STADS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHI 32, LEIDEN
De wedstrijd
Euwe-Aljechin
29ste Jaargang
DINSDAG 16 NOVEMBER 1937
No. 8880
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekJ 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week i 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I'
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone Adverlentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Een eerlijke erkenning
Dominee Kersten heeft wij maakten
er met 'n enkel woord melding van
iiT de Tweede Kamer zijn jaarlijksche be-
grootingsrede tegen „de verroomsching"
van Nederland afgestoken. Hij heeft daar
bij geciteerd den hoogleeraar G. Wisse, die
In een rede over de Hervorming had ge
zegd:
„Men wake tegen de verroomsching
van Nederland. Dat wij thans zooveel
Roomsche ministers hebben, getuigt
van Rome's activiteit, maar ook
van het verlaten der aloude reforma
torische beginselen door ons volk".
De liberale „Avondpost" vindt dit kette
ren tegen het katholieke volksdeel een bla-
meeren van de waarheid en schrijft:
Wil hij één-derde van ons volk in
de buitenste duisternis werpen? Is dat
zijn gereformeerde, christelijke recht? Is
dat den levens-arbeid van Oranje
eeren?
En dan dat sprookje over „de ver
roomsching van Nederland". Ja, er
zijn vier roomsche ministers. Maar die
hebben we vroeger ook al gehad. Het
roomsche bevolkings-cijfer is, percens-
gewijs, nog steeds lager dan een jaar
of zestig geleden. En wat de beklee
ding van allerlei ambten en betrekkin
gen betreft zijn de Katholieken stellig
niet in het voordeel, om het maar heel
zacht uit te drukken.
In de laatste woorden ligt een eerlijke
erkenning van de achterstelling der Ka
tholieken bij benoemingen, 'van het on
recht, den Katholieken aangedaan door hen
uit allerlei ambten en betrekkingen te we
ren.
Als er nog zyn, die zouden beweren, dat
zulk een onrecht niet plaats heeft, dan
sluiten ze de oogen voor de werkelijkheid.
Waar is 't wél, dat in deze moeilijk kan
worden bewezen helaas. En dat, dege
nen, die dat onrecht bedrijven, er zelden
ronduit voor durven uitkomen!
Wat verlangd wordt
Wij willen nog even de aandacht rich
ten op wat verleden week door de woord
voerder der R.-K. Tweede Kamerfractie
van de regeering is gevraagd.
Dr. Deckers vroeg voor en namens zijn
fractie, die zware uitgaven voor defensie
in de gegeven omstandigheden billijkt,
ernstige toezeggingen inzake sociale aan
gelegenheden, zoo betreffende den steun
aan de meest getroffen werkloozen, aan de
groote gezinnen medé met het oog op de
persoonlijke lasten van de nieuwe Dienst
plichtwet, wijziging van de leerlingen-
schaal in verband tevens met de talrijke
werklooze onderwijzers. Verder vroeg hij
een regeilng ten behoeve van de landarbei
ders en kinderbijslagen niet alleen voor
loontrekkenden. Nog acht de fractie salaris-
verhooging onvermijdelijk voor het geval
de prijsstijging mocht doorzetten.
Wij mogen, wij moeten verwachten, dat
de fractie er zich niet bij zal neerleggen,
als de regeering deze verlangens zou wil
len negeeren.
De achttiende partij wordt heden
avond in den Haag gespeeld.
Wij herinneren onze abonné's er
aan, dat bij eventueel afbreken der
partij wij f 5.— (vijf gulden) beschik
baar stellen voor hem of haar, die ons
de in couvert afgegeven zet opgeeft.
Bij meerdere goede opgaven beslist
het lot.
Deze opgave moet ons bereikt heb
ben voor de hervatting der partij.
Men mag niet meer dan één zet op
geven.
Op de enveloppe te vermeldem
EUWE-ALJECHIN.
PE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Zuidzee-conferentie heeft in haar
vergadering van gistermiddag de reeds Za
terdag voorloopig aangenomen resolutie
tegen Japan aanvaard.
