouden wij in het volle licht van den dag willen terug vinden, met de kracht, uit zulk een in nerlijkheid verzameld, overbiddellijk gericht op de maatschappelijke ge rechtigheid, waarop alleen de vrede kan worden gebouwd. De Stille Omgang bewonderen wij. Maar als de zon is opgegaan, dolen wij ongetroost door de straten en zien daar het onbestreden onrecht zegevieren. Natuurlijk A. B. K. heeft gelijk: op den beeweg van den Stillen Omgang, op den nacht van den Stillen Omgang moet volgen de d a g, waarin wordt gebouwd aan de gerechtigheid in het leven, waarin wordt bestreden het onrecht! Maar weet de schrijver dan dat dit niet gebeurt? Moet hij „ongetroost door de straten dole n"? Kan hij niet zien naast zooveel „on bestreden onrecht" een strijd tegen het on recht, een beleving van de gerechtigheid in eigen particulier leven en in het maat schappelijk verkeer? Is er ook in onze maatschappij, waarin, helaas, inderdaad veel onbestreden on recht zegeviert, ook niet veel goeds te zien, a 1 s men dieper doordringt, dan de opper vlakte, a 1 s men niet dolende rond loopt, maar het goede zoekt, waar men het vinden kan?. En is het voor den schrijver dan niet waar schijnlijk, dat velen van die deelnemers aan den Stillen Omgang, van wie hij zelf verklaart, dat zij „een diepe bevrediging van binnen" veroveren, met alle kracht er naar zullen streven, dat veroverde kost bare bezit te bewaren en dat kunnen zij immers alléén, als zij altijd en overal de gerechtigheid beoefenen en, ieder op zijn plaats, het onrecht bestrijden Men moet niet als men iets constateert, waarvoor men bewondering heeft, daar voor aanstonds de oogen sluiten, zich om- keeren en zien naar het slechte aan een an deren kant. Men moet begrijpen, dat het goede, wat men ziet, ook goed is, goed moét zijn in zijn gevolgen. En, met een alleszins rede lijk optimisme, zich ook om die gevolgen verheugen. Als A. B. K., die vaak de din gen scherp en juist ziet en waardeeren en bewonderen kan ook buiten zijn eigen kring, zich 'ns wilde verdiepen in de gevolgen van den Stillen OmgangHet zou hem zeker niet „ongetroost" laten. INCIDENTEN TE ALLAHABAD. LONDEN, 21 Maart. (A. N. P.). Volgens berichten uit Bombay is de toestand te Al lahabad, waar zich incidenten tusschen Hir.does en Mohammedanen voordeden, er ger geworden. Bij de inlusten der laatste dagen zijn 7 personen om het leven geko men en 43 gewond. Gisteren is het aantal dooden tot 14 opgeloopen. Duizenden be woners vluchten de bergen in. Alle win kels zijn gesloten. Troepen bevinden zich naar Allahabad onderweg. DE DOODEHANDSBELAST1NG En nog iets Ter uitvoering van een motie, welke in de jaarlijksche algemeene vergadering van de hervormde (gereformeerde) Staatspar tij, gehouden te Utrecht op 9 Maart j.l., is aangenomen, heeft ds. C. A. Lingbeek, voorzitter van deze partij, aan den minis ter van Financiën een verzoekschrift ge richt, waarin de regeering wordt gevraagd, dat zij ten aanzien van de doodehandsbelas- ting aan haar oorspronkelijk voornemen alsnog gevolg wil geven en deze belasting dus niet doet voortduren. Voorts wordt er bij de regeering op aan gedrongen, de salarieering der religieuze onderwijzers en -onderwijzeressen hier te lande op zulk een voet te brengen, dat het door genoemde personen gegeven onder wijs niet langer wordt overbekostigd, maar overeenkomstig de wet slechts wordt „bekostigd", door welken te nemen maat- regele de schatkist voor het eventpeele ver lies van de gelden, nakomende uit de doo- dehandsbelasting, rijkelijk zou worden schadeloos gesteld. 't Is om zich te ergeren of om er om te lachen naar gelang de stemming, waar in men verkeert. Nu gebleken is, dat de doodehandsbe- lasting niet speciaal de Katholieke kerken en instellingen treft, maar veel meer de Hervormde kerken en instellingen n u moet zij worden afgeschaft! Wij hebben op die afschaffing niets tegen. De salaris-kor ting van religieuse onderwijzers en onder wijzeressen als zoodanig heeft echter niet direct onze instemming! Omdat zij heel ernstig in strijd kan zijn met de chris telijke rechtvaardigheid! DE WERELD IN VOGELVLUCHT WEENEN: De Anschluss gaat z'n gang. Alle voorbereidende maatregelen worden getroffen voor de a.s. volksstemming. Naar te Berlijn wordt medegedeeld, zullen de stemmingen in Duitschland en Oostenrijk uit elkander worden gehouden, zoodat men een juist in zicht zal kunnen krijgen in de stemverhoudingen. Omtrent het lot van Schuschnigg is nog niets bekend. Het schijnt, aldus Reuter, dat de autori teiten niet goed weten, wat er met Schusch nigg moet gebeuren. Eerst heeft het in de bedoeling gelegen hem naar het buitenland te zenden, doch men meent, dat hij zich daartegen heeft verzet en geweigerd heeft te beloven, zich van elke politieke activi teit te onthouden. Het is mogelijk, dat Schuschnigg zal moe ten voorkomen in het proces tot eerherstel van Planetta, die ter dood werd veroor deeld wegens den