DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHI 32, LEIDEN
De wedstrijd
Euwe-Aljechin
29ste Jaargang
MAANDAG 8 NOVEMBER 1937
No. 8873
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week J 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIETTIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
JOANNES PETRUS
HUIBERS
DOOR DE GENADE GODS EN DE
GUNST VAN DEN APOSTOLISCHEN
STOEL.
Bisschop van Haarlem.
Aan de Geestelijkheid en de Geloovigen
van Ons Bisdom.
ZALIGHEID IN DEN HEER!
Beminde Geloovigen.
Met dankbare vreugde vieren wij van
daag het feest van den H. Willibrordus,
den Apostel van Nederland, onzen eersten
Bisschop en den Patroon van ons Bisdom.
Door zijn edelmoedige opoffering, door
zijn gebeö en zijn prediking hebben onze
voorvaderen den goeden God leeren ken
nen en de onwaardeerbare genade ontvan
gen van het H. Katholiek Geloof. Op
meerdere plaatsen van ons Bisdom bouw
de hij kerken, waar God zelf zou komen
wonen onder ons, waar dagelijks het H.
Offer zou worden opgedragen en waar het
woord Gods zou worden verkondigd. En
wij lezen in zijne levensgeschiedenis, dat
ook bij hem geschiedde, wat van den H.
Paulus wordt gemeld: de geloovigen kwa
men hem hun goud en zilver aanbieden
om hem te helpen en zijn werk mogelijk
te maken.
Dat voorbeeld van de eerste Hollandsche
Christenen is door Katholiek Nederland
altoos gevolgd. De offervaardigheid van
Nederlands Katholieken is bekend over de
geheele wereld. Onze H. Vader Paus Pius
XI prijst ze bij elke gelegenheid.
En ook Wij, die reeds menigmaal die of
fervaardigheid zoo heerlijk hebben onder
vonden, zijn innig dankbaar aan U
maar bovenal aan den Goeden God, die
U dezen goeden geest heeft ingestort.
Want het is een genade Gods, dat ge ge
ven kunt en inderdaad dit ook doet.
Met vertrouwen komen Wij ian ook he
den tot U Wij die niettegenstaande
onze geringheid door Gods ondoorgron
delijke Voorzienigheid gesteld zijn over
de gewesten van Holland en Zeeland,
waar St. Willibrord het H. Geloof eens
predikte.
Wij koxnen tot u met eenzelfde bede. De
volgende week zal weer in alle kerken
van ons bisdom de collecte gehouden
worden voor de noodlijdende parochies.
Gij kent onzen nood. Gij kent vooral den
nood van velen, die door de ongunst der
tijden in hun vertrouwen op het vermo
gen van het Kerkelijk, bezit zijn teleurge
steld. Het is die telkens terugkeerende ver
plichting om rente en aflossing te voldoen,
die ons dagelijks met de grootste zorg ver
vult.
Gii weet het Beminde Geloovigen.
Alleen door vrije en milde gaven kan
die nood worden gelenigd.
Daarom: wij zeggen het zoo dikwijls
en zoo terecht, dat wij één zijn met elkan
der als ledematen van het lichaam des
Heeren
toont U dan één van geest en één van
geloof met uwe voorvaderen ook met
onze onmiddellijke .voorgangers, die de
schuld hebben gemaakt om voor Uwe
geestelijke belangen te zorgen;
toont U één met uwe broeders en zus
ters die in nood zijn;
toont U één ook met uwe nakomelin
gen, die eens uw voorbeeld zullen kennen
en daardoor bemoedigd zullen worden om
ook op hun beurt op daadwerkijke wijze
het H. Katholiek Geloof te beleven.
De collecte op a.s. Zondag zal weer het
sprekend bewijs geven van uw geloof en
uw liefde.
Moge de H. Willibrordus uit den hoogen
hemel U allen zegenen en uwe gaven aan
God aanbieden.
Wij uit naam van den driewerf heili
gen God zegenen U van ganscher harte.
Gegeven te Haarlem, 1 Nov. 1937.
t JOANNES PETRUS,
Bisschop van Haarlem.
Op last van Z. H. Excellentie:
H. W. AGTEROF,
secretaris.
T c 4 x c 1
was de hervattingszet van de 14e
partij.
