DONDE'BRAG 18 NOVEBER 1937
DE LE1DSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
Tweede Ka mer
Nakaarten op de kabinetsformatie. Dr.
Colijn houdt de troeven in handen 1 Het
Sinterklaas-Iijsje van de Katholieke Staats
partij „dringend aanbevolen".
KEPLIEKENDAG.
Gisteren was het repliekendag in de
Tweede Kamer.
vDe heer ALBARDA (S.D.) kwam in de
eerste plaats terug op zijn uitlating inzake
sommige artikelen in liberale bladen. Hij
heeft zich onvolledig uitgedrukt en wilde
gewelddadig optreden niet uitlokken noch
goedpraten. Aan het adres van den heer
De Marchant zei spr. dat de S.D.A.P. niets
te verbergen heeft op het stuk van finan
ciën. Maar hoe staat het met de N.S.B.?
De heer VAN HOUTEN (C.D.): Dat weet
de heer De Marchant zelf niet!
De heer ALBARDA (S.D.): De heer Mus-
sert heeft gezegd, nimmer rekenschap op
dit punt te zullen afleggen, doch bewezen
is dat de nat. soc. in Zwitserland en elders
financieelen steun uit Berlijn ontvangen.
Spr. citeert uit „Mein Kampf' en zegt
dat de vrijheid die de N.S.B. brengen wil
een gedwongen vrijheid is, in praktijk ge
bracht in Duitsche gevangenissen en con-
cenrtatiekampen.
De heer ROST VAN TONNINGEN
(N.S.B.)Spreek liever over Spanje.
De heer ALBARDA (S.D.) vervolgt, dat
ce democratie ook niet door de communis
ten wordt gediend.
De mededeelingen van den heer Oud over
de mogelijkheid van eeh ander bewind
noemt spr. teleurstellend.
De Katholieken werpen tenminste de deur
niet in het slot, sprekend over de uiterste
noodzaak.
De redevoeringen van de beide ministers
brachten veel teleurstelling: zij waren zon
der perspectief.
Alles stuit af op de financieele onmoge
lijkheid, wat spr. en anderen als wensche-
lijk voorstelden. Men becijfert dat daarvoor
een uitgaaf van 60 millioen noodig zou zijn.
Maar alles behoeft toch niet ineens te ge
beuren dat heeft spr. nooit gedacht.
Alles zal worden aangewend voor ver
sterking van defensie. Niemand heeft een
goed woord overgehad voor deze buiten
sporig hooge uitgaven.
De heer Colijn richtte een vermaning tot
het parlement maar ons parlement
werkt ernstig en hard. Dr. Colijn bedenke
dat ook een Regeering de positie van een
parlement kan verzwakken, n.l. wanneer
zij alle volksbelangen verwaarloost; als het
parlement dit machteloos aanziet hebben
zij gelijk die aan het parlementaire stelsel
geen waarde toekennen.
Wij beschouwen de totstandkoming
van dit Kabinet als een ongeluk voor
het land. Doch ons grootste bezwaar is
dat de Regeering. onvoldoende doet om
de werkeloosheid te bestrijden en de
nood en des volks niet als het belang
rijkste probleem beschouwt.
De heer DE MARCHANT (N S.B.) con
stateert, dat al het parlementaire werk van
deze zitting tot dusver zonder resultaat is
geweest. Jammer dat de werkloozen dit
schouwspel niet kunnen bijwonen. De heer
Colijn had een onparlementair kabinet van
nationale eenheid moeten vormen. Het volk
verlangt naar een leider, nu de oude lei
ding niet meer voldoet, maar de heer Co
lijn beseft dit niet. Hij zou de Mozes moeten
zijn, die ons volk door de Roode Zee van
moeilijKheid leidt.
De heer Albarda heeft verdachtmakin
gen zonder grond gelanceerd.
