ABONNEMENTEN
Zes honderd dooden te
Barcelona
SSi- DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Katholiek Italië is bezorgd over
Oostenrijk
Moorddadige bombardementen
VRIJDAG 18 MAART 1938 29ste Jaargang No. 8983
V S.D.A.P. en
landsverdediging
Aan de democratie zijn vele slagen toe
gebracht door de wijze, waarop zij door de
S. D. A. P. is gehanteerd. Maar al te vaak
geeft de S. D. A. P. redelijken grond aan
de veronderstelling, dat democratie in
houdt een speculatie op de volks
gunst!
Deze bewering is h a r d. Maar zij is, naar
onze besliste overtuiging, volkomen waar.
Als wij deze fout, zeer ernstige fout, sig-
naleeren in het karakter der practische po
litiek van de S. D. A. P., dan. beweren wij
daardoor niet:
lo. dat in de andere partijen deze fout
nooit kan worden opgemerkt; dat de an
dere partijen onder dit opzicht volmaakt
onschuldig zijn;
2o. dat de gehééle politiek der S. D. A.
P., in al haar uitingen, tengevolge van deze
voorkomende fout, absoluut veroordeeld
moet worden.
Wfj signaleeren deze politieke karakter
fout alléén, omdat, zooals wü reeds opmerk
ten, zooveel kwaad wordt gedaan aan de
democratie welke wij zoo gaarne gees
telijk gezond willen zien en b e-
houden!
Neem nu b.v. de houding der S. D. A. P.
ten opzichte van de uitgaven van leger en
vloot, voor 's lands defensie.
Geeft de in den loop der jaren gewijzig
de houding ten opzichte daarvan, het in
de laatste jaren nóg draaiende en keerende
standpunt niet een alleszins redelijken grond
voor de veronderstelling, dat dit vraagstuk
bij de S. D. A. P. maar al te zeer wordt bb-
heerscht door verlangen na-ar de
volksgunst!....
De heer Koos Vorink, voorzitter der S.
D. A. P., schrijft in een artikel in de bla
den der Arbeiders-pers, dat er nu groot ge
vaar dreigt, tenzij:
„Tenzij het democratische Europa zich
niet langer gedraagt als een kudde onnoo-
zele schapen, die ontzet toekijken hoe de
wolf met bloedbedropen bek telkens op
nieuw in een ander schaap z'n klauwen
slaat om het te verslinden. Tenzij Enge
land en Frankrijk zich vastberaden, op den
grondslag van de beginselen van het Vol
kenbondspact, aan het hoofd stellen van
een gesloten, eensgezinde actie van alle le
den van den Volkenbond, om met alle be
schikbare machtsmiddelen: financieele,
economische, moreele e n militaire, orde te
stellen op de Europeesche zaken en een ein
de te maken aan de brutale afpersings- en
machtspolitiek der fascistische dictaturen.
Sluit de rijen! Dat is het gebod van dit zor-
gen-zware noodlotsuur van Europa!"
Aldus de heer Koos Vorrink. En wij vra
gen: wat wil hij eigenlijk?
Oorlog?
Men zou het wél zeggen, want hij legt eeni-
gen nadruk op het argument, dat ook mi
litaire machtsmiddelen gebruikt moeten
worden tegen Duitschland (en Italië?).
Men bedenke, dat de S. D. A. P., zich
6teeds, uitgezonderd de paar laatste jaren,
in verschillende toonaarden en genuanceer
de betoogingen, tegen leger en vloot heeft
gekeerd! En nu nu zou de heer Vor
rink ons willen laten vechten, zij 't dan
blijkbaar onder leiding van den Volken
bond!
Dat inconsequente in de houding, die be
paald wordt door de stemming van het
oogenblik, is hinderlijk, is helaas inder
daad gevaarlijk in zoo'n groote politieke
partij!
EEN BRUTALE BEROOVING.