Bij loting werden de 2 bedragen
van f 5.toegewezen aan onze abon
né's C. M. Weslermann, Nieuwe Rijn
36, Leiden en H. Versteeg, Wasstraat
69, Leiden.
Deze bedragen deden wij hun in
middels toekomen.
V Het openbaar onderwi|s
Wjj zijn geen tegenstanders van
de openbare school in dién zin, dat wij
de openbare school behouden willen zien
voor de kinderen van ouders, wier begin
selen geen bijzonder onderwijs eischen. En
wij zijn van meening, dat de Overheid den
plicht heeft, te zorgen, dat de openbare
school zoo goed mogelijk is.
Wij zijn tegenstanders van de
openbare school in dién zin, dat wij de
openbare school niet geschikt achten voor
het onderwijs aan, de opvoeding van de ka
tholieke kinderen.
Wij behoeven nu niet meer uiteen te zet
ten: waarom. Een Katholiek moet begrij
pen, dat als er dag-in-dag-uit met een kind
gesproken wordt over veel, behalve over
God; als 'n kind dag na dag en jaar na jaar
onderricht wordt in veel, behalve in den
Godsdienst, welke angstvallig buiten alle
onderricht op school wordt gehouden
iedereen moet begrijpen, dat dit de gods
dienstige vorming, indien deze dan thuis
en op de catechismus wél wordt gegeven,
in ernstige mate schadelijk kan
beïnvloeden.
Dit is waar, als het openbaar onderwijs
werkelijk neutraal tracht te zijn en de on
derwijzers hun taak consciëntieus opvat
ten.
Wanneer dit niet het geval is, dan is
het, vanzelfsprekend, voor katholieke kin
deren nog veel erger....
En hier willen wij nu even aan het woord
laten een liberaal blad, de „Avondpost':
Indien nu de cijfers van het bijzon
der onderwijs groeien, wat beteekent
dit dan?
Het beteekent, dat steeds meer
ouders voor hun kinderen het onder
wijs krijgen, waaraan zij principieel de
voorkeur geven. Hierover treuren wij
niet. Integendeel. Wij verheugen er
ons over, dat dit in ons land van vrij
heid en verdraagzaamheid mogelijk is.
Als men bij een stembus strijdt voor
„eenheid door democratie", moet men
aan deze leus getrouw blijven: de de
mocratie afgezien van andere over
wegingen eischte, dat er ook op on
derwijs-gebied recht werd gedaan. Dit
is in 1848 principieel, in 1888 ten deele
en in 1917 volledig practisch geschied.
Daarbij heeft men zich neer te leggen;
strijd tegen misbruiken is geoorloofd,
maar alle uitlatingen, die een reactie
beteek en en op de principieele rechts
vraag, zijn ongeoorloofd.
En nogmaals een waarachtig
democraat verheugt zich over de op-
lossing.die in ons land is tot stand ge
komen.
In één opzicht is de positie van het
bijzonder onderwijs iets gunstiger dan
met de practijk overeenstemt. Zonder
twijfel is een (klein) deel der leer
lingen afkomstig uit gezinnen, die
princieel nooit voorstanders van het
bijzonder onderwijs zijn geweest. Ver
scheidene, als wij het zoo eens mogen
zeggen „linksche" ouders zenden hun
kinderen uit overwegingen van geeste
lijke veiligheid naar de bijzondere
school, omdat zij de openbare niet
meer ten volle vertrouwen. De Bode
moge zich eens afvragen, waar de
oorzaak van dit verschijnsel ligt. Het
blad zal dan heel dicht bij eigen huis
terechtkomen, vermoedelijk wel er
midden in. Het zijn vele openbare
onderwijzers zelve geweest, die de
positie van het openbaar onderwijs
hebben verzwakt.
Ook van liberale zijde wordt hier aan
„vele openbare onderwijzers zelve" de
schuld gegeven van den achteruitgang van
het openbare onderwijs.
Wij betreuren dezen achteruitgang zeker
inzooverre zij wordt veroorzaakt door een
oorzaak als hier door de „Avondpost" be
doeld. Dat de Overheid er alle aandacht
aan blijve wijden, om zooals wij zei
den het openbaar onderwijs zoo goed
mogelijk te doen zijn! Dat is haar plicht.
ACTIE VOOR VERLAGING
DER LEERLINGEN-
SCHAAL
2500 onderwijzers demonstreeren
te Den Haag.
