STADS NIEUWS DE SANEERING DER BINNENSTAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Armelijke steegjes, poorten en sïop- jes maakten plaats voor moderne straten met frissche woningen 29ste Jaargang VRIJDAG 7 JANUARI 1938 No. 8923 Ste Qeidó<iïi<i(2ou/tmiï DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent oer weekt 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post 1 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 I' GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone AdvertenDên 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 V Godsdienstig leven Een mooi woord trof ons in een artikel van pater de Visser S.C.J., naar aanlei ding van Anton van Duinkerken's „Ver scheurde Christenheid", in „Bouwen": Onjuist is het, alle stilte doodsheid of liefdeloosheid te noemen, en onbil lijk voor duizenden vaders en moe ders, jongeren en eenvoudige lieden, kloosterlingen en missionarissen, die nóóit een essay schrijven of in tijd schriften tegen iets protesteeren, maar die eenvoudig en bijna woordeloos hun „leven geven voor hun vrienden". Dit is de kern der liefde. Dit is waarach tigheid. Mij dunkt, dat wij over deze diepten van verzwegen offerkracht niet mogen héén zien, wanneer wij een oordeel vellen over het hedendaagsch godsdienstig leven. Dit is een mooi woord. Inderdaad als wij een oordeel vellen over het hedendaagsch godsdienstig leven, dan mogen wij niet héén zien over het feit, b.v., dat duizenden en duizenden, die ar moe lijden, die geteisterd worden door de werkloosheid van onzen tijd, waarlijk godsdienstig leven.. Als wij, oordeelend over het hedendaagsch godsdienstig leven, constateeren b.v. een tekort aan moderne katholieke films of tooneelstukken, dan mo- gij wij over het feit, als het hier bedoelde, niet héén zien, en moeten wij ook con stateeren, dat het hedendaagsch godsdien stig leven bij duizenden en duizenden zoo diep is, dat zij, ondanks de zoo groote verwarring op geestelijk terrein, overal rondom hen, in den godsdienst vinden een hechten steun en een bron van levenwek kende troost, van bezielende kracht. Over het hedendaagsche godsdienstige leven kan terecht geklaagd en ge treurd worden. Maar er is óók zooveel moois, dat ons kan verblijden en ontroeren. Er zijn óók misschien mógen wij zeg gen: vooral in onze dagen zoovele zie len, die in en door de beleving van den godsdienst zoo schoon zijn, zoo edel.., Wie een open oog en ontvankelijk hart heeft voor déze schoonheid kan ze zien in alle maatschappelijke kringen, en niet het minst in de lagere.... Mochten wij die schoonheid overal zien, waar zij werkelijk is.... DE WERELD IN VOGELVLUCHT WAT EENS BOUWELOUWEN- STEEG WAS... In Frankrijk is het weer een chaos van je welste. Men staakt er maar raak en de arbeidsconflicten hebben een hoogte be reikt „zooals sinds lang niet meer bekend is", zegt de Fransche minister-president Chautemps. Wij weten niet, wat ze in Frankrijk „lang" noemen, want verleden jaar, toen Blum nog aan het bewind was, was het even erg, misschien nog wel erger. „De toestand, welke hierdoor is gescha pen, is gevaarlijk voor de welvaart en de veiligheid van Frankrijk. Dit mag niei voortduren, de regeering kan dit niet toestaan", verklaart Chautemps verder. Hij heeft gelijk, wanneer hij dit een ge vaarlijken toestand noemt, maar wat deze zwakke regeering zal moeten doen, is ons niet duidelijk. Blum liep verleden jaar geheel voor het karretje van het Volksfront en de roode vakvereenigingsleiders zaten op den bok. Chautemps heeft zich wat losser gemaakt van het Volksfront, maar zoo sterk, dat hij de volksmenners de baas is, is hij niet. De regeering wil de vertegenwoordigers van de werkgevers en werknemers nu bij elkaar laten komen en nieuwe overeen komsten doen opstellen, welke zij dan cok moeten beloven te zullen nakomen. De regeering zal aan de op deze wijze tot stand gekomen code van socialen- vre de de sanctie van de wet geven door het aan het parlement voor te leggen. Laten we er het beste van hopen. Hoe het met Teruel nu gesteld is, weten we nog altijd niet precies. Beide partijen nemen het in het vuur der gevechten niet zoo nauw met de waarheid. Een staaltje daarvan geeft een Londensch dagblad, dat al de „successen" der regeeringstroepen eens heeft opgeteld en daarbij tot het vol gende verrassende resultaat is gekomen: Er werd ongeveer driemaal zooveel land veroverd als geheel Spanje groot is. Er werden 500.000 Spaansche Nationalisten gedood of gewond, terwijl 345.000 Nationa listen gevangen werden genomen. 