De ondergang van de
„Panay"
Amerika protesteert
BUITENLAND
Minister Steenberghe over het
economisch beleid
WOENSDAG 15 DECEMBER 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
HIROTA BIEDT VERONTSCHULDIGINGEN AAN
PROTESTNOTA TE TOKIO OVER
HANDIGD.
De ambassadeur der Vereenigde Staten
te Tokio heeft de Japansche regeering een
formeele nota overhandigd, waarin krach
tig geprotesteerd wordt tegen het tot zin
ken brengen van de „Panay" en drie Ame-
rikaansche koopvaardijschepen.
In de nota wordt gezegd, dat in het on
derhavige geval het optreden der Japan
sche strijdkrachten is geschied met vol
komen miskenning van de Amerikaansche
rechten. Onder deze omstandigheden
vraagt en verwacht de Amerikaansche re
geering van de Japansche regeering een
formeel tot uitdrukking gebrachte betui
ging van leedwezen, en aanvaarding van
de verplichting tot het geven van volledi
ge en uitgebreide schadeloosstelling, en
de verzekering dat welomschreven stap
pen zijn genomen om te verzekeren, dat
de belangen en eigendommen van het
Amerikaansche volk in China niet het
voorwerp zullen worden van een aanval
door de Japansche strijdkrachten of on
wettige inmenging door Japansche auto
riteiten of strijdkrachten.
In het begin der nota wordt er op gewe
zen, dat de regeering en het volk der Ver
eenigde Staten ten diepste geschokt zijn
door het tot zinken brengen van deze sche
pen, waarna een opsomming wordt gege
ven van de voornaamste feiten, o. a. dat
deze schepen zich krachtens een onbe
twist en ook niet te betwisten recht op
de Jangtse bevonden, en, teneinde het ge
vaar te vermijden, verscheidene malen
van positie waren veranderd.
Een officieele Japansche verklaring.
De afdeeling marine van het Japansche
keizerlijk hoofdkwartier heeft een officiee
le verklaring gegeven van de incidenten
op de Jangtse. De aanvallen werden ge
daan, omdat men aan Japansche zijde
meende, dat 't Chinesche schepen waren.
De vliegtuigen hadden opdracht de stoom
schepen en jonken te achtervolgen, waar
mede de overblijfselen van het Chineesche
garnizoen van Nanking stroomopwaarts
vluchtte.
„Het is niet noodig te zeggen", zoo gaat
de verklaring voort, „dat deze aanvallen
op Britsche en Amerikaansche schepen ge
heel toevallig en'niet overwogen zijn."
De persoonlijke boodschap van presi
dent Roosevelt aan den keizer heeft in Japan
veel opzien gebaard, aangezien de persoon
van den keizer heilig is en boven alle par
tijen staat. Men herinnert er evenwel aan,
dat keizer Meiji ook persoonlijk stappen
heeft gedaan om zijn leedwezen te betui
gen, toen in 1894 de Russische Tsarewitsj
tijdens zijn verblijf in Japan door een po
litieman werd aangevallen en gewond.
Verontschuldigingen van Hirota.
Minister Hirota heeft den Amerikaan-
schen ambassadeur te Tokio een nota
doen toekomen, waarfin gezegd wordt dat
wegens het slechte zicht de Japansche
vliegtuigen, hoewel zij tamelijk laag vlo
gen, geen enkel kenteeken hebben kun
nen onderscheiden, dat aangaf of het
Amerikaansche schepen of oorlogschepen
waren. Daarom zijn de „Panay" en de
schepen der Standard Oil Company aan
gezien voor Chineesche schepen, welke
vluchtende Chineesche troepen aan boord
hadden. Zij werden gebombardeerd en
tot zinken gebracht. Aangezien het in het
licht van het bovenstaande duidelijk is,
dat het incident geheel moet worden toe
geschreven aan een misverstand, betreurt
de Japansche regeering levendig, dat scha
de is toegebracht aan een oorlogschip der
Vereenigde Staten en aan andere schepen
en slechtoffers te betreuren zijn. Zij biedt
hierbij haar opr-echte verontschuldigingen
aan. De Japansche regeering zal alle aan
gerichte schade vergoeden en tegenover
degenen, die verantwoordelijk zijn voor
het incident passende maatregelen nemen.
