DONDERDAG 20 JANUARI 1938
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Installatie der Staatscommissie
betrettende de Werkloozenzorg
De schoolbrand bij
Montreal
29ste Jaargang
No. 8934
9e £cid^clve0oii^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der weekt 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: i 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V De politiek der S.D.A.P.
Een groep revolutionaire arbeiders te
Leiden heeft een circulaire verspreid,
waarin critiek wordt uitgeoefend op de
houding, door de soc. democr. raadsfractie
aangenomen bij de behandeling van het
voorstel tot verhooging van het electrici-
teits tarief.
Wij hebben die circulaire niet gezien.
Waarmede wij niet willen zeggen, dat we
iets belangrijks voor vermeerdering van
onze kennis hebben gemist. Wij lazen gis
teravond in de „Vooruit'', dat die circu
laire bestaat en de „Vooruit" zit 't blijk
baar wel 'n beetje dwars, dat de soc. de
mocr. Raadsleden, de soc. democr. wet
houders incluis, in die circulaire becriti-
seerd worden. „De arbeiders in deze ern
stige tijden hebben toch heusch wel wat
anders te doen dan elkaar op deze wijze
in de haren te vliegen" aldus de „Voor
uit".
Wij genieten volstrekt geen „Schade-
freude" aan die bestrijding der S.D.A.P!
Maar en dit is een opmerking, die
niet alleen op Leidsche toestanden
slaat! we moeten naar aanleiding daar
van toch iets zeggen.
De S.D.A.P. zou zeker niet voor de ver
hooging van het electriciteitstarief heb
ben gestemd en die verhooging hebben
verdedigd en bepleit, indien niet een ba
rer mannen als wethouder van financiën
in het gemeentebestuur zat!Als dat
laatste niet het geval zou zijn geweest,
zou óók zij zeker in alle toonaarden
hebben gefulmineerd tegen die verhoo
ging van het electriciteitstarief, welke
voor het allergrootste deel alleen de klei
nere beurzen treft en welke óók mede
moet worden opgebracht door de aller
armsten die electriciteit gebruiken! Ook
wij hadden hier liever, in plaats van ver
hooging van het electriciteitstarief, belas-
tingverhooging gezien, waarvan .althans
de meest-noodlijdenden zouden zijn vrij
gesteld. Hier treft men weer dat telkens
weer frappeerend verschil tusschen de S.D.
A. P., die buiten een college van B. en
W. staat en die daarin zitting heeft!
Ja, maar als de S.D.A.P. deelneemt
aan de uitvoerende macht, dan worden de
gelden beter besteed! Wij lezen in het
zelfde hier bedoelde „Vooruit"-artikel:
Over het behartigen van algemeene
belangen gesproken moet. het ons
toch van het hart, dat deze minder
waardige critiek (critiek op verhoo
ging van het electriciteitstarief) wordt
geuit op hetzelfde moment, dat de ge
meenteraad besloot:
a. over te gaan tot de verstrekking
van schoenen in plaats van klomoen
aan de armste kinderen;
b. voor de werkloozen de mogelijk
heid te openen op een goedkoope ma
nier hun schoenen te laten reparee-
ren;
c. de brandstoffentoeslag aan de
werkloozen zeer aanmerkelijk te ver
beteren.
De kosten voor de gemeente kunnen
gevoegelijk op 20 a 25 duizend gulden
worden gesteld.
Zoo kan men zien dat het gemeen
tebestuur bij voortduring erop be
dacht is het lot van de werkloozen
te trachten te verzachten.
Dat zijn mooie groote woorden.
Wat c. betreft is de waarheid: de
socialistische wethouder doet wat de
brandstoffentoeslag betreft precies het
zelfde als zijn liberale voorganger. Hij
geeft er geen duizenden gulden, hij geeft
er niet.één dubbeltje méér voor uit.
Hij geeft wat de regeering toestaat te ge
ven aan de werkloozen en behandelt de
door M. H. ondersteunden op dezelfde
wijze.
En wat a. en b. betreft daarvan zijn
de kosten geraamd resp. op 2000 gld en
op 3300 gld. Een ander bedrag, dan
hierboven genoemd! Wij willen hopen,
dat de eerlijkheid de redactie van „Voor
uit" zal nopen, de beweringen van haar
medewerker te rectificeeren!
