DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
NED. OOST-INDIE
29ste Jaargang
WOENSDAG 20 OCTOBER 1937
No. 8858
3)e ftzidaeh^Soii/fcct/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi] vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der week S 2.50 per kwartaal
Bi. vger en 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Frauco per pos* 2.95 per kwartaal
Het Geïl'ustreeru Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 lent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Gebed om goede politiek.
De bestuurders van Wisconsin hebben in
den Senaat een gebed opgehangen, opdat
leder senator het zou kunnen lezen en er
zijn werkzaamheden op zou kunnen inspi-
reer en-
Het O. D. geeft de vertaling van het ge
bed. Het luidt als volgt:
„Almachtige God, Heer van alle regee
ringen, help ons te doordringen van de
heiligheid der politieke dingen.
Verlos ons van de zonden, waartoe wij
stil zouden worden bekoord, wanneer het
beroep van de partijen en de stem van het
belang zich in deze vergadering zou doen
hooren.
Belet ons te denken aan de toekomstige
verkiezingen, terwijl wy aan de toekom
stige generatie zouden moeten denken.
Maak dat wij niet te veel denken aan
het vormen van meerderheden, terwijl wij
meer moesten denken aan de beteekenis
van de te nemen maatregelen.
Verhinder ons, in de beslissende uren
van de debatten, dingen te zeggen, die in
druk maken in plaats van dingen te zeg
gen, die waar zijn.
Help ons beter te begrijpen, wat het is
te regeeren opdat wjj beter begrijpen de
belangen van hen die de regeering der re
publiek in onze handen gelegd hebben.
Mochten wij begrijpen, dat het hier tot
niets dient de verkiezingen te winnen
wanneer wij onze werkkracht verprutsen.
Help ons te verdedigen tegen tyrannie-
ke meerderheden en haarklovende min
derheden, wanneer de waarheid noch bij
de eenen noch bij de anderen woont.
Help ons de menigten te dienen zonder
hen te vleien en hen te gelooven zonder
voor hun bijgeloovigheden te buigen".
Is dit geen mooi gebed?
Lees dit gebed nóg 'ns, aandachtig, vooral
gij, die de politiek beschouwt als per se, in
zich verderfelijk!
De politiek wordt f e i t e -j k meermalen
op minderwaardige wijze beoefend
overal. In dit gebed kortit tot uitdrukking
de belangrijke, voorname beteekenis, die de
politiek hebben kan, hebben moet, en die
zij gelukkig, ook in onzen tijd nog niet
teneenenmale verloren heeft.
Met zeer bizondere aandacht moet dit
gebed worden gelezen door al degenen, die
zelf „aan politiek doen", 't Moge hun zijn
als een ernstige vermaning dit
inderdaad zeer mooie gebed!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De indruk, welke wjj van de gisteren
gevoerde debatten in de commissie voor
de niet-inmenging hebben gekregen, is
dat zij reeds nu op een volkomen fiasco
zijn uitgeloopen. Het blijkt thans, dat
Eden daarom de vergadering zelf wilde
psesideeren, omdat hij voorzag, dat de
Italianen toch probeeren zouden om de
conferentie te laten ontsporen. Het on
oprechte spel der Italianen wordt thans
toch wel duidelijk. Zij gaven te kennen,
da tzij de commissie voor de niet-inmen
ging de. aangewezen instantie achtten om
over de terugtrekking der vrijwilligers
te spreken. Maar zoodra deze commissie
bijeenkomt, blijkt het dat de Italianen
onmiddellijk weer hun oude standpunt
innemen, waardoor de vorige bijeenkomst
is mislukt. Eerst de rechten van oorlog
voerende toekennen aan Franco en dan
gaan praten over de terugtrekking der
vrijwilligers, terwijl Rusland (en ande
ren) op het standpunt staan: eerst de
vrijwilligers terug en dan krijgt Franco
de heiliger en ten - rechtenMen is dus
weer precies even ver als in Juli.
Vandaag zal men nog eens probeeren
of er een brug te slaan is over die klove
tusschen de beide standpunten. Veel
hoop is er evenwel niet.
De berichten uit Spanje toonen aan, dat
de instorting van de roade verdediging
in Asturië een feit is. De ervaring heeft
ons geleerd voorzichtig te zijn met voor
spellingen, maar het schijnt toch, dat de
verovering van dit laatste roode piekje
in Noord-Spanje weldra een feit zal zijn.
