HET DAMSPEL
Germaansche
Kerstgebruiken
a
HEI BETOOVERDE BOSCH
VRIJDAG 24 DECEMBER 1937
DF. I.F.'DSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 11
Damredacteur: W. J. v. d. Voort.
Rustoordstraat 3, Nieuw-Venndp
Alle correspondentie, deze rubriek be
treffende, gelieve men te zenden aan bo
vengenoemd adres. Zij, die antwoord men-
schen, gelieven postzegel bij te voegen.
Problematiek.
Hieronder geven wij ter oplossing een
compositie v>an den 18-jarigen H. Laros.
In dit vraagstuk is een mooi motief op
byzonder geniale wijze verwekt.
Probleem no. 474.
Auteur: H. Laros, IJmuiden.
Stand in cijfers:
Zwart 13 schijven op: 8/12, 16, 18/20, 22,
25, 36 en 45.
Wit 13 schijven op: 21, 27, 31, 33/35, 38,
43, 44, 46/48 en 50.
Wit speelt en wint
Voorts geven wij ter oplossing een fraaie
compositie van onzen Noordelijken compo
nist W. B. Mansma.
Probleem no. 475.
Auter: W. B. Mansma, Groningen.
Stand in cyfers:
Zwart 7 schijven op: 7, 8, 18, 19, 25, 26
en 31 er> een dam op 15.
Wit 10 schijven op: 16, 28, 30, 34, 35, 37,
39. 44, 46 en 49.
Wit speelt en wint.
Oplossingen der beide vraagstukken wor
den gaarne ingewacht tot Dinsdag 4 Ja
nuari a.s, bij den redacteur dezer rubriek.
Oplossingen pr. no. 466467.
No. 466 J Visser Jr.
Zwart 6, 11, 18, 22, 23, 28, 30, 32, 34, 35,
dam op 27.
Wit 14, 19, 24, 26, 33, 39, 43, 45, 48, 50,
dam op 17.
Indien zwart 3237 speelt, wint wit
door: 17—3, 19—13, 3—25, 25x33, 45—40 en
2621.
No. 467 (Redacteur).
Zwart 17/21, 23, 24, 27, 29, dammen op
15, 46. z
Wit 30, 32, 33, 35/37, 39, 40, 42, 43, dam
op 38.
•Vit wint'door: 36—31, 40—34, 35x44, 32
—27, 33—28, 38x25, 44—40, 43—38 en 25
x43
Eeiden vraagstukken werden correct op
gelost door W.'tv. d. Meer, Oegstgeest.
Kerst-programma.
Nu de feestdagen voor de deur staan,
brengen we een extra vraagstuk. Aan dit
vraagstuk is bovendien nog iets bijzonders
veroonden. De compositie is geboren uit
een w-daenschp. De samensteller (deze
we isch'e onbekend te blijven), durfde aan
te gaar. dat men de afwikkeling van dit
vraagstuk niet binnen 2 uren zou vinden.
En voll-ö gheidshalve deelen wij nog mede,
dut dit tot nog toe niet gelukt is. Wel is
men er in geslaagd de afwikkeling te vin
den, maar na 2 uur en zelfs waren er, die
ruim 10 uur hadden gezwoegd en ook....
die 't maar opgaven. We behoeven dus niet
extra aan te dikken, dat het vraagstuk
buitengewoon moeilijk is. Thans zien wij
met spanning uit naar de resultaten onzer
lezfs, want wij zijn wel benieuwd wie of
dit vraagstuk zal weten te ontsluieren.
Kerstprobleem no. 476.
Auteur: N. N.
S»and in cijfers:
Zwart: 2, 6/10, 12, 13, 15, 19, 22, 23, 25,
36 en 37.
Wi 17, 28, 30, 32/35, 39, 41, 43, 44 en
46/49.
Wit seeelt en wint.
Wie ziet kans, dit vraagstuk, volledig
uitgewerkt, aan te toonen?
Oploss gen zien wij gaarne tegemoet tot
en met 7 Januari a.s
Kijkjes in de damwereld.
Ditmaal brengen wij eens een buiten
gewoon interessante stelling, zooals die, en
kele jaren geleden, in een der wedstrijden
van den N. D. B. voorkwam. Dit fragment
uit de gespeelde partij, geef eenigszins een
beeld, hoe met vol beleid men eiken zet,
die men wenscht te spelen, moet overwe
gen. Elke zet heeft tenslotte zijn voetan
gels en klemmen en dit komt zoo prachtig
uil In den nu volgenden stand:
Zwart 2, 3, 5, 6, 8, 9, 11, 13/15, 19, 20, 24,
29 en 34.