Dat is zuivere demagogie. (De VOORZIT
TER doet spr. dit woord terugnemen). De
S.D.A.P. is door den heer Barmat gesteund
en heeft vroeger geld uit Duitschland van
haar zusterorganisatie ontvangen. Voorts is
de N.S.B. niet verantwoordelijk voor het
geen in Duitschland gebeurt. Wij, mijne
volksgenootenzegt spr. (daverend ge
lach) Spr. lacht zelf mee en herstelt zyn
vergissing.
Stemmen: Maar u keurt niet af wat er
in Duitschland gebeurt.
De katholieken willen aan den eenen
kant ministerzetels, aan den anderen kant
de Regeering fel critiseeren. In het heele
debat heeft spr. geen enkel steekhoudend
argument tegen de N.S B gehoord.
De heer DE GEER (C.H.) betuigt over het
algemeen instemming met de rede van mi
nister Colijn.
De heer BIEREMA (lib.) verklaart, dat
de rede van minister Colijn weinig helder
heid bracht. Spr. kan zich volkomen inden
ken dat de heer Oud zich genoopt voelde te
Leeuwarden te spreken gelijk deze deed,
na de commentaren in de katholieke bla
den: al was die rede misschien niet ge
schikt om de vorming van een Kabinet op
breede basis te bevorderen.
De heer van Lidth de Jeude stond niet
afwijzend tegenover de oasis welke dr. Co
lijn het Kabinet wilde geven; hij trachtte
deze basis te amendeeren en dr. Colijn was
daarover aanvankelijk wel te vinden. Na
dat de pers zich van de materie had mees
ter gemaakt werd dr. Colijn minder soepel.
De „Standaard" bracht de eerste publi
caties. Zou de minister kunnen meedeelen
hoe dit a.-r. orgaan daaraan kwam?
MINISTER COLIJN: Dat weet ik ook
niet.
De heer BIEREMA (lib.): Dit wordt een
tweede mysterie en daardoor wordt de zaak
nog bedenkelijker.
De heer VAN HOUTEN (chr. dem.) zet
nogmaals het program van zijn partij uit
een.
Daarna komt de heer TEULINGS (R.K.)
zijn cijfers opnieuw stellen tegenover die
van minister De Wilde.
Bij alle zorgen, welke het budget baart,
is de toestand toch gunstiger dan een jaar
geleden.
De Overheid moet niet alleen de weer
macht maar ook de volkskracht dienen. Van
deze Regeering wordt niet opschilderen van
het schip van Staat verwacht, maar het
stoppen van de gaten die de storm erin ge
slagen heeft.
De heer SCHOUTEN (A.R.) heeft met
genoegen de verklaring van de Regeering
gehoord, dat de Machtigingswet alleen voor
handelspolitieke doeleinden zal worden ge
bruikt en niet voor protectionistische oog
merken.
Het betoog van den heer Teulings noemt
spr. niet in elk opzicht zakelijk, en het ver
wondert hem dat de heer De Geer, die zich
zoo interesseert voor de Zondagswet, de
behandeling van de begrooting van Binnen-
landsche Zaken gisteravond niet heeft bij
gewoond.
De heer OUD (V.D.) betoogt, dat hij niet
heeft gezegd, dat de kiezers een kabinet op
breede basis hebben gewenscht. Zijn grief
was, dat de positie van de A. R partij en
in het bijzonder van den heer Col ij n bij de
verkiezingen zoo eigenaardig was, dat de
samenstelling, op grond van den verkie
zingsuitslag, van een rechtsch kabinet een
constitutioneele fout was. Het is onver
schillig waar de kiezers vandaan kwamen
en of zij ongeorganiseerd waren.
Het positieve Christendom was voor spre-
ker's partij niet aanvaardbaar. Men kon een
aanvaai ding niet van hem verwachten.
Spreker weet heel goed dat het niet ge
gaan is over de personen der vroegere vrij
zinnige ministers.
De rede te Leeuwarden was niet gericht
tegen den formateur, maar tegen den van
andere zijde geuiten eisch dat slechts vak
ministers van links in het kabinet zouden
zitting mogen nemen, tegen den eisch dus:
geen politieke figuren van links".
Repliek van den heer Deckers.
