DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De begrooting van Sociale Zaken.
Mgr. Schraven
vermoord
29ste Jaargang
MAANDAG 22 NOVEMBER 1937
No. 8885
3)& Gcldóclie Sou/Yci/nt
de abonnementsprijs
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentiên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
CS= -
V Cultuur en religie
In het „Vaderland" (lib.) van Zondag
morgen lezen we in een artikel, getiteld:
„Cultuur en religie" o.m.:
Het is goed, na de week van Von
delherdenking, zich af te vragen, wat
ook bij dezen grootmeester het essen-
tieele van zijn werk is om dan tot de
erkenning te komen, dat alle cultuur,
wil zij waarlijk van hoogen geest ont
sproten zijn, haar oorsprong neemt in
het Wezen van alle wezen.
Het is slechts een oppervlakkige hul
de, wanneer men allerwege Vondel
vereert en verheerlijkt als den man,
die een der vertolkers is der Neder-
landsche cultuur, zonder met hem af te
steken naar de diepte en met hem te
vragen: Wie is het, die zoo hoogh ge
zetenom ten slotte met hem te
erkennen:
Dat 's Godt. Oneindigh eeuwig Wezen
Van alle ding, dat wezen heeft.
Wil ons volk blijven staan aan de
spits der cultuur,dan diene het vóór
alles te zijn een religieus volk. Zoo
ga religie aan cultuur vooraf.
In verband met deze uitlating brengen
wij een aanhaling uit de rede, die prof.
dr. Gerard Brom hedenmiddag heeft ge
houden in een openbare zitting van den
Senaat der R.K. Universiteit te Nijmegen,
ter herdenking van den geboortedag van
Joost van den Vondel:
Van verschillende kanten roepen
landgenooten ons tegenwoordig toe, dat
Vondel niet de dichter van een partij,
maar van het vaderland is. Dankbaar
verheugen wij ons in die algemeene er
kenning van zijn verdienste voor de
heele natie, want voor Katholieken is
Vondel alles wat hij voor eiken Neder
lander kan zijn, maar bovendien nog
meer.
Wij zien in Vondel diens religie....
Wij zien in Vondel diens trouw aan en
liefde voor de Moederkerk, die hij
„veel meer als bron van waarheid dan als
bron van schoonheid vereerde" (Brom).
Wij vereeren Vondel als grootmeester
der Nederlandsche cultuur, als genie wij
verèeren hem véél meer nog als religieus
genie.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Het Duitsche Nieuws Bureau deelt mede,
dat de president van den Engelschen Raad
van State, lord Halifax, Zondagavond om
9 uur 22, na een particulier bezoek aan
Duitschland, dat vijf dagen heeft geduurd,
Berlijn heeft verlaten. Vanzelfsprekend is
men nieuwsgierig naar het resultaat van
zijn besprekingen, maar daarover wordt
geen boekje opengedaan. Tegenover de
pers verklaarde lord Halifax slechts: „Ik
hoop, dat als resultaat van onze bespre
kingen de deur iets geopend is voor een
verdere verheldering van de atmosfeer
tusschen Groot Brittannië en Duitschland
en voor een beter wederzijdsch begrip
tusschen beiden landen."
Wanneer de besprekingen, welke nu nog
nader zullen volgen tusschen Londen en
Berlijn, wat vlotten, zal von Neurath naar
Londen komen. Dat is althans op te ma
ken uit de elkander tegensprekende be
richten omtrent een uitnoodiging van von
Neurath tot een contra-bezoek te Londen.
Voor de rest weten wij niets van de be
sprekingen, niets anders dan dat zij strikt
vertrouwelijk en informeel waren.
De Belgische kabinetscrisis begint thans
een onheilspellende lengte aan te nemen.
De vierde kabinetsformateur, Janson, die
een week de tijd had gekregen cm te on
derhandelen, heeft het bijltje erbij neer
moeten leggen. Ditmaal struikelde de ka-
binets-formatie over de houding der socia
listen, die de opneming van Henri Jaspar
in de regeering niet wenschten.
Wie volgt?
