29ste ^ang
WOENSDAG 24 NOVEMBER 1937
No. 8887
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACH'I 32, LEIDEN
Dc wedstrijd
Euwe-Alfechin
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonne's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal. Dij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103093, POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uil
vier bladen.
Be N. S. B. en de
Katholieken
Niemand kan ontkennen helaas!
dat in de N.S.B. met bijzondere voorkeur
èn met bittere vijandschap aanvallen wor
den gericht op de R.K. Staatspartij.
En een feit is 't ook, dat door die spe
ciaal op Katholieken gerichte aanvallen
de N.S.B. een anti-katholieke geest,
een anti-papisme wordt gekweekt of be
vorderd. Wij begrijpen niet, hoe er Ka
tholieken zijn, die dit willen ontkennen!
Een voorbeeld.
In de Tweede-Kamerzitting van j.l. Vrij
dag waarschuwde de N.S.B.-afgevaardigde,
de heer Rost van Tonningen, speciaal voor
Katholieke ministers. Wij herinne
ren aan het gepubliceerde verslag der be
doelde redevoering.
Zoowel ten aanzien van het bedrijfs-
een beroepsrecht als ten aanzien van
het arbeidsrecht wordt de-procedure
der machtsvorming der Staatsgreep-
partij (de voorzitter" hamert en het
woord wordt teruggenomen) zichtbaar.
Het kan nauwelijks vrijmoediger. Het
bedrijtsrecht zal zich in collectieve
richting ontwikkelen. De minister zegt
overleg te, zullen plegen met zijn ka
tholieke collega's, die spreker's fractie
juist wantrouwt. Met klem moet wor
den betoogd, dat de overdracht van
machtsvolkomenheden op het gebied
der oeconomische politiek aan katho
lieke ministers gevaarlijk is voor ons
volk. Ons geheele oeconomische leven
is uitgeleverd aan de R.K.S.P. De boe
ren, arbeiders en visschers vinden den
weg naar het recht door katholieke
ministers geblokkeerd.
Als iemand zich ten doel stelt, een anti
katholieken geest in ons volk op te stoken
zou hy dan anders, voor zijn doel beter,
doeltreffender kunnen spreken!
In de gisteren gehouden vergadering der
Tweede Kamer is op deze „hetze" kort en
krachtig gereageerd. Wij verwijzen naar het
verslag.
Wij citeeren hier verder uit het Kamer
overzicht van een tweetal liberale bladen.
Uit het „Handelsblad":
„In het Kamerdebat van gisteren heeft zich
een ongewone gebeurtenis voorgedaan. De
heer Kortenhorst (R.K.) beklom namelijk
het spreekgestoelte, om namens de R.K.
Staatspartij en de Roomsch-Katholieke be
volking van Nederland een fel protest aan
te teekenen tegen de inderdaad zeer uit
zonderlijke rede, welke mr. Rost von Ton
ningen (N.S.B.) den laatsten Vrijdag ge
houden heeft. De R.K.-fractie aldus mr.
Kortenhorst heeft aanvankelijk getwij
feld, of zij deze poging, ons volk uiteen te
scheuren, met welsprekend stilzwijgen zou
voorbij gaan, of dat een protest op zijn
plaats zou zijn. Maar de N.S B.-woord voer
der heeft met zijn grove, onbewezen be
schuldigingen omtrent dictatuur-voorne
mens van de R.K. Staatsparty de grenzen
tusschen rede en fantasie dermate uitge-
wischt, dat ditmaal nadrukkelijke afwij
zing niet achterwege kan blijven. De
Roomsch-Katholieken zijn goede vaderlan
ders en hebben reeds in 1830 de zijde van
den Koning gekozen. Niet alleen tegen het
anti-papisme, maar ook tegen het anti-se-
mitisme stelt mr. Kortenhorst zich in dit
vlijmscherpe protest te weer. Het laatste
moet reeds uit een oogpunt van christelijke
naastenliefde worden veroordeeld. Het
dient in het parlement te worden uitgespro
ken, dat het Nederlandsche volk van geen
openlijk, maar nog minder van geniepig
anti-semitisme is gediend. Aldus mr. Kor
tenhorst, wiens rede in de muisstille Ka
mer sterken indruk heeft gemaakt.
Ook van de regeeringstafel heeft de N.S.
B.-woord voerder enkele volzinnen moeten
aanhooren. In den aanvang van zijn rede
van 1.1. Vrijdag had namelijk die afgevaar-
'igde verklaard, dat de N.S.B.-fractie den
inister „elk vertrouwen" moest ontzeg-
n. Redenen waarom Zyne Excellentie
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Ofschoon het seizoen niet bepaald tot
reizen uitlokt, heeft een ware reiswoede
de ministers aangegrepen. Na de reis van
lord Halifax naar Duitschland, zijn thans
de Fransche ministers Chautemps en
Delbos uitgenoodigd om naar Londen te
komen.
