DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
PRINS BERNHARD
29ste Jaargang
WOENSDAG 8 DECEMBER 1937
No. 8899
3)e Geidócfte (Boivïmü
OE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bl| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der weekt 2.50 per kwartaal
Bü onze Agenten 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
- het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
V De gehuwde vrouw
De Regeering wil den arbeid van de ge
huwde vrouw beperken. Men heeft er in
de twee voorafgaande nummers van onze
courant over kunnen lezen.
Dit streven moet ons aller hartelijke in
stemming hebben!
De Minister zoo heeft htf in de toe
lichting tot het voor-ontwerp uiteengezet
„ziet dit vraagstuk vooral als een vraag
van beginsel". „Zijns inziens" aldus de
Minister „behoort de overheid zich open
lijk te scharen aan de zijde van hen, die
meenen, dat de gehuwde vrouw, door het
enkele feit, dat ze gehuwde vrouw is, haar
levenstaak heeft in haar gezin en dat het
gezin beschermd verdient te worden, zoo
veel mogelijk, tegen het verrichten van be
roepswerkzaamheden door de gehuwde
vrouw". En hij zet uiteen, dat hij het, in het
algemeen, als een „misstand" ziet, „wan
neer de vrouw zich aan die taak (in het
gezin) onttrekt".
Het uitgangspunt van den Minister
aldus de toelichting tot het voor-ontwerp
is niet het verbieden van bepaalden ar
beid of arbeid in een bepaald milieu, maar
een verbod van arbeid van de gehuwde
vrouw als zoodanig, terwille van de be
scherming van het gezin.
Dit standpunt van den Minister moet
eigenlijk door allen worden aanvaard!
Zeker, er zullen uitzonderingen
moeten zijn. Wij denken speciaal aan
het geval van kostwinnerschap. Beter of
liever: minder slecht dat de echtgenoo-
te en moeder buitenshuis werkt, dan dat
het gezin aan armoede ten onder gaat. Maar
er zijn zeer vele gevallen, dat de gehuw
de vrouw buitenshuis werkt, terwijl er niet
de minste noodzaak daarvoor kan worden
aangevoerd. Méér willen hebben, als men
reeds een normaal inkomen heeft, is geen
noodzaak! En de hier bedoelde gevallen
bedoelt de Regeering met haar wetsont
werp onmogelijk te maken.
Dit wetsontwerp kan zegenrijk zijn voor
het gezinsleven. En ook: dit wetsontwerp
zal meer werk brengen aan mannen en
kostwinners, welk werk nu wordt verricht
door gehuwde vrouwen, die geen kostwin-
ster zijn
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Voor het eerst in haar eeuwen-oude his
torie staat de stad Nanking op het punt
in vreemde handen te vallen. Tsjang Kai
Sjek is per vliegtuig gevlucht en de ver
dediging van de Chineezen zal waarschijn
lijk uitsluitend ten doel hebben, de af
tocht der troepen te dekken. In de voor
steden van Nanking wordt reeds gevoch
ten. De historie van China staat thans op
een keerpunt. Zal de regeering van Tsjang
Kai Sjek nu ten val worden gebracht en
worden vervangen door een regeering die
vrede wil sluiten met de Japanners? In
Hopeh heeft zich reeds een nieuwe regee
ring gevormd, die breken wil met het
„wanbeheer" van Tsjai Kai Sjek en van
Hopeh een autonoom land wil maken in
denzelfden trant als Mandsjoekwo. Deze
onafhankelijke regeering wil op de meest
hartelijke wijze samenwerken met de Ja
panners, die zoo vriendelijk geweest zijn
hen te bevrijden van het Nanking-bewind.
Alles verloopt dus in China geheel vol
gens de plannen der Japanneezen.
Overigens zijn nog van belang de rei
zen van den Franschen minister Delbos,
die thans in Roemenië is aangekomen, en
van den Joego-Slavischen minister-presi
dent Stojadinowitsj, die te Rome verblijft
en binnenkort naar Berlijn vertrekt. De
resultaten van hun besprekingen zullen
nog moeten worden afgewacht.
DE ONRUST IN PALESTINA.
Aanslag op een trein mislukt.