Verdere invoering der Arbeidswet. Na het
hotel- en Koffiehuis-personeel komen magazijn
bedienden en handelsreizigers aan de beurt.
Wetsontwerp inzake kinderbijslag op het loon
spoedig te verwachten.
Ontleend is aan de memorie van ant
woord van de Tweede Kamer op het voor-
loopig verslag over de begrooting van so
ciale zaken:
Wettelijke regeling inzake toe
kenning van kinderbijslag.
Met de in de Troonrede aangekondigde
wettelijke regeling tot het rekening hou
den met gezinslasten bij het arbeidsinko
men is bedoeld een wettelijke regeling in
zake toekenning van kinderbijslag, waar
omtrent de minister een afzonderlijk ad
vies der commissie-Fleskens heeft ge
vraagd en bereids verkregen. Zooals de re
geling wordt ontworpen, is zij, om rede
nen van practischen aard, voorshands be
perkt tot loontrekkenden.
De minister kan in het vooruitzicht stel
len, dat het voorontwerp vermoedelijk nog
vóór het einde des jaars aan den Hoogen
Raad van Arbeid om advies zal kunnen
worden gezonden.
Geen wettelijke vacantie-
regeling.
Aan het verzoek, het tot stand komen
van een wettelijke regeling van de vacan-
tie (met behoud van loon) te willen be
vorderen, meent de minister niet té mogen
voldoen.
Pensioenfondsen.
Het ligt in de bedoeling, de indiening te
bevorderen van een wetsontwerp van in
hoofdzaak dezelfde strekking, als het ont
werp, dat de Hooge Raad van Arbeid bij
zijn advies d.d. 3 Juli jl. over deze materie
voegde.
De quaestie van de
tandtechnichi.
Reeds spoedig na zijn optreden heeft de
minister de quaestie der tandtechnichi ter
hand genomen. Het is zijn voornemen om
te trachten, deze quaestie nog in den loop
van dit zittingsjaar tot een bevredigende
oplossing te brengen.
De verstrekking van melk aan
schoolkinderen.
De minister is bereid, om zich met zijn
ambtgenoot van onderwijs, kunsten en
wetenschappen te verstaan omtrent de
wenschelijkheid van het treffen van de in
het voorloopig verslag bedoelde maatre
gelen en van de verstrekking van melk
aan schoolkinderen.
Drankwet.
Ten aanzien van de Drankwet is de mi
nister van oordeel, dat binnen afzienbaren
tijd een herziening ter hand zal moeten
worden genomen.
Werkverschaffing en
steunregeling.
Wat de spaarregeling betreft, ontkent de
minister ten stelligste, dat het voor verre
weg de meeste werkloozen onmogelijk zou
zijn om f 0.25 per week ter zijde te leg
gen. Zijn meening van het tegendeel, waar
van hij bij het ontwerpen dei4 spaarrege
ling is uitgegaan, is door de sindsdien op
gedane ervaring bevestigd. Wel heeft de.
minister van meet af aan rekening gehou
den met de mogelijkheid, dat, althans zoo
lang de in den aanhef dezer afdeeling ge
schetste moeilijkheden in de steunregeling
bestaan en deze niet door voormelde bij
slagregeling van den minister voor inwo
nende werklooze kinderen uit den weg
worden geruimd, in een relatief gering
aantal gevallen zelfs het kwartje niet zou
kunnen worden gespaard. Daarvandaan
dat hij heeft toegestaan, dat in dergelijke
speciale gevallen de 25 cents door kerke
lijke of particuliere instellingen van wel
dadigheid zouden worden betaald. Hij
handelde hiermee in de lijn van de reeds
eenige jaren bestaande regeling in zake
den ruimeren armslag. De minister is
voornemens, om, wanneer de door hem ge
troffen regeling eenigen tijd zal hebben
doorgewerkt, zich aan de hand der resulta
ten opnieuw te beraden, of ten aanzien
van deze laastbedoelde gevallen een na
dere regeling behoort te wordetn getroffen.
Voor de vragen, welke veronderstellen,
dat de poging van den minister tot bespoe
diging van het effect zijner regeling door
zijn beroep op het Nederlandsche volk fa
len zal, bestaat, voorzoover de minister
thans kan overzien, geen plaats. De tot
dusverre binnengekomen bijdragen wijzen
erop, dat ons volk metterdaad gehoor
geeft.
