He! vraagstuk der
vrijwilligers
Ontwerp-resolutie goedgekeurd
BUITENLAND
De Belgische
crisis
De koloniale
eischen
Dagboek van een
Dorpspastoor
ZANDVLIET's BOEKHANDEL
VRIJDAG 5 NOVEMBER 1937
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
JS» V."
tjyapr
Wat door de heerlijke smaak en geur
een waar genot betekent: KING. Waf
volkomen zuiver is: KING. Wat de op
wekkende en verkwikkende eigen
schappen ontleent aan het edele na.
tuurproduct: KING. Wat nooit verveelt:
KING. Wat een weldaad is voor Uw
zenuwen en Uw spijsvertering: KING.
Waar U staat of waar U gaat, draagt
steeds KING bij U, om te genieten,
om U te verkwikken, om fit te blijven.
De natuurzuivere KING pepermunt
MAISKY ONTHIELD ZICH VAN
STEMMING.
In voltallige bijeenkomst heeft de com
missie voor de niet-inmenging gisteren de
ontwerp-resolutie betreffende de verwij
dering der vrijwilligers en het toekennen
van oorlogsrechten en de aanbeveling, vol
gens welke de voorzitter gemachtigd wordt,
zich nopens de resolutie tot de Spaansche
partijen te wenden, goedgekeurd.
De bijeenkomst werd te 15.45 uur ge
opend en eindigde te 17.50 uur.
Hoewel de ontwerp-resolutie, die het
Britsche plan belichaamt, door alle gedele
geerden is aangenomen, heeft Maisky, de
Russische vertegenwoordiger, verklaard
gich van stemming over de kwestie van de
toekenning der oorlogsrechten te onthou
den.
De beide aanbevelingen der ondercom
missie werden eenstemmig goedgekeurd.
De commissie heeft den voorzitter gemach
tigd zich onverwijld tot de Spaansche par
tyen te wenden, en haar te verzoeken de
aangelegenheid als dringend te willen be
handelen.
In zijn rede zeide Maisky, dat Rusland
het Britsche plan niet in zijn geheel kan
goedkeuren, evenmin als de ontwerp-reso
lutie, maar omdat een negatieve stem het
geheele plan voor de verwijdering der
vreemdelingen zou dooden, zou Rusland de
resolutie aanvaarden, met het voorbehoud,
dat het niet zou stemmen over de deelen,
die verband houden met de toekenning der
oorlogsrechten.
Een doeltreffend toezicht is noodzakelijk
voor een werkelijke niet-inmenging: indien
men een bevredigend stelsel kan opbouwen,
zal de Sovjet-Unie haar houding ten aan
zien van het bijdragen in de onkosten wel
licht kunnen herzien.
De Italiaanscbe gedelegeerde, Grandi,
zeide, dat men wel moet begrijpen, dat de
aanvaarding van het Britsche plan door
Italië nog afhankelijk blijft van de voor
waarde, dat de 27 landen, die in de com
missie vertegenwoordigd zyn, het plan zon
der voorbehoud goedkeuren. De Italiaan-
sche regeering acht zich niet gebonden door
voorzieningen ten aanzien van de verwij
dering der vrijwilligers, indien er eenige
twijfel bestaat over de eenstemmige aan
vaarding en de verbintenissen der andere
regeeringen ten aanzien van de toekenning
der belligerentenrechten en het herstel van
het toezichtsstelsel.
Daarom aldus de Italiaansche afge
vaardigde kan de commissie geen uit
voering aan het Britsche plan geven, vóór
dat in de eerste plaats Sovjet-Rusland zijn
houding herzien heeft en als alle andere
Staten de negen onderling samenhangende
punten van het plan aanvaard hebben, en
in de tweede plaats de mogendheden het
eens zijn geworden over de maatregelen,
die genomen moeten worden om de ern
stige gevolgen van Ruslands onthouding
onder het oog te zien.
Britsche regeering zal zich met partijen in
Spanje in verbinding stellen.
Krachtens de bepalingen van het Brit
sche plan van 14 Juli is het de taak der
Britsche regeering, zich in verbinding te
stellen met de regeeringen te Salamanca
en Valencia over het terugtrekken der bui-
tenlandsche vrijwilligers en de toekenning
van de rechten van oorlogvoerenden. Lord
Plymouth zal derhalve tot Eden het ver
zoek richten, dienovereenkomstig te han
delen.
BRITSCHE AGENTEN BIJ FRANCO.
