Opnieuw kabinetscrisis in
Frankrijk
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Regeering-Chautemps neemt ontslag
29ste Jaargang
VRIJDAG 14 JANUARI 1938
No. 8929
S)e CcicS^eiieSou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekJ 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post i 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT l
Gewone Adverlentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
Het begrootingsdebat in
de Eerste Kamer
Bij het begrootingsdebat in de Eerste Ka
mer heeft dr. Colijn zich allerverschrik
kelijkst geblameerd. De heele pers had 't
verzwegen alleen in het „Nationale
Dagblad" is het medegedeeld. Nu 't dan
toch gepubliceerd is geworden, achten wij
ons ontslagen van de afspraak, om het
voorgevallene geheim te houden.
Wat is er gebeurd is?
In de vergadering van de Eerste Kamer
van Dinsdag heeft het „Nationale Dag
blad" geconstateerd, dat dr. Colijn „den
marxist Vorrink na diens rede nog eens
hartelijk de hand drukte". Let wel: niet
den sociaal-democraat, den marxist
Vorrink. En Colijn drukte dien marxist
zelfs „hartelijk" de hand. Het „Nationale
Dagblad" concludeert dan ook, dat dit
„pleit tegen Colijn".
Wij zullen over dit gebeuren, „dat zoo
treffend de beginselloosheid" (aldus het
„Nationale Dagblad") typeert, maar zand
gooien geen blauw zand om over de
begrootingsdebatten van de Eerste Kamer
een enkele opmerking te maken.
De begrootingsdebatten, waarmede de-
Eerste Kamer bezig is zich onledig
houdt, zouden we haast zeggen zijn een
doublure, een verdubbeling, een herhaling
van wat de Tweede Kamer ons heeft ge
schonken.
Zóó is de taak van de Eerste Kamer
nooit bedoeld.
Uit het feit, dat de Eerste Kamer een,
door de Tweede Kamer aangenomen, wets
ontwerp niet kan amendeeren, maar het
aleen kan aannemen of verwerpen zonder
meer, is al duidelijk, dat de invloed van
de Eerste Kamer op 's lands wetgeving een
ander-soortige is, dan die der Tweede Ka
mer.
En dat moet ook tot uiting komen bij de
behandeling van de begrooting.
Tot nu toe is daarvan echter niet veel
gebleken. Men hoort opmerkingen, die
wat de eigenlijke inhoud en strekking be
treft ook zijn gemaakt in de Tweede Ka
mer, komend ook van denzelfden politie-
ken kant.
De Eerste Kamer moest eigenlijk het al-
gemeene politieke debat waarvan wij
de waarde niet ontkennen en niet on
derschatten overlaten aan de Tweede
Kamer, en zich beperken tot de eigenlijke
begrooting de begrooting als zoodanig,
die aan haar oordeel wordt onderworpen.
Deze wenschelijkheid spreekt destemeer,
waar in de Eerste Kamer zitting hebben af
gevaardigden van wij meenen 't wel aldus
te mogen uitdrukken hetzelfde postuur,
als in de Tweede Kamer. Niemand zal be
weren, dat de senatoren menschen zijn, die
op meer bijzondere wijze beschikken over
kunde en ervaring, dan de leden van de
Tweede Kamer, aan wier oordeel daarom
een grootere waarde moet worden toege-
ken. In den laatsten tijd worden wat
voorheen niet geschiedde zelfs betrek-
keelijk vele jeugdige politici als lid der
Eerste Kamer gekozen.
De Eerste Kamer graaft daarom haar
eigen graf, als zij niet zorgt, dat zij wat
anders geeft dan een doublure van de
Tweede Kamer. Indien dat wat betreft za
ken, die aan haar oordeel worden onder
worpen, niet kan of door haar niet noo-
dig wordt geoordeeld, dan moet zij de
kunst verstaan, niets óf weinig te zeggen.
Wij hopen, dat bij de verdere begro
tingsbehandeling zal blijken, dat de Eer
ste Kamer deze kunst althans eenigermate
machtig is. Zij zou aldus zeker 's landsbe
lang dienen.