Vermoedelijk zullen de Fransche staats
lieden Maandag a.s. komen en natuurlijk
zullen internationale vraagstukken, welke
van belang zijn voor beide mogendheden,
besproken worden. Zonder twijfel zullen
de Fransche staatslieden ook gaarne de
indruk vernemen, welke de besprekingen
van lord Halifax te Berlijn op de Britsche
ministers heeft gemaakt.
Er worden natuurlijk allerlei gissingen
en combinaties gemaakt, maar niemand
kent met zekerheid den inhoud van de be
sprekingen van lord Halifax. Vandaag is
er te Londen een vergadering van den
Britschen ministerraad en in die vergade
ring zal lord Halifax rapport uitbrengen
van zijn besprekingen met de Duitsche
autoriteiten. Daarna zal mededeeling wor
den gedaan in het Britsche parlement en
wij zullen deze mededeeling hebben af te
wachten.
In Frankrijk blijken de huiszoekingen
wapenvondsten en arrestaties verband te
houden met de ontdekking van een samen
zwering, welke gericht was tegen den de-
mocratischen staatsvorm. Er werd een
fascistische staatsgreep voorbereid. Een
communiqué van het ministerie van bin-
nenlandsche zaken geeft daarover uitvoe
rig opheldering. Dat Chautemps en Del-
bos op dit moment Frankrijk durven ver
laten is een bewijs, dat de regeering zich
tegenover dezen aanslag veilig genoeg
voelt.
Welke zet is afgegeven?
De twintigste partij werd afge
broken met den volgenden stand:
Zwart dr. Euwe
Onze Weermacht
A BCDE F G H
Wit dr. Aljechin.
Opgaven moeten vóór de hervat
ting der partij of bekendmaking van
den afgegeven zet in ons bezit zijn.
Hij of zij, abonné van De Leidsche
Courant, die den zet raadt, kennen
wij een bedrag van f 5.(vijf gul
den) toe.
Bij meerdere goede oplossingen be
slist bet lot.
Men mag niet meer dan één zet
opgeven.
verklaart, dat hij niet nader in zal gaan op
een betoog, geuit „in een vorm en op een
toon, waarbij hij zich van qualificaties zal
onthouden".
De „N.R.Crt." constateert, dat de heer
Rost van Tonningen „reeds thans alle ge
zag in de Tweede Kamer verspeeld schijnt
te hebben. De ongenadige afstraffing, hem
achtereenvolgens door de heeren Korten
horst en Goseling toegediend, het vurige
protest van eerstgenoemde tegen anti-pa
pisme en anti-semitisme, het waardige be
scheid van den minister op een onwaardige
bestrijding en een even voorbarige als on
gemotiveerde opzegging van vertrouwen
uit den nat.-socialistischen hoek, sloe
gen in".
Aan de Memorie van Antwoord inzake
het wetsontwerp tot wijziging van de
dienstplichtwet wordt het volgende ont
leend:
EERSTE OEFENING.
Met leedwezen heeft de Regeering er
kennis van genomen, dat zeer vele leden
verklaarden met een eersten oefentijd van
11 maanden niet te kunnen instemmen.
De regeering is tot de overtuiging ge
komen, dat onder de huidige omstandig
heden mede in verband met de grens-
beveiliging met geen Korteren duur'dan
11 maanden kan volstaan worden.
GROOTE GEZINNEN EN
DIENSTPLICHTWET.
Niet meer dan drie zoons uit één gezin
onder de wapenen.
Naar de minister meedeelt, is ook de re
geering wat het getal zonen betreft, die in
een gezin tot dienstvervulling in vredes
tijd kunnen worden opgeroepen, van. oor
deel, dat dit aan een maximum behoort te
worden gebonden. Voorhands lijkt de re
geering het getal 3 hiervoor wel aanvaard
baar.
HERHALINGSOEFENINGEN IN 1938.
De minister van defensie heeft ter ken
nis gebracht, dat het in zijn voornemen ligt
om, indien hem althans de noodig gelden
woredn toegestaan, 'in 1938 de lichtingen
1927, 1928, 1932 en 1934 voor herhalings
oefeningen onder de wapenen te doen ko
men. Dit wordt dan voor wat betreft de
lichtingen 1927 en 1928 de in uitzicht ge
stelde, in 1937 voor het eerst weer toege
paste. derde herhalingsoefening.
Van deze lichtingen nemen niet aan de
herhalingsoefeningen deel de dienstplich
tigen die behooren tot legeronderdeelen
waarvan het personeel is bestemd voor bui
tengewone oproeping uitwendige veilig
heid endie in 1937 verplicht waren herha
lingsoefeningen te volbrengen.