Vijf en twintig honderd onderwijzers
uit het geheele land kwamen Zaterdag
middag in de Residentie bijeen, waar zij
in de groote zalen van den Dierentuin en
van „De Vereeniging" demonstratieve ver
gaderingen hielden voor verlaging van de
leerlingenschaal.
Deze bijeenkomsten waren belegd door
het Comité van Samenwerkende Onder
wijzersorganisaties. Tot de deelnemers be
hoorden leden van den Bond van Neder-
landsche Onderwijzers, de Unie van Chris
telijke Onderwijzers, het Nederlandsch
Onderwijzers Genootschap en de Vereeni
ging van Hoofden van Scholen in Neder
land. Het Katholieke Onderwijzers Ver
bond in Nederland, dat eveneens in dit
comité is vertegenwoordigd, nam niet aan
deze demonstratie deel, doch komt heden
middag voor hetzelfde doel in Utrecht
bijeen.
Aan het slot van de vergadering werd
onder luide toejuichingen der duizenden
aanwezigen een motie aangenomen, waar
in op regeering en volksvertegenwoordi
ging een dringend beroep wordt gedaan,
om alsnog met ingang van 1 Januari 1938
voor het lager onderwijs een verlaging van
de leerlingenschaal in te voeren, overeen
komstig de wenschen, naar voren gebracht
in het adres van de zes groote onderwij
zersorganisaties bij het openbaar en bij
zonder onderwijs.
3000 Katholieke onderwijzers demonstreeren
te Utrecht.
Drieduizend katholieke onderwijzers
kwamen gistermiddag in de groote zalen
van „Tivoli" te Utrecht bijeen om te de
monstreeren voor verlaging der leer
lingenschaal.
Dit congres was belegd door het Katho
lieke Onderwijzers Verbond en vormde een
onderdeel van de actie gevoerd door de ge
zamenlijke onderwijzersorganisaties, ten
einde regeering, volksvertegenwoordiging
en het geheele Nederlandsche volk te over
tuigen van de noodzakelijkheid van verbe
tering der-leerlingenschaal.
Op het congres, dat onder leiding stond
van den heer Wiltschut, voorzitter van het
K.O.V., traden als sprekers op de zeereerw.
heer W. R. de Jong, alg. inspecteur van het
katholieke bijzondere onderwijs in het
aartsbisdom Utrecht, en de heer J. J. van
de Berg, vice-voorzitter ,van het K.O.V.
Aan het slot van de vergadering werd
met algemeene stemmen een motie aange
nomen, waarin op regeering en volksver
tegenwoordiging een dringend beroep
wordt gedaan om alsnog met ingang van 1
Januari 1938 voor het lager onderwijs een
verlaging van de leerlingenschaal in te voe
ren, overeenkomstig de wenschen, geuit in
het adres van de zes groote onderwijzers-
organisaties bij het openbaar en bijzonder
onderwijs.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Te Brussel is men op de Negen-mogend-
heden conferentie tot overeenstemming
gekomen over het zenden van een nota
aan Japan. In deze nota wordt vastgesteld,
dat het negen-mogendheden-verdrag van
toepassing is op het huidige conflict tus-
schen China en Japan; dat de ondertee
kenaars van het verdrag bevoegd zijn, de
rechten uit te oefenen, die het hun toe
staat; en dat alle mogendheden, die be
langen hebben in het Verre Oosten, door
de vijandelijkheden worden getroffen.
Niettemin acht men het mogelijk, de be
zwaren van Japan op dit punt uit den weg
te ruimen.
Daarom wordt Japan uitgenoodigd, zich
ter conferentie te doen vertegenwoordigen
om van gedachten te wisselen met de ver
tegenwoordigers van een beperkt aantal
staten. Die gedachten wisseling zou ge
schieden in het kader van het negen-mo
gendheden-verdrag en overeenkomstig de
bepalingen van dit verdrag; met de be
doeling tot bijlegging van het conflict te
komen.
Vooralsnog toont Japan weinig geneigd
heid om aan deze uitnoodiging gehoor te
geven. Tokio ziet geen reden om van zijn
ingenomen standpunt terug te komen.
Ontkend wordt ook, dat Hitier zijn bemid
deling zou hebben aangeboden. Waar
schijnlijk heeft Berlijn wel zijn voelhorens
uitgestoken, njaar ze tijdig ingetrokken.