De heer DECKERS (R.K.) zegt dat
zijn fractie er ernstig bezwaar tegen zal
hebben als er alleen offers worden ge
bracht ten behoeve van de weermacht.
De zorg voor de volkskracht mag niet
ten achter worden gesteld bij de zorg
voor de weermacht.
Bij de afzonderlijke begrootings-
hoofdstukken zullen de leden van spre
kers fractie het antwoord der regeering
vernemen op de verschillende détails
der door de fractie gekoesterde wen-
schen. Het zou onredelijk zyn dit ant
woord niet af te wachten.
Er is een aantal voorzieningen, die
dringend noodig zijn voor het volks
welzijn. Nu wij op een keerpunt staan,
moet richting worden gegeven aan de
ontwikkeling van onze volkshuishou
ding.
Of het kabinet parlementair of extra
parlementair moet worden genoemd, het be
hoeft de samenwerking met de rechterzijde
niet te schaden. Spr. hoopt dat ook op
oeconomisch terrein vruchtdragende samen
werking mogelijk zal zijn.
Ten opzichte van ds. Kersten zegt spr.:
Wat baten kaars en bril, als de uil niet zien
en wil. Spr. komt er tegen op dat de ka
tholieken tegenover de niet-katholieken
worden gesteld: beide groepen vormen het
ééne Nederlandsche volk.
MINISTER COLIJN DUPLICEERT.
De MINISTER VAN ALGEMEENE ZA
KEN dr COLIJN antwoordt de sprekers.
Hij zal niet ingaan op het betoog van den
heer Deckers, die geresumeerd heeft wat
aoor de ministers is gezegd.
Spr. heeft geen lust elk jaar weer over
de rechtvaardigheid van de landsverdedi
ging te twisten. Als de heer Van Houten
meent dat de Abessijnen of de Chineezen
zich niet hadden mogen verdedigen, wil
spr. er geen woord aan verspillen.
Het eerste deel van de rede van den heer
De Marchant et d'Ansembourg zou spreker
gaarne in den lande zien aangeplakt.
De crisisinvoerwet en de tariefmachti
gingswet ls een zaak, waaromtrent homo
geniteit bij het kabinet bestaat. Deze ho
mogeniteit zou niet bestaan indien het ka
binet zou „voorthollen op den weg der pro
tectie" Hoe staat de heer Kersten, die de
katholieken uit het openbare leven wil ver-
dryven, ten opzichte van zijn eed op de
Grondwet, die toch alle ambten voor een
ieder van welke geloofsovertuiging ook,
openstelt?
Spr. wijst alle analyses van den verkie
zingsuitslag af. Dat hij gebonden zou zijn
aan de analyses omtrent de herkomst van
het stemmencijfer der A.R. lijst, ontkent
spr. Wie zal zeggen op welk motief men
op de A R.-lijst heeft gestemd. Men kan zoo
hebben gestemd niet alleen uit verlangen
naar een kabinet op breede basis, doch even
goed uit verlangen naar een voorzichtig
financieel beleid of uit verlangen naar
krachtige defensie-politiek.
Er was een noodzakelijkheid, dat in de te
vormen regeering vertegenwoordigers der
rechtsche groepen zitting hadden. Met de
wenschen dier groepen moest dus rekening
worden gehouden.
Van vakministers is by spreker nooit
sprake geweest. Spr. is begonnen met twee
politieke figuren uit te noodigen. Toen ge
bleken was dat de heer Oud persoonlijk
zijn bezwaren niet kon overwinnen, heeft
spreker den heer Oud gevraagd: „Wat zoudt
gij er van denken, wanneer gij zelf niet
kunt, dat een andere vrijzinnig-democraat
wordt aangezocht om in het kabinet te tre
den?" Er is inderdaad een oogenblik ge
weest, waarop de liberalen poogden een
brug te slaan. De liberalen kwamen toen
echter met het verlangen van drie vrijzin
nige zetels. Op dat oogenblik echter had de
heer Oud geweigerd en had hij ook het
denkbeeld afgewezen, dat een andere vrij
zinnig-democraat zitting zou nemen. De
liberale eisch kwam dus neer op het ver
langen van drie liberale zetels. Het liberale
aanbod kwam op een oogenblik dat de si
tuatie volkomen bedorven was.
