De Belgische regeering treedt al DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN De wedstrijd Euwe-Aljechin De ministers bleven Van Zeeland trouw Nederlandscti schip in nood. 29ste Jaargang DINSDAG 26 OCTOBER 1937 No. 8863 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per weekS 2.50 per kwartaal By onze Agenten 20 cent per week i 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone Advertentiên 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 V Dr. Abraham Kuyper In verband met het feit, dat het op 29 October a.s. 100 jaar geleden zal zijn, dat dr. Kuyper werd geboren, hebben in Ne derland dr. Kuyper-herdenkingen plaats. O.m. in het gebouw van de Vrije Universi teit te Amsterdam, waar door een studen tencorps een gedenksteen wordt aangebo den aan de directeuren dezer universiteit. De studenten willen op die wijze den stich ter der Vrije Universiteit, dr. Abr. Kuyper, eeren. Wij zullen niet pogen zoo maar in een paar woorden de beteekenis te schetsen van een man als dr. Abraham Kuyper, die, on getwijfeld, een der grootste Nederlandsche figuren is geweest uit de vorige eeuw! Dr. Abraham Kuyper behoort allereerst aan het antirevolutionaire volk. De (lib.) „Avondpost" schreef dezer dagen: Het anti-revolutionaire volk hééft hij bevrijd. Wat Troelstra voor de socia listische proletariërs is geweest en Schaepman voor de katholieken, dit, en in nog veel sterker mate, was Kuyper voor de anti-revolutionairen, voor de calvinisten. Hun emancipator. Hij-heeft hen naar het oude woofd „uit het diensthuis uitgeleid". Zeker, Groen van Prinsterer en de Savornin Lohman hebben hun groote verdiensten gehad, maar zij waren geen volksfiguren als Kuyper. Deze was dit op en top. Hij, en hij allereerst, heeft het calvinistische volk, dat leefde onder druk en gering schatting en achterstelling, geschoold; het tot bewustzijn gebracht; het be vrijd. Hij deed dit naar alle kanten, want hij was een universeele figuur. Theologisch gaf hij het een eigen cal vinistische dogmatiek (door Bavinck gesteund); wetenschappelijk een eigen universiteit; ideëel, paedagogisch en godsdienstig een eigen school; journa listiek een eigen pers; staatkundig een eigen partij; eindelijk zelfs een eigen nieuwe kerkgemeenschap. De beteekenis van een persoon als die van dr. Abraham Kuyper is echter niet be perkt binnen de grenzen van één volksdeel. Zulke personen hebben groote beteekenis voor héél een volk. De groote beteekenis, die dr. Abraham Kuyper heeft gehad voor het Nederlandsche volk, ligt, naar onze overtuiging, voor een zeer groot deel ook hierin, dat hij in woord en daad heeft geleerd .en getoond, dat gods dienst en politiek onderscheiden zijn, maar niet gescheiden kunnen wor den; dat men a 11 ij d moet trachten zijn godsdienstige overtuiging te beleven, ook in de politiek. Bij een huldigende herdenking van den persoon van dr. Abraham Kuyper sluiten de Katholieken zich van ganscher harte aan. T d2 - c3 was de hervattingszet van de 9e partij. Dus niet zooals de meesten dachten Ke2e3. Bij loting werd het bedrag van f 5.toegewezen aan onzen abonné Th. Kleijn, Voorkade 60, Boskoop. Dit bedrag deden wij hem inmiddels toekomen. De volgende (tiende) partij wordt hedenavond in den Haag gespeeld. Bij eventueel afbreken der partij, kunnen onze abonné's vóór de her vatting ons hun opgave doen toeko men. Op de enveloppe te vermelden: „EUWE-ALJECHIN". DE DIRECTIE. DE NEGEN-MOGENDHEDEN-CONFERENTIE UITGESTELD. De Belgische regeering is gisteren afge treden. De minister van Onderwijs, Hoste, heeft gisteren aan de pers de volgende mede- deeling overhandigd: „Het kabinet is te vier uur bijeen gekomen onder voorzitterschap van Van Zeeland. De mi nister-presied-ui deed mededeeling van zijn besluit tot aftreden. De overige ministers meen den, dat het hun plicht was, zich bij hem aan te sluiten en het collectieve ontslag der regeering aan te bieden." Van Zeeland begaf zich daarna naar het Koninklijk Paleis. Na zijn vertrek stelden de aftredende ministers den tekst op van een brief aan Van