De dader is gevat.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
vervoegde zich des nachts om twaalf uur
een man bij een bejaarde weduwe te Leeu
warden, met de mededeeling, dat hij van
de politie kwam. Hij zeide, dat de politie
het met het oog op gevaar voor een overval,
noodig had geoordeeld, dat de vrouw haar
geld in bewaring gaf.
De weduwe, die werkelijk meende, met
een politieman te doen te hebben, haalde
het bedrag, ongeveer 150 gulden te voor
schijn. Op dat oogenblik greep de man
haar bij de keel en ontrukte haar het geld
om er ijlings mee te verdwijnen, dienzelf
den nacht echter werd de dader, een goede
bekende van de politie, aangehouden en
ingesloten. Een deel van het gestolen be
drag werd te zijnen huize in een bedstee
teruggevonden.
Een merkwaardige
Italiaansche persstem.
Het katholieke blad „Italia" uit Milaan
brengt het volgende merkwaardige artikel
over de godsdienstige kwestie in het na-
tionaal-socialistische Oostenrijk.
„De meest ernstige en belangrijke kwes
tie onder de vele problemen van intern en
internationaal belang aangaande deze ge
beurtenis (het aan de macht komen van
Hitler in Oostenrijk) is die, welke betrek
king heeft op de gevolgen der annexatie op
godsdienstig gebied. In dit opzicht zijn de
meeningen der Katholieken verdeeld, al
naar gelang men oordeelt over de onder
vinding van hetgeen in Duitschland in de
laatste jaren geschied is. Terwijl men in
sommige kringen hoopt, dat het Nationaal-
Socialisme rekening zal houden met het
feit, dat Oostenrijk een in groote meerder
heid katholiek land is en dat men daarom
de antikatholieke houding zal matigen, is
men in andere kringen zeer ongerust. De
beschuldigingen, die vervat zijn in de pro
clamatie van Hitier en de commentaren
van de Duitsche pers aangaande het sy
steem, dat nu ten onder is gegaan, en dat
op de christelijk-socialen berustte, op de
rood-zwarte coalitie enz. doen gelooven,
dat de leiders van het nationaal-socialis-
me in Oostenrijk godsdienst, en politiek
verwarren, de Kerk ervoor verantwoorde
lijk zullen maken dat Schuschnigg zoolang
weerstand bood, en dat zij het front van
den strijd tegen zoogenaamde „politiek
katholicisme" van Berlijn en München tot
Weenen zullen verlengen.
De aanvallen in de couranten op de pro
paganda van Pater Muckermann S.J. op
het tijdschrift „Der Christliche Staendes-
staat", op het katholieke legitimisme, op
Het aantal slachtoffers van de luchtaan
vallen, welke Barcelona sedert Woensdag
avond heeft ondergaan, bedraagt meer dan
C00 dooden en bijna 1.000 gewonden.
Met korte tusschenpoozen werden den
geheelen dag luchtaanvallen op de stad
gedaan.
Vooral het luchtbombardement van des
middags twee uur, was zeer hevig en zeer
moorddadig. Het groote centrum der stad,
het Plein van Catalonië waar een talrijk
publiek zich bevond, is bijzonder ernstig
getroffen. Een bom viel op een café, een
tweede op een zes verdiepingen hoog ge
bouw, dat in brand vloog. Het Plein van
Catalonië en de Rambla de Canaletas lig
gen bezaaid met puin. De etalageruiten der
winkels zijn in splinters gevlogen.
HET OFFENSIEF IN ARA GO N.
Communique van Franco.
Het groote hoofdkwartier te Salamanca
zegt in zijn communiqué:
Wij bezetten Caspe, Alcorisa en de dor
pen Berge en Molinos. Wfj maakten meer
dan duizend krijgsgevangenen en verover
den een enorme hoeveelheid oorlogsmate
riaal, o.a. 32 mitrailleurs. Wij haalden twee
vijandelijke vliegtuigen neer.
LINKSCHE MINISTERRAAD WIL
DOORZETTEN.