JERUSALEM, 8 Dec. (A.N.P.) Door het
goede uitkijken van den machinist is een
aanslag op den trein JerusalemLydda
mislukt. Hij merkte, dat een barricade van
steenen op de rails was geworpen. Hierin
werd hij het opruimen een bom gevonden.
Op denzelfden trein werden schoten ge
lost, doch niemand werd getroffen.
Een journalist in
gijzeling.
Moet het persgeheim worden
erkend?
Gisterochtend is de heer C. L. Hansen,
verslaggever van het „Vaderland", die door
den rechter-commissaris te Den Haag als
getuige werd gehoord in een strafzaak, in
gijzeling gesteld omdat hij weigerde de
bron van zijn berichten te noemen.
Naar wij vernemen zou deze zaak zich
als volgt hebben toegedragen:
Op 26 September is er een geheime ver
gadering van den Haagschen gemeenteraad
gehouden. Over de in deze geheime ver
gadering behandelde kwesties zou de heer
Hansen inlichtingen hebben gekregen, wel
ke hij in het blad, waaraan hij verbonden
is, heeft gepubliceerd. Volgens deze publi
catie zou in bedoelde geheime vergadering
critiek zijn uitgeoefend op het beleid van
den directeur van het gemeentelijk elec-
trisch bedrijf en voorts ter sprake zijn ge
komen de kwestie van het stroomleverings-
contract met Rotterdam en het contract met
de gemeente Rijswijk.
De burgemeester wenschte te weten van
wien deze inlichtingen uit de geheime ver
gadering afkomstig waren.
De heer Hansen weigerde echter elke in
lichting daaromtrent te geven.
De burgemeester heeft daarop in een
volgende geheime raadsvergadering aan de
leden, die aanwezig waren, de vraag ge
steld of zij inlichtingen over het in de vo
rige vergadering behandelde hadden ver-
strékt. Allen gaven een ontkennend ant
woord. Aan de niet-aanwezige leden van
den raad heeft de burgemeester dezelfde
vraag schriftelijk gesteld. Ook van dezen
kwam een verklaring in, dat zij niet de be
doelde inlichtingen hadden verstrekt.
De burgemeester heeft toen een aan
klacht bij de justitie ingediend tegen het
onbekende raadslid, dat zijn ambtsgeheim
geschonden zou hebben, door mededeein-
gen uit de geheime vergadering te doen.
Deze kwestie bevindt zich thans in het
stadium van gerechtelijk vooronderzoek. De
heer Hansen is eenige malen als getuige
door den rechter-commissaris gehoord, doch
heeft zich steeds op het standpunt gesteld,
dat h(j zijn zegsman niet wenschte te noe
men.
Ook Dinsdagochtend werd hij door den
rechter-commissaris verhoord en na dit
verhoor werd hem medegedeeld, dat hij, in
verband met zijn weigering om als getuige
in een strafzaak inlichtingen te verstrek
ken, in gijzeling werd gesteld.
Het standpunt van den
Journalistenkring.
Het bestuur van den Nederlandschen
Journalistenkring heeft het volgende tele
gram aan dé* arrondissementsrechtbank te
's-Gravenhage gezonden:
De Nederlandsche Journalistenkring, met
leedwezen kennis genomen hebbende van
het feit, dat de journalist C. L. Hansen,
wegens het zich verschoon en van getuige
nis omtrent de bron van een mededeeling
in zijn blad, door uw college in gijzeling is
gesteld, brengt eerbiedig onder de aan
dacht van uw college, dat naar de opvat
ting van den Nederlandschen Journalisten
kring de journalist, die de eer van zijn be
roep wil hoog houden, uit hoofde van dat
beroep tot geheimhouding van den naam
van zijn zegsman verplicht is.
Derhalve verzoekt de Nederlandsche
Journalistenkring u eerbiedig bij uwe ver
dere overwegingen een voor den betrokke
ne gunstige beschikking te willen nemen.