V Staatscommissie betrei-
tende de werkloozenzorg
Vandaag is geïnstalleerd de Staatscom
missie betreffende de werkloozenzorg.
Wij hebben reeds dezer dagen op de be-
teekenis dezer commissie gewezen.
Haar werkzaamheid stiekt zich niet uit
over de gevolgen van „de normale werk
loosheid".
Onder „normale werkloosheid" blijkt
niet te worden verstaan, zooals aanvanke
lijk door ons begrepen, de werkloosheid
van loontrekkenden, voor wie van regee-
ringswege steun-normen zijn vastgesteld,
maar de werklooshied van loontrekkenden,
zoolang deze uit de werkloosheidskassen
hunner organisaties worden gesteund.
De commissie zal dus haar aandacht moe
ten wijden aan het lot van werklooze niet-
lcontrekkenden, die nu buiten allerr van
overheidswege gereglementeerden steun
vallen, èn aan het lot van de loontrekken
den, wier hulpverleening uit de kassen
hunner organisaties geëindigd is.
't Wil ons echter voorkomen, dat vooral
de eerst-genoemde categorie de bijzondere
studie der commissie zal vragen, omdat
voor deze tot op heden niets en letterlijk
niets werd gedaan, tenzij „bij wijze van
armenzorg".
Met deze enkele opmerkingen die te
vens een rectificatie inhouden van wat we
op 13 Januari schreven vestigen wij de
aandacht van belanghebbende lezers gaar
ne op rede, waarmede minister Romme
vandaag genoemde commissie heeft ge
ïnstalleerd.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Wanneer wij eens een vreemd woord
zouden willen gebruiken, dat den laatsten
tijd nogal veel gebruikt wordt, kunnen wij
het nieuws van vandaag weinig dynamisch
noemen, het is veeleer statisch. Wij kunnen
het ook in eenvoudiger termen zeggen, nl.
er is vandaag niets te doen.
In China wacht men af, wat de tegen
stander doen zal. Japan wacht af, of
Tsjang Kai Sjek nog op het laatste oogen-
blik zal toegeven en Tsjang Kai Sjek stelt
zich in op .een langdurig verzet.
In Spanje schijnt het Franco-offensief
bij Teruel dood geloopen te zijn en staat
men weer in hechte stellingen tegenover
elkander; slechts loopt de grenslijn nu
aan den anderen kant van Teruel.
Frankrijk heeft weer een nieuw kabinet,
waar geen enkele socialistische minister
in zitting heeft, en wacht nu de daden van
dit ministerie af. De socialisten hebben
hun steun toegezegd, maar alleen zoolang
de regeering een program ontwikkelt, dat
niet strijdig is met de politiek van het
Volksfront.
Alleen uit Rusland komt een bericht,
dat op verandering van koers duidt. Daar
schijnt het executief comité van de com
munistische partij besloten te hebben, dat
er een eind moet komen aan de massale
uitzettingen uit de partij. Dat beteekent
weliswaar niet, dat de befaamde „zuive
ring" wordt stop gezet, maar het kan het
begin beteekenen van een nieuwe koers,
waarbij de terreur, welke het vorig jaar
over Rusland heeft gewoed, eindelijk
wordt opgeheven.
DE „DAMSTERDIJK" IN AANVARING?
Het aangevaren schip gezonken.
LONDEN, 20 Jan. (A.N.P.). Lloyds meldt
uit Gravesend, dat het Nederlandsche
motorschip „Damsterdijk" van de Holland-
Amerika-lijn in den vroegen ochtend bij
de monding van de Theems in aanvaring is
geweest met een onbekend zeilschip. Laatst
genoemd schip is gezonken. De bemanning
wordt vermist. De „Damsterdijk" heeft zich
naar het King George Lifth dok begeven.
Het is niet bekend, of het Nederlandsche
schip averij heeft opgelopen.
(Bij de directie van de Holland-Amerika-
lijn te Rotterdam was hieromtrent nog
geen bericht ontvangen. Red. A.N.P.).
