3 October 1574
Leiden Ontzet!
FAILLISSEMENTEN
Beoordeeling van het Economisch Beleid
Wenschen voor den Land- en Tuinbouw
BINNENLAND
AGENDA
DINSDAG 1 MAART 1938
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. I
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5i) per kwartaal.
Bij onze agenten 20 cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïll.
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
WEINIG VERANDERING.
De BUI seint:
Verwacthing: Meest matige Noordwes
telijke tot Westelijke wind, gedeeltelijk be
wolkt, aanvankelijk eenige regenbuien,
kouder des nachts, overdag weinig veran
dering in temperatuur.
Hoogste barometerst.: 773.3 Lyon.
i barometerst.: 733.3 te Roest.
Het lagedrukgebied, dat gisteren ten
Zuiden van IJsland was gelegen, heeft zich
naar het Noordoosten verplaatst. Achter
deze depressie ontwikkelt zich thans een
3" oogedrukgebied, welks kern nabij de
Azoren is gelegen. Hedenochtend passeerde,
inet flinken regen, e?n koud front ons land
(Groningen 6 mm., den Helder, de Bilt en
Vlissingen 5 mm.). Er trad een geringe
temperatuurdaling op, welke zich, vooral
in den nacht verder voort zal zetten. On-
invloed van de uit Westelijke richting aan
gevoerde polaire lucht is de kans op buien
aanvankelijk vrij groot; voor morgen over
dag is echter de kans op buien vrij gering.
Onder invloed van de depressie over de
Noorsche zee bleef het weer over Scandi
navië somber en regenachtig, de vorst is
er vrijwel geheel verdwenen. Over de
Oostzee en Duitschland waait een krachtige
Zuidwestelijke wind, terwijl daar tal van
stations regen melden.
Over Midden- en Zuid-Frankrijk heerscht
rustig weer, terwijl over Engeland bij ma
tigen tot krachtigen wind buiig weer wordt
aangetroffen.
LUCHTTEMPERATUUR.
8.8 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.
Van Dinsdag nam. 6.07 tot Woensdag
morgen 6.17 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk op Zee op Woensdag 2 Maart
voorm. 2.50 en nam. 3.15 uur.
Maan op 6.21 uur Woensdagmorgen.
Maan onder 18.25 uur Woensdag nam.
De Spanjaarden verdwijnen
z. a. morg. av.
Uitgesproken:
H. A. van Vliet, Amsterdam, Ruysdael-
kade 203 I of Amstelkade 145 III of Schel-
destraat 82. Cur.: mr. D. Giltay Veth.
FINANCIËN EN ECONOMIE
N.V. Kon. Papierfabrieken der
fa. Van Gelder en Zonen.
In de gisteren gehouden vergadering van
commissarissen der N.V. Vereenigde Ko
ninklijke Papierfabrieken der firma Van
Gelder en Zonen is besloten in de a.s. al-
gemeene vergadering van aandeelhouders
der vennootschap een voorstel te doen tot
uitkeering van een dividend van 8 procent
op de gewone aandeelen en 6,4 procent op
de cumulatief preferente aandeelen.
VOORLOOPIG VERSLAG DER
EERSTE KAMER.
Aan het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer over het ontwerp van wet tot vast
stelling van de begrooting van inkomsten
en uitgaven van het Lanabouw-Crisisfonds
voor het dienstjaar 1938 ontleenen wij het
volgende:
Verschillende leden meenden, dat het
tempo, waarin tot besnoeiing van de be
staande regelingen wordt gekomen, zou
kunnen worden versneld. Instemming vond
bij deze leden 's ministers voornemen te
bevorderen, dat de uitvoering van de voor
aen oeconomischen toestand van den land
bouw noodige maatregelen door de orga
nisaties der bedrijfsgenooten zelf worde
ter hand genomen.
Andere leden vreesden, dat overdracht
tan de taak der crisislichamen aan de
standsorganisaties er toe zou kunnen leiden,
dat noodzakelijke verlichting van den be-
staanden dwang binnen afzienbaren tijd
zou worden bereikt.