Voorts heeft zij reeds strenge bevelen
doen toekomen aan de autoriteiten ter
plaatse met het doel een herhaling van
dergelijke incidenten te voorkomen.
De Japansche regeering hoopt innig, dat
de zeer vriendschappelijke betrekkingen
tusschen Japan en de Vereenigde Staten
door deze ongelukkige aangelegenheid niet
zullen worden geschaad.
Deze spontane betuiging van leedwezen
van de zijde der Japansche autoriteiten
heeft in Amerikaansche diplomatieke krin
gen een gunstigen indruk gemaakt. Men
ziet in bedoelde kringen in de nota van
Hirota een spoedige regeling van het in
cident.
De overlevenden van de „Panay" in
nieuw gevaar.
De overlevenden van de „Panay" kun
nen voor het oogenblik niet in veiligheid
gebracht worden. Zij verkeeren, evenals
de reddingsploeg, in gevaar doordat felle
gevechten ontstaan zijn tusschen Japan
sche en Chineesche troepen nabij Hansjan,
waar de meerderheid der overlevenden
bijeengebracht is.
Volgens te New York ontvangen berich
ten zijn van de 76 personen, die zich aan
boord van de kanonneerboot „Panay" be
vonden, 61 gered.
WAT THANS DOOR JAPAN BEZET li
CHINEESCHE TROEPEN OMSINGELD.
Men vreest, dat een aanzienlijke Chinee
sche troepenmacht bij Nanking door Ja
pansche troepen is omsingeld. Van Chinee
sche zijde wordt toegegeven, dat Poekau
in Japansche handen is. De hoofdmacht
van het terugtrekkende Chineesche leger
is op het oogenblik geconcentreerd bij
Poetsjeng ten Noorden van Poekau.
DE NIEUWE VOORLOOPIGE
REGEERING.
Duitschland blijft Tsjang Kai SJek
erkennen.
Slechts Chineesche en Japansche verte
genwoordigers waren aanwezig bij de
plechtigheid der installatie van de voorloo-
pige regeering der republiek China te Pe
king. Na de plechtigheid deelde de voor
zitter van de uitvoerende commissie den
journalisten mede, dat de vorming een er
nieuwe regeering onvermijdelijk was in de
huidige omstandigheden. Hij sprak voorts
de hoop uit, dat de buitenlandsche regee
ringen de nieuwe regeering zouden erken
nen, aangezien de bijstand van de geheele
wereld noodig zal zijn voor den wederop
bouw des lands. De zoo juist gedane stap
beteekent niet, dat het Verre Oosten geslo
ten zal worden voor de andere mogendhe
den, integendeel, de nieuwe regeering is
verlangend samen te werken met ieder,
behalve met de communisten
In welingelichte kringen te Ber
lijn wordt verklaard, dat de vor
ming eener nieuwe republikein-
sche regeering in China geen wij
ziging brengt in de betrekkingen
tusschen Duitschland en Tsjang
Kai Sjek, wiens bewind door Ber
lijn als de eenige wettige regeering
in China beschouwd zal blijven
worden.
VAN HET VATIC AAN
GAAT DE VATICAANSCHE ZENDER
CONCERTEN UITZENDEN?
Op den avond vóór Kerstmis zal om zes
uur des middags het eerste concert wor
den uitgezonden door het radiostation van
het Vaticaan, welk concert door verschei
dene Europeesche en Amerikaansche ra
diostations gerelayeerd zal worden. Dit
zal het eerste concert zijn, dat ooit door
den Vaticaanzender is uitgezonden.
Op zijn eigen radiotoestel zal de Paus
Benjamino Gigli, den wereldberoemden te
nor, die'zijn medewerking zal verleenen
aan een programma van geestelijke mu
ziek, samengesteld door maestro Lorenzo
Perosi, dirigent van het koor der Sixtijn-
sche Kapel, kunnen beluisteren.