Zeeland, waarin zij uiting geven aan hun gevoelens van trouw en aanhankelijkheid. BRIEF DER MINISTERS AAN VAN ZEELAND. De Belgische ministers hebben den heer van Zeeland een schrijven gezonden van den volgenden inhoüd: „Gij hebt besloten den koning ontslag te vragen. Wij moeten zwichten voor de redenen, die u er toe gebracht hebben aldus te han delen en met name voor uw zoo gewet tigde bezorgdheid uw geheele vrijheid te herkrijgen. Toch hebben wij op het oogen- blik, dat gij de regeering verlaat jegens u een plicht te vervullen Wij willen u spre ken over onze achting onze vriendschap en ons vertrouwen. Sinds dertig maanden zijn wij getuigen van uw werkzaamheid, uw toewijding voor de openbare zaak, uw vurige vaderlands liefde. Het werk, dat gij verricht hebt aan het hoofd der regeering, zal eens door allen worden beoordeeld, zooals dat moet. Wat ons betreft, wij blijven er trotsch op uw hiedewerkers te zijn geweest." RADIOREDE VAN v. ZEELAND. Gisteravond heeft d? afgetreden minister president van Zeeland zich in een radio rede tot het Belgische volk gericht om het mede te deelen, dat het geheele kabinet zijn ontslag bij den koning had ingediend. Spreker herinnerde er aan, dat zijn beide regeeringen waren gevormd onder het tee- ken van de meest breede nationale vereeni- ging. Alleen op deze wijze kon het werk van het economisch herstel en nationale herleving, welke het welzijn van het land eischte, worden volbracht. In de laatste maanden werd deze atmosfeer van begrij pen vertroebeld. Een ontevredenheid, wel ke moeilijk te omschrijven valt, maakte zich meester van de geesten, waarop spr. rekende en zonder welke hem de natio nale unie niet mogelijk scheen. Hand over hand kwam een toestand van politieke on rust tot stand, welke steeds meer drukte op het werk van de regeering. Tegelijk met dit werk van verstrooiing ontwikkelde zich in het land een campag ne van hatelijke laster. Aangezien het ka binet niet in zijn werk, i» zijn werkelijke politiek, kon worden aangetast, maakte de oppositie gebruik van methoden, welke een land, dat zichzelf eerbiedigt, onwaardig zijn. Zij deed aanvallen op persoonlijk ter rein en trachtte vooral den leider van de regeering te treffen. „Gedurende maanden en maanden heb ik laster op laster moeten weerleggen, tot eindelijk de zaak in het parlement werd besproken. Doch in een dergelijke atmos feer was het niet meer mogelijk met vrucht te werken. Reeds enkele weken achtte ik het oogenblik gekomen, om mij uit het openbare leven terug te trekken. Ik heb het niet goed gevonden en zal nooit goedkeuren, dat politieke actie wordt ge voerd op het plan van politieke partij strijd. Het eenige wat ons kon weerhouden was, dat wij met een groot nationaal werk be zig waren. Op het oogenblik dat bleek, dat het onmogelijk was dit voort te zetten, was onze rol geëindigd. Op dit oogenblik gaf ik toe aan dringen de aansporingen van hen, die vreesden de dreigende moeilijkheden te verhaasten en besloot ik mijn aftreden uit te stellen en verder te werken aan het uitvoeren van het programma van de regeering. Helaas, ge durende de korte afwezigheid, welke nood zakelijk was door mijn gezondheidstoestand, werden de zaken erger in plaats van be ter. Er was openlyk sprake van een crisis van de parlementaire meerderheid. De persoonlijke aanvallen namen toe. Einde lijk rezen nog de laatste incidenten met be trekking tot de Nationale Bank. Ik ben van meening, dat deze inciden ten rnjj niet direct of persoonlijk aangin gen, doch ik kon mij niet afzijdig houden, want zij hadden betrekking op een groote instelling, waaraan ik de eer heb gehad in verschillende functies gedurende ongeveer vijftien jaar mede te werken. Zij moeten snel uit den weg geruimd worden en spoe dig moet klaarheid worden geschapen. Dit moet zoowel voor de bank als voor mijzelf. Door mijn vrijheid te hernemen zal ik zeker hiertoe bijdragen. In het kort, in dergelijke omstandigheden, in zulk een verwarden politieken toestand, in dezen geest van hartstochtelijke, onrechtvaardige aanvallen