Sinds eenige weken worden door Londen
met Franco onderhandelingen gevoerd over
het aanstellen van Britsche agenten bij de
regeering van Salamanca ten einde het con
tact met het nationalistisch gedeelte van
Spanje te vergemakkelijken. Dit beteekent
nog geen erkenning ook niet de facto
van de rechtsche regeering.
Volgens berichten uit Brussel zouden
Eden en Delbos (Frankrijk) over deze
kwestie gesproken hebben, waarbij Delbos
aan Eden verklaard zou hebben, dat de
Fransche regeering dit voorbeeld van de
Engelsche regeering niet zou kunnen vol
gen.
De openbare meening in Italië volgt met
gemengde gevoelens de houding van En
gelend ten aanzien van Spanje. Het be
sluit van Engeland, bij Franco handels
vertegenwoordigers te benoemen, wordt
uitgelegd als een bewijs, dat Italië's stand
punt het juiste was. Hoewel men eenerzijds
hierover voldaan is. koestert men ander
zijds ongerustheid. Men vraagt zich name
lijk af,, of Engeland niet, door aan Franco
de hand te reiken, tracht, den invloed van
Italië en Duitschland te overvleugelen. De
„Lavoro Fascista" is, wat dit betreft, van
meening, dat, indien Engeland inderdaad
dergelijke voornemens koestert, er weinig
kans op verwezenlijking hiervan bestaat.
MÜNITIETRANSPORT AANGEHOUDEN.
De Britsche autoriteiten, welke met de
bewaking der grens tusschen Gibraltar en
Spanje belast zijn, hebben gistermiddag den
bestuurder gearresteerd van een auto, die
vier groote kisten met wapens en munitie
voor de nationalisten vervoerde.
De wagen was op weg van Gibraltar naar
La Linea.
Reuter voegt aan dit bericht toe, dat de
zending gisterochtend van het Duitsche
stoomschip „Pasajes", dat via Tanger uit
Hamburg te Gibraltar was aangekomen, is
gelost. Later is het schip vertrokken.
Politie en ambtenaren stellen een onder
zoek in.
FRANSCHE TORPEDOJAGER IN
GEVECHT MET DUIKBOOT?
Het linksche ministerie van landsverde
diging deelt mede, dat een Fransche tor
pedojager, de 75, welke de Fransche boot
„Imerethis" escorteerde, gistermiddag om
vijf minuten voor half vyf op 20 mijl van
Valencia herhaalde malen op een duikboot
heeft geschoten.
Men kon van de kust zien, dat het wat.er
ten gevolge van de kanonschoten opspatte.
Gisterochtend om half tien heeft een wa
tervliegtuig der nationalisten ter hoogte
van Mataro verscheiden bommen geworpen
op den Franschen koopvaarder „La Corse",
welk schip evenwel niet getroffen werd.
Fransche torpedojagers, die direct ver
wittigd werden, hebben verscheiden oproe
pen uitgezonden .waarop drie toestellen der
regeering opstegen en het rechtsche vlieg
tuig verjoegen.
Het Fransche ministerie van marine spreekt
tegen.
Het Fransche ministerie van marine ver
klaart geen enkele inlichting te hebben
ontvangen over de uit Madrid ontvangen
berichten, waarin er melding van wordt
gemaakt, dat een Fransche torpedojager,
die de „Imerethis" escorteerde, een duik
boot zou hebben gebombardeerd.
Barbostro gebombardeerd.
Het linksche ministerie van landsverde
diging deelt mede, dat 12 driemotorige
vliegtuigen Barbosto hebben gebombar
deerd en een zestigtal slachtoffers hebben
gemaakt.
Barbostro ligt in Arragon, tusschen Hues-
ca en Lerida. In militaire kringen ziet men
in de bombardementen van Lerida en Bar
bostro een aanwijzing, dat de troepen van
Franco in deze streek een offensief zullen
beginnen.
BELGIË
SPAAK KABINETSFORMATEUR?
Vermoedelijk zullen de liberalen thans
medewerken.
De Belgische koning heeft Spaak belast
met de vorming eener regeering van na
tionale eenheid. Spaak heeft verzocht zich
te mogen beraden en zijn politieke vrien
den te mogen raadplegen.