Verscheiden leden hadden met instem
ming kennis genomen var de maatregelen,
die door den minister te zamen met zijn
ambtgenoot van Sociale Zaken reeds zoo
spoedig na hun optreden zijn genomen,
ter oplossing van het zoo uiterst moeilijke
traagstuk van de kleine boeren.
Verschillende leden vestigden de aan
dacht op de nog altijd slechte positie van
ce landarbeiders.
Andere leden wezen in dit verband op
verbeteringen tengevolge van de toename
van collectieve arbeidsovereenkomsten.
Van nog andere zijde werd de wensch ge
uit dat de minister, in overleg met zijn
ambtgenoot van Sociale Zaken, zou bevor
deren de wettelijke regeling van een maxi
mum-arbeidsduur en van minimum-loonen,
gelijk die in het buitenland sinds lang be
staan.
Ettelijke leden waren van meening, dat
door het heerschen van het mond- en
klauwzeer onze veestapel zulke verliezen
zal lijden, dat een grootere verruiming van
schetsen voor het houden van vaarskal
veren, dan werd toegestaan, noodzakelijk is.
Eenige leden vroegen zich af, of de ge
wijzigde regeling inzake den meiksteun
niet lichtvaardig is getroffen en of deze
wel in overeenstemming is met de bepa
lingen van de Landbouw-Crisiswet 1933.
Van andere zijde werd de verandering
ten aanzien van de consumptiemelk toege
juicht.
Aangedrongen werd, aan het verstrek
ken van goedkoopere margarine een groo
tere uitbreiding te geven, b.v. door te be
palen, dat deze beschikbaar wordt gesteld
voor hoofden van gezinnen en andere kost
winners, die niet in de rijksinkomstenbe-
lasting zijn aangeslagen.
Eenige leden betreurden het, dat de teelt
heffing voor aardappelen van 30 tot 50
per H.A. is verhoogd en vreesden hiervan
groote moeilijkheden, omdat vele kleine
verbouwers dit bedrag niet kunnen betalen.
Naar het oordeel van vele leden blijft de
toestand van onzen tuinbouw nog altijd
zeer précair. Alleen verbetering van den
export zal hier uitkomst kunnen brengen.
Met ernst werd door sommige leden ge
wezen op den grooten nood, welke in het
bijzonder wordt geleden in streken, waar
alleen grove tuinbouw wordt gedreven. Al
gemeen is de klacht, dat aan deze bedrij
ven te weinig steun wordt verleend.
VOORLOOPIG VERSLAG DER
EERSTE KAMER.
Aan het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer over het ontwerp van wet tot vast
stelling van hoofdstuk X (departement van
Economische Zaken) der rijksbegroting
voor het dienstjaar 1938 ontleenen we het
volgende:
Ettelijke leden verklaarden eenigermate
te zijn teleurgesteld door de economische
politiek van dit kabinet, zooals deze tot
uiting is gekomen in de uiteenzettingen,
van de zijde van den minister daarom
trent gedaan bij de mondelinge en schrif
telijke gedachten wisseling over zijn beleid
in de Tweede Kamer en in recente maat
regelen.
Zij zouden gaarne vernemen, hoe de
minister een verlaging van de kosten van
levensonderhoud denkt te bereiken.
Deze leden drongen aan op een ordening
in grooten stijl en bedrijfsgewijze, en op
het ten einde daartoe te komen.
Enkele leden duchtten, dat nu een nieu
we economische inzinking merkbaar
wordt, ons volk deze niet zal kunnen te
boven komen. Den eenigen weg om uit de
impasse te geraken achtten de hier aan het
woord zijnde leden gelegen in het voeren
van een actievere monetaire politiek, als
essentieel onderdeel van de algemeene
economische.
Deze leden achtten althans het deprecia
tie-percentage van den gulden te gering
en belemmerend voor het concurrentiever
mogen van onze industrie.
De hier aan het woord zijnde leden
en anderen sloten zich hierbij aan be
pleitten de bevordering van een parlemen
taire contróle op de monetaire politiek.
Verscheidene leden verklaarden, in te
stemmen met de algemeene economische
politiek der regeering.