415.000 Toen de plannen, de zoo noodzakelijke, ja broodnoodige plannen tot saneering der binnenstad, het gedeelte Bouwelou- wensteeg cn Paradijssteeg tusschen v. d. Werffstraat en Oude Vest, aanhangig werden gemaakt, zal niemand hebben kunnen denken hoe dit complex van oude krotten en armelijke behuizingen nog eens zou veranderen in een fatsoenlijke woonwijk met schoone, breede straten en nette, frissche arbeiderswoningen. Die woningen zijn sedert eenigen tijd gereed en in de laatste weken successie velijk in gebruik genomen. Waar nog betrekkelijk kort geleden een armoedige wijk lag met erbarmelijke en ergerlijke woningtoestanden vindt men thans een complex woningen zooals de moderne woningbouw bijna uitsluitend in de buitenwijken der steden kent. Het is bijna onmogelijk te gelooven, dat destijds bij de plannen tot saneering er zich nog stemmen tegen hebben kunnen verheffen. Wie den ouden toestand heeft gekend en sindsdien niet ter plaatse is geweest zal zich in een geheel nieuwe omgeving wanen. Onteigend moesten worden 165 percee- len, waarvan 87 woningen; de overige 78 perceelen bedroegen in hoofdzaak werk en bergplaatsen, eenige stukjes grond en eenige onbewoonde, reeds eerder onbe woonbaar verklaarde woningen. Van de 87 bewoonde huizen werden er 45 onbewoonbaar verklaard. Toen de plannen tot saneering eenmaal aanhangig waren, gemaakt had het proces êen vrij kort verloop. Nadat de gemeente raad het besluit tot saneering en dien- j tengevolge tot onteigening had genomen, j volgde spoedig goedkeuring van het be- I sluit door Ged. Staten, j De onteigeningsprocedure nam niet te langen tijd in beslag en spoedig was de laatste bewoner verdwenen en het laat ste pand in handen der gemeente. Alles werd daarna door de gemeente gesloopt en het geheele terrein werd ge ëgaliseerd om het bouwrijp te maken. Thans zijn in de plaats van de oude krotten verrezen 101 woningen, n.l. 29 ééngezinswoningen, 32 beneden- en 40 bovenwoningen. De breedte der beide stegen bedroeg ongeveer 3y2 M., die der nieuwe straten varieert van 8 tot 10 M. De wederopbouw in deze veel betere gedaante van wat eens slechts tot Lei den's hoon kon strekken is met behulp van Gemeente en Rijk bewerkstelligd door „De Vereeniging tot Bevordering van den Bduw van Werkmanswoningen te Leiden" volgens plannen van den heer B. Buur man. haar architect; het werk is uitge voerd door den heer U. H. Brink te Leeuwar.-'en. die vo-.u dezelfde Vereeni ging ook reeds achter den Haagweg een aantal woningen bouwde. De bezwaren, verbonden aan den her bouw van het gesloopte, waren bijzonder groot. Men kon hier niet, als aan den buitenkant der stad, de armen vrij uit slaan en z;ch zijn eigen grenzen stellen doch moest het nieuwe gedeelte inlas- schen in een reeds bestaand grillig ge vormd en scheefloopend geheel, waar door men aan bepaalde lijnen gebonden was. Eensdeels moesten zooveel mogelijk de door de slooping vrijgekomen belen- I dingen aan het oog worden onttrokken, j anderdeels moesten de nieuwe huizen er i zoo ver van verwijderd blijven dat alle I 101 nieuwe behuizingen, stuk voor stuk Geweren en 775.000 mitrailleurs werden buitgemaakt. Meer dan 56.000 Nationalis tische vliegtuigen werden omlaag gescho ten. Bovendien is sinds April Huesca 26 maal, Toledo 11 maal en Oviedo 22 maal heroverd. en overal in de voorruimte voldoende licht en lucht