DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
29ste Jaargang
MAANDAG 24 JANUARI 1938
No. 8937
3)e £eid&eh£(Boti/tat/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ts voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone AdvertenUën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin hé-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V De S.D.A.P. In Leiden.
Wij lezen in de „Vooruit" een artikeltje,
dat aldus eindigt:
„Of de „Leidsche Courant" nu erken
nen zal een blunder te hebben gemaakt
Wij wachten".
Wij willen voor belangstellende lezers
even herinneren, waarover het tusschen de
socialistische pers en ons gaat.
De sociaal-democraten in den Leidschen
gemeenteraad hebben gestemd en gepleit
voor een voorstel om den electriciteitsprijs
voor een gedeelte der verbruikers (enkel
tarief) te verhoogen. Het is n i e t waar,
zooals de socialistische pers in het hier ge
citeerde artikel schrijft, dat wij die door
de sociaal-democraten aangenomen en ver
dedigde houding „zoo hevig" hebben becriti-
seerd. Weineen! Wij hebben opgemerkt,
dat wij voor deze tariefsverhooging (tref
fende een deel der verbruikers, en juist de
minst-draagkrachtigen, waaronder de aller
armsten) in dezen tijd niet onze stem
zouden hebben gegeven, en, onder deze
omstandigheden, een eventueele be-
lastingverhooging als het minste van twee
kwaden zouden hebben aanvaard. En wij
hebben opgemerkt en dat vooral wordt
ons klaarblijkelijk kwalijk genomen dat
de soc.-dem. fractie niet voor de bedoelde
tariefsverhooging zou hebben gestemd,
indien één harer mannen niet als wethou
der van financiën in het gemeentebestuur
zat. „Waar haalt de Leidsche Courant
deze wijsheid vandaan?" vraagt de „Voor
uit". En wij antwoorden: bij de beste leer
meesteres, de ondervinding! Wij weten
immers uit ondervinding, dat de soc.-dem
in den Leidschen Raad bij een dergelijk
voorstel zouden hebben verklaard, wat zij
zoo vaak hebben verklaard bij monde van
het lid, dat nu wethouder van financiën is:
Wij zijn er tegen, mijnheer de voorzitter,
omdat het geld gehaald moet worden, waar
het te halen is. (De verhooging van het
electriciteitstarief wordt ook gehaald bij
menschen, wier maatschappelijke „wel
vaart" zoodanig is, dat zij zijn vrijgesteld
van directe belasting!).
En nu willen wij hier terloops aan hst
adres van den schrijver in de „Vooruit"
opmerken, dat het toch niet fair en flink is,
altijd maar weg te kruipen achter „Den
Haag". In hetzelfde „Vooruit"-artikel le
zen we n.l.:
Zoolang vanuit Den Haag reactie
troef is, zoolang zal het in de-gemeen
ten niet beter kunnen gaan, zoolang
zullen de allerarmsten, de werkloozen
en behoeftigen, de ouden van dagen en
de schoolkinderen de slagen ontvangen.
En wie in Den Haag de kaarten
schudden, is ook op de redactie van
de katholieke „Leidsche Courant" wel
bekend.
Nu treft toch heusch „Den Haag" geen
schuld van het feit, dat in Leiden „de aller
armsten, de werkloozen en behoeftigen"
aan een pas aanvaarde tariefsverhooging
zullen moeten meebetalen, terwijl deze van
belastingverhooging zouden zijn vrijge
steld, omdat ze niet in de belasting zijn
Maar nu onze blunder. „En welk een
blunder!" verzucht de „Vooruit". Wat heb
ben we misdreven?
In dezelfde raadsvergadering, zoo had de
„Vooruit" geschreven, waarin de tariefs
verhooging tot stand kwam, werden
dank zij sociaal-democratisch initiatief
drie maatregelen getroffen, die met elkaar
ongeveer 20.000 a 25.000 zullen kosten:
a. schoenen in plaats van klompen aan de
armste kinderen; b. schoen-reparatie voor
werkloozen en.c. verbetering der brand-
stoffenverstrekking.
Wij merkten naar aanleiding van deze
bewering o.m. het volgende op:
„Wat c. betreft is de waarheid: de socia
listische wethouder doet wat de brandstof-
fentoeslag betreft precies hetzelfde als zijn
liberale voorganger. Hij geeft er geen dui
zenden guldens, hij geeft er niet.... één
dubbeltje méér voor uit".