De lichtingen 1927 en 1928 zullen van 5
tot en met 14 September 1938 (niet admi
nistratief kader een week vroeger) onder
de wapenen komen. De lichtingen 1932 en
1934 van 15 September tot en met 1 Octo
ber 1938 (niet administratief kader een
week vroeger).
SCHOUT-BIJ-NACHT H. FERWERDA
BENOEMD TOT VICE-ADMIRAAL.
Naar wij vernemen zal de commandant
der zeemacht in Ned.-Indië, schout-bij
nacht H. Ferwerda, met ingang van 1 Ja
nuari a.s. bevorderd worden tot vice-admi-
raal.
HET DAGHET IN HET OOSTEN.
Kinderbijslagen.
De Memorie van Antwoord op de Alge-
meene Beschouwingen der Tweede Kamer
van de Rijksbegrooting voor 1938 (Hoofd
stuk I) bevat, zooals wij reeds mededeelden,
een belangrijke passage. Zij luidt als volgt:
„Met de wettelijke regeling tot het
rekening houden met de gezinslasten bij
het arbeidsinkomen is meer bepaalde
lijk bedoeld een wet inzake het doen
geven van kinderbijslagen aan perso
nen, die in loondienst werkzaam zijn".
Over deze mededeeling toont de heer Van
Meegeren, voorzitter van den R.K. Bond
voor groote gezinnen, zich ir. het orgaan
van den bond zeer verheugd. Wel, zoo
schrijft hij, gaven we persoonlijk de voor
keur aan het kinderrentestelsel, waarbij aan
alle vaders van groote gezinnen al of niet
in loondienst een kinderrente werd ver
zekerd, maar in ieder geval wil de Regee
ring thans een begin maken en heeft ze
gekozen voor het stelsel der kindertoesla
gen, daarbij beginnend met hen, die in
loondienst zijn.
Laten we ons er op verheugen. De voor
keur is gegeven aan het Belgische systeem,
waarbij men ook begonnen is met kinder
toeslag te geven aan de loontrekkers. Thans
krijgen daar ook de niet-loontrekkenden de
gezinsvergoedingen.
In ieder geval gaan we in Nederland
thans een betere toekomst voor het groote
gezin tegemoet.
We zijn dankbaar dat het begin er is. En
zooals bij alles is ook hier het begin het
moeilijkst. Het daghet in het Oosten!
Het wordt nu toch tijd om
eens naar V. en D. te gaan
om daar geschenken uit
te zoeken.
Sint Nicolaas zetelt dage
lijks van 3 tot 6 uur op de
2e etage.
Vanaf Donderdag
25 November, zijn onze
Magazijnen geopend tot
des avonds 10 uur.
Ook de Lunchroom, waar
U alle vermoeidheid van
de Sint Nicolaas-drukte
vergeet, staat dagelijks tot
10 uur voor U open.
VROOM DREESMANN
Leiden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
H. M. DE KONINGIN IN DE RESIDENTIE.
H. M. de Koningin is hedenochtend per
auto uit Soestdijk naar 's-Gravenhage ver
trokken, waar H. M. vergezeld van de hof
dame. jkvr. H. barones Schimmelpenninck
van der Oye, om kwart voor tien is aange
komen.
KERSTGAVE AAN DE WERKLOOZEN.
Ook dit jaar weer 25% van de uitkeering.
De minister van Sociale Zaken heeft aan
de gemeentebesturen bericht, dat ook dit
jaar weer aan de steuntrekkende werkloo-
zen een Kerstgave kan worden verstrekt.
Deze gave kan bedragen 25% van het be
drag, dat de betrokkene ontvangt aan uit
keering over de week van 12 tot 18 Decem
ber.
De Kerstgave kan ook worden toegekend
aan de werkloozen, die uitkeering ontvan
gen uit hun werkloozenkas, wanneer de
kasuitkeering eventueel kasuitkeering
plus kastoeslag minder bedraagt dan de
steun plus de Kerstgave zou bedragen heb
ben, indien ze niet kastrekkend waren.
WESTLANDSCHE TEELTEN.
Praktijkschool te Naaldwijk geopend.
Dinsdagmiddag heeft de directeur-gene
raal van den landbouw, ir. A. Roebroek, on
der groote belangstelling de eerste praktijk
school voor Westlandsche teelten te Naald
wijk geopend.
Onder de aanwezigen bevonden zich o.a.
ir. A. v. d. Plasse, inspecteur van het tuin-
bouwonderwijs, de heer Th. P. J. Eisen,
burgemeester van Naaldwijk, de heer W.
W. Kampschöer, burgemeester van Monster,
en tal van bestuursleden van tuinbouwor
ganisaties en veilingen.
De heer Q. Nederpelt, bestuurslid van
den proeftuin, heette de aanwezigen wel
kom, in het bijzonder den heer Roebroek
en ir. v. d. Plasse, die de geestelijke vader
van deze praktijkschool is.