De Grondwetsherziening
In één zitting afgehandeld
De nieuwe Tweede Kamer is haar eerste
werk-periode gisteren ingetreden met de
behandeling van de ontwerpen tot Grond
wetsherziening in tweede lezing
Wij herinneren er aan. dat het hier gaat
om acht wetsontwerpen. Ten eerste wijzi
ging en aanvulling van de bepalingen be
treffende het inkomen der Kroon. Ten
tweede wijziging en aanvulling van de be
palingen betreffende de schadeloosstelling
en het pensioen der Tweede Kamerleden.
Ten derde het openen van de mogelijkheid,
het ambt van minister zonder portefeuille
i te voeren. Ten vierde aanvulling van de
bepalingen betreffende het kiesrecht, waar
door niet meer al te strikt behoeft te wor
den vastgehouden aan ie volstrekte even
redigheid. Ten vijfde het openen van de
mogelijkheid bepaalde revolutionnaire
volksvertegenwoordigers te weren door hen
van hun lidmaatschap vervallen te verkla
ren. Ten zesde het openen van de mogelijk
heid, openbare lichamen in te stellen voor
beroep en bedrijf (Ordening). Ten zevende
het z.g. „verzamel-ontwerp", waarop vele
heterogene voorstellen voorkomen, o.a. be
treffende de instelling van het Listituut der
Staatssecretarissen en de opheffing van de
parlementaire immuniteit voor volksver
tegenwoordigers, die zich schuldig maken
aan opruiing of schending van geheimen.
Nummer 8 bevatte alleen maar de noodige
overgangsbepalingen.
De woord-voerders der verschillende par
tijen waren heel kort. Zij wilden niet in
herhalingen treden en konden geen nieuwe
gezichtspunten openen na wat er reeds bij
de eerste behandeling over de ontwerpen
was gezegd.
De eerste spreker, de heer d'A n s e m-
bourg (N.S.B.) was de eenige, die uit
voeriger was. Hij polemiseerde tegen mi
nister De Wilde, dien hij den eigenlijken
schuldige noemde aan wat er met onze
Grondwet dreigt te gebeuren.
De heer d'Ansemoourg herhaalde
het sprookje, dat de herzieningsvoorstellen
geboren zouden zijn uit angst voor de
N.S.B. en ten doel hadden de politieke par
tijen met de R. K. Staatspartij aan het
hoofd aan de dictatuur te helpen. Niets
deugde er van de regeei ingsvoorstellen en
overal constateerde de N.S.B.-er boosaar
dige bedoelingen. Kamerleden mochten geen
„salaris" opstrijken. Tot minister
zonder portefeuille zouden alleen
maar politieke vriendjes benoemd wor
den. De kiesrechtwijziging was natuur
lijk tegen de N.S.B. (als kleine partij) ge
richt, alsook natuurlijk het voorstel tot
wering van revolutionnaire vertegenwoor
digers. Van ordening zou in de huidige
maatschappij niets goeds terechtkomen. De
beperking der immuniteit was in het bij
zonder tegen de N.S.B. bedoeld en de aan
stelling van Staatssecretarissen was politiek
al even bedenkelijk als die van ministers
zonder portefeuille.
In plaats van den nieuwen voorzitter der
katholieke fractie, sprak de heer Korten-
horst: de Katholieken zouden hun stem
geven aan alle acht voorstellen, hoewel heel
deze Gronwetsherziening niet overmatig be
langrijk is.
Eindelijk is hier nu ook een poging
gewaagd om op te treden tegen revolution
naire stroomingen en zekere zuiveringen
aan te brengen. Een compliment van den
heer d'Ansembourg, als zou hij de auctor
intellectualis zijn van het hier genoemd
voorstel, moest hij bescheidenheidshalve
echter afwijzen. Niet hem, maar den libe-
ralep heer Knottenbelt kwam deze eer toe;
de N.S.B.-er had zich in naam en persoon
vergist.
De heer Kortenhorst stelde den N.S.B.-er
voorts de vraag, of hij de Katholieken voor
zoo onverstandig aanziet, dat zij mèt
de N.S.B. terug zouden willen naar de
Grondwet van 1814, nadat de Grondwet van
1848 het begin van de katholieke emancipa
tie had mogelijk gemaakt. Tijdens onze ver
drukking was het zóó, dat wi; politiek ont
wapend waren en economisch uitgeschud.