Gistermiddag heeft de ministerraad ge
durende twee uur vergaderd. Na de ver
gadering werd een nota aan de pers gege
ven, waarin werd medegedeeld, dat de re
geering den binnen- en buitenlandschen
toestand heeft bestudeerd en belangrijke
politieke en militaire maatregelen heeft ge
romen. Alle ministers verklaarden door te
willen strijden tot de overwinning, aange
zien zij zeker zijn van den steun van het
volk.
Voorzorgmaatregelen zullen worden ge
nomen om te beletten, dat de luchtaanval
len geen paniek onder de bevolking bren
gen.
de voorgewende samenzweringen van
de christelijk socialen van links met Oos-
tersche mogendheden enz. zijn geen goed
voorteeken voor de verhouding tusschen
Kerk en Staat in het nationaal-socialisti-
sche Oostenrijk."
Na te hebben vermeld, dat de oproep van
Kardinaal Innitzer een bewijs is, dat de
Katholieken willen samenwerken in goede
verstandhouding met de nieuwe heer-
schers, gaat het blad voort:
„Men kan zeggen dat de Katholieke Oos
tenrijkers zich in dezelfde positie bevin
den als hun Duitsche geloOfsgenooten in
het eerste paar na de machtsovername door
Hitier, toen het Concordaat met den H.
Stoel gesloten werd.
Het blijft te bezien, of de nationaal-so-
cjalistische regeering den geest van het
Episcopaat zal begrijpen en waardeeren en
of het interne dynamisme van de partij niet
spoedig ook in de Oostenrijksche gewesten
dezelfde Toestand zal scheppen uit gods
dienstig oogpunt, die in het overige ge
deelte van Duitschland zoozeer betreurd
wordt.
Het feit, dat Hitier voor de reorganisatie
van de Nationaal-Socialistische Partij in
Oostenrijk persoonlijk Gouwleider Bürckel
heeft benoemd, die bekend staat om zijn
anti-godsdienstige campagne in de Saar-
Pfalz, en dat besloten is de Hitlerjugend
over geheel Oostenrijk uit te breiden, met
opheffing van alle bestaande jeugdorgani
saties, belooft niet veel goeds, laat zelfs
het ergste verwachten.
In de redevoering komen reeds dezelfde
phrasen voor en dezelfde voorstellingen van
zaken, waaraan wij sinds langen tijd in
Duitschland gewend zijn Dezelfde men-
schen heerschen nu in Oostenrijk en er is
jammer genoeg, geen enkel teeken, dat be
wijst, dat hun naar Weenen overgebrachte
ideologie bereid is, om zich aan verschil
lende omstandigheden aan te passen?
FRANCO?
De speciale correspondent van Reuter te
Hendaye verklaart, na een bezoek aan alle
fronten tijdens de campagne van de vorige
week, thans in staat te zijn ongecensu
reerde bijzonderheden te geven over buiten-
landische troepen, die deelnemen aan het
offensief der nationalisten aan heb front in
Aragon. Het middelste gedeelte der leger-
afdeeling, welke Alcaniz heeft bezet, om
vat twee volledige divisies Italiaansche troe
pen, die elk ongeveer 12 000 man tellen.
Daarenboven is er een gemengde divisie
van het vreemdelingenlegioen, dat voor 90
procent der manschappen en waarschijnlijk
een iets lager percentage der officieren, uit
Spanjaarden bestaat.
De rechtsche troepen tellen vermoedelijk
180.000 man buitenlanders, die tot verschil
lende nationaliteiten behooren.
Er strijden op h$t oogenblik geen Duit-
schers mede, behalve dan degenen, die zijn
ingedeeld bij de artillerie en de luchtmacht.
De Duitschers zijn niet bijzonder talrijk.
Zij zijn in hoofdzaak belast met technische
vraagstukken en verkeersmiddelen.
EEN UITING VAN VADERLANDSLIEFDE
Het departement van Defensie te Den
Haag deelt ons mede:
Gisterenmorgen heeft een onbekende
dame aan het departement van Defensie
een enveloppe afgegeven, bevattende een
bedrag van 500.benevens een schrijven
van den volgenden inhoud:
„Dit is de bijdrage van een Neder-
landsche vrouw voor versterking van
de grensbewaking naar aanleiding van
de gebeurtenissen in Oostenrijk, in ant
woord op de radiorede van dr. H. Co-
lyn.