EGYPTISCH MOTORZEILSCHIP
TIJDENS STORM VERGAAN.
BARI, 14 Januari (A. N. P.). Drie
Grieksche matrozen van het Egyptische
motorzeilschip „Merusca" zijn volkomen
uitgeput bij het Grieksche consulaat aan
gekomen.
Zij deelden mede, dat de „Merusca" voor
de zeeëngte van Messina tijdens een hevi-
gen storm schipbreuk heeft geleden.
Van de overige veertien leden der be
manning ontbreekt ieder spoor.
Ligt het Volkstront uit elkaar?
Om de monetaire vriiheid
EEN BEWOGEN NACHTZITTING.
Het kabinet Chautemps heeft zijn ontslag
bij den president der Fransche republiek
ingediend.
De president heeft de kabinetsleden he
denmorgen om kwart over 5 ontvangen en
hun ontslag aanvaard.
Lebrun dankte de ministers voor hun
medewerking en droeg hun op de loopende
zaken te blijven behartigen.
Met het oog op de financieele crisis is
het waarschijnlijk, dat de president der re
publiek zal trachten zoo spoedig mogelijk
een oplossing te vinden cn opnieuw een ra
dicaal-socialist aan het hoofd der regeering
zal plaatsen. Vanmorgen werden de na
men van Herriot, Sarraut en Daladier ge
noemd.
SOCIALISTISCHE MINISTERS WILDEN
NIET LANGER SAMENWERKEN.
Het kabinet-Chautemps is afgetreden,
doordat de socialistische leden der regee
ring besloten hebben niet langer hun me
dewerking te verleenen.
SOCIALE STRIJD DE DIEPSTE
OORZAAK.
De wisselmarkt werd onrustig.
In de Fransche Kamer heeft de voorzit
ter, Herriot, Donderdagavond een rede ge
houden, waarin hij o.a. verklaarde, dat de
vrijheid tegen iedere bedreiging verdedigd
moest worden en hij deed een beroep op
het volk om de democratie te verdedigen
door zijn intellect en zijn werk.
Na Herriot besteeg minister-president
Chautemps het spreekgestoelte, door de
meeste leden toegejuicht.
Chautemps herinnerde eraan, dat in De
cember de financieele toestand op den weg
naar rust was, uitgezonderd enkele inci
denten.
Sedertdien heeft zich iets voorgedaan:
de wisselmarkt is onrustig geworden,
doch niets in den financieelen toestand
rechtvaardigt dit: de begrooting is in
evenwicht en de schatkist is in staat
het hoofd te bieden aan alle driemaan
delij ksche verplichtingen.
In sommige buitenlandsche kringen is
men bezorgd geworden door een bankstaat
van de Fransohe Bank, doch een zeker be
drag was alleen een bewijs van de aflos
sing van een leening. Verder was er een
sociale agitatie, welke systematisch werd
uitgebuit. Men kondigde een' algemeene sta
king aan en de sociale ongeregeldheden
stelden de zenuwen van het land zeer op
de proef. Deze beproevingen zijn thans
evenwel voorbij, dank zij den maatregelen
van de regeering duurde de staking van
de openbare diensten niet voort. De minis
ter-president sprak vervolgens met kracht
tegen, dat hij een dubbele rol zou hebben
gespeeld; hij beschouwt de conflicten van
de arbeiders met een menschelijk oog, doch
hij zal geen opstand van de arbeiders in
overheidsbedrijven tegen den staat toe
staan; zijn arbitrage is ernstig bedoeld. De
CHAUTEMPS
minister-president acht het verder geluk
kig, dat de staking in de Goodrich-fabrie-
ken zonder bloedvergieten is geëindigd.
Ook de zeeheden-staking te Rouaan is ge
lukkig geëindigd.
Doch de terugkeer van dergelijke inci
denten moet voorkomen worden. De mi
nister-president verlangt, dat de Kamer
een arbeidswet aanneemt, welke den so
cialen vrede zal verzekeren. De arbeiders
zullen waarborgen voor den arbeid ont
vangen, doch hiertegenover moeten zij er
kennen wat het parlement voor hen doet,
en afzien van ieder onwettig optreden, hoe
zeer dit ook te verontschuldigen schijnt.