Dat spreker de formule niet wilde wij
zigen, heeft spreker gisteren uiteengezet.
Hij kon haar niet loslaten en hij meent,
dat de vrijzinnigen haar konden aanvaar
den.
Wat de regeering op sociaal gebied doet,
is meer, dan in andere landen geschiedt. De
internationale oeconomische toestand is
zeer weinig helder. De prijzen der grond
stoffen zijn tot de helft teruggeloopen. Wat
steekt daar achter? Wat staat ons te wach
ten? De heer Albarda denkt, dat het in
spuiten van enkele ipillioenen het oecono
mische beeld zal veranderen. De regeering
geeft wel geld uit voor openbare werken:
voor 1938 staat 7.8 millioen meer beschik
baar dan voor 1937. De heer Albarda kan
nu wel zeggen, „wat zijn 7 8 millioen" zooals
hij dit gezegd heeft van de 2.2 millioen
voor den werkloozensteun. De millioenen
groeien ons niet op den rug.
Spreker's politieke vrienden achten zich
niet beter dan anderen. Spreker is eerder
geneigd tot de bede van den tollenaar dan
tot dien van den Pharizaeër.
De beraadslagingen worden gesloten.
Aangenomen werden zonder hoofdelijke
stemming:
De hoofdstukken I en II der Rijksbegroo-
ting. (Huis der Koningin en hooge Colle
ges van Staat), het wetsontwerp tot wette
lijke voorziening naar aanleiding van het
Kon. besluit van 3 Juli 1937 tot instelling
van een departement van algemeene zaken,
hoofdstuk II A der rijksbegrooting (alge
meene zaken), hoofdstuk VII A (nationale
schuld), hoofdstuk XIII (onvoorzien) en
de Wet op de middelen.
De vergadering werd hedenmiddag 13 uur
voortgezet.
VERLOREN PARADIJS
„Lost Horizon" is een van de meest ge
lezen boeken, zoowel in Amerika als in
Europa, sedert het in 1934 door James Hil
ton geschreven werd. In Amerika alleen al,
beleefde het boek zeventien herdrukken
en de totale verkoop nadert reeds een half
millioen exemplaren, waarvan het grootste
gedeelte in de Vereenigde Staten in om
loop is. Het boek werd in zestien talen ver
taald en kort geleden kwam het ook in het
Nederlandsch uit by de N.V. De Steenuil te
Amsterdam.
„Lost Horizon" werd bekroond met den,
in Amerika hoog in aanzien staanden,
„Horth enden-prijs". Dit is een prijs, die
uitgeloofd wordt voor den besten roman,
geschreven door een schrijver beneden de
veertig jaar.
James Hilton, de schrijver van „Lost Ho
rizon" is in minder dan twee jaren een
van de vooraanstaande auteurs van Ame
rika geworden. Zijn plotselinge populari
teit werd vergroot door de bekendmaking,
dat zijn boek „Lost Horizon" door Capra
verfilmd zou worden. Bovendien staan nog
enkele andere van zijn boeken op de no
minatie om voor de film bewerkt te worden.
Hoewel James Hilton een Engelschman
is, vertoonen zijn boeken geen voorkeur
voor een Engelschen achtergrond. „Lost
Horizon" speelt in Tibet en een mysterieuze,
betooverende plaats Shangri-La, een merk
waardige schepping van Hilton's rijke fan
tasie.
In andere boeken speelt de handeling in
Rusland, Engeland of Amerika. Hilton's
boeken mogen misschien niet klassiek
zijn.hij heeft het talent om romantiek,
avonturen en menschelijkheid op een in
teressante wijze te vereenigen.