Gedurende een twintig minuten werd
nog gediscussieerd over diverse redactio-
neele wijzigingen, welke echter aan de
algemeene beteekenis van het document
niets veranderden. Bij de stemming over
het geheel werd het stuk goedgekeurd
door 15 delegaties. Eén delegatie, de Ita-
liaansche, stemde tegen; drie andere, Zwe
den, Noorwegen en Denemarken, verklaar
den in principe accoord te gaan, maar geen
belangen in het Verre Oosten te hebben,
en zich daarom van stemming te willen
onthouden. Op voorstel van Norman Da-
vis ging de conferentie vervolgens uiteen
tot Maandag 22 November.
De regeeringen hebben dus den tijd om
zich te beraden over hun verdere houding.
Want al is de aanvaarding der resolutie
een moreele veroordeeling van Japan, de
geschiedenis der laatste jaren bewijst, dat
aldus veroordeelde landen zich daarvan
bitter weinig plegen aan te trekken.
Wel heeft de resolutie een heftige reac
tie verwekt in de Japansche dagbladen en
is de Japansche pers vertoornd over het
verkapte dreigement, dat er een gemeen
schappelijke actie tegen Japan zal worden
ondernomen. Maar, zoo luidt de conclu
sie van de Japansche pers, Japan moet
de betrokken mogendheden er van overtui
gen, dat Japan nooit zijn actie in China
zal opgeven, tenzij het leidende beginsel
van zijn politiek verwerkelijkt is.
In Duitschland heeft zich het incident
met den correspondent van de „Times"
herhaald. Thans heeft de Berlijnsche cor
respondent van het Fransche persagent
schap Havas aanzegging gekregen, dat hij
het land binnen drie dagen moet verlaten.
De Berlijnsche correspondent van de
„Jour" seint daarover het volgende:
„Gezien den uiterst mageren aard van
het incident twijfelt niemand der buiten-
landsche pers te Berlijn er aan, of de
Duitsche regeering heeft van de gering
ste aanleiding gebruik willen maken. De
naam van Ravoux komt thans bij die van
de talrijke andere journalisten. hun
aantal bereikt weldra de honderd die
sinds vier jaar door den bliksem van
Goebbels zijn getroffen. Ongetwijfeld
moet er op dit oogenblik aan herinnerd
worden, dat de te Parijs geaccrediteerde
Berlijnsche journalisten van de vrijheid,
die hun onze zeden en instellingen laten,
gebruik en misbruik maken om het Duit
sche publiek het meest sombere en on
juiste beeld te geven van oru, land, zulks
wij zijn in staat dit met de grootste
energie te beweren op uitdrukkelijk
bevel, dat hun uit Berlijn door den minis
ter van propaganda is gezonden".
In Frankrijk neemt men de uitwijzing
van den Havas-correspondent ernstig op
en het laat zich aanzien, dat de betrekkin
gen tusscheri Duitschland en Frankrijk
er niet beter op zullen worden.
NANKINGREGEERING VERPLAATST
NAAR PROVINCIE SETSJOEAN.
SJANGHAI, 16 Nov. (A.N.P.) De
Nankingregeering heeft besloten den ze
tel van haar civiel bestuur te verplaatsen
naar Setsjoean.
MIST IN ENGELAND.
LONDEN, 16 November. (A.N.P.)
Een dikke mist hangt rond de Britsche
eilanden. Vooral in het Kanaal is de mist
uiterst zwaar. De boot van Duinkerken is
met anderhalf uur vertraging in Dover
aangekomen. Alle diensten, die speciaal
georganiseerd zijn voor mistig weer, func-
tionneeren op de spoorlijnen der buiten
wijken. De treinen hebben allen vertra
ging. In Londen werken alle transport
diensten in vertraagd tempo. De trein, die
gisteravond uit Perth naar Londen was
vertrokken, is vanmorgen om vier uur
twintig in botsing gekomen met den
Schotschen sneltrein, naby Crewe. Er
zouden hierbij vijf reizigers gewond zyn.
MARATHONDANS
CHARLOTTE KöHLER OP HAAR
JUBILEUMTOURNéE IN DEN
LEIDSCHEN SCHOUWBURG.
Na haar voordrachten uit den Bijbel,
welke in het heele land groote belangstel
ling trokken, is Charlotte Kohier nu reeds
eenigen tijd op jubileumtoumée met „Ma
rathondans" en de belangstelling is even
overweldigend.