Sommige leden verklaarden, hun des
tijds geopperde ernstige bezwaren tegen
de handelspolitiek der regeering te hand
haven, daar deze huns inziens in protecti
onistische richting gaat.
Verscheidene leden betuigden hunne bij
zondere instemming met de thans gevoer
de actieve handelspolitiek.
Weer andere leden bepleitten, dat bo
venal zou worden getracht, de voor een
groot gedeelte voor onze agrarische pro
ducten verloren gegane Duitsche markt te
herwinnen.
Weder drongen verscheidene leden aan
op krachtige bevordering, vanwege de re
geering, van industrialisatie.
Andere leden maanden te dezen opzichte
tot behoedzaamheid.
Sommige leden gaven der regeering in
overweging het initiatief te nemen tot
een conferentie van afgevaardigden van
de verschillende aangrenzende landen,
teneinde te komen tot een uniforme be
strijding van de gevaarlijke en zeer be
smettelijke ziekte het mond- en klauwzeer
die reeds zoovele offers heeft gevorderd
EEN PRINSELIJK GESCHENK.
Bij de vele cadeaux, welke het prinse
lijk paar in de afgeloopen weken mocht
ontvangen, bevond zich ook een tweetal
bijzonder mooie pitrieten kinderwagens,
waarvan er een bij was met een draaibaar
onderstel, welke afkomstig waren uit
Duitschland.
Het prinselijk paar heeft een dezer wa
gens gisteren ten gemeentehuize te Baarn
doen bezorgen met het verzoek aan den
burgemeester, om dezen wagen aan een
der ingezetenen, die van origine Duitscher is
wien de loco-burgemeester van Baarn, ir.
ken, uit te reiken.
In de termen hiervoor viel de heer E.
Rosenthal, genaturaliseerd Duitscher, aan
wien de loco-burgemeester van Baarn. ir.
F. s'Jacob den wagen namens het prinse
lijk gezin heeft doen toekomen.
INSTALLATIE ECONOMISCHE RAAD.
Naar wij vernemen, zal de economische
raad in zijn nieuwe samenstelling Vrijdag
a.s. om half 12 door den minister van eco
nomische zaken worden geïnstalleerd.
Z. K. H. Prins Bernhard, die zooals
gisteren gemeld is ook tot lid van den
raad is benoemd, zal de plechtigheid bij
wonen.
CONTINGENTEERING VAN LINNEN EN
KATOENEN KNOOPEN.
Bij Kon. besluit van 25 Februari is de in
voer van linnen en katoenen knoopen ge-
contingenteerd. Van 1 Maart tot en met
31 Juli is de in voer van zulke knoopen uit
ieder land verboden, voor zoover deze
meer bedraagt dan 40 ten honderd van
het aantal stuks, hetwelk gemiddeld per
5 maanden in 1935, 1936 en 1937 uit dat
land aan knoopen is ingevoerd.
Voor bijzonderheden zie men de Saats-
courant van gisteren (nr. 41).
KANTOORARBEED BIJ VEILINGEN.
Is de arbeidswet volledig van toepassing
op deze werkzaamheden?
De vraag of kantoorarbeid ten behoeve
eener tuinbouwveiling onderworpen is aan
de beperking van den arbeidsduur inge
volge de arbeidswet-1919. was bij den hoo-
gen raad aan de orde, toen mr. J. H. Ma-
rinus voor dit college eenige cassatiemid-
delen verdedigde, welke waren ingediend
tegen een vonnis van de Haarlemsche recht
bank, die den verantwoordelijken leider van
zulk een veilingkantoor, den heer W. de
G.. tot twee kleine geldboeten had veroor
deeld.
De kantonrechter te Haarlem had den
betrokkene ontslagen van rechtsvervol
ging, doch de ambtenaar bij het O.M. was
in beroep gegaan, met het genoemd resul
taat.