Deze opmerking van ons citeert de „Voor
uit" en vervolgt dan:
Welk een blunder! Want de waar
heid is deze: de verbetering der brand-
stoffenverstrekking ten behoeve van
de ondersteunden door Maatschappe
lijk Hulpbetoond kost de gemeente al
leen reeds.... ƒ10.000, voor de ahdere
gesteunde werkloozen zal dit ongeveer
ƒ3000, namelijk twintig procent van
het totaal meer uit te geven bedrag
zijn, omdat het Rijk daarvan 80 pro
cent voor zijn rekening neemt; a. kost
de gemeente 2000, b. kost de gemeen
te ƒ3300, c. kost dus de gemeente
13.000 en dat bedrag zal eerder hooger
dan lager zijn. In totaal zal hiermede
dus inderdaad om en de bij 20.000 ge
moeid zijn, hetgeen ten goede komt
aan de armsce stadgenooten en de
werkloozen.
Zie, op deze wijze doet de sociaal
democratie in de gemeentepolitiek nog
zoo het een en ander voor de meest ge
dupeerden.
En dat is dan dank zij het feit, dat
sociaal-democraten mede aan het roer
zitten.
Of de „Leidsche Courant" nu erken
nen zal, een blunder te hebben ge
maakt?
Wij wachten!
Wij hebben ^e „Vooruit" niet lang laten
wachten op ons antwoord. En dat is: Wij
herhalen, wat we schreven, en zouden het
nog wat meer willen be-nadrukken:
„De socialistische wethouder doet wat de
brandstoffenvoorziening betreft precies het
zelfde als zijn liberale voorganger".
En het uit te geven bedrag is toch hoo
ger, zooals de „Vooruit" becijfert? Ja, dat
was ook ons, natuurlijk, bekend. Maar: het
is voor de werklooze arbeiders van den Soc.
Dienst geen dubbeltje hooger,
dan de Minister heeft toege
staan en de ondersteunden van M. H.
in Leiden hebben altijd een uitkeering ent-
vangen naar denzelfden maatstaf.
Als er nu wat royaler wordt uitgekeerd,
dan een vorig jaar, dan is dit niet „dank
zij het feit, dat sociaal-democraten aan het
roer zitten", dan is dit dank zij „Den Haag",
waar.... „reactie troef is"! Verleden jaar,
toen er o.i. zeker te weinig brandstof werd
gegeven, heeft toch de „Vooruit" ook niet
geconcludeerd, dat dit geschiedde „dank zij
het feit, dat sociaal-democraten mede aan
het roer zitten"?!
Dat de „Vooruit"-redactie de nuchtere
werkelijkheid nu 'ns openlijk mocht erken
nen! Zij zou er oppervlakkige en onnaden
kende vrienden mee teleurstellen. Maar
over dat bezwaar zou ze toch moeten heen
stappen!
TWINTIG ZIGEUNERS VERDRONKEN.
DOOR HET IJS VAN DE WEICHSEL
GEZAKT.
Een troep zigeuners, die naar hun koning
Kwiek te Warschau op weg waren, is ver
ongelukt, doordat het ijs in de Weichsel be
zweek, toen de zigeuners er zich met hun
wagens op waagden. Twintig menschen
verdronken.
DROEVIG ONGELUK IN ROEMENIë?
22 SCHOLIEREN VERDRONKEN.
Op de Donau bij Turn Severin is gister
middag een motorboot met twee en twintig
scholieren en een onderwijzer gekenterd.
Zeventien der kinderen verdronken. Hun
lijken zijn opgehaald. De overigen worden
vermist. Er bestaat weinig kans, dat nog
een hunner levend geborgen zal kunnen
worden.
Een tegenspraak.
BOEKAREST, 24 Jan. (A.N.P.). Van ge
zaghebbende zijde wordt nr.at de grootste
stelligheid tegengesproken, dat op den Do
nau een boot zou zijn verongelukt, waarbij
22 schoolkinderen om het leven zouden zijn
gekomen.
DE PRINSES MAAKT EEN WANDELING.
H.K.H. Prinses Juliana heeft hedenmid
dag, omstreeks 3 uur, een wandeling ge
maakt in den paleistuin. H.K.H. verliet het
paleis aan de achterzijde.
Later reed een hofauta het park in om
oe prinses naar het paleis terug te bren
gen. Voordat de prinses naar het paleis
terugkeerde werd echter nog een korte rit
in de omgeving van Soest gemaakt buiten
een tuin.
PRINS BERNHARD RIJDT UIT.
Z.K.H. Prins Bernhard is hedenochtend
om elf uur een autorit gaan maken met zijn
chauffeur op de open „Ford".
Ook dr de Groot, de geneesheer van de
prinses, heeft vanmorgen in zijn auto het
paleis verlaten in de richting Amersfoort.
NIEUW MATERIEEL VOOR DE
SPOORWEGEN.