Ook de Leidsche Schouwburg, waar
Charlotte Kohier gisteravond optrad, was
tot de laatste plaats bezet en het is te ver
staan en ook te waardeeren, dat in dezen
tijd voor deze kunst zulk een groote be
langstelling blijkt te bestaan. Wy bedoe
len dan de belangstelling voor deze kunst
van Charlotte Kohier, een oogenblik geab
straheerd van den inhoud harer voordrach
ten. "Want men zal het ons toch wel niet
euvel duiden, als we meenen, dat bij deze
woordkunst de keuze van het onderwerp
een haast even integreerend deel is van
het geheel als de wijze der voordracht.
Mét de kunstzinnige voordracht bewaart
het publiek de herinnering aan den inhoud
en des te sterker naarmate de voordracht
schooner en boeiender was. En dit laatste
was zij in hooge mate.
Maar juist daarom ook zijn wij-met „Ma
rathondans" als keuze voor Charlotte
Köhler's jubileumtournée minder ingeno
men. De tegenstelling met haar voordrach
ten uit den Bijbel spreekt in „Marathon
dans" wel zeer sterk.
„Marathondans" is een boek van den
Amerikaan Horace Mc Coy, dat een aan
klacht vormt tegen de ontaarding van de
zen tijd in velerlei excessen, vooral op het
gebied van records en wereldkampioen
schappen. Het is een aanklacht, die scherp
is en hard en fel. Het is verbijsterend van
realiteit en zóó suggestief, dat men alle
ellende en alle nooden, die dit tijdsbeeld
oproept, ten volle ondergaat. En wat moet
de voordracht van Charlotte Kohier dan
niet gegrepen hebben in vele zielen, als
reeds het boek zulk een sterken indruk
wekt.
Maar nog eens, ook juist daarom wordt
ons bezwaar tegen deze keuze des te ster
ker. En dat bezwaar zouden wij het een
voudigst aldus kunnen formuleeren. dat de
schrijver in zijn beschrijving aan eenzelf
den fout mank gaat als hij hekelt in zyn
boek.
Hij stelt daarin de moreele verwording
van een geslacht te kijk, dat niet anders
zoekt den sensatie, prikkeling, zinnelust en
excessen, maarhij stelt het schaamte
loos te kijk. Hij heeft door zijn beschrij
ving heen van de psyche der deelnemers
aan dezen danswaanzin het uurrecord
dansen naakt en rauw episodes gewe
ven, die hier beter onbesproken blijven.
En men komt er niet van af met te zeg
gen, dat dit alles de werkelijkheid is, een
knapper schryver dan Mc Coy had het
zelfde op schooner wijze even diep en even
sterk kunnen aanduiden. Het is misschien
typeerend Amerikaansch en momenteel
mode in de Amerikaansche litteratuur al
les rauw en onomwonden te zeggen dit
is trouwens niet alleen meer in de Ame
rikaansche litteratuur het geval toch
kunnen wij dit „kenmerkend voorbeeld der
jonge Amerikaansche letterkunde, hard,
scherp, ontdaan van alle franje, direct en
zakelijk" zooals men in het programma
schreef niet apprecieeren. VeeJeer zien
wij daarin juist een bewijs voor de wei
nige litteraire kracht van den schrijver.
De beste vondst, die het boek zelf heeft en
die in Charlotte Köhler's voordracht niet
tot uiting kon worden gebracht, is de plech
tige uitspraak van den rechter, welke met
groote letters op iedere bladzijde vóór een
nieuw hoofdstuk door het boek geweven
is, zoodat men na deze rauwe, harde aan
klacht op de laatste bladzijde de woorden
leest: .„En moge God uw ziel gena
dig zijn".
Maar zelfs dit is niet in staat in ons oor
deel over „Marathondans" wijziging te
brengen.
Een andere zaak is, dat Charlotte
Kohier dit boek bijzonder geschikt achtte
voor een voordracht. Wy begrijpen dit
volkomen. Want voor een voordracht stelt
dit boek niet allen de hoogste eischen,
maar ook, indien aan deze eischen kan
worden voldaan en dat kon Charlotte
Kohier volkomen wordt het geheel nog
sterker, de indruk nog verbijsterender.