De Minister van Sociale Zaken heeft he
denmiddag in een der zalen van het de
partement van Sociale Zaken de staatscom
missie, ingesteld bij koninklijk besluit van
6 Januari j.l., aan welke wordt opgedragen
der regeering van advies te dienen over dc
vraag in hoeverre in de huidige wijzen van
hulpverleening met betrekking tot de groe
pen van valide, werkwillige personen, die
voornamelijk tengevolge van maatschap
pelijke oorzaken niet in het onderhoud van
zich zelf (en van hun gezin) kunnen voor
zien, verandering behoort te worden ge
bracht en voorstellen betreffende de rege
ling van hulpverleening ten deze, anders
dan bij wijze van armenzorg, te doen, ge
ïnstalleerd met een rede, waarin hij o.m.
het volgende zeide:
Het terrein uwer werkzaamheid, het ad-
viseeren omtrent de regeling van de voor
ziening in de gevolgen van werkloosheid, is
niet geheel onbegrensd gedacht. Tot dit
terrein behoort met name niet, ten minste
niet ten principale, het probleem der jeugJ-
werkloosheid, waaraan afzonderlijke behan
deling toekomt. En evenmin is tot dat ter
rein rechtstreeks te rekenen de regeling
van de gevolgen der normale werkloosheid
van loontrekkenden, waaromtrent een voor
ontwerp van wet in gereedheid is gebracht.
Maar al is uw taak. dan niet onbegrensd,
,toch bestrijkt zij minstens twee, zoo niet
meer, onderscheiden en niet gemakkelijk
begaanbare gebieden: dat van de hulpver
leening aan hen, die tot de loontrekkenden
behoorden, en dat van de hulpverleenmg
aan die men pleegt te nemen de kleine zelf
standigen, een en ander voorzoover zij
voornamelijk tengevolge van maatschappe
lijke oorzaken niet -in het onderhoud van
zichzelf (en van hun gezin) kunnen voor
zien.
Levert reeds elk dezer gebieden zijn
eigen en bijzondere aspecten op, verscherpt
nog door den historischen groei der huip-
verleening aan die ertoe behooren een
accentueering verkrijgt dit onderscheid
aanvankelijk daarenboven door het feit van
een bepaalde omstandigheid, waaronder gij
tot uw werkzaamheid wordt geroepen. Want
voor de groep der loontrekkenden zal door
uwe commissie rekening zijn te houden
met de in het meergenoemde voorontwerp
werkloosheidswet belichaamde gedachte
van de regeering, dat bij de werkloosheid
van dezen allereerst een tijdperk intreedt
van een bepaalde „selfhelp", alvorens hulp
van buiten de bedrijfsgemeenschap aan de
orde kan komen. Maar een min of meer
overeenkomstige begrenzing van het begin
punt der hulpverleening van buiten den
kring der bedrijfsgenooten wordt aan uwe
commissie niet medegegeven met betrek
king tot de kleine zelfstandigen, zoodat de
vaststelling van dat beginpunt, zoomede de
vraag of daaraan een hulpverleening van
binnen den bedrijfskring behoort vooraf te
gaan, aan het vrije adviseerende oordeel
uwer commissie is overgelaten.
Het heeft allicht uwe aandacht ge
trokken, dat de eenige beperking, wel
ke de regeering u in de bewerking van
uw terrein van werkzaamheid heeft
meenen te moeten aanleggen, deze is.
dat, wanneer voorstellen betreffende de
regeling van hulpverleening door u
worden gedaan, deze niet behooren in
te houden een hulpverleening bij wijze
van armenzorg.
De regeering heeft hiertoe besloten, ver
mits zij van oordeel is, dat het verschil
in oorzaak van de behoefte aan onderstand
tusschen den werklooze daaronder thans
begrepen zoowel den vroeger loontrekken
de als den vroeger zelfstandige en den
arme, uitdrukking moet vinden in verschil
in de voorziening in die behoefte. Het alge-
gemeene welzijn eischt, scherp te onder
scheiden tusschen dengene, die primair ten
gevolge van in hem verankerde eigenschap
pen niet kan voorzien in het onderhoud
van zichzelf (en zijn gezin), en hem, die
in gelijke materieele omstandigheden ver
keert maar als gevolg voornamelijk van
buiten hemzelf gelegen omstandigheden.
Het voldoen aan dezen eisch van het ge-
meene welzijn vordert intusschen het op
stellen van criteria, waarnaar in de prac-
tijk het bedoelde onderscheid kan worden
gemaakt hetgeen een der punten vormt,
waarvoor uwe commissie zich bij haar ar
beid zal zien gesteld.
Naast de vraag van de bepaling van de
subjecten der steun verleening, komt uiter
aard aan de orde de bepaling van het ob
ject, met behulp waarvan in de behoefte
aan onderstand moet worden voorzien.