De Brusselsche correspondente van de
„Tijd" seint hieromtrent:
Tijdens de receptie van de delegaties van
de negen-mogendheden-conferentie, die
Donderdagmiddag om half vijf ten paleize
werd gehouden, heeft Koning Leopold aan
Spaak de opdracht gegeven een kabinet te
vormen. Spaak heeft echter nog 22 uur be
denktijd gevraagd, hetgeen de Koning hem
toestond. Spaak heeft dezen bedenktijd ge
vraagd blijkbaar in verband met den deli-
caten toestand, waarin de socialistische
partij verkeert na de liberale weigering van
'n kabinet-De Man. Ook zal Spaak eerst 't
bureau van den Socialistischen partijraad
willen raadplegen en evenzeer Henri de
Man zelf.
En tenslotte heeft Spaak bedenktijd ge
vraagd in verband met zijn drukke werk
zaamheden als voorzitter van de negen-
mogendheden-conferentie.
Spaak heeft Donderdagavond aan een
70-tal leden van de vreemde delegaties in
het ambtsgebouw van het ministerie van
Buitenlandsche Zaken een diner aangebo
den, waarna een groote ontvangst plaats
had van een 300-tal vooraanstaande perso
nen uit de Belgische hoofdstad die waren
uitgenoodigd.
Spaak behoort tot dezelfde socialistische
nuance als Henri de Man, dus tot de zoo
genaamde groep der nationale Belgische
socialisten.
Het zal dus voor de socialisten gemakke
lijk zijn om over den smaad heen te ko
men, die in De Man aan de partij door de
liberalen werd aangedaan.
Wij vermoeden, dat de liberalen hun ver
zet niet zullen handhaven tegen Spaak, en
dat deze een ernstige kans heeft om te sla
gen in de vorming van een regeering.
FRANKRIJK
STAKING VAN EEN UUR IN METAAL-
FABRIEKEN.
De afgevaardigden der vakvereenigings-
afdeelingen der metaalbewerkers in het
Parijsche gebied hebben gisterenavond be
sloten, dat op 10 November gedurende één
uur het werk neergelegd zal worden voor
het sluitingsuur. De arbeiders zullen in de
werkplaatsen blijven. De metaalarbeiders
worden uitgenoodigd dienzelfden dag een
meeting bij te wonen, welke georganiseerd
zal worden door de bouwvakarbeiders, die
eveneens willen protesteeren tegen de lang
zame procedure van verzoening en arbitra
ge en tegen het niet in acht nemen der
collectieve overeenkomsten.
DUITSCHLAND
RIJKSDAGZITTING OP 11 NOVEMBER?
Hitier zon dan zijn koloniale rede honden.
Volgens geruchten, die in goedingelichte
kringen te Londen de ronde doen, heeft
Hitier besloten, den Rijksdag tegen het
midden van de volgende week byeen te
roepen, voor het afleggen van zijn ver
wachte verklaring betreffende Duitsch-
lands koloniale eischen.
Gedurende verscheidene dagen heeft hij
geen audiëntie verleend en men gelooft,
dat hij zich heeft beziggehouden met het
opstellen van zijn redevoering. Het is niet
uitgesloten, dat deze zitting op Wapenstil
standsdag (11 November) gehouden zal
worden, hetgeen in overeenstemming zou
zijn met de eenigszins theatrale methoden,
die men er by dergelijke gelegenheden in
Duitschland op na houdt.
Aangenomen wordt, dat Hitier zal ver
klaren, dat Duitschland niet langer het be
ginsel der mandaten erkent en dat het de
artikelen 119 tot 127 van het Vredesver
drag, waarbij het al zyn rechten op zyn
overzeesche bezittingen aan de geallieerde
en geassocieerde mogendhsden overdroeg,
als van nul en geener waarde beschouwt.
De schepping van een ryksministerie van
Koloniën zou dan geen anomalie meer zijn.
„Tel."
De NAZI-GROET IN DE RECHTSZAAL.
De mededeelingendienst der nationaal-
socialistische partij heeft in een rondschrij
ven de volgende aanwijzingen gegeven om
trent den gang van zaken tijdens een ge
rechtszitting:
„Als de rechters binnenkomen, moeten
alle aanwezigen in de rechtszaal opstaan en
den Duitschen groet brengen.
De rechters zullen, wanneer zy op hun
plaats zijn aangekomen, dezen groet beant
woorden door hun arm uit te strekken.
De president kondigt vervolgens aan:
„Ik open de zitting met den Duitschen
groet: Heil Hitier".
Als de zitting is afgeloopen, zullen de
rechters opstaan en den Duitschen groet
brengen.
Alle aanwezige personen staan op en ant
woorden met den „Duitschen groet".
Op deze wijze zal, zoo verklaart het rond
schrijven, het plechtige karakter der
rechtszitting bewaard blijven en de presi
dent tot uitdrukking brengen, dat opge
treden wordt in naam van den leider en
oppersten rechter, Adolf Hitler.