konden ontvangen. Oude aangrenzende perceelen die als het ware tegen elkaar in de afgebroken panden leunden en daardoor overeind bleven, moesten blijven staan doch de tot dusver genoten steun missen. De nieuwe huizen bleken te zullen verrijzen op hoogst on- gunstigen bodem en moesten zeer diep worden gefundeerd. Kortom er deden zich aanmerkelijke moeilijkheden voor van technischen, hygiënischen en aesthe- tischen aard, die soms te onoplosbaar leken, waar de voor de hand liggende op lossingen met elkaar strijdig waren. Dank zij de vindingrijkheid van den bouw meester, den heer Buurman, wien dit werk tot groote eer strekt, is men dit ech ter alles gelukkig te boven gekomen. Op een enkel punt heeft zelfs de nieuwe buurt mede gestrekt tot verfraaiing en verbetering van de omgeving; het oude, vroeger volkomen voor het oog verbor gen en deels donkere Joost Fransen van der Lindenhof is op de meest natuurlijke wijze in het plan opgenomen, heeft aan licht gewonnen, is opengewerkt en levert thans een uiterst schilderachtig beeld op. Het nieuwe plan omvat 29 vrije huizen met 4 slaapvertrekken, 16 benedenwonin gen met 1 of 2 slaapvertrekken, 16 bene denwoningen met 3 en 40 bovenwoningen met 5, een .enkele zelfs met 7 slaapver trekken. De huren wisselen van 3.70 tot 5.per week niet een gemiddelde van 4.60. De bouwsom bedroeg 210.000. De nagedachtenis van prof. Greven en prof. Drucker geëerd. De gemeente heeft de sympathieke ge dachte gehad de beide nieuwe straten te noemen „Grevenstraat" en „Drucker- straat'' naar de twee mannen, die zulk belangrijk werk hebben verricht voor de verbetering van de Leidsche woningtoe standen: prof. mr. Hendrik Barend Gre ven (21 December 18503 December 1933) en prof. mr. Hendrik Lodewijk Drucker (11 Augustus 18576 Septem ber 1917). De eerste, hoogleeraar in de staathuishoudkunde alhier en bekend door verschillende economische studie's, is voor onze stad een woninghervormer ge weest van zeer bijzondere beteekenis. Hij behoorde in 1891 tot hen, die hun schou ders zetten onder de plannen van „Eigen Haard" en hij was een der mede-oprich ters en de eerste voorzitter der bovenge noemde „Vereeniging tot Bevordering van den Bouw van Werkmanswoningen te Leiden", welk presidentschap hij is blijven waarnemen tot 1920. Wat deze stille en weinig naar buiten tredende man in deze hoedanigheid on der vooral in den beginne uiterst moei lijke omstandigheden voor Leiden en zijn arbeidersbevolking heeft gedaan, laat zich in weinig regelen niet beschrijven. Naast de stichting van „Eigen Haarden haar woningen aan de Gerrit Doustraat moge nog in het bijzonder worden herin nerd aan de moeizaam tot stand gekomen saneering van „een der ellendigste stads kwartieren" het complex van sloppen en poorten tusschen Zijdgracht en Geere- gracht. Greven's werk op dit gebied is verder gelukkig op voor ieder gemakkelijk toe gankelijke wijze beschreven en geboek staafd door mr. C. W. v. d. Pot in zijn bij drage, getiteld „een zilveren jubileum'' voor een bundel „sociaal-economische op stellen", prof. Greven in 1916 bij zijn af treden als hoogleeraar aangeboden, waar in men kan lezen hoe o.m. de thans tot stand gekomen saneering reeds tijdens Greven's bewind over de vereeniging zijn aandacht had. Wie deze bijdrage leest, komt van zelf ook den naam Drucker tegen, Greven's ambtgenoot, zijn vriend en zijn trouwe hulp bij het vinden van oplossingen voor allerhande moeilijkheden van rechtskun digen, geldelijken men herinnere zich hoe de vereeniging reeds haar werk be gon voor de totstandkoming der woning wet en leze er verder van der Pot's ver handeling maar eens op na en van an deren aard waarop Greven bij zijn mooie werk stiet, moeilijkheden, die niet zelden geduchte persoonlijke, stoffelijke offers vergden boven die, welke belangloos ge bracht werden in den vorm van noesten arbeid. Het is wel met recht, dat de gemeente besloot de herinnering aan deze beide wakkere burgers te