WEER EEN VLIEGRAMP
IN INDIË
No. 8852
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
NEGEN DOODEN
Marine-vliegtuig neergestort
op Java's Noordkust
29ste Jaargang
WOENSDAG 13 OCTOBER 193»
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bi. jnz Ageren 20 cent per week S 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreeru Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DE MARINE LUCHTVAARTDIENST VERLIEST
ZIJN COMMANDANT EN TECHNISCHE CHEF
Gisteravond om half tien maakten de T. 16 en de T. 13, twee nieuwe Neder
landsche marine-vliegtuigen, die een tocht hadden gemaakt van Priok nroar Soe-
rabaja een noodlanding bij Tandjoeng Awarawar aan de Noordkust vaoi Jaira,
aangezien het onmogelijk was, tengevolge van slecht zicht, som het Westgai van
Soerabaja binnen te loepen.
De T. 13, welke zich in de nabijheid van de T. 16 bevond, is door onbekende
oorzaak locdrecht neergestort.
Het moet als zeker worden aangenomen, dat azle inzittenden zijn gedood.
Het toestel drijft onderste boven op het water, de cabine is verhogen. Een ota-
derzoek binnen boord onder water is nog niet mogelijk geweest. Visschersprau-
wen, welke in de buurt waren, verleenden assistentie. Zes vliegtuigen zoeken de
omgeving af naar drenkelingen. Een lichter en het goisvernemevisvaartuig „Pol
lux" zijn op weg naar de plaats ran de ramp.
De inzittenden van de T. 13 waren: kapitein luitenant ter zee H. G. de
Bruyne; H. Uurbanus, officier van den marine stoomvaartdienst; M. Vethake,
eerste officier-vlieger; P. Spronk, sergeant-vlieger; F. H. Plevier, korporaal
telegrafist; P. J. S. de Groot en G. J. Zuyderhoudt, militiematrozen, (bekten in
opleiding voor zeewaarnemer) en G. J. Rutte en A. A. Goedhart, karporanl-
vliegtuigmakers.
NADERE BIJZONDERHEDEN.
Het marinevliegtuig genummerd T. 13,
dat gisteravond om half tien nabij Soera
baja door onbekende oorzaak is neerge
stort met het gevolg, dat de negen inzit
tenden om het leven kwam, was een Fok
ker, type T IV, een drijvertoestel, zoowel
bommenwerper als zeeverkenner.
Het Nederlandsche departement van De
fensie heeft indertijd 24 vliegtuigen bij Fok
ker besteld. Alle vliegtuigen waren be
stemd ter versterking van de marine lucht
macht in Ned. Indië. Het meerenceel van
deze toestellen, welke in 4 series- van 6 ge
bouwd werden, is al afgeleverd. De mo
dernste en snelste toestellen van deze se
ries zijn van 12 tot en met 24 genummerd,
zoodat het neergestorte vliegtuig (T. 13)
daartoe behoort.
De berichten over deze toestellen wa
ren zeer gunstig. Nog onlangs waren drie
van deze machines naar Singapore gevlo
gen om aanwezig te zijn bij de opening
van het nieuwe vliegveld.
DE BEMANNING.
Kapitein-luit. ter zee H. G. de Bruy
ne was chef van den marineluchtvaart
dienst te Soerabaja. Hij heeft vele dienst
jaren achter den rug zoowel bij de marine
luchtvaart hier te lande als in Ned. Indië.
Hij gold als buitengewoon bekwaam, een
van de meest vooraanstaande figuren in
de marine. Voordat hij tot chef van den
marineluchtvaartdienst in Ned Indië be
noemd werd, werkte hij eenigen tijd bij den
Marinestaf op het departement van defen
sie in den Haag. Hij maakte zijn derde reis
het zou ook de laatste zijnnaar Indië
als eerste officier van H. Ms. „De Ruy-
ter", toen deze kruiser zijn eerste reis naar
de Oost maakte.