TSJECHO SLOWAKIJE
PATER HLINKA PLOTSELING ZIEK
GEWORDEN.
De bekende grijze leider der Slowaaksche
volkspartij, Pater Hlinka, is plotseling ziek
geworden.
Gisteren tijdens de H. Mis is de pries
ter onwel geworden en bewusteloos in
elkaar gezakt.
PALESTINA
HET IS THANS RUSTIG.
Het schijnt in geheel Palestina rustiger
te zijn geworden. Te Jeruzalem en te Na
zareth zijn de bepalingen, volgens welke
de bewoners zich op bepaalde uren niet
op straat mogen begeven, ingetrokken, na
veertig dagen gegolden te hebben.
Buitenlandsche Berichten
SCHEEP VA ARTONGELÜKKEN.
Zes man verdronken.
Uit Folkestone wordt vernomen, dat een
aantal visschers naar men gelooft ver-
mist worden ten gevolge van een aanva
ring tusschen het Amerikaansche s.s. „In
dependence Hall", metende 5050 ton en de
visschersboot „St. Louis" tijdens den mist.
De aanvaring is geschied buiten de Fran
sche kust nabij Boulogne.
Vanmorgen vroeg werd verder vernomen
dat een trawler uit Aberdeen, de „Roslin"
vergaan is in de monding van de rivier
Ythan op 12 myl ten Noorden' van Aber
deen. Zes man verdronken.
ZEVEN PERSONEN VERDRONKEN.
Uit Missiones (Argentinië) wordt ge
meld, dat tijdens een storm een rivierschip,
dat op weg was naar Candeleria, is ver
gaan. Zeven personen verdronken.
HUIS MET INWONERS EN AL
WEGGESPOELD.
Een houthakker in de nabyheid van Bu-
goyna in Joego-Slavië is met huls, vrouw
en vijf kinderen spoorloos verdwenen.
Tijdens een overstrooming is het huis
met de inwoners door de rivier opgeno
men, en sindsdien is geen spoor van hen te
ruggevonden.
ORIG1NEELE WIJZE VAN HONGER
STAKING.
Een nieuwe wijze van hongerstaking Is
uitgedacht door een arbeider op de olie
velden van Boryslaw in Polen.
Uit protest tegen zyn ontslag is de man,
Thomas Kavan geheeten, naar den top van
een boortoren geklommen, waar hij zich
verschanste.
Hij weigerde alle voedsel, dat hem aan
geboden werd door collega's. Als gevolg
van zijn optreden heeft men het werk aan
de oliebron stil moeten leggen.
De vijf kinderen en de vrouw van den
hongerstaker blijven voortdurend in de
nabijheid van den boortoren en onderhou
den zich op dezen afstand met het hoofd
des gezins.
door
GEORGES BERNANOS
Ingen. f 2.90 Geb. f 3.50
HAARL.STR., 117. Tel. 2042. Giro 50178
VAN M'N BOEKENTAFEL
Dagboek van een dorpspastoor.
Roman door George Bernanos.
Uitgeverij N.V. „De Toorts", Heem
stede, 1937.
Georges Bernanos is ongetwijfeld een
der meest begaafden onder de hedendaag-
sche Fransche schrijvers. En 't is dan ook
met groote dankbaarheid aan den vertaler
Jacques Benoit, dat wij het mooie werk
„Jouranl d'un curé de campagne" van dezen
schrijver in de uitstekend verzorgde Ne-
derlandsche vertaling gelezen hebben.
Men moet wel weten dat Bernanos alleen
al om zijn stijl niet zoo heel erg gemakke
lijk te volgen is; waar de behandelde stof,
zooals in dit boek, haar eigen moeilijkhe-
1 den meebrengt, is het duidelijk, dat dit
Dagboek van een dorpspastoor wel eenige
eischen aan den lezer stelt.
Het is het dagboek van een nog jonge
priester, die, zooals vaak voorkomt in het
priesterarme Frankrijk, al vrij snel c* last
van een parochie, met nog die van enkele
bijparochies, te dragen krijgt. Hy is een
uiterst gevoelige natuur, met een vaak
wonderlijke, maar daarom niet minder tref
fende vizie op de groote levensvragen. Het
groote talent van Bernanos heeft hier
prachtige zielsontledingen en uiterst sub
tiele beschouwingen ten beste gegeven, die
ons van begin tot het einde, niettegenstaan
de alle inspanning, geboeid houden. De om
ringende figuren, zooals de Pastoor van
Tarcy, zyn buurman, met zijn prachtige be-
i schouwingen, de ongeloovige dokter Del-
i bende, die zooveel ware dingen zegt, de
graaf en de gravin van het dorp, waar hij
pastoor is, zij zijn alle met ongeëvenaarde
scherpte geteekend en geven aan het dag
boek van deze zich zelf „een arm priester
tje" noemende dorpspastoor een groote le
vendigheid.