kan ik niet langer de verant woordelijkheid dragen de politiek van het land te leiden, want het is niet langer mo gelijk dat de regeering goed werk levert. Ik betreur dit ten zeerste. Ons werk is nog niet geheel geëindigd, hetgeen nog op ons programma staat, is zeker de moeite, welke wij ons wilden getroosten om het te verwezenlijken, waard. Van Zeeland herinnerde aan den econo- mischen en financieelen toestand van Bel gië, welke geheel gezond is, de schatkist is goed gevuld. Spreker richtte nog een laat ste aansporing tot zijn hoorders. Er is wei nig tijd noodig om te vernielen, wat in ja ren is opgebouwd. Van Zeeland acht de nationale eenheid thans meer dan ooit noo dig, de nationale vereeniging moet zoo breed mogelijk zijn. Voor zichzelf wacht hij met vertrouwen het oordeel af van het land, eenerzijds over het werk van de re geering van nationale hernieuwing, ander zijds over de slinksche aanvallen welke een eind maakten aan dit werk. „Van uwe zijde", zoo voegde Van Zee land hier aan toe, „helpt dor uw kalmte en uw begrijpen aan een snel oplossen van de crisis." Ten slotte dankte van Zeeland allen, die hem hebben geholpen in zijn zware taak en nogmaals spoorde hij zijn hoorders aan meer dan ooit aaneengesloten te blijven om van hun Belgisch vaderland een groot land te maken. VAN ZEELAND TREEDT OOK AF ALS KAMERLID. Van Zeeland heeft den president van de Kamer mededeeling gedaan, dat hij af treedt als Kamerlid voor Brussel. Van Zee land werd op 11 April j.l. gekozen, toen De grelle zijn tegenstander was. Het is niet waarschijnlijk, dat een tusschentijdsche verkiezing zal worden gehouden om van Zeeland te vervangen. Van Zeeland bereidt processen voor. Van Zeeland heeft zijn advocaten op dracht gegeven, alle tegen hem geschre ven persartikelen te verzamelen. Hij heeft besloten een reeks processen aanhangig te maken: men spreekt van een twintigtal. Gouverneur der Nationale Bank drie maanden met verlof. De minister van financiën heeft den gouverneur der Nationale Bank, Franck, op zijn verzoek drie maanden verlof ver leend, met ingang van gisteren. NEGEN-MOGENDHEDEN- CONFERENTIE VERDAAGD. Daar er geen kans bestaat dat de poli tieke moeilijkheden reeds deze week op gelost zouden zijn, heeft de heer Spaak, mi nister van Buitenlandsche Zaken, na over leg met Londen en Parijs besloten, dat de conferentie der Negen Mogendheden, wel ke in verband met het conflict tusschen China en Japan op Zaterdag 30 October te Brussel zou worden gehonden, zal worden verdaagd. DE INDRUK IN HET BUITENLAND. Fransche persstemmen Over de Belgische regeeringscrisis schrijft Saint Brice in den Journal: „Bui tengewoon ernstig is het, dat dit ongeluk zich heeft voorgedaan onder dusdanige omstandigheden, dat de politieke verwar ring ten top dreigt te worden gedreven. Binnenlandsche krampen beteekenen steeds een verzwakking van een land naar bui ten. Dit is een groot gevaar voor een staat die bijzonder blootgestelde stellingen in neemt in een in diepe verwarring verkee- rend Europa. Dit gevaar is nog grooter, wanneer het België betreft, dat besloten heeft terug te keeren tot het isolement. Ze ker, het verlaat zich daarbij op de toege zegde waarborgen van Engeland en Frankrijk. Maar tegelijk geeft het uiting aan zijn trotsche vastbeslotenheid zijn ver dediging te verzekeren." De „Petit Journal" schrijft: „Een perio de van groote binnenlandsche moeilijkhe den vangt aan voor België. Nu moet men niet vergeten, dat een krachtig België meer dan ooit onontbeerlijk is voor de handha ving van het evenwicht in West-Europa. Steun van Frankrijk en Engeland is slechts doeltreffend, wanneer de Belgen beginnen met de verzekering van him eigen de fensie." In de „Echo de Paris" schrijft Pertinax: „Op het gebied der binnenlandsche poli tiek zal de opvolging van Van Zeeland zwaar en moeilijk zijn. Van Zeeland, die buiten de politiek stond, oofende een voort durende bemiddeling uit. In dien rol zal men voor hem een opvolger moeten vin den." Waardeerende Duitsche woorden voor Van Zeeland. In officieuze