Wit 22, 26, 28, 32, 35, 36, 38, 40/45, 48
en 49.
De partij werd a.v, afgewerkt:
1 .11—16
2. 42—37
Deze zet is goed. Zwart kan nu niet 2
7 spelen, want dan antwoordt wit met den
damslag 2621, 2823 en 32x1!!
2. 5—10
De beste; 2—7 kan niet, zie hiervoor; 8—
12 geeft wit en zeer sterken aanval op
zwarts rechtervleugel door 2217.
3. 37—31?
Hier faalt wit's doorzicht. Aangewezen
was hier 3227. Een zet bij uitnemend
heid; immers welk antwoord zwart ook
zou geven, Steeds zou wit een stuk ge
wonnen hebben door 3833, 40x29, 43x
32 enz.
3. 2—7
4 41—37 7—11
5. 31—27 8—12
6. 37—31 3—8
7. 44—39
Waarom niet 38—33 enz.? Oogenschijn-
lijk een schijfwinst, maar inderdaad niet..
De afwikkaeling zou dan a.v. zijn:
Wit 38—33, (29x38), 40x29 (24x33), 28x
39. Nu is schijf 38 in gevaar, maar sterk
voor zwart is nu 1217! Wit kan niet slui
ten door 3228, want dan volgt: zwart
20—25, wit 43x32 (19x32), 28x19) (17x37),
31x42 en zwart 14x23 met gelijk materiaal
en gelijke stelling.
7. 20—25
8. 39x30 25x34
9. 38—33 29x38
10. 40x20 15x24
li; 45—40
Om schijf 38 te winnen, zou wit hier 43
39 dienen te spelen, maar zwart belet dit
op schrandere wijze door 11—17. Zou wit
32x43 slaan, dan antwoordt zwart 17—21,
wit 26x17, zwart 12x23 en heeft dan zelf
een schijf gewonnen.
11. 12—17
Stand na 11: 1217.
Zwart 6. 8/11, 13, 14, 16, 17, 19, 24, 38.
Wit 22, 26/28, 31, 32, 35, 36, 40, 43, 48 49.
Zooals uit den stand kan worden afge
leid kan wit door 4339 nog steeds niet
een schijf winnen omdat zwart dan volgt
met 17—21!
Wit mag dan niet slaan 32x43, want dan
wint zwart een schijf door 21x23; wit
slaat dus 26x17. (13x18) 22x15 (11x44), 32
x43), zwart 44x50!
In dezen stand ligt echter nog meer ver
borgen. Wit zou thans een damslag kunnen
uitvoeren door: 2218, (13x33), 27x21) (38
x28a), wit 21x3.
Zwart speelt nu echter 1015, hetgeen
tot gevolg heeft: wit 22x11 (6x17), 3x
21 (16x27). De beste voortzetting voor wit
is nu: 43—38 (33x42), 48x37 en sch-f 27
wordt bedreigd. Om dit gevaar te keeren,
speelt zwart 19—23 en op wit 37—31 (14
—20), 31x22 (23—28), 22x33, zwart 24—30
en 20x38!
a. Zwart slaat by dezen zet natuurlijk
niet 26x27, want dan is hy verloren door
wit 32x3.
LEIDSCHE DISTRICT DAMBOND.
Gisteren speelde het eerste tiental van
Stultus Ponens een competitiewedstrijd te
gen L. D. C. II en verloor met 164. De ge
specificeerde stand luidt:
S. P.—L. D. C.
W. VerdegaalF. Laterveer 02
G. RademakerD. Laterveer 02
M. RademakerW. Leeflang 02
L de Groot—W. Nijehuis 0—2
J. Koot res.F. Feitsma res. 02
P VerdegaalJ. Dreef 02
C. VerdegaalF. Franken 20
W. RademakerJ. Boter 02
A. v. Diemen—E. Wassenar 20
J. vx. DiemenL. Nachtegeller 02
4—16
Leiderdorpsche Damclub.
Gisterenavond speelde het le tiental
van L.D.C. tegen D.C.L. II (Leiden).
L.D.C. I slaagde erin haar overwinnin
genreeks voort te zetten, door ook D.C.L.
aan haar zegekar te binden.
De voorloopige uitslag is 115, de eind
uitslag zal vermoedelijk worden 137 in
het voordeel van L.D.C.