Pleiter wees o.m. op het groote princi-
pxeele belang, dat voor alle veilingsver-
eenigingen in Nederland aan de uitspraak
van den hoogen raad verbonden is. In he't
veilingbedrijf heeft men het n.l. zeven
iraanden van het jaar heel rustig en de
overige vijf maanden vooral des zomers
erg druk. In die vijf maanden zijn er
dan tal van administratieve werkzaam
heden welke niet kunnen wachten en
waarvoor dan de maximum-werktijden,
welke volgens art. 52 lid 3 der arbeidswet
kunnen worden toegestaan, n.l. tien uur per
dag en 55 uur per week, zelfs niet voldoen
de zijn.
Een afzonderlijke wettelijke regeling
dezer materie zou naar de meening van
pleiter de oplossing geven.
Het zonder meer toepasselijk achten van
oe arbeidswet op deze werkzaamheden zou
voor het veilingbedrijf onoverkomelijke
bezwaren met zich brengen.
De procureur-generaal zal op 14 Maart
conclusie
De geautomatiseerde telefoon in
Den Haag.
De Haagsche gemeenteraad heeft 900.000
beschikbaar gesteld voor de aansluiting
aan het geautomatiseerde interlocale tele
foonnet.
„DE GRAAL" EN HET FORT
„PRINS FREDERIK".
Op de uiterste punt van het eiland Over-
flakkee, midden in het vlakke Hollandsche
landschap, ligt het Fort „Prins Frederik".
Tot voor een jaar lag het daar stil en
eenzaam.
De oude toren en gebouwen droomden
van den tijd toen de zware soldatenstap-
pen, commando's en het afvuren van ka
nonnen leven brachten en bedrijvigheid.
Als in sombere winternachten de storm
soms de zware luiken deed klepperen en
de wind van over het Volkerak gierend om
hét oude fort vloog, herinnerden zij zich
den tijd van spanning en oorlog en van
overwinning, maar in de zomersche zon
dommelden zij stil en droomden van hun
oude glorie.
Menschen zagen zij zelden.
En enkele keer knarste de zware deur
open en dreef een herder zijn kudde de
poort door. Dan was er den heelen dag het
zacht smakken en schuifelen van grazende
schapen en de herder stond op de hoogste
wal en staarde over het water heen naar
de verre cshepen en droomde in de war
me stilte, van het leven in de wereld.
Zoo lag het fort daar vergeten en een
zaam.
Toen op een dag is het wakker geschrok
ken
Een auto hield stil voor den ingang. Veel
voetstappen waren er op de brug en door
de poort kwamen menschen met kleurige
capes en groote hoeden. Zij liepen door het
hooge gras dat vol stond met witte mar
grieten. Door de gebouwen gingen zij, druk
plannen makend, en in de leege toren klonk
de galm na van hun blije stemmen.
Dan stonden zij boven op den toren.
Voor hen stroomde het water, breed en
blinkend in de zon, en achter hen lag het
verre en wijde land tot aan de horizon.
En de menschen daarboven op den toren
die uit de drukke steden gekomen waren,
genoten van de wijdsche stilte, die ze hier
vonden. Het oude fort vroeg zich af wat er
toch gebeurd mocht zijn?
Hij wist niet, dat zijn oude naam van
mond tot mond was gegaan op veel. verga
deringen en dat dit de dag was waarop
,.De Graal" voor het eerst kwam kijken
naar haar nieuw bezit.
Het fort „Prins Frederik" was door de
Burgerwacht met toestemming van de Re
geering in bruikleen gegeven aan de Vrou
welijke Jeugdbeweging voor Katholieke
Actie „De Graal" om daar haar zomercur
sussen en retraites te geven.
Sinds jaren was het fort echter niet
meer gebruikt, de gebouwen waren voch
tig, het gras stond een meter hoog en er
was geen stukje „meubel" op het heele fort
te bekennen.
Waar moest ineens de heele inrichting
van zoo'n fort vandaan komen? Dat was
het raadsel wat het Hoofdbestuur van de
Graal op te lossen kreeg.
Met vereende kracht werd er gewerkt.
Vanuit het werkkamp voor jeugdige werk-
loozen kwam de hulp voor het schoonma
ken en repareeren van wat oud was. Ver
schillende inrichtingen stelden meubilair te
leen beschikbaar en na twee maanden ploe
teren en hard werken was het fort klaar
om de eerste groep blije Hollandsche meis
jes binnen haar wallen te halen.