Een tweede overeenstemming is in Brus
sel bereikt, nl. door minister Spaak, die
erin geslaagd schijnt te zijn een nieuwe
regeering te vormen. Spaak heeft het
standpunt der Katholieken aanvaard, vol-
HET VERBOD VAN
GEMENGD ZWEMMEN
n
Voor een juiste beoordeeling van de
moderne gebruiken in de zwemsport en
in het badleven aan strand en in badhuis,
in badplaatsen en zwemgelegenheden is
het absoluut noodzakelijk de juiste begin
selen te kennen en te waardeeren, waarop
de Katholieke moraal inzake de zedelijk
heid gebaseerd is. Want het is de moraal,
die het hoogste woord te spreken heeft en
het meest sterke gezag heeft uit te oefe
nen in verband met de lichaamsverzor
ging.
Vooreerst mogen wij waarschuwen voor
een principieele dwaling in de tegenover
gestelde richting van de misvattingen,
waartegen wij in deze artikelen willen op
komen.
Deze dwaling bestaat hierin, dat de Ka
tholieke levensbeschouwing de lichaams
verzorging verwaarloozen of nog erger
verbieden zou. De levensleer der Kerk
houdt ons voor, dat door de inwoning van
het Goddelijke genadeleven de ziel de
draagster is van dat Goddelijk leven en
dus het lichaam een kerk, een tempel is
var: God den H. Geest; die levensleer laat
het lichaam ontelbare malen heiligen door
de Sacramenten vanaf het Doopsel kort
na de geboorte, tot aan het H. Oliesel kort
voor het sterven; volgens die levensleer
worden de ledematen van ons lichaam
meermalen gezalfd en mag ons lichaam
zelfs wel iederen dag het Lichaam en Bloed
van den Godmensch Christus ontvangen
als een waarborg voor onze toekomstige
verrijzenis, want eens zal ons lichaam vol
heerlijkheid uit het bederf van den dood
opstaan en deelen mogen in het Goddelijk
levensgeluk der eeuwigheid.
Genoeg om aan te toonen, dat naar den
uitleg der Katholieke Kerk het vijfde ge
bod ons niet alleen het recht geeft, maar
zelfs den plicht oplegt om op redelijke
wijze ons lichaam te verzorgen.
Op redelijke wijze, omdat bij alle zorg
voor het lichaam de meerwaarde van de
zie] nimmer vergeten mag worden: de ziel
is een hooger schepsel, omdat geest hoo-
ger is dan stof en daarom is de ziel meer
dan het lichaam, een beeld en gelijkenis
van God, terwijl de ziel inniger en direc
ter het contact heeft met de Goddelijke
weldaden, waarop wij boven de aandacht
vestigden.
Conclusie is dan ook: de katholieke
levensbeschouwing erkent ons recht
en onzen plicht op lichaamsverzorging,
op lichaamscultuur, maar in onderda
nigheid aan de verzorging, de cultuur
der ziel.
Voor ons allen is de strijd tusschen ziel
c-n lichaam, die geen enkel mensch onbe
roerd laat, een ware kwelling; voor onge-
loovigen is deze strijd bovendien een
pijnlijk raadsel, wat voor ons Katholie
ken niet het geval behoeft te zijn.
Want wij weten, hoe de oneindig goede
God alles harmonieus schoon geschapen
heeft; in de eerste menschen leefde geen
innerlijke strijd van het lagere tegen het
hoogere; in hen was alles zoo geregeld en
geordend, dat het hoogere het lagere te
verheffen wist en het lagere geen opstand
pleegde tegen de hoogere belangen.
Maar toen de mensch zelf de goede orde
deed verkeeren door „aan God gelijk te
willen zijn", moest wel volgen de omme
keer van alle waarden, veroorzaakt door
den ommekeer der juiste orde.
Vandaar het droeve feit van den telkens
weer terugkeerenden strijd tusschen gees
telijke belangen en vleeschelijke eischen;
een droef feit, maar dan een feit, waar
mede wel degelijk rekening moet worden
gehouden en wel zoo sterk, dat geen
mensch het waarachtige levensgeluk zal
bereiken zonder zelfbeheersching, zelfver
loochening in den strijd om het eenmaal
verstoorde evenwicht practisch weer zoo
goed mogelijk te herstellen.