L.D.C.. is nog steeds ongeslagen en er
bestaat zeer veel kans. dat zij op de eer
ste plaats van haar afdeeling zal eindi
gen De gedetailleerde uitslag van de
wedstrijd is:
L. D C. I—D. C. L. H
C. MeinemaF. Zijlstra 20
J. B. v. Vüjngaarden—W. v. d. Blom 0—2
N. HoogervorstF. Fjranken (res.) 11
A. BregmanA. Pronk 20
H. v. d. VegtA. Buurman 20
J. van SandijkI. Laterveer 20
R. MarbusJ. Boter (res.) 02
G. W. de RooyN. Wassenaar 20
J. SmitJ. de Vink afgebr.
W. van HeusdenP. J. Lemair afgebr.
Woensdag 29 December a.s. spelen bei
de tientallen een uitwedstrijd en zal er
derhalve geen clubavond zijn.
Evenals andere jaren, worden er door
L.D.O. wederom wedstrijden gehouden
om het kampioenschap van Leiderdorp,
waarvoor een wisselbeker beschikbaar is
g°sfela. Voorts worden er in nog 2 gree-
pen gespeeld (voor elke groep is een me-
daiile b» schikbaar).
Groep III is een speciale groep voor
jongeren en beginners. Aanmelding in het
clublokaa1 en bij: A. Kruidenier, Hoofd- I
straat 59c; N. Hoogervorst, v. d. Doesstr.
25, C. de Koning, Hoofdstraat 35.
SCHAKEN
SCHAAKBOND VOOR LEIDEN EN
OMSTREKEN.
De competitie 3e klasse A.
Max Euwe I te Woerden en D. Noteboom
II te Noordwijk spelen voorloopig gelijk
(4xx4xx) in een wedstrijd, gisteravond in
hotel Ruys te Woerden gespeeld. De uitslag
was als volgt:
C. v. Muiswinkel Jr. (W.)G. Vink (N.)
xx
M. NapJ. Scheepmaker 01
D. v MourikG. v. d. Wiel 01
C. BrenuesseA. v. d. Wiel 1/21/2
F v. EeP. Lindhout 10
C. GuldemondM. Hoek 10
A. D. BruinW. v. Rooyen 1/21/2
J BreunesseA. Turk xx
W. F OldertJ. Spreeuw 01
L.L. HagoortC. Leenheer 10
Totaal 4xx4xx
Vermoedelijke einduitslag een gelijk spel
of een 51/241/2 overwinning voor
Noordwijk.
WIELRENNEN
12. 40—34
13. 34—30
14. 30—25
15. 35—30
8—12!
24—29
10—15
«a i
WM
12—18
Gedwongen en bovendien gevaarlijk.
16. 27—21 18x27!
17. 21x12 11—17
Gedwongen; wit dreigde met 32x21, 43x21
met een stuk winst.
18. 33x11 6x8
19. 28—23 19x37
20. 43x41 29—33
21. 48—43
Beter was geweest 49—43 en 43—38, er
zou dan een aanval op den rechtervleugel
van zwart kunnen geschieden.
Het feest van den
Zonnewende.
Onze voorvaderen, de Germanen, vier
den reeds lang in deze dagen van het
Christelijke Kerstfeest de winterzonne
wende. Want juist in dezen tijd vallen de
kortste dagen. De zon laat zich haast niet
zien Met recht zeggen wij dan ook: „De
donkere dagen voor Kerstmis". Na Kerst
mis lengen de dagen weer en gaat de
natuur weer een nieuw voorjaar tegemoet.
Later, in de Christelijke tijden, werd in
deze streken de zonnewende nog gevierd,
maar meer omdat men daarmee de komst
van Christus, het verschenen Wereldlicht
wilde vieren. Het Kerstfeest nam daardoor
in deze landen de plaats in van een oud,
heidensch, Germaansch feest.
Dit zonnewendefeest heette bij de Ger
manen Jólfeest en was op de eerste plaats
toegewijd aan Freyr, den ged van het
licht en de warmte, vervolgens aan Wo-
dan, den god van de wijsheid, maar ook
van de stormende jacht, tenslotte aan
Freya, de godin der liefde en der kiem-
kracht. Het was ook hier dus het feest van
de terugkeerende zon en de daarmee ver
bonden terugkeerende, vruchtbaarheid.