Alleen op zelfbehoud konden wij bedacht
zyn. Wij mochten er zijn, maar niet zicht
baar!
Onze emancipatie is begonnen onder Ko
ning Willem II, die en hier wendde de
heer Kortenhorst zich tot den heer d'An
sembourg eenmaal het koninklijk woord
gesproken heeft:
„Ik ken geen andere Katholieken, dan
die staan onder gehoorzaamheid der gees
telijke overheid^ de andere vertrouw ik
niet
Minister de Wilde had geen zware
taak. Na nog een korte verdediging gele
verd te hebben kon hij niet nalaten, de
N.S.B. weer eens extra van repliek te die
nen; deze had er over geklaagd, dat de
voorstellen, tot wet geworden, onze volks
vrijheden zouden ondermijnen. Maar wat
nu, zoo vroeg de Minister, we hebben hier
toch vrijheid van godsdienst, van onder
wijs, van pers, we hebben hier toch kerke
lijke en staatkundige vrijheid, en al die
vrijheden zouden juist bedreigd worden en
de kliekgeest zou juistt gaan Iriompheeren,
als één partij de macht in handen zou krij
gen.
Heden moest er worden gestemd. Zoo
als men weet, kunnen er in tweede lezing
geen wijzigingen meer aangebraoht worden
en is voor aanneming der ontwerpen geen
gewone, maar een twee-derden-meerderheid
van noode.
Het wetsontwerp no. 1 (verandering in
de grondwet, strekkende tot aanvulling en
wijziging van de bepalingen betreffende het
inkomen der kroon) wordt aangenomen
met 94 tegen 3 stemmen. (Tegen de com
munisten).
Het wetsontwerp no. 2 (verandering in
de grondwet, strekkende tot wijziging en
aanvulling van de bepalingen betreffende
de schadeloosstelling en het pensioen van
de leden der Tweede Kamer der Staten-
Generaal) wordt aangenomen met 90 tegen
7 stemmen. (Tegen de N.S.B. en de com
munisten).
Het wetsontwerp no. 3 (verandering in
de grondwet, strekkende tot het openen der
mogelijkheid ministers te benoemen, niet
belast met de leiding van een ministerieel
departement) wordt aangenomen met 86 te
gen 11 stemmen. (Tegen Christ.-Dem.-Unie,
Staatk. Geref. Partij, N.S.B., en Comm.
Partij).
Het wetsontwerp no. 4 (verandering in
de grondwet, strekkende tot aanvulling van
de bepalingen betreffende het kiesrecht)
wordt aangenomen met 86 tegen 11 stem
men. (Tegen waren dezelfde leden als bij
wetsontwerp no. 3).
Voor wetsontwerp no. 5 (verandering van
de grondwet, strekkende tot het openen van
de mogelijkheid, leden van vertegenwoor
digende lichamen, die een streven tot uit
drukking brengen, gericht op de verande
ring van de bestaande rechtsorde met toe
passing of bevordering van onwettige mid-
deeln, van hun lidmaatschap vervallen te
verklaren) stemden 60 leden, tegen stem
den 37.
Aangezien dit wetsontwerp geen 2/3
meerderheid heeft behaald is het niet aan
genomen.
Tegen stemden de S.D.A.P.. Vrijz.-Dem.,
Comm. partij, N.S.B. en Christ.-Dem. Unie.
Het wetsontwerp no. 6 (verandering in
de grondwet, strekkende tot het openen van
de mogelijkheid, openbare lichamen voor
beroep of bedrijf in te stellen) wordt aan
genomen met 88 tegen 9 stemmen. (Tegen
stemden N S.B., Comm. partij en Staatk.
Geref. partij).
Voor wetsontwerp no. 7 (verandering van
eenige andere artikelen) hebben gestemd
58 leden; tegen stemden 39. Aangezien dit
wetsontwerp geen 2/3 meerderheid heeft
gehaald, is het niet aangenomen.
Tegen stemden de S.D.A.P., Vrijz.-Dem.,
Comm. partij, N.S.B.. Christ.-Dem. Unie, en
Staatsk. Geref. partij.
Het wetsontwerp no. 8 (verandering van
de overgangsbepalingen) werd zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
Bij deze stemmingen waren afwezig mr.
Oud (V.-D.) en de heeren Stumpel en mr.
Truyen (beiden R.K.).
JAPAN EN DE NEGEN MOGENDHEDEN
CONFERENTIE.