In mijn eerste artikel hoorden wij het
gezaghebbend oordeel van de katholieke
artsen in de R.K. Artsenvere miging, voor
heden moge onze conclusie luiden: de
Kerk verbiedt niet, maar verlangt zelfs
een goede lichaamscultuur, maar altijd in
ondergeschiktheid aan de cultuur der ziel.
L. BEUNE, Pr.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Spaak geslaagd in de vorming van een
'nieuwe Belgische regeering. (2de blad).
Conferentie te Brussel zendt tweede uit
noodiging aan Tokio. (2de blad).
Duitsche pelgrims naar Lourdes gear
resteerd. (2de blad).
Een manifest der Duitsche Evangelische
Kerk. (2de blad).
Binnenland
Overleden is de heer L. F. Guit, voorzit
ter van den Ned. R.-K. Bond van Over-
heirspersoneel. Jm-j» blad).
Demonstraties van onderwijzers om ver
laging der leerlingenschaal te krijgen. (Ie
blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 1ste blad).
Sport en Wedstrijden
SCHAKEN: De 14e partij van de match
EuweAljechin door den laatste gewon
nen (4de blad).
VOETBAL: In den IVCB boekte DHL
haar eerste nederlaag tegen de hekkeslui-
ter Graaf Willem; overwinningen voor SJ
C, DOS en Blauw Zwart, nederlagen van
VEP en Teijlingen In den KNVB won
nen enkele eerste klassers voor de eerste
maal; PSV werd door Eindhoven geklopt;
UVS, Alphen en Lugdunum verloren, ASC
speelde gelijk De voorbereidingen voor
de wereldkampioenschappen (3de blad).
gens hetwelk Katholieken en Socialisten
ieder een even groot aantal vertegenwoor
digers in het kabinet moesten hebben. Vol
gens de vermoedelijke ministerlijst hebben
Katholieken en Socialisten ieder zes mi
nisters, de liberalen drie en er is één par-
tijlooze. De Man blijft minister van finan
ciën. Vandaag wordt deze lijst den koning
voorgelegd ter goedkeuring.
Naar een telegram uit Brussel meldt,
schijnt er op het laatste moment nog een
moeilijkheid ontstaan te zijn.
DE KABINETSFORMATIE IN BELGIë.
Spaak nog niet geslaagd?
BRUSSEL, 8 November. (A.N.P.)
Hedenmorgen om 10 uur heeft Spaak
zich naar den koning begeven, teneinde
hem in kennis te stellen van de namen
der persoonlijkheden, die hij in het vol
gende kabinet zou willen zien opgeno
men.
Toen Spaak op het departement van
buitenlandsche zaken terugkeerde, ver
klaarde hij, dat hij zijn besprekingen
voortzette. Toen men hem nadere bijzon
derheden vroeg, zeide hij: „Wat moet ik
u zeggen, er zijn nog zoo veel moeilijk
heden".
JAPANNEEZEN VERNIELEN
EEN TREIN.
Ruim 200 dooden en gewonden.
NANKING, 8 November. (A.N.P.)
Hier zijn berichten ontvangen, volgens
welke ruim 200 personen gedood of ge
wond zijn, toen zes Japansche vliegtui
gen den naar het Zuiden rijdenden blau
wen express tusschen Tientsin en Poekau
bombardeerden en zeven van de tien rij
tuigen vernielden.
DE LAATSTE GEVECHTEN OM
SJANGHAI.
SJANGHAI, 8 Nov. (A.N.P.) Sedert
het aanbreken van den dag woedt we
derom een verbitterde strijd aan het
Westelijke front, wellicht de laatste om
het bezit van Sjanghai. De Japansche in
fanterie, gesteund door luchtstrijdkrach
ten en artillerie, is er mede begonnen de
wiggen nog verder te drijven in de Chi-
neesche linies ten Zuiden van de Soets-
jaukreek.
De correspondent van Reuter heeft met
behulp van een verrekijker uit den Brit-
schen militairen post in Jessfieldpark de
felle gevechten kunnen waarnemen. Hij
zag, hoe de Chineesche infanterie bestookt
werd door een verwoed artillerievuur.
Soms trokken de Chineezen over een kor
ten afstand terug, om weer naar de oor
spronkelijke stellingen terug te keeren.
wanneer het spervuur even ophield.