Vele feestelijkheden en gebruiken gingen
met deze viering gepaard. Sommige ge
bruiken zijn tot in onze dagen nog be
waard gebleven. Jólvuur, dat was een in
geslagen eiken paal, het Jólblok, waarop
een rad gelegd werd, dat men zoolang
ronddraaide, dat het hout door de wrijving
ontvlamde. Hiervan werd dan het vuur
gehaald voor het haardvuur, waarop de
groote offermaaltijd, die daarna plaats
vond moest worden toebereid. Het vuur
zelf moest dagen blijven branden. Oor
spronkelijk schijnt dit vuur bedoeld ge
weest te zijn om de rondwarende geesten
te verdrijven; later werd er mee bedoeld
het nieuwe licht aan te kondigen. De
asch werd in de tuinen en op de akkers
gestrooid en men meende daardoor een
bijzondere vruchtbaarheid van den bodem
te verkrijgen. In sommige streken van
Duitschland kent men nu nog het Christus-
of Kerstmisblok, een eikenblck, dat in het
vuur meegloeit en niet voor het aanbre
ken van het Nieuwe Jaar geheel verkoold
mag zijn.
Er waren zeer veel offermaaltijden aan
hei Jólfeest verbonden. Men had een groo-
ten offermaaltijd voor vriend en vijand,
want gedurende de Jólfeesten was er vre
de, Jól-vrede. Alle haat, twist, strijd, ge
schillen moesten blijven rusten. Niemand
zou het wagen dit heilige gebruik niet na
te komen. Het offerdier, Jólever, was een
jong, vetgemest everzwijn. Ook nu nog
kent men in Noorwegen en Zweden het
Jólbrood, ook wel Jólga-lt of Jólgumse, een
brood, dat tot 19 Januari, St. Knud, op
tafel gezet wordt, dan kan het opgegeten
worden. Soms wordt een stuk brood be
waard tot in het voorjaar. Een volksle
gende zegt, dat er tooverkracht in dit
brood zit en dat een goede oogst door dit
brood verzekerd is. Tijdens deze feesten
werden spelen gehouden. Het voornaamste
spel was de Jólknots. Een knots was aan
een band en aan de tafel bevestigd. Band
en knots werden dan gedraaid en degene,
naar wie de knots wees, mocht drinken.
Verder kende men de Mommenschanz,
hetgeen bestond in een vermom
ming in dierenmaskers. Oorspronkelijk was
dit als beschermingsmiddel bedoeld in de
z.g. twaalf nachten. In Zweden kent men
deze vermomming nog en heet het Jól-
bok. Jongens kleeden zich in een vel van
een bok en zetten hoorns op en verschrik
ken zoo jonge meisjes. Ook verkoopen zij
den Jólbok, een van hout nagemaakten
bok. Hieruit ontstond later ook de Jól-
klap, dit is een kerstgeschenk, dat dwaas
en merkwaardig ingepakt wordt. In Ne
derland kennen wij de surprise met Sinter
klaas en misschien is het een overblijfsel
uit dit gebruik voor ons land. Een ver
momde werpt het geschenk zonder meer
de kamer en roept: „Jólklap".
deren zingend en lawaaimakend langs de
huizen gaan en daarvoor geschenken ont
vangen. ('De rommelpot in Nederland).
De huizen van de Germanen werden
tijdens het jólfeest met groen versierd.
Juist dit altijd groene was een teeken
voor hen van de rustende natuur, die
straks weer tot nieuw leven zou komen.
Ook werd om een met spaanders ver
lichte dennenboom gedanst. Onze kerst
boom met kaarsjes is niets anders dan een
overblijfsel uit heidensche tijden, hoewel
dit gebruik eerst weer in 1494 hersteld
werd en het duurde nog honderden jaren
voordat het ook in katholieke streken in
burgerde.
Het Jólfeest had voor de Germanen toch
een diepe beteekenis. Het was eigenlijk
bovenal een herdenking van de dooden.
To*, hen laaiden de vlammen van het Jól
vuur omhoog en tevens naar hun goden.
De .natuurkachten hadden een diepen in
vloed op den godsdiertstigen zin der Ger-
manena. De goden waren allen bij hen
ontastbaar, onwezenlijk, geen beelden,
maar in de natuur zelf vond de Germaan
zijn goden terug. In deze sfeer van gees
ten en goden stonden ook de twaalf nach
ten in verband met het Jólfeest. Deze
twaalf nachten liggen in het volksgeloof
tusschen Kerstmis en Driekoningen. Dit is
een overblijfsel van de oud-Germaansche
nachten, die direct op het Jólfeest volg
den. Deze twaalf nachten waren een in
storm trekkende godheid toegewijd. Ver
schillende namen zijn voor deze godheid
bekend, naar gelang de streek verschil
lend. Deze god trekt door de landen ge
volgd door een geestenheir, de wilde jacht
genaamd. Vrouw Holle ziet in deze dagen
naar de vlijt van de jonge meisjes. De Ger
manen geloofden, dat de zon in deze da
gen stilstond en daarom moest ook alles,
wat draaide, stilstaan, zooals wasschen,
bakken, dorschen, spinnen. In de middel
eeuwen geloofde men bovendien nog, dat
eike dag een aanwijzing was voor het
weer en de gebeurtenissen in de volgende
j twaalf maanden. Ook heerschten in deze
nachten de heksen, toovenaars en waar
zegsters vrij. Dit bijgeloof hadden de Ger
manen niet; deze stonden in dit opzicht
op een veel hoogere trap dan deze donkere
bijgeloovigheden uit de vroegere middel
eeuwen.