De kapitein-luitenant ter zee H. G. de
Bruyne werd in 1894 geboren. Hij kwam,
na het koninklijk instituut voor de marine
te hebben doorloopen, in Augustus 1914 als
adelborst le klase bij onze zeemacht.
Reeds een half jaar daarna volgde zijn be
vordering tot luitenant ter zee 3e klasse,
in 1916 tot luit. ter zee 2e klase en in
1924 tot luit. ter zee le klasse. Met ingang
van 1 Juni 1936 werd hij benoemd tot ka
pitein-luitenant ter zee.
Overste de Bruyne was ridder in de Oran
je Nassau-orde en ridder in de orde van
Cambodja (Frankrijk).
De officier van den marine-stoomvaart
dienst le klasse H. Uurbanus werd
eveneens in 1894 geboren. Hij werd in
Augustus 1917 tot officier-machinist 3e
klasse benoemd, in December 1920 tot of
ficier-machinist 2e klasse en in Februari
1932 tot officier M. S. D. le klasse bevor
derd. Ook de heer Uurbanus telde vele
dienstjaren bij den vliegdienst in Neder
land en in Ned. Indië Hij was laatstelijk
chef van den technischen dienst van het
vliegkamp in Ned. Indië.
De officier-vlieger le klasse M. V e t-
h a k e, die in 1897 werd geboren, ving zijn
loopbaan bij de koninklijke marine in No
vember 1922 aan als adelborst bij de ma
rine-reserve. Hij werd in 1923 benoemd tot
officier-vlieger 3e klasse, in October 1924
bevorderd tot officier-vlieger 2e klasse en
in Mei 1934 tot officier-vlieger der eerste
klasse.
De heer Vethake heeft in 1929 deelgeno
men aan de vlucht van eenige Dorniers
naar Ned.-Indië. Na deze vlucht werd hij
benoemd tot ridder in de orde van Oranje
Nassau.
De heer Vethake was chef van den ra
diodienst van het vliegkamp Morokrem-
bangan.
DE DEELNEMING IN JNDIE.
De algemeene secretaris heeft het vol
gende schrijven gericht aan den comman
dant zeemacht:
„De landvoogd vernam met leedwezen de
tijding van den verongelukten T. 13 met
alle inzittenden. Zijne Excellentie verzoekt
u haar deelneming te willen aanvaarden
na deze te hebben betuigd aan de nabe
staanden van hen die bij de vervulling
van hun plicht zijn gestorven".
In verband met de ramp van de T. 13
hangt van verschillende gebouwen te Ba
tavia de vlag halfstok.
In artikelen in de dagbladen worden de
slachtoffers herdacht, waarbij er op wordt
gewezen, dat de marine-luchtvaartdienst
met één slag zijn commandant en zijn tech
nisch chef heeft verloren.
Leiden
De werkloozen-steun
Het bestuur van het R.-K. Werklieden
verbond heeft een adres gericht tot de Re
geering inzake verbetering van den werk-
loozensteun.
Daar zullen er wel zijn in Oegstgeest
b.v. die zulk een streven radicaal ver
keerd en verderfelijk achten. Hoe beter de
steun, des te minder arbeidslust. Het slech
ter de steun, des te minder werkloosheid.
Zóó redeneeren er!
De overgroote meerderheid van ons volk
is er echter van overtuigd, dat verre
weg het grootste percentage van de werk-
loozen werken w i 1, maar niet werken
kan en dat men dezen slachtof
fers van een slechte wereld-econo
mie het harde lot zooveel mogelijk
moet verzachten.
De meeningen over het „zooveel moge
lijk" zijn verdeeld.
Maar bij de overdenking van wat m o-
g e 1 ij k is houde de Overheid in 't oog,
houde de Overheid gebonden op het gewe
ten, wat gisteravond de „Volkskrant"
schreef:
Vergete de Overheid, die met loffe
lijke bekommering voor 's lands weer
baarheid is, niet, dat de werkloozen nu
al jaren met een berusting, die eerbied
afdwingt, hun harde lot hebben gedra
gen.