Door het hierboven vermelde feit, is
weer actueel geworden de vraag, of de wet
niet het persgeheim moet erkennen. De
wet doet zulks niet „Het persgeheim
moet beschouwd worden als een der vor
men van het beroepsgeheim, dat in onze
strafwetgeving in zijn algemeenheid is er
kend" aldus D Hans in zijn werk „Jour
nalistiek". En hij vervolgt:
„Hij" zegt art. 272 Wetboek van Straf
recht, „die opzettelijk eenig geheim, het
welk hij, uit hoofde van zijn hetzij tegen
woordig hetzij vroeger ambt of beroep, ver
plicht is te bewaren, bekend gemaakt, wordt
gestraft.enz. Dit is dus de sanctie op het
beroepsgeheim, dat op deze wijze uitdruk
kelijk in de wet is erkend. Het bestaat
om enkele groepen te noemen voor den
medicus, voor den advocaat, voor den amb
tenaar. Zij zijn aan het beroepsgeheim on
derworpen. Het is hun plicht, om te zwij
gen en wanneer ze dezen plicht schenden,
kunnen ze vervolgd worden. Dus voor den
journalist bestaat het niet. Er is geen jour
nalistiek beroepsgeheim. Toen de zaak des
tijds bij de behandeling van het Wetboek
van Strafvordering ter sprake kwam, heeft
de Regeering het persgeheim niet willen er
kennen.
Wordt er dan in de kringen der journa
listiek om zulk een beroepsgeheim ge
vraagd?
Neen.
Maar wat wél herhaaldelijk, nationaal
en internationaal, door journalisten werd
verlangd, is de erkenning in de wet van het
verschooningsrecht.
Wat Is het verschil? Dit: het beroepsge
heim is de plicht om te zwijgen; het ver-
schoonigsrecht is de bevoegdheid om te
zwijgen.
Wij hadden het in. een vorig hoofdstuk
over de (beweerde) toezending van een be
paald stuk door een ambtenaar aan een
journalist. Stel dat dit gebeurt; dat de
journalist het stuk publiceert; dat de jus
titie, in het vermoeden van een strafbaar
feit, een onderzoek instelt; dat de jus-
journalist vraagt: van wien hebt gij dat
stuk ontvangen?? dan moet die journalist
antwoorden, en antwoordt hij niet (en een
behoorlijk, fatsoenlijk journalist zal niet
antwoorden) dan kan de justitie tegen dien
journalist optreden en hem b.v. in gijze
ling laten stellen, wat dan ook meer dan
eens is gebeurd. Beroept de journalist zich
op zijn „beroepsgeheim", dan zal de rech
ter antwoorden: dat ken ik niet, althans dat
erken ik niet. Welnu, wat vele journalis
ten vragen is het recht, om in dergelijke
gevallen niet te antwoorden, het recht
zich daarvan te verschoonen: het verschoo
ningsrecht.
De journalist wenscht dus niet, dat hem
de plicht tot zwijgen zal worden opgelegd,
evenmin wil hij zich aan de eventueele
strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor
een bepaalde publicatie onttrekken, hij
vraagt alleen hem de bevoegdheid te geven,
om niet te antwoorden op vragen b.v naar
de herkomst van een bepaald stuk.
Deze bevoegdheid, dit verschoonings
recht zegt de bekende strafrechtkenner
Noyon „berust op het vertrouwen, dat
voor de richtige uitoefening van sommige
ambten en beroepen noodzakelijk is".
Welnu, dat vertrouwen hebben zeker al
lereerst journalisten noodig. Het kan in het
algemeen belang volstrekt noodzakelijk
zijn, bepaalde feiten of beschouwingen te
publiceeren, waarvan de wetenschap, óf
spontaan óf bij informatie, van anderen
verkregen is. Die anderen echter dienen de
zekerheid te hebben, dat hun naam veilig
is. en dat ze zonder schade voor hun positie
de betrokken inlichtingen moeten kunnen
geven. Voor de publicatie is en blijft de
journalist verantwoordelijk. Is hij straf
baar, men straffe hem; hij zal den moed
hebben de gevolgen van zijn handeling te
dragen. Maar men dwinge hem niet (zoo
als thans geschieden kan) tot het noemen
van zijn bron.
PATER DR. C. KOLFSCHOTEN S.J. NAAR
LETLAND.
P. v. Rijckevorsel S.J. Superiora.i. van
Katwijk.
Naar wy vernemen, is de zeereerw. pa
ter dr. C. Kolfschoten S.J., Superior van
Huize Katwijk te 's-Gravenhage, door zijn
Overheid aangesteld, om een nieuwe Missie
te beginnen in Letland. Eind dezer week
hoopt hij naar zijn nieuwe standplaats Riga
te vertrekken. Tot zijn opvolger ais Supe
rior van Huize Katwijk is voorloopig be
noemd de zeereerw pater J. A. v. Rijcke
vorsel S.J. leeraar aan hetzelfde College.