James Hilton werd geboren in Leigh,
Engeland, ia 1900 en is de zoon van een
Sam Joffe, de opperlama uit de film
„Verloren Paradijs".
hoofdonderwijzer. Hij beëindigde zijn stu
dies aan de Cambridge universiteit. Zijn
eerste roman „Catherint herself" schreef
hij, toen hij nog op de schoolbanken zat. Hij
werd als criticus aangenomen voor de Lon-
densche Daily News en hield ook boekbe
sprekingen voor de radio.
Een tijdlang dacht hij er ernstig over zijn
schrijversloopbaan op te geven en zich aan
de muziek te gaan wijden Maar hij voelde
zelf, dat hij niet zooveel talent daarvoor
had, om iets bijzonders te praesteeren. En
dus hield hij zich maar bij het schrijven
jMMyir 4
Het vliegtuig heeft een noodlanding gemaakt in Tibet. Scène uit de film
„Verloren Paradijs".
van verhalen en romans, waarmee hij veel
succes oogstte.
Frank Capra heeft nu Hilton's verhaal
verfilmd. Hij interesseerde Columbia voor
dit gegeven en het gevolg was, dat men
de rechten voor het verfilmen van het boek
kocht, toen het nauwelijKs verschenen was.
De voorbereiding vooi deze belangrijke
film was echter zeer uitgebreid en zou veel
tijd kosten. Bovendien was dit gegeven
een heel nadere genre, dan Capra in zijn
laatste successen „Lady for a day", „It hap
pened one night", „Broadway Bill" en
„Oke, Mr Deeds" behandeld had.
De productief-staf werd dadelijk aan het
werk gezet om de noodige gegevens omtrent
Tibet en zijn bewoners te verkrijgen en de
film-kolonie werd afgezocht naar de ge
schikte hoofdrol vertolker.
De keuze viel op Ronald Colman, maar
deze was door andere verbintenssen niet
vrij, hetgeen geen bezwaar was, aangezien
de voorbereiding voor Lost Horizon nog ge-
ruimen tijd in beslag zou nemen.
PANIEK IN MADRID.
DE LAATSTE RIT NAAR DE VRIJHEID.
Paul Hervey Fox, die het verhaal voor
„De laatste trein uit Madrid" schreef, be
paalt zich tot een kortere episode, maar
laat haar door meer menschen beleven: hij
brengt den toeschouwer in de Spaansche
metropool, op den morgen van den dag,
dat de laatste trein uit de belegerde stad
zal vertrekken. De laatste trein. Een trein
met plaats voor slechts een gering deel
van het enorme aantal inwoners, dat in
dezen trein zijn laatste redmiddel ziet. Die
trein is de laatste schakel met het nog vei
lige acherland, de laatste verbinding met
een wereld, waar nog geen machinegewe
ren knetteren en waar men nog door de
straten kan loopen zonder elke minuut dek
king te moeten zoeken voor bommen en
granaten.
Te middernacht vertrekt de laatste trein!
De door dit bericht gewekte paniekstem
ming laat Fox beleven door een wonder
lijk samenraapsel van menschen. Het is,
alsof hij met een reuzenhand links en
rechts in de stad gegrepen heeft: twee mi
litairen uit de belegerde veste, een journa
list, een gravin met een min of meer ver
dacht verleden, een politieke gevangene,
een strijdster uit het vrouwenleger, een
vrouw uit de duistere buurt van Madrid...
een kleurrijke verzameling menschen, uit-
eenloopende typen, nationaliteiten, menta
liteiten maar allen bezeten door de
ééne vurige wensch: wèg van hier! Coüte
que coüte aan een pas komen, die ons een
plaats in den trein verzekert en ons het
leven redt!
Paul Hervey Fox is een schrijver, die
Mae West in de film „Go West Young man"
wat aandurft. Enkele van deze menschen
brengt hij met elkaar in contact andere
zet hij zonder eenig verband naast elkaar.