In het licht der lampen zat Charlotte
Kohier op een krukje en behoudens een
enkele beweging, waarbij zy eens half op
stond, boeide zij de volle Schouwburg door
de snelle afwisseling der uitgebeelde per
sonen. Om gezeten op een eenvoudig stoel
tje, zonder eenig ander hulpmiddel dan
stem, expressie en gebaren, een marathon
danswedstrijd voor oogen te tooveren, een
zaal met tientellen schuifelende danspa
ren, verzinkend in het moeras van een
moreelen ondergang, de kamprechters, een
hysterisch publiek, de jazz-band, de zinne
lust en al de ellende van verwoeste zielen,
het is een opgave, die misschien alleen
een kunstenares als Charlotte Kohier tot
een goed einde kon brengen.
De volle Schouwburg luisterde geboeid
en ademloos naar het doodsverlangen van
Gloria, naar de levensloop van haar part
ner, dan weer naar de schelle tonen van de
jazz of naar de aanmoedigende kreten, die
de manager van deze menschelijke beesten
stal richtte tot het publiek en het was ver
bijsterd over zooveel nood.
Wij hopen, dat dit de eindindruk by al
len geweest is en dat de voordracht van
Charlotte Kohier, die de rauwe en a-mo-
reele passages zooveel mogelijk verzachtte,
den luisteraars, vooral den jonge luiste
raars geen anderen indruk heeft meegege
ven.
Eerst na afloop brak het applaus los, dat
schier niet te bedaren was.
Daarna sprak de voorzitter der Schouw
burgcommissie, prof. J. M. Meyers, Char
lotte Kohier toe, die tevoren met bloe
men was overladen.
Hij wenschte haar geluk met haar kope
ren jubileum, dat eigenlyk een gouden ju
bileum was, omdat zij alleen een indruk
wist te geven van vier menschen tegelyk.
Hy wenschte haar ook geluk met deze gees
telijke marathonrace, waarvoor zij niets
anders noodig had dan haar eigen gaven
en doelend op den inhoud citeerde hy
Vondel's woorden:
Wat wel gesproken wordt
Kan scha noch hinder baren.
Spr. hoopte, dat zy zoo mocht opgaan
naar haar gouden jubileum en dat zy niet
zou antwoorden, wat Adèle Sandrock ant
woordde, toen men haar by haar gouden
jubileum vroeg, wat haar het meest was
bijgebleven. Deze antwoordde n.l. de rheu-
matiek. Spr. hoopte, dat mevr. Kohier
dan zou zeggen: de' enhousiaste ontvangst
door het Leidsche publiek.
Charlotte Kohier dankte hierna het
Schouwburgbestuur, het L. S. C., de V. V.
S. L. en de afd. Leiden van het Ned. Too-
neelverbond voor de schoone bloemen en
het publiek voor zijn aandacht, welke het
haar mogelijk had gemaakt het schoonste
te geven.
Onder een enthousiast applaus viel daar
na het gordyn voor de laatste maal.
JONGERENAFDEELING R.K.S.P.
Wij herinneren aan de bijeenkomst welke
hedenavond gehouden wordt in „Royal",
Doezastraat 43. Aanvang half 9.
Mr. H. Donders zal spreken over: „So
cialisme als strooming en de invloed ervan
in Nederland".
Alle leden komen natuurlijk.
Niet-leden tusschen 18 en 25 jaar komen
eens luisteren en kennis nemen van onze
bedoelingen.
Het Bestuur.
ARBEID ADELT EN TESSELSCHADE.
Wij vestigen den aandacht van onze lezers
op een advertentie in ons Blad van de
Vereenigingen Arbeid Adelt en Tessel-
schade, die morgen een Bazar houden, ten
huize van Mevrouw Barge-Dreesmann,
Boerhaavelaan 6.