Steun door middel van werkverschaffing
en het onderhouden en bevorderen van ar
beidsgeschiktheid; steun door middel van
uitkeeringen los van arbeidsinspanning;
steun alleen in geld of ook in natura; ver
band tusschen steunhoogte en vroegere in
komsten; verband tusschen steunhoogte en
gezinsbehoeften het is slechts de meest
voor de hand liggende greep in een over
vloed van vragen, welke zich voordoen, en
bij welker beantwoording men voor alles
het oog zal moeten richten, naar het mij
voorkomt, op het redden van den arbeids-
lust en dus op het behoud van de onont
beerlijke voorwaarden, physiek zoowel als
psychisch, tot arbeidslust. Want het culmi
natie-punt, waarin ten deze de belangen
van het individu en van de gemeenschap
elkaar treffen, is toch wel dit: dat de werk
looze niet worde tot arme, dat de reeds zoo
schadelijke van buiten gekomen oorzaak
der behoefte aan hulpverleening niet zij de
wekster van de veel schadelijker oorzaak
nog van binnen uit.
Wanneer subject en object der regeling
zijn bepaald, doet zich voor de vraag van
de verbinding tusschen beide: de steun
moet uiteraard den steunbehoevende be-
i eiken. Hier gaat de gedachte o.m. naar
deze kwestie: of een goede steunvoorziening
ook impliceert, dat, behalve aan de ver
strekking van steungelden, ook volle aan
dacht wordt geschonken aan de bevorde
ring van een goede besteding ervan. Voorts
zal men bij het brengen van den steun
tot den gesteunde bedacht moeten zijn op
de veiligstelling van het kostbare goed van
diens zin voor zelfverantwoordelijkheid. En
in de derde plaats wijs ik bij dit onderdeel
der materie erop, dat het „draagt elkanders
lasten" zich niet alleen heeft te realisee-
ren in de verlichting van eens anders tna-
terieele zorgen maar zich ook uitstrekken
moet tot het deelen en daardoor dragelijker
maken van eikaars leed, in verband waar
mede het de vraag is, of bij de steunver-
leening ook moet worden ingeschakeld de
medewerking van niet-ambtelijke zijde als
een bijdrage in de voorziening van dezen
moreelen kant der zaak.
Rijst zoo op een door het waarachtig be
lang van den mensch en zijn gemeenschap
gemodeleerde voorziening de realisee
ring ervan vereischt nog het inbrengen van
den nervus rerum. Hoe en in welke ver
deeling zullen de noodige middelen worden
opgebracht? Voorzoover hier een vraagstuk
aan de orde is van verdeeling van lasten
over de burgerij, naar gelang ze behoort tot
de onderscheidene publiekrechtelijke ge
meenschappen in ons staatsbestel, zal ik
geen woord ertoe doen, mijn verwachting
omtrent hetgeen uwe commissie ten deze
zal adviseeren voorloopig het zwijgen op
leggende. Maar wel moge ik ter zake van
het middelen-probleem deze andere, en
eerdere, vraag onder de aandacht brengen:
moet de zedelijke plicht, welke hier op de
volksgemeenschap rust, uitsluitend worden
gerealiseerd langs den weg van overheids
dwang, of behoort de steven tevens te wor
den gericht op de bevordering van een vol
doening aan dien plicht langs den weg van
vrijwilligheid?
De minister meende hiermede, zij het in
de grootst mogelijke beknoptheid en daar
door in verregaande onvolledigheid, enkele
zeer belangrijke kanten van de aan het ad-
viseerend oordeel der commissie voorge
legde vraagstukken de revue te hebben la
ten passeeren.
HET HUWELIJK VTN KONIN FAROEK
VOLTROKKEN.
CAIRO, 20 Jan. (A. N. P.). Volgens de
Mohammedaansche traditie heeft Farida
Zulficar de eenvoudige plechtigheid in het
Koebbe-paleis, waar haar huwelijk werd
voltrokken met koning Faroek, zelf niet
bijgewoond. Haar vader vertegenwoordig
de haar daar.
Om 11 uur kondigden saluutschoten aan,
dat het huwelijk was gesloten. Deze saluut
schoten gaven aanleiding tot groot vreug
debetoon, zoowel bij het np Europeesche
wijze gekleede publiek in de hoofdstad
als bij de Bedoeinen.