JEAN BATTEN VAN BATAVIA
VERTROKKEN.
Aneta seint uit Batavia: In den afgeloo-
pen nacht te half twee stond de kleine
Percival Gull van Jean Batten in de han
gar onder de groote D.C. 2 verscholen,
wachtend op de koene aviatrice, die op dien
tijd rustig en zakelijk als steeds, arriveer
de. Met een paar toeschouwers en eenige
ir.heemsche politie-agenten werd het toe
stel naar buiten geduwd naar het vlieg
veld, dat door den helderen maan was ver
licht. De landingslichten werden ontsto
ken en Jean Batten liet den motor'proef
draaien. Na een minuut of vijf nam zij
hartelijk afscheid van de aanwezigen, en
wipte de cabine in, waarvan de groene
gordijntjes waren open geschoven.
Het vliegtuigje liet zij naar de startbaan
taxiën, waarbij zij geleid werd door den
lichtschijn van een auto. Hierna startte
Jean Batten en ging de lucht in, waar zij
de lichten van het vliegtuig ontstak, zoo
dat men haar bij haar afscheidsronde nog
even kon aanschouwen. In den schitteren
den maannacht vloog zij ongeveer te twee
uur in de richting van haar volgend doel,
nl. Alorstar.
Jean Batten verklaarde nog, dat haar
toestel perfect in orde is.
EEN POSTZAK VERMIST.
Aneta seint uit Medan: De „Deli Cou
rant" vermeldt, dat een postzak, welke 14
October met de „Ibis" uit Medan werd me
de gegeven, vermist is. Deze postzak bevat
te o.a. drie aangeteekende stukken, waar
van de waarde tot dusver niet is opgege-
Een uitgebreid onderzoek werd ingesteld.
Aneta verneemt hieromtrent nader: de
postzak blijkt op normale wijze te Medan
te zijn overgenomen door den tweeden pi
loot. Bij aankomst te Palembang was de
postzak echter zoek. Alle mogelijke maat
regelen, zooals het doorzoeken van het
vliegtuig, navragen op diverse andere kan
toren, ook te Singapore, zijn reeds geno
men.
DIPHTERIE IN NIEUW-GUINEA.
Aneta seint uit Manokwari: Wederom is
in de buurt van de nederzetting Hollandia
diphterie geconstateerd. Er blijken zich
dertig nieuwe gevallen te hebben voorge
daan, waarvan tien met doodelijken af
loop. Ook in de kampongs Dormena en
Jonsoe zijn nieuwe gevallen geconsta
teerd.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
TOKIO, 20 Oct. (A. N. P.). Naar vemo-
men wordt, heeft de Japansche regeering
nog steeds geen uitnoodiging voor de ne
gen mogendheden-conferentie ontvangen.
Zij heeft haar houding ten aanzien van
deze conferentie dan ook nog niet be
paald. De Japansche regeering wil afwach
ten in welke bewoordingen de uitnoodi
ging is gesteld, alvorens zij haar houding
vaststelt. Indien de uitnoodiging uitgaat
van den Volkenbond, kan Japan deze niet
aanvaarden.
De Italiaansche ambassadeur heeft gis
termiddag een bezoek gebracht aan den
onder-minister van buitenlandsche zaken.
Het is niet onmogelijk, dat het onderhoud
betrekking had op de negen-mogendheden-
conferentie, doch de aard der besprekin
gen is niet bekend gemaakt.
BOND VAN KATH. ONDERWIJZERES
SEN IN DU1TSCHLAND ONTBONDEN.
BERLIJN, 20 Oct. (A. N. P.). De Bond
van Katholieke onderwijzeressen is door
het ministerie van onderwijs ontbonden.
De bond was een der belangrijkste Katho
lieke beroepsorganisaties in Duitschland,
welks bestaan door het Concordaat met
het Vaticaan „gewaarborgd" was.
DE ONRUST IN PALESTINA.
JERUZALEM, 20 Oct. (A. N. P.). Het
dorp Sjahariya, waar onlangs een over
val op het politiebureau is gepleegd, is
door de Britsche autoriteiten gestraft met
een collectieve boete van 2000 pond. Te
vens is medegedeeld, dat een aantal hui
zen opgeblazen zullen worden, wanneer
de bij den overval buitgemaakte geweren
niet teruggebracht worden.
NIEUW GEVAL VAN ONTVOERING IN
AMERIKA.