Bij den minister bestaan op dit oogen-
blik geen plannen tot uitbreiding der le
vensmiddelendistributie.
Wat betreft het vraagstuk van de hulp
aan de kleine zelfstandigen, deelt de mi
nister mede, dat het in zijn voornemen
ligt de beoordeeling van dit probleem voor
te leggen aan een in te stellen staatscom-
Een hooger bedrag voor het
Werkfonds.
De minister laat met kracht zoeken naar
voor werkverschaffing geschikte objecten.
De vraag van verscheidene leden, of het
bedrag van 100 millioen gulden, dat tot nu
toe voor het Werkfonds beschikbaar is ge
steld, zal worden verhoogd, wordt beves
tigend beantwoord. Binnenkort zal. een
wetsontwerp terzake aan de Staten-Gene-
raal worden voorgelegd.
Dan zal tevens blijken, dat de outilage
van het Werkfonds verbeterd wordt.
Een staatscommissie voor hulp
verleening aan werkloozen.
De regeering hoopt zeer binnenkort een
staatscommissie in het leven te roepen,
waaraan zal woredn opgedragen de re
geering te adviseeren betreffende de vraag
in hoeverre in de huidige wijzen van hulp
verleening met betrekking tot de groepen
van valide, werkwillige personen, die voor
namelijk tengevolge van maatschappelijke
oorzaken niet in het onderhoud van zich
zelf (en hun gezin) kunnen voorzien, ver
andering behoort te worden gebracht en
voorstellen betreffende de regeling van
hulpverleening ten deze, anders dan bij
wijze van armenzorg, te doen.
In deze staatscommissie zal derhalve ook
de materie der steunverleening worden be
zien.
Arbeidswet.
Verdere invoering van de arbeids
wet wordt overwogen. De minister
stelt zich voor om, nadat de thans in
voorbereiding zijnde bepalingen voor
het hotel- en koffiehuispersoneel zul
len zijn ingevoerd, allereerst den werk
tijd van de magazijnbedienden en de
handelsreizigers aan regelen te bin
den.
Verder is de minister voornemens een
commissie in het leven te roepen, ten
einde den toestand in het binnenscheep-
vaartbedrijf te bestudeeren, opdat kan
worden overwogen, of en, zoo ja, hoe voor
de arbeiders in dezen bedrijfstak de ar
beidstijd geregeld zou kunnen worden.
De minister is voorts bereid te onder
zoeken of de werktijd van het verplegend
personeel verminderd zou kunnen worden.
SLACHTOFFER VAN DEN OORLOG
IN CHINA.
Zaterdag is bij de familie van Mgr.
Franciscus Schraven C.M., apostolisch
vicaris van Chentingfu, bericht ontvangen,
dat Z. H. Exc. door bandieten in China is
vermoord.
Men zal zich herinneren, dat Mgr. Schra
ven in het begin van October werd vermist.
Hij was ontvoerd door bandieten, zoo werd
gemeld en met hem verdwenen nog zes
missionarissen, onder wie twee Neder
landers, evenals mgr. zelf Lazaristen, n.l.
pater G. Wouters uit Breda en Broeder A.
Geerts uit Oudenbosch.
Wat de ontvoering betreft, de stad
Chengtingfu werd den len October 1.1. in
genomen door de Japanneezen. Men ver
onderstelt, dat bij die gelegenheid een groep
muitende soldaten de vermiste missiona
rissen hebben meegevoerd om een losprijs
te kunnen verkrijgen.
Mgr. Franciscus Schraven werd geboren
te Lottum, in Noord-Limburg, den 3en Oct.
1873. Hij studeerde aan het college van
Roermond en te Rolduc, en trad 30 Sept.
1894 te Parijs in de Congregatie der Laza
risten. Priester gewijd 27 Mei 1899, ver
trok hy nog hetzelfde jaar naar de Missie
van China. Van 19041908 was hij provi
caris van twee opeenvolgende bisschoppen.