Duitsche kringen betreurt men het, dat het aftreden van Van Zee land België en Europa berooft van een staatsman, die met zijn geehele kracht de zaak van den vrede- diende. Een ambte naar van het ministerie van buitenlandsche zaken zeide: „Wij beschouwen van Zeeland als een „eerlijken makelaar" voor den vre de. Zijn heldere blik reikte tot over de grenzen van zyn land." DE WERELD IN VOGELVLUCHT De crisis in België is uitgebroken. Giste ren heeft de premier van Zeeland, zooals te verwachten was, zijn ontslag genomen en het geheele ministerie heeft zich bij hem aangesloten. Van Zeeland heeft gis teravond in een radio-rede een uiteenzet ting gegeven van de redenen, welke hem tot heengaan hebben genoopt. Hij was het al lang van plan wegens de oneenigheid en de politieke malaise, maar de aanvallen op zijn persoon in verband met onregel matigheden bij de Nationale Bank hebben de deur dicht gedaan. Van Zeeland heeft thans zijn vrijheid herkregen om zich te verdedigen. De directeur van de Nat. Bank is ook met verlof gezonden, zoodat de verwachting bestaat, dat de affaire van de Nat. Bank thans zal worden opgeklaard. In verband met deze crisis is de conferen tie der negen mogendheden, welke Zater dag a.s. te Brussel zou beginnen, uitge steld. De gevechten in China gaan trouwens toch hun gang, of de negen mogendheden Dit nummer bestaat uil vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De Belgische regeering afgetreden. Ra dio-rede van Van Zeeland. De Negen- mogendheden-conf eren tie uitgesteld. (1ste blad). Hevige gevechten bij Sjanghai. (2de blad). Een nieuwe overval van piraten-vlieg tuig op een Franschen jager in de Middel- landsche Zee. (2de blad). Binnenland Er is een nieuwe bacon-regeling inge voerd. (1ste blad). Nederlandsch schip in nood. (Telegr). Sporl en Wedstrijden De negende partij tusschen Euwe en Al- jechin remise verklaard. (4de blad). BRAND OP DE „MEGARA". LONDEN, 26 Oct. (A. N. P.). Het draadlooze station te Landsend heeft, naar Lloyds verneemt, het volgende noodsein opgevangen van het Nederlandsche motortankschip „Megara": „S. O. S. positie 18 mijl ten Noord-Westen van het eiland Yeu, 40 mijl ten zuiden van de monding van Loire. De „Megara" behoort toe aan de Petro- leummaatschappij „Le Coruna" in Den Haag. Het meet bruto 799 en netto 4506 ton. De „Megara" was uit Houston in Texas naar Pauillac vertrokken, was hier op 22 dezer aangekomen en thans ter voort zetting van zijn reis onderweg. Het nood sein is hedenmorgen om 10.26 uur Green- wichtijd ontvangen. Op het bericht, dat aan boord van de „Megara" van de Petroleum Mij. „La Co runa" brand was uitgebroken, is de zee sleepboot „Zwarte Zee" van L. Smit's In ternationale Sleepdienst tusschen 11 en 12 uur uit Douarnanez vertrokken voor het verleenen van hulp. De sleepboot is 180 mijl van het in nood verkeerende schip ver wijderd. De „Megara" bevindt zich volgens deze opgave op 30 myl ten Westen van St. Nazaire. LONDEN, 26 October (A. N. P.). By Lloyds is een tweede telegram binnenge komen, dat hedenmorgen om 11 uur 32 is ontvangen en waarin gemeld wordt, dat de brand aan boord van de „Megara" is uit gebroken tengevolge van een ontploffing. Verscheidene schepen bevinden zich in de nabijheid voor het verleenen van assisten tie. de maritieme commandant van Roche- fort heeft een terpedojager „Ouragan" in structie gegeven zich naar de plaats des onheils te begeven voor'het verleenen van hulp. De „Ouragan" is daarop van zijn lig plaats bij het eiland Ré vertrokken. te Brussel er al of niet over vergaderen. Op het oogenblik wordt het felst gestre den in de omgeving van Sjanghai, waar de Japanners het Chineesche front dreigen door te breken. Dat de Middellandsche Zee nog allesbe halve veilig is, ook na de overeenkomst van Nyon, bewijzen de aanvallen op twee Fransche schepen door onbekende vlieg tuigen. In Frankrijk hebben deze aanval len groote beroering verwekt, doch men heeft geen bewijzen omtrent de nationa liteit dezer vliegtuigen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1