En beseffe zij dat dit harde lot niet
mag worden verzwaard door een
schrielheid die in de werklooze gezin
nen de doffe wanhoop binnenleidt.
De particuliere liefdadigheid heeft
haar plicht te hennen en te volbren
gen, maar in nog hoogere mate de
Overheid.
En daarom moet de Overheid de wenschen
in het adres van het R.-K. Werkliedenver
bond tot uitdrukking gebracht, inder
daad in ernstige overweging nemen!
HET GISTERAVOND AAN DE NOO RDKUST VAN JAVA NEERGESTORTE VLIEGTUIG, DE MARINE-BOM
MENWERPER T. 13, WAARBIJ NEG GEN MENSCHENLEVENS TE BETREUR EN VALLEN.
DE HEER J. BAAK.
Treedt af als inspecteur bij het L. O.
Wegens het bereiken van den pensioen
gerechtigden leeftijd zal de heer J. Baak
Jzn., inspecteur van het Lager Onderwijs
in de inspectie Leiden, in Maart a.s. af
treden. De heer Baak wordt 19 Februari
1938 vijf en zestig jaar.
Nu ruim. zes jaar geleden, den 21sten
April 1931 werd de heer Baak gehuldigd
ter gelegenheid van zijn veertigjarig ju
bileum bij het onderwijs. Velen zullen
zich de hartelijke huldiging van den heer
Baak nog wel herinneren.
Te gelegener tijd hopen we op zijn bijna
vijftigjarig werk bij het onderwijs terug
te komen.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Het staat nog niet vast, wat Engeland en
Frankrijk zullen doen na de Italiaansche
weigering om deel te nemen aan een drie-
m ogendheden conferentie.
De Engelsche bladen van hedenmorgen
stellen de vraag, wat de zitting van het
kabinet hedenmorgen zal opleveren. Reeds
thans echter blijkt, dat men iedere ge
dachte aan een onmiddellijke actie, in ver
band met de Italiaansche weigering, moet
laten varen. De diplomatieke redacteuren
wijzen er op, dat de Fransche voorstellen,
die aan Eden zijn voorgelegd de volgende
punten behelzen:
1.) Wederom onmiddellijke bijeenroeping
van het niet-inmengingscomité ter bestu
deering van het probleem der buitenland-
sche strijders in Spanje, maar vaststelling
van een termijn waarbinnen de besprekin
gen gereed moeten komen, teneinde de ver
tragingen, die zich in het verleden hebben
voorgedaan, te vermijden.
2.) In geval van een mislukking der nieu
we besprekingen zou Frankrijk Engeland
vragen tezamen alle maatregelen te nemen,
bestemd tot, herstel van het evenwicht der
voordeel en voor beide partijen, o.m. hervat-*
ting van het transito van voor Valencia be
stemd oorlogsmateriaal.
3.) Onafhankelijk onderzoek van het
probleem der veiligheid in de Middelland-
sche Zee.
Naar uit Brussel gemeld wordt, zal van
middag een eenzijdige Duitsclie verklaring
gepubliceerd worden, waarin Duitschland
verklaart, de onschendbaarheid van België
te zullen eerbiedigen.
Pertinax schrijft daarover in de „Echo de
Paris":
„De vraag is nu, of de eenzijdige verkla
ring, die van Duitschland verkregen is, tot
gevolg zal hebben, dat België georienteerd
Wordt naar een nadrukkelijker neutraliteit,
welke minder vatbaar zou zijn voor ontwik
kelingen volgens den loop der gebeurtenis
sen. Men geeft ons de verzekering, dat Van
Zeeland en zijn collega's het Duitschland
van Hitier geen enkele tegenwaarde zullen
bieden en wij gelooven dit gaarne.. Maar
hebben de ministers mondeling geen ver
klaringen moeten geven ten opzichte van
artikel zestien van het Volkenbondshand
vest en de contacten tusschen de generale
staven? Deze vraag moeten wij wel stellen."