I Hij doet natuurlijk veel dingen, die een
j gewoon mensch niet of anders zou doen, hij
geraakt door zijn onhandigheid in zóó
vreemde situaties, dat hy voor zijn paro
chianen een dronkaard, een arm manne
tje, een stumperd wordt en waarachtig, 't
is werkelijk goed te begrijpen, dat ze dit
alles van hem denken. En toch is hij een
man van hooge deugd, van allerzuiverste
eenvoud, die op hét laatst kan neerschrij
ven: „Zichzelf te haten is gemakkelijker
dan men denkt. Maar het is een genade
zichzelf te vergeten. Was evenwel alle
trots in ons gestorven, dan zou dit de
hoogste genade zijn: in eenvoud zichzelf
lief te hebben als onverschillig welk lij
dend lidmaat van Jezus Christus".
Naar dit soort beschouwingen hoeft men
niet te zoeken; zij zijn er niet als een ver
borgen schat die moeizaam opgegraven
werd; maar zij liggen te grijp, hier en daar
en overal.
De gesprekken van dit „arme priester
tje" zijn ware priester woorden, zijn liefde
voor de verst-afgedwaalden is grenzeloos
en weet van geen voorzichtigheid, die zoo
vaak voortspruit uit onze wikkende en we
gende eigenliefde.
In ons land, waar met de beste bedoelin
gen, doch evenzeer met meedoogenlooze
lauwheid in sommige brochures geoordeeld
werd over de middelmatigheid in ons volk
zijn woorden als de volgende van groot
nut. „De Middelmatige is een strik van
den duivel. Middelmatigheid is voor ons
menschen te gecompliceerd. We doen be
ter met dat maar aan God over te laten.
Intusschen had de middelmatige graag 'n
schuilplaats in onze schaduw, onder onze
vleugels En nog wel een warme schuil
plaats, die hebben ze noodig „arme don
ders!
Ik heb hem bij gelegenheid de
vraag gesteld: „En als Jezus Christus u
nu eens wachtte juist onder de gedaante
van een van die menschjes, waar u zoo op
neerziet, want de zonde uitgesloten, neemt
Christus al onze ellende op Zich, ja heiligt
ze. Menig lafaard is ten slotte slechts een
beklagenswaardig nemand, die onder het
geweldig maatschappelijk apparaat verplet
terd wordt, evenals een rat, onder een
baal". Aldus zijn vriend de pastoor van
Tarcy.
En dan staat er ineens weer een alinea
van echte Fransche fijne humor. De pas
toor is bij het lijk van de gravin geweest en
gaat naar huis. „Bij het verlaten van het
kasteel moest ik door de galerij. De deur
van de salon stond wijd open, en ook die
van de huiskamer, waar het rond de tafel
een drukte was van menschen, die alvorens
huis toe te gaan, in haast eenige sandwi
ches naar binnen speelden. Zoo is nu een
maal de gewoonte in deze streek. Daar wa
ren er die als onverwachts een familielid
voorbijkwam, hel wat moeite hadden om
met hun volle mond, hun opgebolde wan
gen een bedroefd en medelijdend gezicht
te zetten".
Bernanos schijnt wel eens de theologi
sche distincties voorbij te schieten, als hij
prachtige pagina's schrijft over het gemeen
schappelijke dat aan alle zonden eigen is,
hij stelt de kwesties misschien wat sim
plistisch als hij spreekt, bij monde van Oli
vier, over de houding der soldaten in den
oorlog, altijd weet hij zoo te schrijven, dat
men voelt de bedoeling van te willen wij
zen naar dieper inzichten, die abstrateeren
van haarklovende kibbelarijen of meer voor
de hand liggende en overigens nuttige dis
tincties.
De Academie Frangaise heeft dit boek
den grootprijs van den roman voor 1936
willen toekennen, en heeft daarmede het
bewijs gegeven dat onder het toch reeds
machtige litteraire werk van Bernanos, dit
boek een eerste plaats inneemt. Het is dan
ook voor hem, die het kunnen smaken,
een boek waar zij heel hun leven pleizier en
genot van hebben.
P. G.