Moderne stroomlijnwagens voor het
binnenland.
Naar de heer J. D. Evers, chef van den
Dienst van Exploitatie der Nederlandsche
Spoorwegen aan het „Hbld". mededeelde,
zullen binnenkort belangrijke voorstellen
tot aankoop van nieuw materiaal aan de
goedkeuring van commissarissen worden
onderworpen.
De voorstellen zullen zoowel den aan
koop van moderne stalen rijtuigen betref
fen, die geschikt zijn een groote snelheid te
ontwikkelen, zoodat men ze in de buiten-
landsche treinen kan gebruiken, alsmede
een groot aantal gestroomlijnde motor
rijtuigen voor binnenlandsche gebruik.
GENOOTSCHAP VOOR DEN
RECHTSSTAAT.
Te Amsterdam opgericht.
Zaterdagmiddag is in het Carlton-hotel
te Amsterdam een vergadering gehouden
van personen van verschillende politieke
gezindheid, welke ten doel had tot de op
richting te komen van een studiegenoot
schap tot behoud en versteviging van de
grondslagen van den rechtsstaat in Neder
land. De vergadering stond onder voor
zitterschap van dr. N. Kappeyne van de
Coppello.
Uitvoerig is daar van gedachten gewis
seld over een rapport, uitgebracht door
een studiecommissie, bestaande uit de
heeren prof. mr. J. Eigeman, prof. mr.
A. C. Josephus Jitta, prof. dr. H. Dooye-
weerd, dr. A. J. M. Cornelissen, prof. mr.
dr. G. van den Bergh en mr. J. C. Baak.
De vergadering kwam tenslotte overeen,
dat de twee volgende punten als essentialia
van den rechtstaat moeten worden be
schouwd:
le. Dat de verhouding tusschen over
heid en onderdaan in den rechtsstaat be
paald wordt door objectieve normen, ge
grond op het harmonisch evenwicht tus
schen persoonlijke rechten en sociale ver
plichtingen;
2e. Dat de overheid rechtsgrenzen moet
erkennen voor haar bevoegdheid, zoowel
ten aanzien van het individu als ten aan
zien van elk der, niet een onderdeel van
den staat vormende, eigenaardige ge
meenschappen.
Tot de definitieve oprichting van het ge
nootschap is toen met algemeene stemmen
besloten. Het zal als naam dragen „Ge
nootschap voor den rechtsstaat". Een defi
nitief bestuur en statuten zullen in een vol
gende vergadering worden vastgesteld.
NOG GEEN NIEUWE C.A.O. VOOR DE
SCHILDERS.
Bestaande overeenkomst tijdelijk verlengd.
In een dezer dagen te Amsterdam gehou
den vergadering van belanghebbende or
ganisaties in het schildersbedrijf hebben de
vertegenwoordigers der gezellen opnieuw
de loonkwestie ter sprake gebracht. De pa
troons stonden echter afwijzend tegen iede
re loonsverhooging. Wel wilden zij een
nieuw contract sluiten, waarvan de inhoud
gelijk is aan het oude, en daarop verbin
dend-verklaring aanvragen. Het nieuwe
contract zou dan tevens voor alle provin
cies gelden.
Voor de geheele herziening der klasse-in-
deeling is een afzonderlijke commissie be
noemd.
De bestaande overeenkomst is tot 28 Fe
bruari verlengd.
PROF. B. D. EERDMANS.
Eervol ontslag als hoogleeraar.
Bij Kon. besluit van 21 Januari is aan
dr. B. D. Eerdmans, hoogleeraar aan de
Rijks Universiteit alhier, op zijn verzoek,
eervol ontslag als zoodanig verleend, met
dankbetuiging voor de belangrijke in deze
betrekking bewezen diensten.
Bernardus Dirk Eerdmans werd 24 April
1868 te Maasdam geboren.
Hij bezocht het Gymnasium te Kampen
en werd in 1886 aan de Leidsche universi
teit als student in de theologie en Ooster-
sche talen ingeschreven. In 1891 slaagde hij
voor het doctoraal examen in de theologie
op een dissertatie over: „Melekdienst en
vereering van hemellichamen in Israëls
Assyrische periode".
Na zijn studies aan de Leidsche univer
siteit in 1893 beëindigd te hebben, vervolg
de hij deze aan de universiteiten te Straats
burg, Leipzig en Heidelberg, waar hij Se
mitische talen studeerde.