Lange jaren bracht hy door aan de Missie-
procuur van Tientsin en Shanghai.
Op 9 December 1920 werd hij benoemd
tot apostolisch vicaris van Chengtingfu en
10 April 1921 in zijn residentiestad tot bis
schop gewijd door zijn eigen neef mgr.
Geurts, apost. vie. van Yungpingfu. In de 38
jaren van zijn verblijf in China is mgr.
Schraven slechts één keer in het. vaderland
teruggekeerd. „Maasbode".
OOK PATER WOUTERS EN BROEDER
GEERTS VERMOORD.
De overste van het studiehuis der E.E.
P.P. Lazaristen te Nijmegen deelt het vol
gende mede aan de „Maandagmorgen":
Het Fransche ministerie van buitenland-
sche zaken meldt ons, dat behalve Z. H.
Exc. Mgr. Schraven ook de hem begeleiden
de missionarissen, de Nederlandsche pater
G. Wouters uit Breda en broeder A. Geerts
uit Oudenbosch, benevens enkele Fransche
en verdere buitenlandsche geestelijken door
de bandietenbende vermoord zijn.
Op 8 October werd èn Mgr. Schraven en
zijn begeleiders te Chung Hin Fu gevangen
genomen door een bandietenbende, die een
veete tegen de missonarissen had. Zij wer
den -geblinddoekt en naar een kamp. dat
10 K.M. buiten de stad lag, overgebracht.
Hier zijn zij reeds daags daarna opgehan
gen.
Het onderzoek wordt door de Fransche
regeering met kracht voortgezet. Ook ver
schillende andere buitenlandsche regeerin-
gen zullen inzake deze moorden stappen
doen.
De 28-jarige pater G. Wouters uit Breda,
vertrok ongeveer 2 jaren geleden naar Chi
na en was in het vicariaat van Mgr. Shra-
ven als professor werkzaam aan het Klein
seminarie, waarvan hij kortgeleden tot pro
visor was benoemd.
Broeder A. Geerts uit Oudenbosch is se
dert 19Q3 in de Chineesche missie werk
zaam.
Enkeel jaren geleden tijdens een plun
dering der bisschoppelijke residentie, werd
een Chineesche knecht onder de oogen van
den broeder, die zich met den knecht in een
kelder schuil had gehouden, doodgeschoten.
Met een geschikt zenuwgestel is de broe
der, wiens gezondheidstoestand toch al niet
te best was, toen naar zijn vaderland terug
gekeerd.
Het Missie-leven trok hem echter aan,
zoodat hij in 1934 opnieuw naar de Chi
neesche missie vertrok en sindsdien in het
vicariaat van den vermoorden bisschop
werkzaam was.
Nadere bijzonderheden.
Wij vernemen nog, dat het lijk van den
bisschop na den moord zou zijn verbrand.
Omtrent de ontvoerde paters Lazaristen,
wier dood thans met zekerheid moet wor
den vermeld, seint men uit het Provincia-
laat der Paters Lazaristen aan de K.W.P.
het volgende:
Den 8sten October 's morgens werd
Shein Teh Foe door de Japanners ingeno
men en bezet. Nog dienzelfden avond werd
de Residentie van de Lazaristen plotseling
door „soldaten" overvallen. Zij grepen het
eerst de twee Fransche confraters Lucien
Charny, overste van den missiepost en
Eugène Bertrand, die zich beiden aan den
ingang der Residentie bevonden. Daarna
drongen zij de eetzaal binnen, waar juist
Mgr. Schraven met de communiteit het
avondmaal gebruikte.
Mgr. Schraven werd aanstonds geblind
doekt. Men deed hem een touw om den
hals en toen werd hij met de anderen Euro
peanen, die in de eetzaal aanwezig waren,
geboeid weggevoerd.
Het waren, zooals reeds gemeld, Thomas
Pefka (van Tsjechische nationaliteit), pa
ter Gerard Wouters uit Breda, broeder An-
tonius Geerts uit Oudenbosch, een Pool-
sche broeder van de Apostolische prefec
tuur van Shun The Foe (en dus niet de
Oostenryksche broeder Friedrich), allen
van de Congregatie der Lazaristen.