Zi|n toestand hedenmorgen
ER ZAL GEEN DAGELIJKSCH
COMMUNIQUé MEER WORDEN
VERSTREKT
De particuliere secretaris van Z. K. H.
Prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel, verstrekte
ons hedenmiddag het volgende commu
niqué:
De nacht van Dinsdag op Woensdag
is door Prins Bernhard rustig doorge
bracht Vanmorgen heeft hij zijn ont
bijt met smaak genuttigd. De hoofdpijn
gaat in matigen graad op en neer.
De hoofdwond van den hof jager Spek
is genezen. De operatie-wond geneest
op normale wijze. De toestand blijft
gunstig.
Er zal geen dagelijksch communiqué
meer worden uitgegeven.
De Wedstrijd
Euwe-Aljechin
K13-C4
was de hervattingszet van de 25ste
partij.
Bij loting werd het bedrag van 5.
toegewezen aan onzen abonnè A. Cas-
telein, Oude Rijn 30, Leiden.
Dit bedrag deden wij hem inmiddels
toekomen.
De zes en twintigste partij wordt
hedenavond in Den Haag gespeeld.
Wij herinneren onze abonné's er
aan, dat bij eventueel afbreken der
partij wij 5.(vijf gulden) beschik
baar stellen voor hem of haar, die ons
de in couvert afgegeven zet opgeeft.
Bij meerdere goede opgaven beslist
het lot.
Deze opgave moet ons bereikt heb
ben voor de hervatting der partij.
Men mag niet meer dan één zet op
geven.
Op de enveloppe te vermelden:
EUWE-ALJECHIN.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
MISDADIGE OUDERS.
Een onderwijzeres aan een openbare Mu-
loschool te Amsterdam klaagt over het
deelnemen van nog jonge kinderen aan
bioscoopbezoek, revues enz., waardoor ze
overdag zoo prikkelbaar zijn, niet oplet
ten en dus veel minder nut hebben van de
lessen.
Op een Maandagmorgen, omdat de leer
lingen zoo hangerig waren informeerend
hoe laat ze naar bed waren gegaan, ver
nam ze dat van de twintig kinderen er
vier om halftien in bed lagen, terwijl voor
de overigen het uur van r.aar bed gaan lag
tusschen één uur en zes uur 's nachts!
Tusschen één uur en zes uur 's nachts!
Moet hier niet van misdadige ouders ge
sproken worden? Is het geen schandelijk
vergrijp aan lichaam en ziel om kinderen
van 12 tot 16 jaar mee te sleepen naar bios
copen, cabarets, dancings en God weet
waarheen nog meer, zoodat ze niet vóór 1
uur 's nachts in bed komen?
Er is een Engelsch rijmpje:
„Early, to bed and early to rise
Makes a man healthy, wealthy and wise;
vroeg naar bed en vroeg op maakt gezond,
rijk en verstandig.
Voor kinderen geldt dit in dubbele mate.
„Geld."
SLUITING VAN EEN MEEL
FABRIEK TE VOORBURG
Het lot van de arbeiders
Vragen aan de regeering
De heer Loerakker stelde aan de ministers
van economische en sociale zaken de vol
gende vragen:
1. Is het den ministers bekend, dat de
meelfabriek N.V. Koechlin te Voorburg
gesloten is wegens opneming van dit bedrijf
in het hoofdbedrijf van de N.V. Meelfabriek
„de Sleutels" te Leiden en dat het per
soneel van eerstgenoemde fabriek bijna ge-
aeel is ontslagen?
2. Is het den ministers bekend, dat de
arbeiders daarbij zjjn ontslagen met een
opzeggingstermijn van twee weken, waarbij
meerdere arbeiders zijn, die gedurende
vele jaren in die onderneming werkzaam
waren, dat slechts een beneden iedere rede
lijke verwachting blijvende vergoeding in
liet vooruitzicht is gesteld en dat deze ar
beiders voorts geheel ten laste van de ge
meenschap worden gebracht?