Het vrije woord, de vrijheid van
geest, het behoud van het Nederland-
sche recht, de erfenis van Willem, Va
der des Vaderlands en Hugo de Groot,
zijn wel een offer waard. Ter navol
ging".
De minister van defensie stelt een bewijs
van dergelijke daadwerkelijke belangstel
ling in 's lands defensie op hoogen prijs.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BERLIJN: Naar vernomen wordt, zal
Hitier vanavond aan het slot van zijn rede
den Rijksdag voor ontbonden verklaren en
nieuwe verkiezingen aankondigen. Deze
zullen in het geheele Groot-Duitsche ge
bied, dus ook in Oostenrijk, op 10 April a.s.,
dus op den dag van de volksstemming,
worden gehouden.
WEENEN: In Oostenrijk wordt het op
ruimingsproces voortgezet. De situatie
wordt voor de Joden van uur tot uur slech
ter. Bervhten, dat in Katholieke kerken en
kloosters geschriften tegen Hitier en zelfs
wapenen zouden zijn ontdekt, wijzen erop,
waar het naar toe gaat. Ondanks de gerust
stellende woorden, van Hitier tegenover
kardinaal Innitzer gesproken, zien wij de
toekomst voor de Katholieken in Oosten
rijk zeer donker in.
BARCELONA: Gisteren heeft de hoofd
stad van Catalonië den geheelen dag bloot
gestaan aan moorddadige bombardementen.
Volgens de laatste berichten zijn er niet
minder dan 600 dooden te betreuren. De be
doeling is natuurlijk, de bevolking en daar
door ook de regeering te intimideeren in
verband met het offensief in Aragon.
PARIJS: Léon Blum, de socialistische mi
nister-president, heeft in de Kamer een
meerderheid gehaald, maar Blums aandrin
gen op een kabinet, waarin ook de commu
nisten zouden worden opgenomen, een na
tionaal kabinet dus onder Blum's leiding,
vond geen weerklank. Blum's positie wordt
uiterst wankelbaar geacht.
LONDEN: De positie van de Engelsche
regeering is ook niet bepaald ongeschokt.
Er heerscht in parlementaire kringen een
onbehagen, dat aanleiding geeft tot aller
lei gissingen over oneenigheid in het ka
binet en een reconstructie van het kabinet.
De oorsprong dezer gissingen berust op de
weigering van Chamberlain een verklaring
af te leggen over de Europeesche politiek.
WARSCHAU: De toestand, ontstaan door
het grensincident tusschen Polen en Li-
tauen, ziet er thans dreigend uit. Warschau
heeft een ultimatum naar Kaunas gezon
den. Gevreesd wordt, dat Poolsche troe
pen Litauen zullen binnenvallen en
daarna zullen vergeten terug te trekken.
WAAR IS SCHUSCHNIGG?
WEENEN, 18 Maart. (A. N. P.). Om
trent de verblijfplaats van Schuschnigg
heerscht nog steeds de grootste geheim
zinnigheid. Officieel is medegedeeld, dat
Schuschnigg niet gearresteerd is en er is
dan ook geen sprake van zijn overbren
ging naar een concentratiekamp. In de of-
ficieele verklaring wordt echter niet ver
meld, of de autoriteiten wel weten, waar
de oud-bondskanselier vertoeft, en of hij
zich soms schuil houdt teneinde eventueel
over de grens te kunnen vluchten.
Schuschnigg nog steeds in het Belvedère-
paleis?
LONDEN, 19 Maart (A.N.P.). De corres
pondent van Reuter heeft 'hedenmorgen
definitief vastgesteld, dat Schuschnigg met
gravin Vera Fugger in het Belvedère-paleis
verblijf houdt. Hoewel de oud-bondskan
selier zich niet bepaald in hechtenis be
vindt, worden zijn appartementen door
S.S.-iieden bewaakt en mag hij geen be
zoekers ontvangen.