Tenslotte werd ook een leek, Biscopit,
een orgelreparateur uit Peking, die toeval
lig in de residentie aanwezig was, gevan
kelijk weggevoerd. (In het laatste telegram
wordt zijn naam niet genoemd).
Verder werd gevangen genomen de
Fransche pater Trappist Emmanuel Rob-
bial. (In het vicariaat van Mgr. Schraven
is sinds 1928 een Trappistenklooster geves
tigd).
Men weet niet waarheen de gevangenen
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
De Japanners rukken in snel tempo op
naar Nanking. (2de blad).
De reis van lord Halifax naar Duitsch
land. (2de blad).
Ook Janson's kabinetsformatie ls mis.
lukt. (2de blad).
Belangrijke mutaties in het bestuur van
Ethiopië. (2de blad).
Ernstig treinongeluk in Spanje doodt
50 krijgsgevangenen. (4de blad).
Binnenland
Mgr. Schraven, pater Wouters en broeder
Geerts alle drie Nederlandsche Lazaris
ten in China vermoord. (1ste blad).
De memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer inzake de begrooting van Sociale
Zaken. (1ste blad).
Wijziging van de Tarief wet met betrek
king tot sieraardewerk en -porselein. (2de
blad).
Overleden is de hoogeerw. heer F. W. de
Rooy, eere-kanunnik van het Kathedraal
Kapittel van het Bisdom Haarlem. (Kerkn.
lste blad).
De mailboot „Prinses Juliana" is gister
avond bij Cadzand door den mist vastge-
loopen, doch hedenmorgen weer vlot ge
komen. (3de blad).
Sport en Wedstrijden
SCHAKEN: Dr. Euwe heeft in de 18de
partij de winstkansen laten glippen. (3de
blad).
VOETBAL: Verrassende voetbaluitslagen
allerwege. De elftallen voor den wed
strijd NederlandLuxemburg vastgesteld.
(3de blad).
BILJARTEN: Sweering opnieuw kam
pioen van Nederland cadre 45/2. (3de
blad).
Omgeving
Doodelijk ongeluk te Zoetermeer. (2de
blad).
werden weggevoerd. Men merkte echter op^
dat de „soldaten" werden aangevoerd door
een Chinees, die zeer goed met de resi
dentie bekend schijnt te zijn.
Den volgenden dag keerden de „solda
ten" terug en plunderden de kamer van
Mgr. Schraven en van den procurator der
Missie.
De directeur van het Seminarie, die met
zijn seminaristen niet in de eetzaal aan
wezig was, zijn evenals broeder Friedrichs
juist daardoor aan het bloedbad kunnen
ontkomen.
Men moet het uitsluitend op Europea
nen gemunt hebben, want de Chineesch®
Lazaristen en inlandsche saeculiere pries
ters, die zich mede aan tafel bevonden,
werden in het geheel niet lastig gevallen.
Het was hun echter absoluut onmogelijk
om de arrestatie te beletten.
Eigenaardig is ook het feit, dat ditmaal
geen losprijs werd gevraagd.
Alles bleef even geheimzinnig totdat voor
enkele dagen het bericht kwam, waaruit
men meende te kunnen opmaken, dat alle
gevangenen nog in leven moesten zyn en
dat zij niet ver uit de buurt zouden zijn
weggevoerd; misschien wel in de stad zelf
ergens onder strenge bewaking gevangen
werden gehouden.
Dit gaf een kleine opluchting, die ook
aanstonds aan de families der missionaris
sen in Nederland werd medegedeeld.
Helaas, ternauwernood een dag later,
meldde een bericht uit Parijs het tragisch
einde.
Het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
aldaar had een telegram ontvangen, dat de
dood meldde van Mgr. Schraven en eenige
missionarissen. Bijna denzelfden dag nog
volgde bevestiging, dat ook de andere ge
vangenen hetzelfde lot hadden ondergaan.
Mgr. Schraven en zijn mede-missionaris
sen werden op 10 K.M. afstand van de stad
Shung The Foe gedood, waarschijnlijk
reeds op 10 October.