3. Achten de ministers, mede in verband
met het feit, dat de Nederlandsche maal-
i? dustrie door de werking van de landbouw-
crisiswet, welke den import van bloem vrij
wel geheel afsluit, een in feite beschermde
er uit dien hoofde geenszins noodlijdende
oedrijfstak is, sluiting van de fabriek te
Voorburg en de wijze waarop de arbeiders
zijn ontslagen, in overeenstemming met
wat van een door regeeringsmaatregelen
toch in bloei gehouden onderneming mag
worden verwacht?
4. Indien vraag 3. ontkennend moet wor
den beantwoord, zijn de ministers dan be
reid het noodige te verrichten opdat de fa
briek te Voorburg wederom in bedrijf wordt
gesteld of, indien zulks niet mogelijk blijkt,
betere voorzieningen door genoemde onder
neming ten behoeve van het ontslagen per
soneel worden getroffen?
Buitenland
Weinig kans dat de Parijsche tentoon
stelling heropend wordt. (2de blad).
De Joego-SIavische premier bij den H.
Vader. (2de blad).
Een terroristische organisatie in Polen
ontdekt. (2de blad).
De Japanners reeds in de voorsteden van
Nanking. (2de blad).
De non-interventie-commiseie zet haar
werkzaamheden voort. (2de blad).
Binnenland
Te Heerden is een plafond van een bios
coop bij herstel werkzaamheden ingestort;
één arbeider werd gedood, zeven gewond.
(éde blad).
De scheepvaart op den Nieuwen Water
weg ondervond veel hinder van den wind.
(éde blad).
Opruiming onder de inbrekers in d«n
lande, (éde blad).
Een journalist in gijzeling. (1ste blad).
Het incident tijdens de Jamboree-wan
deltocht te Bloemendaal. (1ste blad).
Omgeving
De gemeente Katwijk protesteert tegen
de aanleg van een nieuw kanaal door de
Leidsche Duinwater Mij. (2de blad).
Voorloopig verslag over het wetsont
werp tot vereeniging van Stompwijk en
Veur. (2de blad).
Sport en Wedstrijden
Aljechin herovert het wereldschaakkam
pioenschap: de schaakloopbaan van den
grootmeester. Flohr rekent op een strijd
tegen den nieuwen kampioen, (éde blad).
BINNENLAND
EERSTE KAMER.
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp:
waarnemingen rolzittingen door één rech
ter aangenomen.
GRAFSTEDEN VAN DE NASSAU'S
ONTDEKT.
In de Lieve Vrouwe-kerk te Breda,
Gisteren hebben de opperceremoniemees-
*r van H.M. de Konnigin, J. H. F. graaf
ou Monceau, de directeur van het Konink
lijk Huisarchief, dr. N. Japikse en de bur
gemeester van Breda, de heer B. W. T. van
Slobbe, een bezoek gebracht aan de groote
kerk te Breda. Dit bezoek gold een graf
kelder, die men onlangs onder de z.g. Prin-
i-enkapel en het grafmonument van graaf
Fngelbreoht II van Nassau in de Groote
Kerk heeft ontdekt, en waarin men vier
kisten heeft gevonden, welke vermoedelijk
de stoffelijke resten van de graven van Nas
sau bevatten. Thans heeft men daarnaar
een onderzoek ingesteld, omtrent de resul
taten waarvan de meest strikte geheimhou
ding wordt bewaard.
De kisten zijn gedeeltelijk op een Ijzeren
raam geplaatst, dat in de muur van den kel
der is aangebracht, en gedeeltelijk in nis
sen in den wand. Twee ervan zijn geopend
een hiervan bevat het stoffelijk overschot
van een vrouw, de andere dat van een kind
van naar schatting 2 of 3 jaar. Dat de an
dere twee kisten nog niet zijn geopend
wordt toegeschreven aan het verlangen om
.Ie antecedenten van de beide onderzochte
geraamten eerst in de koninklijke archieven
op hun juistheid na te gaan, want de ver
onderstelling is, dat men te doen heeft met
het gebeente van de eerste graven van Nas
sau, waarvan de laatste rustplaats tot op
heden niet met zekerheid bekend was.
H.M. de Koningin was met de ontdek
king op de hoogte gebracht, zoodat het on
derzoek dan ook geschiedde in overleg met
het Koninklijk Huis. Binnen enkele dagen
zal het worden voortgezet.