Hierna wees ir. Roebroek er op, dat niets
zoo zeer de rationalisatie in den tuinbouw
bevordert als gedegen vakkennis. Met de
verzekering, dat de directie van den land
bouw steeds zooveel mogelijk zal mede
werken tot het doen bloeien van dezen
proeftuin en praktijkschool verklaarde ir.
Roebroek de school voor geopend.
Vervolgens sprak de burgemeester van
Naaldwijk, de heer Th. P. J. Eisen, den
wensch uit, dat het geheele glasdistrict
Zuid-Holland van deze praktijkschool zou
mogen profiteeren.
De heer G. W. Kampschöer sprak na
mens den R.K. Land- en Tuinbouwbond en
Buitenland
De nood der Missie in China. (3de blad).
Janson slaagt erin, een nieuwe Belgi
sche regeering te vormen. (3de blad).
De in Frankrijk ontdekte samenzwering.
(3de blad).
Chautemps en Delbos uitgenoodigd om
naar Londen te komen. (3de blad).
Binnenland
Overleden Is prof. dr. A. van Rooij, rec-
tor-magnificus der Amsterdamsche Uni
versiteit. (1ste blad).
Opheffing van 150 stations en halten.
(lste blad).
Memorie van Antwoord inzake het wets
ontwerp tot wijziging van de dienstplicht
wet. (lste blad).
wees er op, dat deze opening een teeken
was, dat tuinbouwend Nederland, ondanks
de moeilijke tijden, niet bij de pakken neer
zit. De heer Kampschöer besloot zijn rede
met den wensch, dat deze instelling moge
uitbloeien tot heil van den tuinbouw.
Nadat nog verschillende sprekers het
woord hadden gevoerd, dankte ir. Riemens
voor de belangstelling en werd de ope
ningsplechtigheid met een openbare les
over „Het randen van sla" besloten.
GROOTE WERKEN IN ONS LAND.
Waardeerend Duitsch oordeel.
De Deutsche „Bergwerks Zeitung" be
vat een hoogst waardeerend artikel over
de groote openbare werken in Nederland,
van de hand van Oberregierungsrat dr.
Muenz, die onlangs met den Duitschen mi
nister van Arbeid, Seldte, een bezoek aan
ons land heeft gebracht.
Dr. Muenz herinnert er aan, dat Neder
land van oudsher voortdurend tegen het
water heeft moeten strijden. Overal,
schrijft hij, komt de opbouwende, doch
ook de vernielende kracht van het water
tot uiting. Geen wonder dan ook, dat de
Hollanders meesters geworden zijn op het
gebied van bodembewerking, bruggenbouw
en alle daarmede samenhangende werk
zaamheden.
Schrijver geeft dan een uitvoerige be
schrijving van de werkzaamheden tot
drooglegging van de Zuiderzee. Ook be
handelt hij o.a. de Maas-normalisatiewer-
ken.
Wat Nederland op het gebied van arbei
derswoningen te zien geeft, schrijft dr.
Muenz verder .verdient de bewondering van
iederen objectieven bezoeker. Dit geldt ook
voor Amsterdam.
Hier werkt men aan den aanleg van het
zoogenaamde Boschplan, een project waar
van de voordeelen voor de gezondheid der
arbeiders en der opgroeiende generatie niet
hoog genoeg aangeslagen kunnen worden.
Met een toespeling op het opschrift van
het monument op den afsluitdijk: „Een
volk, dat arbeidt, bouwt aan zijg toekomst",
waarmede hg zijn artikel aanvangt, besluit
dr. Muenz:
De werkzaamheden, die wij in oogen-
schouw hebben kunnen nemen, hebben zulk
een grooten ondernemingsgeest en levens
kracht van het Nederlandsche volk laten
zien, dat wij er eerlijk van overtuigd zijn,
dat het daarmede inderdaad zijn toekomst
bouwt. „Msbd."
Goedgekeurd rijwielachterlicht.
De minister van waterstaat heeft tot we
deropzegging goedgekeurd het door de N.V.
Nederlandsche Metaalwarenfabriek Record,
te Velp (G.), op 10 November 1937 inge-
zonden type van rijwielachterlicht met re
flector, voorzien van het ingeschreven han
delsmerk: Record, type-aanduiding: 4, on
der bepaling, dat achterlichten van dit ty-
i pe voorzien moeten zijn van het Rijksmerk-
I teeken Rijkskeur 28D en dat het handels
merk, de type-aanduiding en het Rijks-
merkteeken moeten zijn aangebracht ge
heel overeenkomstig de wijze, waarop dit
is geschied op de twee door de N.V. tot
Keuring van Electrotechnische Materialen,
te Arnhem, gewaarmerkte exemplaren van
dit type achterlicht.