Men hoopt, dat met dit concert de nieu
we radiozender van het Vaticaan, die
sterker zal zijn dan de huidige, zal worden
ingewijd. Daar aan den tegenwoordigen
zender te hooge eischen moesten worden
gesteld was men genoodzaakt een hulp
zender te bouwen. Het is echter niet ze
ker, of de nieuwe zender op tijd gereed zal
zijn. In ieder geval geeft het uit te zen
den programma blijk van een nieuwe po
litiek van het Vaticaan op omroepgebied.
Tot dusverre heeft de zender enkel mede-
deelingen aan kardinaals in het buiten
land, zoo nu en dan lezingen, redevoe
ringen van den Paus en uitzendingen van
diensten in de St. Pieter uitgezonden*
terwijl het tevens dienst deed voor het
overseinen van draadlooze telegrammen.
Nu zullen echter van tijd tot tijd con
certen en andere muzikale programma's
van muzikale waarde worden uitgezon
den. Het omroepstation zal zenden op
19.84 en 50.26 meter golflengte.
FRANKRIJK
LEON BLUM VERLANGT
NATIONALISATIE VAN DE PERS.
De „Populaire" publiceert een brief van
Leon Blum, gedateerd 14 December.
De vice-minister-president herhaalt hier
in, wat hij reeds 1 April 1928 heeft ge
schreven: „Indien gij een vrije pers ver
langt, nationaliseert haar dan".
DUITSCHLAND
SCHACHT BLIJFT PRESIDENT DER
RIJKSBANK.
Hitier rekent op jarenlange vervulling
van zijn functie.
De Berlijnsche correspondent van het
Hbld. heeft zich naar aanleiding van het
Havas-bericht dat dr. Schacht in Maart
1938 als president van de Rijksbank zou
aftreden onmiddellijk tot de Duitsche re
geering gewend, die hem machtigde dit
Loricht als volkomen uit de lucht gegre
pen tegen te spreken. Herinnerd wordt er
aan dat Hitler in den tot Schacht gerich-
ten brief, naar aanleiding van zijn aftre
den als minister van Economische Zaken
geschreven heeft, er op te rekenen dat dr.
Schacht nog jaren lang zijn functie als
president der Rijksbank zou vervullen
zoodat de mededeeling, dat hij in Maart
1938 zou aftreden ongegrond is.
JOEGO-SLAVIE
HET BEZOEK VAN DELBOS.
Wederom naar Praag vertrokken.
Delbos en de leden van zijn gevolg zjjn
gisteravond om tien voor elven naar Praag
vertrokken.
Aan het station werd hun uitgeleide ge
daan door Stoyadinowitsj, verscheiden
ministers en de vertegenwoordigers van
Groot-Brittannië, Polen, Roemenië, Tsje-
cho-Slowakije en een groot aantal andere
autoriteiten.
Een communiqué over de besprekingen.
Na de besprekingen tusschen Delbos en
Stojadinowitsj is een communiqué uitge
geven van den volgenden inhoud: „Ter
gelegenheid van het officieele bezoek van
12, 13 en 14 December te Belgrado, heb
ben de Fransche minister van buitenland
sche zaken en de Joegoslavische premier
en minister van buitenlandsche zaken
verscheidene besprekingen gevoerd. Tij
dens deze gedachtenwisselingen hebben
Delbos en Stojadinowitsj alle problemen
besproken betreffende de onderlinge
Fransch-Joegoslavische belangen en den
algemeenen politieken toestand. De be
sprekingen tusschen de beide ministers
verliepen in volstrekte harmonie en in
een geest van traditioneele vriendschap
tusschen beide landen, welke bevestigd is
in de recente verlenging van het vriend
schapspact tusschen Frankrijk en Joego
slavië, tijdens het officieele bezoek van
Stojadinowitsj aan Parijs. De beide minis
ters waren eensgezind in de erkenning,
dat het nuttig en noodig is voor de belan
gen van de beide staten, die lid zijn van
den Volkenbond, zoowel als voor de zaak
van den algemeenen vrede in Europa de
samenwerking voort te zetten in denzelf
den geest van vriendschap en vertrouwen.
Terzelfdertijd constateerden Delbos en
Stojadinowitsj met voldoening, dat de te
Belgrado onderteekende handelsovereen
komst betere voorwaarden verzekert voor
de ontwikkeling van den ruilhandel tus
schen beide landen.
De buitenlandsche politiek van
Zuid-Slavië.