Controle op de wisselmarkt.
Daarop zeide Chautemps, dat gesproken
wordt over een controle op de wisselmarkt.
Hij is van meening, dat de regeering haar
plechtige verzekering moet hernieuwen, dat
geen uitgaven zullen worden gedaan, zon
der dat deze gedekt worden door inkom
sten. Bij den aanval op de franc zou men
zekere dwangmaatregelen kunnen verwach
ten, doch men kent de meening van spre
ker; deze maatregelen zouden niet het ge-
wenschte resultaat hebben.
De wil tot sociale vrede, tot een even
wichtige begrooting en tot financieel beleid
moet een parlementaire garantie hebben.
De minister-president vroeg derhalve aan
alle groepen om te zeggen, of zij het niet
eens zijn met de beginselen, welke hij uit
een heeft gezet en met de formules van
monetaire vrijheid. Aan de leden van de
meerderheid vroeg de minister-president of
zij de politiek van de regeering, zoowel ten
aanzien van binnen- als van buitenland
goedkeurden.
De regeering doet een beroep op allen
en op het plichtsgevoel van het repu-
blikeinsche parlement.
In dit moeilijke uur stelt de regeering
de kwestie van vertrouwen.
De zitting der Kamer werd daarop ver
daagd ten einde de Kamerleden gelegen
heid te geven, zich te ber.aden.
SOCIALISTEN WILLEN DEVIEZEN-
CONTROLE.
In d>- fractievergadering besloten de so
cialisten vóór de motie van vertrouwen te
stemmen, mits daaruit werd weggelaten
een uitspraak over de vrijheid van de wis
selmarkt. Chautemps stelde er echter prijs
op, dat op dit punt klaarheid zou komen
en een uitspraak gedaan werd.
De communisten verklaarden daarop,
dat zij vóór de motie zouden stemmen, ten
einde het Volksfront niet te verbreken.
De motie werd vervolgens aldus samen
gevat:
„De Kamer, getrouw aan de beginselen
van financieele, monetaire en sociale poli
tiek, die zij heeft bepleit in haar vroege
re uitspraken, geeft uiting aan haar ver
trouwen in de regeering, voor een finan
cieel herstel in monetaire vrijheid en de
handhaving van den arbeid voor de repu-
blikeinsche orde".
Op dat oogenblik vroegen de socialisten
schorsing der vergadering. Het was toen
3.35 uur. Chautemps verklaarde, dat de
communisten volledige vrijheid hadden
voor de stemming over de motie, hetgeen
in de rijen der socialisten een zekere ver
warring stichtte. Onder die omstandighe
den werd door socialisten en communisten
schorsing der vergadering gevraagd.
De socialistische minister hadden het
voornemen, hun verdere medewerking
aan het ministerie te ontzeggen, indien
zij niet van Chautemps een geruststel
lende verzekering verkregen betref
fende zijn wensch, een beroep te doen
op de meerderheid van het Volksfront.
Door deze socialistische beslissing
was het kabinet in feite demissionair
geworden.
Te 4.45 uur werd de vergadering hervat,
doch dë regeeringsbanken bleven leeg. Her
riot deelde mede, dat Chautemps hem had
doen weten, dat' hij geen belang stelde
in het debat. Herriot verklaarde vervol
gens, dat de zitting was opgeheven. De
communisten verlieten de zaal met den
kreet: „Volksfront", hetgeen door de rech
terzijde werd beantwoord met: „Naar Mos
kou".
HET BESLUIT DER SOCIALISTEN.