In 1896 werd hij benoemd tot predikant
te Midwoud (N.H.), alwaar hij op den lOden
Mei van dat jaar zijn intrede deed. Dit was
tevens zijn eenigste standplaats, want ter
wijl van 1896 tot 1898 reeds privaat-docent
aan de Leidsche universiteit was geweest
om onderwijs te geven in het Arameesch
en Syrisch, werd hij in het voorjaar van
1898 tot hoogleeraar aan de Leidsche uni
versiteit benoemd om onderwijs te geven
in de uitlegging van het Oud Testament, de
geschiedenis van den Israëlitischen gods
dienst en van de Israëlitische letterkunde.
In het studiejaar 1912—1913 was prof.
Eerdmans rector magnificus der Leidsche
universiteit.
Van 19141918 was prof Eerdmans lid
van de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal en van 19171927 lid van den Leid
schen gemeenteraad.
D« heer H. G van Kempen, die reeds
twintig jaar burgemeester van jerden
is, hoopt op 31 Januari a s. zijr zilveren
ambtsjubileum te herdenken
ONTPLOFFING IN AMERIKAAN SC HE
FABRIEK.
NEW YORK, 24 Jan. (A.N.P.) De fabrie
ken voor de vervaardiging van synthetische
rubber te Deeuwater in New Jersey, zijn
aoor een reeks zware ontploffingen bijna
volkomen vernield. Kort daarop sprongen
bovendien nog verscheidene cylinders met
acethyleen uiteen. De oorzaak der ontplof
fingen is nog niet bekend. Twee fabrieks-
oppassers hebben hierbij den dood gevon
den.
Dit nummer
vier bladen.
bestaat uit
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Verontrustende taal van den Japanschen
generaal Matsoei. (2de blad).
Salamanca zwaar gebombardeerd. (2de
blad).
Is de „Stürmer" voor onbepaalden tijd
verbod»*»9 blad).
Twee-en-twintig scholieren in de Donau
verdronken.
Sport en Wedstrijden
ZWEMMEN: Ragnhild Hveger vestigt
wederom een nieuw wereldrecord op de
300 M. (3e blad).
SCHAATSENRIJDEN: De Europeesche
kampioenschappen te Oslo door den Noor
Charles Mathisen gewonnen (3e blad).
VOETBAL: Een zware dag voor ver
schillende leidende clubs in den IVCB zoo
wel als in den KNVB (3e blad).
BILJARTEN: De Belg Gabriels kam
pioen cadre 45/2 (3e bilad).
AUTOMOBILISME: Twee Ned. equipes
van de Monte Carlo Rallye bij Esthland in
gesneeuwd (3e blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Japanners zijn eigenaardige lui, voor
een deel treden zij u met een nooit ver
dwijnenden glimlach tegemoet en putten
zij zich uit in argumenten om hun vrede
lievendheid en edele bedoelingen te de-
monstreeren; voor een ander deel zeggen
zij zeer openhartig en ongezouten, wat hun
bedoelingen zijn.
Vandaar dat de Japansche politiek in
hooge mate onberekenbaar is. Die eigen
aardige wispelturigheid is toe te schrijven
aan het feit, dat er te Tokio geen gezag is,
dat de leiding heeft. De regeering, die zelf
de economische en financieele gevolgen
van een krachtige oorlogspolitiek zeer goed
inziet, wordt meegesleurd door de militai
re partij, waarvan de grootste vechtjassen
in China en Mandsjoekwo zitten, en daar
een politiek op eigen houtje Voeren. Zoo
heeft generaal Matsoei de openbare mee
ning weer eens op stang gejaagd door grof
weg in een interview te beweren, dat hij de
neutraliteit der internationale concessies
te Sjanghai niet erkent en dat hij vandaag
of morgen de buitenlanders zal doen voe
len, dat zij eigenlijk onder Japansch ge
zag behooren te staan.
Van Japansche diplomatieke zijde heeft
men direct getracht om den indruk van
deze woorden te verzachten. De generaal
is geen regeeringspersoon en alleen met
hetgeen door de regeering officieel -wordt
gezegd, heeft het buitenland rekening te
houden. Maar het buitenland is nu een
maal zoo dom om zich toch ongerust te
maken, want de ervaring heeft geleerd,
dat de meest oorlogzuchtige drijvers maar
al te vaak hun zin hebben weten te krij
gen.
De premier van Joego-Slavië, Stojadi-
nowitsj, is van zijn Duitsche reis weer te
Belgrado teruggekeerd. De resultaten van
zijn reis zijn tot nu toe vrij problematisch,
evenals die van zijn Italiaansche reis. Wij
hebben er bij die gelegenheid reeds op ge
wezen, dat Stojadinowitsj er niet van
houdt zich te spoedig vast te leggen. Hij
houdt liever zijn vrijheid. Dat schijnt nu
weer bevestigd te worden.