CHICAGO, 20 Oct. (A. N. P.). Naar
pas thans bekend gemaakt is, hebben drie
mannen op 25 September een 72-jarigen
fabrikant, Charles Ross genaamd, ontvoerd.
Zy eischten voor zijn vrijlating een los
prijs van 50.000 dollar, welk bedrag reeds
den achtsten October is betaald, zonder dat
Ross tot zijn verwanten is teruggekeerd.
De politie heeft dit geval van ontvoe
ring tot nu toe geheim gehouden om de
onderhandelingen met de ontvoerders niet
te belemmeren. Men vreest, dat Ross reeds
dood is.
Buitenland
De Londensche besprekingen reeds nu
vastgeloopen. (2de blad).
Italië wil Japan steunen op de negen mo
gendheden-conferentie. (2de blad).
De Sudeten-Duitschers in Tsjecho-Slo-
wakije roeren zich. (2de blad).
Binnenland
Hedenmiddag is in de Tweede Kamer ge
stemd over de wetsontwerpen tot herziening
der Grontwet, Twee zijn verworpen, de an
dere zijn aangenomen. (1ste blad).
Een groote bijeenkomst van den Kring
Zuid-Holland van den Ned. R. K. Bond voor
Groote Gezinnen. (1ste blad).
KINDERVERLAMMING TE
MELBOURNE.
MELBOURNE, 20 Oct. (A.N.P.). Hier
zijn 561 personen, waaronder 19 volwas
senen, lijdende aan kinderverlamming. Tot
dusver hebben zich 42 gevallen met doo
delijken afloop voorgedaan.
,/WOOR HET BEHOUD VAN HET
CHRISTELIJK GEZIN".
EEN GROOTSCHtfi BIJEENKOMST.,
Door den „Kriing Zuid-Holland" van
den Ned. R. K. Bond voor Groote Gezin
nen wordt op Zondag 14 November 1937
dies namiddags 2 uur 15, een groote ver
gadering belegd, in de zaal van de St.
Jozefgezellenver. aan het Stationsplein t.e
Rotterdam, ter bestrijding van het Neo-
Malthusianisme en ter verdediging van
de grondslagen van het Christelijk Gezin.
Sprekers op deze vergadering zijn:
Pater Eusebius Peters O.E.S.A., onder
werp: Kinderbeperking en Godsvertrou
wen.
Dr. J. P. Chr. de Boer, Rector v. h. R.
K. Lyceum v. meisjes te 's-Gravenhage,
onderwerp: Een sterk volik.
Slotwoord door W. J. F. van Meegeren,
Venlo, voorzitter v. d. Ned, R. K. Boind
voor Groote Gezinnen.
Opluistering door: Harmonie v. d. St.
Jozefgezellenver. „G.A.V.E."; R. K. Man
nenkoor Rotterdam o. L v. Paul v. d.
Putten.
Het bezoek aan deze vergadering wondt
bijzonder aanbevolen door een „Comité
van aanbeveling".
't Spreekt vanzelf, dat de belangstel
ling voor deze vergadering bij zonder-
groot zal zy'n.
Uit de geheele provincie Zuid-Holland
zullen de Katholieke ouders van ellken
rang en stand aanwezig zijn, om mede
getuigenis af te leggen van hun erntsige
wil, om mede te strijden voor het behoud
van het Christelijk gezin.
De leden van de afdeeling Leiden zul
len per circulaire nadere mededeelingen
van het afd.-bestuur ontvangen.
Aan de Katholieken van Leiden en om
geving zal door middel van onze courant
en van aanplakbiljetten verzocht worden
mede te werken aan een massale deelna
me aan deze bijeenkomst.
AARDBEVING IN HET GEBIED
VAN SIMLA.
SIMLA, 20 Oct. N. P.). Een hevige
aardbeving, die in wijden omtrek is waar
genomen, heeft vanmorgen aanzienlijke
schade toegebracht aan de gebouwen in
de heuvelen van Simla. De aardbeving
was de hevigste sinds menschenheugenis,
doch voorzoover men weet, zijn er geen
menschenlevens te betreuren.
AARDBEVING IN ARGENTINIË.
MENDOZA, 20 Oct. (A. N. P.). Gisteren
heeft men hier overal in de omgeving een
sterke aardbeving gevoeld. Naar bereke
ning was het epicentrum der aardbeving
gelegen in het op 100 km. afstand gele
gen gebergte.