ZOON VAN AARTSHERTOG FERDINAND
IN ARREST?
WEENEN, 18 Maart (A.N.P.). Hertog
Max von Hohenberg, zoon van den te Se-
rajewo vermoorden aartshertog Ferdinand,
en de vertegenwoordiger van de Habsburg-
aynastie in Oostenrijk, zou, evenals zijn
broer Ernst, gearresteerd zijn.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Vanavond ontbinding van den Duitschen
Rijksdag. De ontwikkeling der situatie in
Oostenrijk. (2de blad).
Zeshonderd dooden bij luchtbombarde
menten te Barcelona. (1ste blad).
Blum doet tevergeefs een beroep op een
heid. (2de blad).
Het Britsche kabinet In gevaar? (2de
blad).
Litwinofs uitnoodiging tot een internatio
nale conferentie. (2de blad).
Dreigende toestand tusschen Polen en Li
tauen. Warschau heeft een ultimatum ge
zonden. (2de blad).
Cordell Hull over de wereld-anarchie.
(2de blad).
Omgeving
Uitvaart en begrafenis van pastoor Tho-
mann te Lisse.
SBSF" Zij die zich vanaf heden
abonneeren op „De Leidsche
Courant", ontvangen de nog
voor dezen datum verschij
nende nummers tot 1 April a.s.
GRATIS.
DE ZITTING VAN DEN RIJKSDAG.
Oostenrijksche regeering zal aanwezig zijn.
WEENEN, 18* Maart. (A. N. P.). De
Oostenrijksche regeering is om half drie
hedenmiddag naar Berlijn vertrokken, ten
einde vanavond de zitting van den Rijks
dag bij te wonen.
HET CONFLICT POLEN—LITAUEN.
Vreedzame regeling in zicht.
LONDEN, 18 Maart (A.N.P.). Op h«t
Foreign office wordt bevestigd, dat de Brit
sche minister van buitenlandsche zaken,
lord Halifax, heden een onderhoud heeft
gehad van den Litauschen gezant.
Niet-officieel verluidt, dat thans een
vreedzame regeling van het conflict in
zicht is.
Vragen in het Britsche Lagerhuis.
LONDEN, 18 Maart (A.N.P.). Op de in
Lagerhuis gestelde vraag, of de Britsche
regeering in verband met het geschil tus
schen Polen en Litauen, op grond van arti
kel 11, tweede lid van het Volkenbondspact
onverwijld den Volkenbondsraad zal bijeen
roepen, en voorstellen, dat de Raad een pro
cedure zal volgen, waardoor in een soort
gelijk geschil tusschen Bulgarije en Grie
kenland in October 1925 een oorlog werd
vermeden, heeft Chamberlain geantwoord,
dat de regeering er op het oogenblik niet
zeker van is, dat de voorgestelde handel
wijze snel genoeg is om uitvoerbaar of het
meest aanvaardbaar te kunnen zijn. Zij
volgt de ontwikkeling evenwel met de
grootste aandacht. De Britsche ambassa
deur te Warschau heeft tegenover de Pool
sche regeering de hoop tot uiting gébracht,
dat deze kwestie niet als voorwendsel voor
n:euwe eischen zal worden gébruikt.
DE VERHOUDING MARK—SCHILLING.
BERLIJN, 18 Maart. (A. N. P.). De
verordening, waarbij de Duitsche Rijks-
mark in Oostenrijk wordt ingexoerd op ba
sis van 1 rijksmark staat gelijk met 11/2
Schilling, beteekent een erkende devalua
tie van de Rijksmark met 25 procent.
Gisteren nog kwam de noteering van de
Rijksmark te Berlijn overeen met twee
Oostenrijksche Schillings. Dit behoeft niet
met zich mede te brengen een herwaardee
ring van de Rijksmark in verhouding tot
de buitenlandsche valuta's, hoewel de mo-
I gelijkheid hiervan op 6 Maart te Leipzig
door den rijksminister van economische
zaken, dr. Funk, onder de oogen is gezien.