In haar laatste bijeenkomst had de so
cialistische fractie een motie geredigeerd,
waarin de redenen voor het uittreden der
socialistische regeeringsleden als volgt werd
uiteengezet: „De fractie, die eens te meer
haar trouw aan het Volksfront heeft be
vestigd en die verklaard heeft, altijd be
reid te zijn, met kracht een regeering te
steunen, die vast besloten is een politiek
te voeren, welke op de basis van het alge
meen kiesrecht berust, vooral in de huidi
ge omstandigheden, waarin de verdediging
van de republiek en de organisatie van den
vrede noodig zijn, constateert met leed
wezen, dat de communistische partij in
haar laatste zitting uiting heeft gegeven
aan haar voornemen zich niet bij de meer
derheid te voegen en dat de minister-pre-
en dat de minister-president deze partij
sident deze partij haar vrijheid heeft terug
gegeven, waardoor hij een andere richting
aan de politiek der regeering gaf.
In deze omstandigheden kan de regee
ring niet langer een beroep op het Volks
front doen. De fractie besluit derhalve, dat
de socialistische leden der regeering niet
langer hun medewerking kunnen ver
leden.
Te 5.05 uur vertrokken de leden der de
missionaire regeering naar het Elysée;
waar zij hun ontslag aanboden.
Een half uur later verlieten zij dit huis
met uitzondering van Chautemps, die met
president Lebrun een onderhoud had, dat
te zes uur nog voortduurde. Toen Chau-
tmps te 6.15 uur het Elysée verliet, ver
klaarde hij, dat de president hem gevraagd
had, een relaas van de gebeurtenissen te
doen. Hy wenscht aldus Chautemps
dat zoo snel mogelijk een regeling wordt
getroffen in een sfeer van kalmte en een
dracht, die noodig is voor de veiligheid
van de munt en de buitenlandsche veilig
heid van Frankrijk. Lebrun zou te tien uur
zijn onderhandelingen beginnen, door be
sprekingen met Jeanneney, den voorzitter,
van den Senaat, en met Herriot, den voor
zitter der Kamer, te hebben.
WISSELHANDEL GESTAAKT
De bank van Frankrijk heeft den banken
verzocht, den wisselhandel voor het oogen
blik te staken.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Hoe voos de basis van het Volksfront
voor de Fransche regeering is, is vannacht
opnieuw gebleken. De regeering Blum is
er doorheen gezakt, de regeering-Chau-
temps thans eveneens. Vannacht is ha een
bewogen zitting der Fransche Kamer het
Fransche kabinet afgetreden, omdat de
socialistische ministers hun medewerking
opzegden.
Door de sociale onrust, welke de laatste
weken weer zoo fel tot uiting was geko
men, was de franc onrustig geworden. De
socialisten wilden een deviezen-controle,
waartegen Chautemps zich verzette. Ten
einde hieromtrent tot klaarheid te ko
men, verlangde Chautemps een motie van
vertrouwen, waarin duidelijk tot uitdruk
king zou komen, dat de Kamer monetaire
vrijheid wilde en geen controle-Chautemps
Hij zeide nog eens duidelijk, hoe on
houdbaar voor een regeering de toestand
is, als zij wel bij de stemmingen den steun
van zekere partijen krijgt, maar niettemin
door deze voortdurend gecritiseerd wordt
en vroeg daarom een duidelijke besliste
uitspraak, waaraan men zich dan ook ver
der houden moet.
Bij monde van Ramette leverde de com
munistische partij, toen zij haar stem ging
motiveeren, ernstige critiek op de alge
meene politiek der regeering en gaf zij
zelfs te verstaan, dat zij, hoewel ze niet
tegen de regeering zou stemmen, zich wel
licht van stemming zou onthouden.
Chautemps verhief onmiddellijk en niet
zonder heftigheid zijn stem tegen de com
munistische verklaringen en eindigde met
de woorden: „Ramette vraagt vrijheid
van handelen voor zijn partij. Wat mij be
treft: "ik geef hem die vrijheid."
Daarmede was de samenwerking in het
Volksfront verbroken en zeiden de socia
listische ministers hun medewerking op.
Zonder dat er over de motie van vertrou
wen gestemd was, nam de regeering haar
ontslag.