De „Populaire" schrijft: „Niets veroorlooft
te veronderstellen dat 't tot stand gekomen
accoord als tegenwaarde insluit een afzien
door België van de verplichtingen, voort
vloeiende uit zijn lidmaatschap van den
Volkenbond. Het feit, dat België na rijp
beraad aanvaard heeft een zetel in den Vol-
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een nieuwe vliegramp in Indië. Aan de
Noordkust van Java is een marinevliegtuig
neergestort. Negen dooden. (1ste blad).
President Companys wil aftreden als pre
sident van de generaliteit van Catalonië.
(2de blad).
Vanmiddag wordt een Duitsche verkla
ring gepubliceerd, omtrent de onschend
baarheid van België. (2de blad).
Het offensief bij Sjanghai nog steeds niet
begonnen. (2de blad).
kenbondsraad te bezetten, bewijst, dat zijn
politiek op dit punt niet de chantage d.er
fascistische staten zal ondergaan."
Uit China wordt gemeld, dat de Chinee-
zen den naam van de stad Peiping weer wil
len veranderen in den ouden naam Peking.
Peiping beteekent n.l. „vrede in het Noor
den" en dat vinden de Chineezen thans min
der toepasselijk!
Op Java heeft gisteravond weer een
vliegongeluk plaats gehad, waarbij negen
Nederlandsche militairen het slachtoffer
zijn geworden. Het is te hopen, dat wij het
voorbeeld der Engelschen niet gaan na-
vólgen, wier ongelukkencijfer ontstellend
hoog is opgeloopen.
UITWISSELING VAN NOTA'S
TUSSCHEN DUITSCHLAND EN BELGIë
Duitschland garandeert België's
onschendbaarheid
BERLIJN, 13 October (A.N.P.) Van
middag zijn in het ministerie van Buiten
land sche Zaken de nota's gewisseld tus
schen den minister van Buitenlandsche
Zaken, von Neurath, en den Belgischen
gezant Vicomte Jacques d'Avignon, inzake
de onschendbaarheid van België
De Duitsche regeering legt de volgende
verklaring af:
1. De Duitsche regeering heeft kennis
genomen van de opvatting die de Belgi
sche regeering tot uiting heeft gebracht
n.I.:
a. dat zij in volle souvereiniteit een po
litiek van onafhankelijkheid wil voeren.
b. Dat zij vast besloten is de grens van
België met al haar krachten tegen lede
ren aanval en iedere invasie te verdedi
gen; te verhinderen, dat het Belgische
grondgebied voor een aanval tegen een
ander land gebruikt wordt als doorgangs
gebied, of als operatiebasis te land, ter zee
of m de lucht, en tot dit doel de defensie
van België op krachtige wijze te orga-
niseeren.
2. De Duitsche regeering stelt vast, dat
de onschendbaarheid en de integriteit van
België een gemeenschappelijk belang zijn
voor de West-Europeesche mogendheden.
Zij bevestigdt haar besluit deze onschend
baarheid en integriteit onder geen om
standigheden te beïnvloeden en te allen
tijde het Belgische grondgebied te eerbie
digen, uitgezonderd natuurlijk het geval
dat België in een gewapend conflict, waar
bij Duitschland betrokken is, deelneemt
aan een tegen Duitschland gerichte mili
taire actie.
3. De Duitsche regeering is bereid, even
als de Britsche en de Fransche regeering,
België bijstand te verleenen ingeval het
voorwerp zou zijn van een aanval of in
vasie.
De Belgische nota luidt:
De kor.inklijke regeering heeft met groo-
te voldoening kennis genomen van de ver
klaring, die vandaag door de rijksregeering
te harer kennis is gebracht. Zij spreekt
haar daarvoor haar oprechten dank uit.