Het werd een rijke en mooie zomer op
het fort.
Altijd opnieuw kwamen groepen jonge
menschen die na een week van verdieping
en blij vroolyk samenzijn stérk terug trok
ken naar hun steden en dorpen om de ge
kregen rijkdom verder mee te deelen in
hun gewone, leven.
Het zijn niets dan prettige herinnerin
gen, die zij meedroegen naar huis, aan het
fort waar de kleurige vlaggen wapperden
uit alle ramen en van den toren.
Waar 's morgens in de kleine kapel de
H. Mis werd opgedragen en de dag voor
bij ging als één vrolijke lach die pas weg
stierf als 's avonds het laatste petroleum
lampje was uitgeblazen.
Enthousiast zogen de Graalleden in hun
fortlied:
„Ja, pp het sterke fort, is iedere
dag een vreugd.
„De vlaggen roepen er de toekomst
aan de jeugd!"
Totdat op een mooie Septemberdag groo
te vrachtwagens de brug over reden en al
het geleende huisraad weer terug werd ge
bracht naar de plaats van herkomst.
Alles werd geslotenleeg staat het
fort nu weer en wacht op de zomer die
weer leven brengen zal.
Maar dan zal het fort voorgoed inge
richt worden, en nu niet enkel met ge
leend meubilair.
Om die inrichting te kunnen bekostigen
houdt de Graal een groote verloting.
Honderdduizend „Fort-loten" worden
overal verspreid.
In Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en
Haarlem worden de loten in series van
25.000 verkocht. Vier series dus die elk als
prijs hebben: zeven dagen naar Rome, met
niet alleen de reiskosten vrij maar ook de
verblijfkosten en alles wat daarmee samen
hangt als buskosten, trams enz. Als uiter
ste termijn voor de trekking werd door de
Regeering een jaar gerekend, maar de
Graal heeft zichzelf tot taak gesteld voor
eind April al de laten verkocht te heb
ben. De gelukkige winnaars kunnen dan
deze zomer reeds hun reis naar Rome ma
ken. De tijd daarvoor kan door henzelf be
paald worden.
Ruim een derde van de loten is al weg,
de Graalleden doen hun best en werken
wat ze kunnen. Als het zóó verdeT gaat zul
len er inderdaad eind April honderddui
zend loten verkocht zyn en kan de trek
king plaats hebben. Dat het zoo verder kan
gaan hangt niet alleen af van de Graalle
den maar ook van de edelmoedigheid en
vrijgevigheid van degenen die de loten
koopen willen. Het is zeker dat men met
LEIDEN.
Woensdag. Bridgen in Restaurant Zarse
ondier ausp. Ned. Reisver. v. Kath.,
8.15 uur.
Donderdag. R. K. Reclasseeringsvereeni-
ging. Zitting gebouw St. Vine. Ver.,
Hoogl. Kerkgr. 32, 89 uur.
Vrijdag. Mij. voor Toonkunst. Buitenge
woon concert Kleine Zaal, Stadsge
hoorzaal, 8.15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Zaterdag 26
F e b r. a.s. tot en met V r ij d a g 4
Maart waargenomen door de apotheken:
J. E. M. ten Dijk, Haven 18, telf. 85, A. J.
Donk, Doezastraat 31, tel. 1313 en J. Doe-
dens, Wilhelminapark 8, Oegstgeest tel.
274.
het koopen van deze loten een mooi en
goed werk helpt tot stand brengen.
Hierdoor stelt men de Graal immers in
staat het fort in te richten tot een nieuw
centrum, een hecht bolwerk, van waaruit
zij zal kunnen werken aan de verwezenlij
king van haar ideaal:
De wereld bekeeren voor Christus.
KATHOLIEK COMITÉ VAN ACTIE
„VOOR GOD"
De nieuwe uitgave van de Steunzegels,
ontworpen door den Maastrichtschen
kunstenaar, Hub. Levigne werd reeds en
kele dagen geleden in alle Katholiek Dag
bladen aangekondigd.