Over de besprekingen van Delbos wordt
nog medegedeeld, dat Stojadinowitsj den
Franschen minister heeft medegedeeld,
dat Zuid-Slavië er in het geheel niet aan
denkt zich van den Volkenbond te ver
wijderen en ook niet tot het anticommu
nistische verdrag zal toetreden. Ten aan
zien van Spanje neemt Zuid-Slavië geen
andere houding aan dan Frankrijk. Dat
een handelsagent naar Salamanca is ge
zonden, vindt zijn verklaring in de behar
tiging der Zuid-Slavische belangen, te
meer, omdat men daar geen consul heeft.
Uit de uitgebreide memorie van ant
woord in zake de begrooting van econo
mische zaken voor 1938 doen wij hier enkele
grepen:
Bevordef-ing van den uitvoer.
Als een bewijs, dat de regeering er steeds
op uit is, al het mogelijke voor den uit
voer van tuinbouwproducten te bereiken,
moge dienen, dat toen in den loop van dit
jaar het mogelijk bleek de betalingscon
tingenten voor den uitvoer naar Duitsch
land te verhoogen, voor den tuinbouw-
uitvoer een grootere vermeerdering werd
bedongen, dan voor de overige uitvoerpro-
ducten. Over het geheele jaar 1937 stegen
de betalingscontingenten voor den tuin-
bouw-uitvoer met 48%, vergeleken by 1936.
Ook bij de komende onderhandelingen met
de Duitsche regeering zal met de tuinbouw-
belangen ten volle rekenmg worden gehou
den.
Wat betreft den uitvoer van groenten en
fruit naar andere landen dan Duitschland
zegt de minister, dat ten aanzien van de ïn-
voermogelijkheid in het algemeen steeds
in het oog moet worden gehouden, dat de
bezwaren tegen den invoer van tuinbouw-
artikelen in vele landen bijzonder groot zijn,
veel grooter veelal dan tegen den invoer
van andere agrarische producten. Dit neemt
niet weg, dat, indien de mogelijkheid zich
daartoe voordoet, steeds getracht wordt,
afzetmogelijkheden ook naar die landen te
verkrijgen.
Ten aanzien van den invoer van buiten-
landsch fruit merkt de minister op, dat de
monopolieheffingen, op grond van de land-
bouwcrisiswet ingesteld, in het algemeen
aan haar doel van prijscorrigeerenden fac
tor beantwoorden. De groote invoer van
perziken, die in een kort tijdsbestek heeft
plaats gehad en waarvan een prijsbeder-
vende invloed is uitgegaan, is ook hem niet
ontgaan. De mogelijkheid, een herhaling
hiervan te voorkomen, is thans in onder
zoek.
Middenstand.
Naar 's ministers meening zal een ver
mindering van de vaste lasten voor den
middenstand door persoonlijk initiatief der
betrokkenen dienen te worden bereikt; di
rect overheidsingrijpen is hier niet te ver
wachten.
Met betrekking tot de vraag door andere
leden gesteld, of tusschen de drie vormen
van credietverleening aan den midden
stand verband bestaat, moge worden mede
gedeeld, dat deze elkaar tot op zekere hoog
te aanvullen.
De nog steeds loopende garantie ten be
hoeve van de Nederlandsche middenstands-
bank heeft ten doel deze bank in staat te
stellen tot een normale credietgeving,
welke zij overigens voor eigen risico ver
zorgt. Deze instelling verstrekt ook het
middenstands c r is is-crediet, doch de nor
men voor deze credietgeving zijn andere
dan voor de eerstbedoelde, terwijl het risico
van de bank geheel gedekt is.
Deze beide vormen van credietgeving
komen ten goede aan de grootere midden
standszaken, terwijl de borgstellingsfond
sen in het bijzonder bedoeld zijn voor gel
delijke hulp tot een maximum van 500
voor den kleinen middenstand. Het komt
den minister gewenscht voor, om deze laat
ste credieten, in afwijking van den oor-
spronkelijken opzet, niet slechts te ver
strekken aan die kleine middenstanders,
die op 1 Januari 1932 reeds gevestigd wa
ren, doch daarvoor ook kleine middenstan
ders, die aan de overigens daaraan te stel
len eischen voldoen, In aanmerking te laten
komen.