LIJK OP DE SPOORBAAN GEVONDEN.
Tusschen GoudaDen Haag.
Vanochtend in de vroegte is op de spoor
baan onder de gemeente Zevenhuizen, op
de lijn Den HaagGouda, het lijk gevon
den van den 46-jarigen chauffeur van den
Rijkswaterstaat J. Bakker uit Den Haag.
Het lijk lag zwaar verminkt tusschen de
rails op de spoorbaan. Hoe het ongeluk
zich heeft voorgedaan, is nog niet bekend.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Barcelona gebombardeerd. (2de blad).
Volgens de meening van vooraanstaan
de Chineezen kan China het verzet nog
lang volhouden. (2de blad).
Komt er een ommekeer in de vervol
gingswaanzin in Rusland? (2de blad).
Binnenland
Installatie Staatscommissie betreffende
de werkloozen-zorg. (1ste zlad).
Lelden
Benoeming van een kapelaan aan de Har-
tebrug-parochie. (1ste blad).
NEGENTIEN DOODEN GEBORGEN.
Nog 28 vermisten.
In de overblijfselen van de school te St.
Hyacinthe heeft men nog twee verkoolde
schedels gevonden, zoodat men thans de
resten van negentien dooden heeft gebor
gen. Nog achtentwintig jongelieden worden
vermist. Vijftien gewonden liggen in het
ziekenhuis, vijf hunner verkeeren in levens
gevaar.
CHINEESCHE AMBASSADEUR UIT
TOKIO VERTROKKEN.
TOKIO, 20 Jan. (A. N. P.). De Chinee-
sche ambassadeur heeft zich te Yokohama
naar Honkong ingescheept aan boord van
de „Empress of Asia". De vroegere minis
ters van buitenlandsche zaken en finan
ciën Arita en Joeki, brachten hem voor
zijn vertrek een bezoek. In een afscheids-
boodschap aan Japan zegt de ambassadeur:
„Historische voorbeelden bewijzen, dat de
geschiedenis der volken vol wisselvallig
heden is. Die wisselvalligheden zijn niet
van blijvenden aard. Wapengeweld kan
het rasgevoel niet verstikken. Gelooven
de verstandige menschen in uw land, dat
de tegenwoordige toestand het voorspel is
van een eeuwig geluk voor het Japansche
volk? Ik verlaat Japan met een gevoel
waaraan ik geen uiting kan geven."
DE KULTURKAMPF IN HET
DERDE RIJK.
„Het leven van het Duitsche volk
is en hier moet met nadruk op
gewezen worden alleen aan
een man toevertrouwd, die deze
hoogste verantwoordelijkheid voor
God moet dragen".
Uit Munchen wordt gemeld:
Door de nieuwe beambtenverordenin-
gen, die de beambten verbieden hun kin
deren naar kloosterscholen of inrichtin
gen te sturen, zullen aan deze scholen 60
procent der leerlingen ontnomen worden;
nog 10 procent van de leerlingen zal deze
scholen vaarwel moeten zeggen, omdat
eenzelfde verordening ook voor de mili
tairen geldt.
De groote Evangelische Kerkraad van
Kassei heeft een verklaring afgelegd,
waarin de geloovigen ernstig vermaand
worden om trouw te blijven aan .het Evan
gelie.
De Kerkelijke leiders besloten hun ver
klaring met de woorden: „Wij weten dat
God de ziel van ons volk van ons zal op-
eischen!" Hierop antwoordde de Rijksmi
nister van Kerkelijke Aangelegenheden
in de „Niedersachsischen Tageszeitung"
als volgt: „Het leven van het Duitsche
volk is en hier moet met nadruk op
gewezen worden alleen aan een man
toevertrouwd, die deze hoogste verant
woordelijkheid voor God moet dragen!"
De Oostpruisische boeren en grondbe
zitters hebben zich tot het generaal com
mando van het Oost-Pruisische leger-dis-
trict gewend, om bescherming te vragen
voor het bedreigde christendom.
In dit schrijven wordt o.m. gezegd:
„Het Christendom is juist in de grensge
bieden het sterkste bolwerk tegen het
Bolsjewisme. De gearresteerde superin
tendant Krüger uit Goldav heeft als
Duitsch officier in het leger gestreden
maar de muiters van 1918 kwamen allen
uit de rijen van pr"elnovi??pT>".