Evenals het vorig jaar heeft de Vrouwe
lijke Jeugdbeweging voor Katholieke Ac
tie „De Graal" zich bereid verklaard me
de de verspreiding van deze zegels op zich
te nemen. De Graal heeft daartoe in de
verschillende steden Depóts opgericht
waar bestellingen kunnen worden gedaan.
Deze Sluitzegel-Depöts zijn gevestigd:
Voor Alkmaar en Omgeving: Mej. M.
van Velzen, Westerweg 104, Alkmaar.
Voor Den Haag en Omgeving: Mej. G.
Hattink, Verhulststraat 88, Den Haag.
Voor Amsterdam en Omgeving: Mej. I.
van Groeningen, Vine. v. Goghstraat 43,
Amsterdam.
Voor Leiden en Omgeving: Mej. A. van
Noort, Cobetstraat 46, Leiden.
Voor Rotterdam en Omgeving: Mej. T.
van Zoelen, Schiekade 93, Rotterdam.
Voor Dordrecht en Omgeving: Mej. T.
Lundgren, v. Baerlestraat 66, Dordrecht.
Voor Delft en Omgeving: Mej. M. Geers,
Oosteinde 117, Delft.
Voor Haarlem en Omgeving: Mej. A.
Vollaerts, Anegang 12, Haarlem.
Daar deze zegels ditmaal vooral bedoeld
zijn als steunzegels is de prijs verhoogd en
kosten zijn per zakje, inhoudende 25 ze
gels, 10 cent.
DE WERKLOOSHEID EIND JANUARI
1938.
Eind Januari 1938 27.000 minder werk-
loozen dan eind Januari 1937.
Het centraal bureau voor de statistiek
deelt cijfers mede betreffende het aantal
geheel werkloozen, bij alle organen der
openbare arbeidsbemiddeling als werk
zoekende ingeschreven.
De cijfers waren.
aantal geheel werkloozen op 't einde van
Jan. 1938 Jan. 1937 Dec. 1937
439.278 466.242 437.469
Zooals uit bovenstaande blijkt, was het
aantal geregistreerde werkloozen ein Ja
nuari 1938 lager dan eind Januari 1937. In
totaal werden er rond 27.000 minder werk
loozen ingeschreven.
Een vergelijking van de aantallen werk
loozen eind Januari 1938 en eind Decem
ber 1937, laat zien dat het aantal in eerst
genoemde maand iets hooger was. In Ja
nuari 1938 werden er n.l. 1800 werkloozen
meer in geschreven dan eind December
1937. In verband daarmede zij opgemerkt,
dat er op het einde van Januari 1937 en
1936 resp. 11.000 en 4000 meer werkloozen
geregisteerd werden dan op het einde van
December 1936 en 1935.
Bezien wij de verschillende bedrijfstak
ken dan blijkt dat gedurende het laatste
jaar de werkloosheid in alle bedfijfsklas-
sen is afgenomen.
Slechts 4 bedrijf ski assen maken een uit
zondering, zooals uit onderstaande cijfers
blijkt:
werkloozen werkloozen
eind Jan/38 eind Jan.'37
diamantindustrie 2631 838
lederindustrie 4609 3781
textielnijverheid 9280 8224
sigarenmakers en
tabakbewerkers 4478 4077
In de laatste maand, van December tot
Januari, is overal de werkloosheid toege
nomen behalve in de diamantindustrie, de
bouwbedrijven, de kleedingindustrie en
de vrije beroepen (o.a. kantoorbedienden).
EEN VEEL SOORTIGE COMBINATIE!
Wij ontvingen een bericht, dat te 's-Gra-
venhage van 59 April a.s. een tentoon
stelling zal worden gehouden, waaraan o.a.
de volgende vereenigingen medewerken:
de Goede Tempelieren, de Bellamyvereeni-
ging, het Jack Londonverbond, de Neder-
landsche Vegetariërsbond, de Anti-visi-
sectiebond, de. Soefibeweging, de Neder-
landsche vereeniging tot bescherming van
dieren, de Vereeniging voor natuurgenees
wijze, de Anti-tabakbond en de Vrouwen
verenigingen voor vrede en vrijheid.