De Germanen zagen in het Jólfeest de
nieuwe kracht, 't nieuwe licht, dagen van
inkeer, van vrede. Toen werd in Bethle
hem Christus geboren als Verlosser voor
allen, ook voor onze voorvaderen, die uit
Zuidelijke landen het licht van Christus
ontvingen, het nieuwe licht. Het Jólfeest
weid Kerstfeest en als bij de Germanen
vieren wij heden een feest van vrede, van
eer nieuwe licht, van een nieuwe kracht,
van de geboorte van Hem, Die de verlos
sing van de erfzonde heeft gebracht. Ook
bij ons rusten twist en strijd, verdwijnt de
zoig en de ergernis van het gewone leven.
Ook wij vieren een feest van diepe inner
lijkheid, van een gewijde nacht, van iets
heiligs, iets groots. Wij vieren het Kerst
feest in een nieuw licht, de herdenking
van de gebooj-te van het Kindje in de
kribbe, Jezus Christus.
„Nieuw Swift"
Zondagmorgen zal een wildrit worden
gehouden op de hometrainers over 500 me
ter voor leden, donateurs en sportl. leden.
De versnelling is voor iedereen vrij en zal
worden gereden volgens een lotensysteem
waarbij alle deelnemers kans op de prij
zen hebben.
De wedstrijden vangen te tien uur des
morgens aan.
„Swift"
Zondagmorgen wedstrijd op de rollen
om wild. De bedoeling is om op 23 Ja
nuari mede te dingen in de wedstrijden,
welke door de dan opgerichte federatie Met elkaar geschenken geven met Kerst-
Z Holland gehouden worden te Rotterdam mis is door de Romeinen in deze streken
en Vlaardingen. Aanvang 9.45 uur. gebracht. Zij waren immers gewend bij de
Voor de wedstrijden in Rotterdam is de Saturnaliën elkaar geschenken te geven,
versnelling: voor baanspullen tot 117 en In Nederland en Duitschland heerscht hier
voor wegspullen tot 108. Er wordt daar en daar nu nog het gebruik, dat de kin
gereden over 2x1 K.M,
Het „Katholiek Comité van Actie
voor God" schrijft ons t
DE ROL VAN HERODES
De rol, welke Herodes in het
mirakel-spel van Bethlehem
speelde, beteekent, dat de Strij
dende Kerk vanaf het eerste
begin vervolgd werd en voor
haar lever, moest strijden. Zij, die
meencn, dat de gedachte aan
Herodes op het Kerstfeest een
wanklank is, hebben nooit be
grepen, dat de Kerstklokken ons
zonder dien wanklank nimmer
zóó zouden kunnen ontroeren.
Chesterton.
21.
14—19
22. 43—39
33x44
23. 49x40
19x24
24. 30x19
13x24
25. 41—37
24—29
26. 37—32
29—33
27. 40—34?
8—12
Met dezen zet legt
zwart verschillende
(SPROOKJE)
dreigingen in den stand. Zwart dreigt 33
-39, wit 34x43 (15—20), 25x3 (12—17), 3
x21, zwart 16x49 en wint. Om dezen zet te
beletten, zou wit 32—27 moeten spelen,
waarop zwart 3338 enz. Hierna gaf wit
op. Deze stand is vooral uitgerafeld met het
oog op de minder sterke dammers, zij kun
nen hieruit veel leeren.
Correspondentie.
W. v. d. M. te-O. Hebt u zich al eens
tot de redactie gewend? Wat uw opmer
king betreft, hebt u volkomen gelijk?
133. Ze sleepten den spartelenden Flip aan armen en
beenen naar het midden van den gang, en legden hem daar
op een laken. Jongens, wat een groot laken was dat! Wat
zouden ze met den armen Flip voor hebben?
134. Ze zou het spoedig zien. Vlug trokken de kabou
ters het laken strak en rrrt, daar vloog Flipj» de lucht in,
om weer netjes opgevangen te worden in het laken.
Hoepla, daar ging het weer omhoog. Wat hadden de ka
bouters een plezier.