Ten aanzien van zijn verdere plannen
betreffende het slagersbedrijf kan de mi
nister verklaren, dat nu het advies betref
fende de vestigingseischen ontvangen is,
spoedige afkondiging daarvan te wach
ten is.
Het vraagstuk van het cadeaustelsel heeft
de belangstelling van den minister. Op het
oogenblik laat hij nagaan in hoeverre an
dere, waaronder industrieele belangen door
een regeling geschaad zouden kunnen wor
den.
Een wetsontwerp voor den markt- en
straathandel is in voorbereiding.
Ten aanzien van de regeling van den ver
koop door middel van automaten deelt de
minister mede, dat de opmerkingen van de
commissie van rapporteurs nopens het aan
hangige ontwerp, zoomede de intusschen
gewijzigde omstandigheden en de adviezen
van belanghebbende en deskundige instan
ties een nieuwe overweging van het vraag
stuk noodig maken.
Kamers van Koophandel.
De minister gevoelt in beginsel voor de
gedachte van verscheidene leden inzake een
meer organische samenstelling der Kamers
van Koophandel en Fabrieken en een beter
kiesstelsel, doch volgens zijn meening kan
een dergelijke wijziging niet incidenteel
plaats hebben. Zij vereischt een degelijke en
omvangrijke voorbereiding.
De minister verklaart echter gaarne, dat
hij bereid is een begin te maken met een
onderzoek.
Handelsregister.
Ook de minister is overtuigd van de wen-
schelijkheid, om te komen tot een registra
tie van allen, die eenigen tak van handel of
nijverheid uitoefenen, zij het dan, dat wel
licht voor de kleinere zakenlieden een an
dere registratie dan door inschrijving in het
handelsregister aanbeveling zal verdienen.
Het ligt in de bedoeling, dat voor ven
ters, straat- en marktlooplieden inderdaad
een afzonderlijke regeling zal worden ge
troffen.
Vaste lasten.
De vraag van vele leden of maatregelen
te verwachten zijn om de nog steeds te
hooge woninghuur van arbeiderswoningen
te verlagen en om de rente en aflossing van
hypothecaire leeningen, voor zoover die
nog te hoog zijn, omlaag te brengen, be
antwoordt de minister in ontkennenden
zin. Hij geeft toe, dat het vraagstuk van de
vaste lasten door de depreciatie van den
gulden zeker nog niet op alle gebied is op
gelost, doch hij meent, dat onder de be
staande verhoudingen de bedoelde maat
regelen alsmede een schuldherleiding ten
gevolge van overheidsdwang de situatie eer
slechter dan beter zou maken.
Het valt niet te ontkennen, dat de span
ningen op crediet- en kapitaalmarkt na het
loslaten van den gouden standaard vrijwel
geheel zyn verdwenen, waardoor een be
langrijke verbetering is ingetreden. Zou de
overheid thans echter dwingend op dit ge
bied ingrijpen, dan zou de situatie op dit
gebied over de geheele lijn weer gespannen
kunnen worden.
Handelspolitiek.
De minister geeft gaarne de verzekering,
dat hij, evenals in zijn eerste ambtsperiode,
het georganiseerde bedrijfsleven zooveel
Eerste Leidsche
Begrafenisonderneming
voor Roomsch Katholieken
GEVESTIGD 1882
G.H.KLEINHANS
Pieter de >a Counslraa. 22
TRANSPORT TELEFOON 1455
i
Minister Romme en de
kleine zelfstandigen
Er bereikte ons een klacht, dat de mi
nister van Sociale Zaken, prof. mr. Rom
me, bij de verschillende sociale maatrege
len, die hy in uitzicht heeft gesteld, de be
langen der kleine zelfstandigheden geheel
over het hoofd hebben gezien.
Wij hebben reeds vorige week te ken
nen gegeven, dat dit onjuist is en zullen
dit thans nader aantoonen.
Wat is het geval?