De Parijsche kranten konden eerst in
haar laatste edities melding maken van
het aftreden der regeering, zoodat de com
mentaren nog slechts betrekking hebben
op de gebeurtenissen van gisteren. Niette-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Kabinetscrisis in Frankrijk. De regee-
ring-Chautemps afgetreden. (1ste blad).
Geruchten, dat Hitier ook een bezoek
aan het Vaticaan zou brengen. (2de blad).
De „Csar" beschuldigd van verschillen
de moorden. (2de blad).
Een felle rede van den oud-ambassadeur
van de V. S. te Berlijn over de toestanden
in Duitschland. (2de blad).
De ontploffing te Maderid zou 700
slachtoffers hebben veroorzaakt. (2de
blad).
Binnenland
De Minister van Financiën heeft beslO'
ten tot conversie van alle 4 pet. Staatslee-
ningen. Uitgifte van een 38-jarige leening,
groot ongeveer 1700 millioen a 99^ pet.
Rente 3 pet. gedurende de eerste tien ja
ren, daarna 3y3 pet. (2de blad).
De algemeene beschouwingen over de
Rijksbegrooting in de Eerste Kamer. (2de
blad).
Bijzonderheden uit het voorontwerp van
wet inzake de verzekering tegen geldelijke
gevolgen van werkloosheid. De samen
stelling van de commissie inzake steunver-
leening. (2de blad).
De leider der N. S. B. staat te Amster
dam terecht naar aanleiding van het inci
dent op het Blauwe Zand. Het O. M.
vraagt ontslag van rechtsvervolging. Te
gen den stoker M., die terecht heeft ge
staan wegens mishandeling van ir. Mus-
sert, is 15 boete geëischt. (2de blad).
ZWARE BRAND IN DE
HOBBEMASTRAAT TE DEN HAAG.
Hedenochtend omstreeks kwart over acht
brak brand uit in het perceel Hobbema-
straat 85 te Den Haag, waarin is gevestigd
een kapperszaak van den heer J. H. WijL
De brand is ontstaan, doordat de heer
Wijl, die een brandende patroleumkachel
wilde verplaatsen, struikelde en kwam te
vallen, waarop het totstel uit elkaar plof
te. Een groote glas-in-lood ruit boven de
deur sprong en een van de zes cabines, die
in de zaak staan opgesteld, vatte vlam. In
een oogenblik tijds stond de geheele win
kel in lichterlaaie.
De motorspuit uit de van der Vennestraat
was spoedig ter plaatse, de spuit van het
bureau Rijswijkscheweg, die eveneens was
uitgerukt, behoefde geen dienst te doen.
De brandweer bestreed het vuur met 2
stralen, en hoewel de brand spoedig was
gebluscht, 'kon toch niet worden voorko
men, dat de zaak geheel uitbrandde.
De bewoners, die naar buiten waren ge
vlucht, bekwamen geen letsel. Verzekering
dekt de schade.
min blijkt er reeds een gevoel van onze
kerheid uit.
De „Matin" schrijft: „Het is van belang
te weten of Frankrijk in staat is zich te
herstellen en allen oproerkraaiers het
zwijgen op te leggen. Dat is toch de" wensch
van de overgroote meerderheid der bur
gers, die genoeg hebben van politieken
strijd en concurrentie der partijen, welke
worden tot een misdaad tegen het vader
land, op een oogenblik waarop gevaren
van allerlei aard het bedreigen."
De „Figaro" schrijft: „De kwaal, waar
aan wij lijden, is niet van financieelen,
economischen of zelfs socialen aard, zij is
alleen en uitsluitend van politiek karak
ter."
In de „Excelsior" leest men: „Op ze
kere oogenblikken kan regeeren matigen
of schipperen zijn. Op andere oogenblik
ken is het een vast besluit nemen en zijn
weg gaan zonder naar links of rechts te
zien. Op zoo'n moment zijn wij nu."
Het wordt hoog tijd, dat er in Frankrijk
een krachtige regeering komt, welke een
eind weet te maken aan het funeste drij
ven der roode vakvereenigingen, dat den
financieelen toestand van Frannkrijk ho
peloos in de war stuurt.