moord op Dollfuss. In dat proces zou aangetoond moeten wor den, dat majoor Fey de hand heeft gehad in het doodschieten van Dollfuss en dat het vonnis een justitioneele vergissing is geweest, waarvoor Schnuschnigg verant woordelijk gesteld zou moeten worden. KAUNAS: De Iitausche regeering heeft toegegeven; de normale betrekkingen met Polen, sinds de overweldiging van Wilna verbroken, zullen hersteld worden. Het feit, dat de betrekkingen hersteld zullen worden, wordt algemeen begroet als een feit, dat voldoening geeft. Evenwel is men minder te spreken over de methoden, wel ke Polen te baat heeft genomen en in 't bij- LEIDEN. Mr. A. v. d. ELST t Oud-ambtenaar van het O.M. bij het Kantongerecht te Leiden. zonder maakt het samenvallen van deze geweldpolitiek met het afdwingen van den Anschluss door Duitschland, een beslist on- aangenamen indruk. Of Litauen nu ook zijn aanspraken op Wilna officieel zal op geven, is een open vraag. MEXICO: In Mexico heeft de regeering een opzienbarend decreet uitgevaardigd. Daarin wordt gezegd, dat de weigerende houding der maatschappijen het in het be lang van het nationale economische leven onvermijdelijk maakte, dat de regeering tot onteigening der petroleummaatschappijen overging. Het decreet werd onmiddellijk van kracht. Schadevergoeding zal betaald worden over een periode van tien jaar. Mag men de mededeelingen van de di rectie der Mexican Eagle Oil Cy. gelooven, dan zijn de eischen der autoriteiten voor de arbeiders inderdaad zóó buitensporig, dat het geen wonder is, dat de maatschap pijen deze eischen niet konden inwilligen. Of een staatsbedrijf deze dragen kan, lijkt op z'n minst zeer twijfelachtig. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN RECHT DOEN! De Avondpost schrijft: „In breeden kring is onrust gewekt door wat er bekend wordt van'het zedenschan- daal in de Brabantsche gemeente Oss. Men weet, dat een der directeuren van de Zwanenberg-fabrieken is gearresteerd. Als maar één-tiende deel waar is van hetgeen in sommige bladen wordt mede gedeeld, dan zouden zich hier, met tal van meisjes, die daartoe meerendeels gedwon gen werden, walgelijke tooneelen hebben afgespeeld, waar het woord „schande" veel te zwak voor is. Men vraagt zich in ver bazing af, hoe zij zóó lang onbekend zijn gebleven, en of de economische afhankelijk heid van zoo velen dan werkelijk zoo groot was, dat zij uit pure vrees over deze zeden- schandalen hun mond hebben gehouden. Moge hier op radicale wijze recht wor den gedaan zonder aanzien des persoons!" VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Mexico onteigent de buitenlandsche pe troleummaatschappijen. (2de blad(. Naar herstel der betrekkingen tusschen Polen en Litauen. (2de blad). De ontwikkeling van den Anschluss in Oostenrijk. (2de blad). Het offensief In Aragon stuit op sterker verzet. (2de blad). Onrust in Frankrijk. (2de blad). Binnenland Te Venlo is een vijfjarig knaapje bij een brand in een schuur omgekomen. (2de blad). Verschillende bosch- en heidebranden door de droogte. (2de en 1ste blad). Leiden Mr. A. v. d. Eist, oud-ambtenaar O. M. te Leiden, overleden. (1ste blad). Sport en Wedstrijden VOETBAL: Nog geen verdere beslissin gen in den I. V. C. B. Meerburg en St. Lodewijk afdeelingskampioenen in den D. H. V. B. Voor het kampioenschap van den K. N. V. B. won Feijenoord met 41 van Heracles, P. S. V. en N. A. C. werden geklopt, Emma werd kampioen van de 2e klasse A. Afd. II (3de blad). HOCKEY: Het Ned. heerenelftal wint met 32 van België, de Ned. dames ver liezen met 21 van Duitschland. (3de blad). ROME ERKENT OPSTANDIGHEID IN ABESSTNIE. ROME, 21 Maart (A. N. P.). Generaal Terruzzi, de onder-staatssecretaris voor Itealiaansch-Afrika, heeft in de Kamer er kend, dat er in Abessinië een opstandige beweging gaande is geweest. Hij zeide, dat er volkomen rust heerschte in Harrar, Gal- la en Sidamo, maar dat gevallen van op standigheid en plundering zijn voorgeko men in Amhara. Deze feiten hebben ons genoopt, aldus Terruzzi, tegenmaatregelen te nemen, waardoor geleidelijk normale toestanden terugkeeren. Wij kunnen niet verwachten, zoo voegde hij hieraan toe, dat menschen, die eeuwenlang geleefd heb ben van overvallen en plunderingen, ter stond volgzame burgers worden, maar de tegenwoordigheid van onze gewapende macht brengt overal rust en orde teweeg. LITAUSCHE MINISTERS AFGETREDEN. KAUNAS, 21 Maart. (A. N. P.). De Mi nister van buitenlandsche zaken, en de mi nister van justitie, hebben hun ontslag aan geboden. Van officieele zijde wordt over deze feiten niet medegedeeld. Zij worden echter ook niet tegengesproken. HET vlaggeschip van de HollandAmerika Lijn, de „Nieuw Amsterdam" heeft Maan dagmorgen om hall vier de üotterdamsche haven verlaten voor het maken van een driedaagsche technische proefvaart tussch en Plymouth en Boulogne. Het schip op den Nieuwen Waterweg.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1