In zijn Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer heeft de Minister, namens
de Regeering, een Staatscommissie in uit
zicht gesteld, die de Regeering zal hebben
te adviseeren over de vraag in hoeverre in
de huidige wyzen van hulpverleening met
betrekking tot de groepen van valide,
werkwillige personen, die voornamelijk
tengevolge van maatschappelijke oorzaken
niet in het onderhoud van zich zelf en hun
gezin kunnen voorzien, verandering behoort
te worden gebracht en voorstellen betref
fende de regeling van hulpverleening ten
deze, anders dan by wijze van armenzorg,
te doen.
In dezelfde memorie nu verklaart de mi
nister nadrukkelijk, dat hij ook het vraag
stuk van de hulp aan de kleine zelfstandi
gen aan deze commissie zal voorleggen.
En in de Tweede Kamer heeft de Mi
nister dit op 1 Dec. j.L nog eens bevestigd.
Hij omschreef de taak der in te stellen com
missie, verklaarde nadrukkelijk, dat hij er
spoed achter zou zetten en dat hij de com
missie nog vóór 1938 wilde samenstellen
en voegde daar toen aan toe, dat de com
missie de positie der gesteunden en der
kleine zelfstandigen zou hebben te bezien.
Men ziet dus, dat de Minister aan de
kleine zelfstandigheden wel degelijk heeft
gedacht en dat de op korten termijn te be
noemen Staatscommissie ook hun positie
zal moeten trachten te regelen.
Nog in ander opzicht is de positie der
kleine zelfstandigen door minister Romme
ter sprake gebracht in de Tweede Kamer
n.L bfj de behandeling van de afd. sociale
verzekering. En ook bij die gelegenheid is
duidelijk gebleken, dat de minister de po
sitie der kleine zelfstandigen geenszins
over het hoofd ziet. De Minister sprak over
de menschen, die door de crisisverschuiving
zijn-geraakt in zoodanigen toestand en in
zoodanige omstandigheden, dat, indien die
omstandigheden hadden bestaan in de pe
riode van 1919 tot 1923, zij toen in de ter
men der sociale verzekeringswetten zou
den zijn gevallen. Het is duidelijk, dat on
der deze menschen ook vele kleine zelfstan
digen vallen. De Minister verklaarde, dat
hy bezig was met voorbereiding van een
regeling om voor die menschen de sociale
verzekering volgens de Ouderdoms- en In
validiteitswet open te stellen.
Van deze regeling, als zij tot stand zal
zijn gekomen, zullen niet alle kleine zelf
standigen kunnen profiteeiren, maar ver
moedelijk wel een groot aantal. En als het
eenmaal zoo ver is, dat zulk een regeling in
werking kan treden, zullen de kleine zelf
standigen de verbetering hunner positie
aan minister Romme te danken hebben.
„Gelderlander".
als verantwoord is zal inschakelen bij be
langrijke onderhandelingen met het bui
tenland.
De minister is bereid in voorkomende ge
vallen, waarin het bedrijfsleven het initia
tief zou nemen tot uitzending naar het bui
tenland van een representatieve missie, die
voor den handel een weg zou moeten ba
nen, daaraan zijn medewerking te verlee
nen op een wijze, zooals door zijn ambts
voorganger Ls geschied met de uilzending
van een handelsmissie naar Zuid-Amerika.
Hij is evenwel van oordeel, dat de behoefte
aan een dergelijke vertegenwoordiging van
het Nederlandsche bedrijfsleven in de ver
schillende gevallen zeker niet even sterk
gevoeld zal worden, terwijl ook het nut
niet altijd evenredig zal zijn aan de kosten.
Het standpunt van de regeering ten aan
zien van het vraagstuk van de erkenning
van Sovjet Rusland heeft geen wijziging
ondergaan.
Accountantsberoep.
Een ontwerp van wet houdende rege
len betreffende het accountantsberoep, is in
voorbereiding. De minister vertrouwt, dat
het ontwerp in den loop van dit zittingsjaar
bij de Staten-Generaal zal kunnen worden
ingediend.
U hebt géén voorrang
als u bij wegkrulslngen
dezen rooden driehoek
voor u zietdan nadert
u namelijk een voor-
rangsweg!
als u bij smalle bruggen
dit ronde, roode bord
met 1 zwarten (links) en
1 rooden (rechts) pijl
ziet: verkeer van over
zijde gaat dan voor.