doen voortleven door twee straten naar hen te noemen; en wel juist twee straten in een plan, gebouwd op een terrein, waar zich de zegenrijke resultaten van hun edel initiatief en hun stoere voortvarendheid, blijk gevende van hun warme belangstelling voor de volkshuisvesting, op voor ieder met de oogen waarneembare wijze demonstree- rer.. Naast Greven en Drucker heeft Leiden kort voor en in de eerste jaren na 1900 nog een sociaal werker van den eersten rang gehad, die dikwijls met hen als der de in den bond is opgetreden waar het ging om de yerheffing in stoffelijken en geestelijken welstand hunner medebur gers en met wien zij o.a. het Leidsche Volkshuis aan den Apothekersdijk heb- Dit nummer beslaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Britsch-Japanse he wrijving wegens den toestand in China. (3de blad). Het overlijden van Julins Bannat. (3de blad). De sociale chaos in Frankrijk (3de blad). Binnenland In de Hoogeveensche Vaart kwamen twee personen bij een auto-ongeluk om het leven. (4de blad). Internationale bende opgespoord, die valsche Philipsdividendbewijzen verkocht. <.4de blad). ben gesticht: prof. mr. Willem van der Vlugt, hoogleeraar in de rechtsencyclo- paedie en de wijsbegeerte des rechts al hier (12 Maart 18535 November 1928). Zou het geen aanbeveling verdienen de verbinding tusschen de Greven- en de Druckerstraat naar hem te noemen? Deze straat heet thans de Mariëndorpstraat. Op de hierbij afgedrukte foto's ziet men duidelijk het verschil van vroeger en nu. Ter eene zijde een armoedig krot, zooals er- talrijke aaneengerijd stonden, ten an dere zijde een van de nieuwe straten met comfortabel ingerichte arbeiderswonin gen. BIJ DE OPENING VAN HET NIEUWE GYMNASIUM. De leerlingen van het gymnasium zullen morgenochtend om half tien nog eenmaal in het gebouw aan de Douzastraat bijeen komen om daar afscheid te nemen van hun oude schoolgebouw. Zij vertrekken daarna om ongeveer tien uur, voorafgegaan door muziek, in optocht naar het nieuwe gebouw aan de Fruin- laan waar de openingsplechtigheid zal plaats vinden. Hierbij zal de Minister van Gnderwijs, Kunsten en Wetenschappen vertegenwoordigd zijn door dr. E. H. Ren- kema, inspecteur der gymnasia. Morgenmiddag van 3.30 tot 4.30 uur re- cipieeren curatoren en rector van het Gym nasium, in het nieuwe gebouw, waarbij ge legenheid is het gebouw te bezichtigen. VER. KATHOLIEK LEIDEN. Sociale Zondagmorgen. Men schrijft ons: Van Mgr H. J. M. Taskin, President van het Groot Seminarie te Warmond, mocht het bestuur bericht ontvangen, dat Mgr op den Socialen Zondagmorgen aanwezig hoopt te zijn. Door dit hooge bezoek en de spontane deelname van bestuursleden «370 aanwezigen) zal deze morgen de voor- afgaanden zeker overtreffen. Verzoeke allen tijdig ni de H. Mis aan wezig te zijn. 4 Toegangskaarten medebrengen. VOLKSBONDSNIEUWS. Evenals vorige jaren wordt voor de kin deren der leden van den R.-K. Volksbond weer een feestje gegeven en wel op Woens dag a.s. te 4.30 u u r en zoo noodig op Don derdag te 5 u u r. De toegang is alleen voor schoolgaande kinderen, terwijl ouders of geleiders niet toegelaten worden. Toegangskaarten zijn verkrijgbaar Maan dag as. des avonds van 8 tot 9 uur in het Bondsgebouw. 124 JARIG BESTAAN 4e REG. INFANTERIE. Op Maandag 10 Januari zal het 124-ja- rig bestaan van het 4e Regiment Infanterie worden herdacht; onder andere wordt door dit korps een militaire marsch door de stad gehouden waarbij wordt ingedeeld de Ko ninklijke Militaire Kapel. WILLEM HANNAART. t In den ouderdom van 77 jaar is hier ter stede overleden de heer Willem Han- naart, oud-eerste bediende van het Col legium van het Leidsch Studenten Corps. Gedurende meer dan 45 jaar heeft de thans overledene de studenten en het corps gediend en in 1930 nam hij afscheid van dezen werkkring. De teraardebestelling zal morgenoch tend te half twaalf op Rhjjnhof plaats vinden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1