Beide Vereenigingen trachten op allerlei
wijzen het lot der onvermogende beschaaf
de vrouw te verbeteren, o.a. door haar in
staat te stellen den tijd productief te ma
ken, die na een verrichte dagtaak over
blijft. De handenarbeid, door vele huisvrou
wen en oudere dames, in eigen kring ver
vaardigd, wordt op deze Bazar te koop aan
geboden. Gelijk bekend is, leggen de werk
sters van Arbeid Adelt en Tesselschade zich
vooral toe op fijn kunstnaaldwerk, maar
daarnaast maken zij ook veel practische,
eenvoudige artikelen, overeenkomstig de
eischen van onzen tijd, die toch alle het
stempel van smaak en kunstzin dragen.
Men verzuime niet er een kijkje te gaan
nemen.
Oil nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
De Negenmogendheden-conferentie
neemt de resolutie van afkeuring tegen
Japan aan. (2de blad).
De Havas-correspondent uit Duitschland
uitgewezen. (2de blad).
De ontkerstening van Duitschland. (2de
blad).
Binnenland
Vondel-herdenking in het Begijnhof te
Amsterdam. (2de blad).
De opvolger van prof. mr. Aalberse in de
Tweede Kamer. (2de blad)
EERSTE LEIDSCHE E. H. B. O.-
BRIGADE.
Morgenavond zal de Eerste Leidsche E.
H. B. O.-Brigade haar eerste lustrum her
denken met een feestavond in de Stadsge
hoorzaal. Van 7.308.30 zal in de receptie
kamer der Gehoorzaal gerecipieerd wor
den.
VERKEERSREGELING OP DE
HOOGEWOERD.
Adres van belanghebbenden.
Door een aantal winkeliers, zakenlieden
en industrieelen, wonende op de Hooge-
woerd is een adres gericht aan den ge
meenteraad, waarin protest wordt aange-
teekend tegen de sinds eenige weken in
gevoerde verkeersregeling, waardoor het
verkeer, in het bijzonder dat van automo
bielen vanaf de Rijnstraat tot de Bree-
straat, komende uit de richting Hooge
Rijndijk, totaal versperd is, rechtstreeks
(dus niet indirect). Adressanten wijzen op
de schade, die zij daarvan in hun zaken on
dervonden, doordat klanten niet meer in de
gelegenheid zijn, voor den winkel of het be
drijf, dat zij bezoeken willen, uit te stap
pen, zoodat het reeds is voorgekomen, dat
zij hun inkoopen thans elders gaan doen.
Adessanten verzoeken de thans bestaan
de verkeersregeling te willen opheffen of
althans te willen bevorderen, dat de rege
ling tot 15 Jan. 1938 (einde Uitverkoopwe-
ken) buiten" werking wordt gesteld, in welk
tijdvak dan voldoende kan blyken of het
niet juister is, dat de Hoogewoerd, wat de
verkeersregeling betreft, terugkome in den
ouden toestand, toen het verkeer zichzelve
regelde, nadat het Levendaal de snelver-
keersbaan was geworden.
Aan het adres is adhaesie betuigd door
de buurtvereeniging „Hoogewoerd".
Inzameling kleeding-. dekking- en
schoeiselfonds.
De inzameling ten bate van het kleeding-,
dekking- en schoeiselfonds voor werkloozen
op Zaterdag j.L heeft 940.73 opgebracht.
Bezien in verband met de slechte weers
omstandigheden is het resultaat wel bevre
digend.
Gistermiddag werd de E.H.D. gewaar
schuwd voor een ongeval in de Overdekte
zweminrichting aan de Haarlemmerstraat.
Een der zwemsters was van de derde trede
van den ladder naar de 3 M. plank gegle
den. Zij klaagde over pijn in den rug. Voor
alle zekerheid waarschuwde men den E.H.
D., die de patiënte meenam naar het zie
kenhuis, doch zij kon onmiddellijk naar
huis terugkeeren.
De politiebrandweer werd gistermiddag
te 4 uur gealarmeerd voor een brandje in
perceel Rapenburg 101, waar een houten
schoorsteenmantel door de oververhitting
van een kachelpijp vlam had gevat. De
schoorsteenmantel werd gedeeltelijk weg
gebroken, waarop het gevaar geweken was.
Door de politie alhier is aangehouden en
na verhoor op vrije voeten gesteld de 14-
jarige J. A. H., verdacht van diefstal van
een miniatuurtje.