Hij toont ons alleen flitsen van hun strijd
van enkele uren hun strijd om de vrij
heid. En deze strijd om de vrijheid van een
handjevol menschen wordt het meest op
den voorgrond tredende element van de
film. Zeker, wij interesseeren ons voor de
persoonlijke avonturen van de individuen
daar is voor een niet gering deel de le
vende, spannende uitbeelding van alle rol
len debet aan maar sterker ondergaan
wij datgene wat deze menschen-in-doods-
nood doormaken in de paar uren, die beslis
sen over hun lot. Het is de primaire ver
dienste van deze film, dat zij, dóór de span
nende avonturen van een paar markante fi
guren, den strijd teekent van duizenden
en duizenden naamloozen, die meegesleurd
worden in den maalstroom van den bur
geroorlog. En het is daarnaast de verdien
ste van „De laatste trein uit Madrid", dat
zij zonder een vredesfilm-met-preten-
ties te zijn een schril beeld geeft van
een land, dat oorlogvoerende zijn eigen
graf graaft. En zooals gif met gif bestre
den wordt, zoo is een uitbeelding van de
gevolgen van den oorlog de beste bestrijd
ster van dezen waanzin zelf.
Gewetenswroeging
Anna Sten die de hoofdrol vervult in
de film „Gewenteswroeging" werd te Kiev
in Rusland geboren. Haar moeder zag
eveneens in dat land het levenslicht, maar
werd by een Scandinavische familie op
gevoed, terwijl haar vader aanvankelijk
een rondtrekkend danseur was, die echter
na zijn huwelijk een balletschool voor
Oekraïnische volksdansen opende.
In 1922 stierf hij en nu brak voor
moeder Sten en haar beide dochters, van
wie Anna de oudste was, een zeer moei
lijke tyd aan
Het duurde niet lang, of Anna sloot
zich aan bij een kinder-tooneel gezelschap
en deze troep werd uitgenoodigd om voor
stellingen te geven van Hauptmann'a
„Hanneles' Himmelfahrt". Anna Sten werd
voor de hoofdrol uitverkoren.
Veel succes oogstte zij hiermee, en dit
droeg er niet weinig toe- bij, dat zij ze
was intusschen 15 jaar geworden tot de
Filmacademie werd toegelaten. Op 18-ja-
rigen leeftijd zien wij haar weer voor het
voetlicht verschijnen en wel te Moskou in
stukken van Maeterlink en Pirandello.
Weldra mocht zij proefdraaien bij de
Russische filmmaatschappij „Sovkino" en
zij slaagde met vlag en wimpel, al kon zij
alleen krijgen bij de Krim-afdeeling van
letjes krijgen bij de Krim-afdeeling van
dit bedrijf.
Belangrijk werk zou zij te doen krijgen,
toen eenmaal de poorten der Meschrapon-
studio's te Moskou voor haar waren open
gegaan. Ware triumph/en. vierde zij in
„The Yellow Ticket" en vervolgens in„De
Gebroeders Karamazoff", een Duitsche
film. die de „Ufa" aanleiding gaf haar een
contract aan te bieden.
Samuel Goldwyn liet Anna Sten naar
Amerika komen en had er 17 maanden en
een vermogen voor over om haar geschikt
te maken voor haar eerste Amerikaansche
film.
UFA-EXPEDITIE NAAR NOORD-AFRIKA
Dezer dagen zijn Brigitte Horney, Willy
Birgel, regisseur Viktor Tourjanski, came
raman Günther Rittau en technische staf
naar Noord Afrika vertrokken.
Men maakt er de buitenopnamen voor de
nieuwe Ufa-film „Mitternachtswalzer",
waarvoor dr. Emil Burri het draaiboek ge
schreven heeft.
FRANCISCA GAAL.
Franciska Gaal, die dezer dagen haar
laatste scène voor de Cecil B. de Mille-film
„De Boekanier" gespeeld heeft, en van plan
was eenige weken rust te nemen in New
York, is bij de leiding der Paramount stu
dio's zoo in den smaak gevallen, dat men
haar onmiddellijk een tweede hoofdrol heeft
toebedeeld, en wel in „Paris Honeymoon",
welke film door Arthur Hornblow Jr. voor
Paramount geproduceerd wordt.
