DII
UüjTnodehu
De ramp van de „Specht"
Nieuwe wegen in 1938
LUCHTVAART
Letteren en Kunst
BIOSCOPEN
VRIJDAG 8 OCTOBER 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
De K. N. A. C. schrijft ons:
Op de verschillende posten van de Verkeersfondsbegrooting 1938 is op Gewonen
Dienst en Kapitaaldienst tezamen voor werken aan bruggen en wegen in de pro
vincie Zuid-Holland een bedrag van rond 13 millioen gulden beschikbaar ge
steld. Daarnaast ontvangt de provincie nog een bedrag van ongeveer 1 y2 millioen
gulden ten behoeve van het provinciale wegennet. Wanneer deze gelden inderdaad
verwerkt zullen worden mag in 1938 een meer zichtbare vordering in de totstand
koming van het wegennet verwacht worden.
Een bedrag van 100.000 is aangevraagd voor aanleg van een vierde rijbaan en
een tweede vrijliggend rijwielpad over het gedeelte Haagsche SchouwDen Deyl;
20.000 voor verbreeding van de brug bij het Haagsche Schouw;
10.000 voor aanleg van parkeerplaatsen langs den Rijksweg 's Gravenhage
Sassenheim;
260.000 voor grondaankoop en verbeteringen van den weg LeidenBodegra
ven;
30.000 voor verbeteringen aan den weg BodegravenHarmeien;
400.000 voor grondaankoop en begin van aanleg van den weg beoosten Leiden;
50.000 voor voltooiing van de verhardingen van nieuwe wegen ten Oosten van
de Gouwe;
15.000 voor verbetering van de bestrating van den weg Rotterdam—Gouda;
230.000 voor voltooiing van den toegangsweg naar Gouda;
550.000 voor voortzetting van aanleg en afwerking van het in Zuid-Holland
gelegen gedeelte van den nieuwen weg 's GravenhageUtrecht;
1.240.000 voor voortzetting van aanleg en afwerking van den nieuwen weg
MaasdijkRotterdam;
1.585.000 voor voortzetting van aanleg van den nieuwen weg Rotterdam
Gorinchem;
200.000 voor de voltooiing van de tweede rijbaan van den weg Rotterdam
Zwijndrecht;
410.000 voor voltooiing van het in Zuid-Holland gelegen gedeelte van den nieu
wen weg SassenheimAmsterdam;
120.000 voor verbeteringen aan den weg 's GravenhageRotterdam;
200.000 voor vernieuwing van de Hoornbrug;
250.000 voor grondaankoop voor en aanleg van den verbindingsweg langs
Ypenburg;
100.000 voor grondaankoop voor den verbindingsweg de VinkOegstgeest;
100.000 als bijdrage in de verbetering van den provincialen weg Noordwijk—
Wassenaar en den aanleg van een nieuwen weg WassenaarScheveningen;
200.000 als bijdrage voor den noordelijken Rondweg te Rotterdam;
160.000 als bijdrage voor de verbetering van de verbinding van den weg 's Gra
venhageUtrecht met Scheveningen;
125.000 als bijdrage voor de tunnel te Gouda;
720.000 voor de brug te Dordrecht;
1.020.000 voor de brug over de Noord te Hendrik-Ido-Ambacht;
1.300.000 voor de brug te Gorinchem;
400.000 voor de brug over den Hollandschen IJssel te Krimpen;
2.800.000 voor de tunnel te Rotterdam;
275.000 vpor een nieuw wegvak DordrechtMoerdijkbrug.
Het grootste bedrag, dat onder een der posten voorkomt is 2.800.000 voor den
tunnelbouw te Rotterdam. T. z. t. zal de gemeente Rotterdam dit bedrag moeten
terugbetalen en zal voor dit geld een brug worden gebouwd ten Oosten van Rot
terdam bij IJsselmonde,
De begrafenis der
slachtoffers
DE OORZAAK NOG NIET VAST TE
STELLEN.
Zeer groote belangstelling bestond giste
ren voor de begrafenis van de vier slacht
offers van het „Spechf'-ongeval te Palem-
bang. Van alle zijden kwamen belangstel
lenden naar het kerkhof, dat vlak achter
het hospitaal gelegen is.
Achter het stoffelijk overschot gingen de
heeren Versteegh en Moes, voorts de heer
Wenkebach, agent van de K. N. I. L. M.
te Palembang, de piloöt van het toestel van
de K. N. I. L. M., dat de hulpexpeditie
heeft vervoerd, de K. L. M.-doktër Nieu-
wenhuis Wezenhage, de resident, de bur
gemeester van Palembang, de'plaatselijke
militaire commandant, de andere ter plaat
se aanwezige vertegenwoordigers van de
K. N. I. L. M. en de K. L. M., alle in Pa
lembang aanwezige ambtenaren van het
B. B., de doktoren en het verplegend per
soneel van het Roode Kruis, de voorzitter
van de handelsvereeniging, enz. Ook mgr.
dr. Mekkelholt betu!r;de door zijne per
soonlijke aanwezigheid zijn deelneming.
Soldaten waren behulpzaam bij de droeve
plechtigheid.
De vier kisten werden in een gemeen
schappelijk graf gelegd, waarna zij over
dekt werden door de vele kransen en
bloemen.
De burgemeester van Palembang, de heer
van de Wetering, sprak aan de groeve en
verklaarde, dat het gebeurde weliswaar
een grooten schok heeft gegeven, maar
een schok, die de bewondering voor het
mooie Nederlandsche werk niet teniet kan
doen. De dienst moet voortgaan, de slacht
offers vielen in de hoogste taak, die aan
den mensch toevalt, n.l. het doen van zijn
plicht. Namens de burgerij van Palembang
riep spreker den dooden een „rust zacht"
toe.
Hierna werd het woord gevoerd door
den heer Versteegh, die zeer ontroerd het
gesprek herdacht, dat hij nog zoo kort
geleden had gehad met den eenigen pas
sagier, die bij dit' ongeval zijn leven liet,
een man wiens toekomst zoo zonnig leek,
wiens verwachtingen zoo groot waren en
wiens wereldsch succes zoo veelbelovend
v.as. Het leven is wi ed, zooals ook hier
weer gebleken is.
Hierna .riem oreerde spreker hen, die ge
vallen waren in den dienst van de K. L.
M. namens beide luchtvaartmaatschap
pijen en namens het personeel, hun colle
ga's en makkers, waarbij spreker verklaar
de, dat zij deel hebben uitgemaakt van
een corps, dar zijn plicht weet te doen on
der alle omstandigheden. Spreker voegde
hieraan nog eenpersoonlijk woord toe
voor Stork, dien hij nog uit zijn tijd van
Soesterberg kende, en wiens loopbaan de
heer Versteegh steeds met belangstelling
had gevolgd.
Zijn ontroering bijna niet meer meester,
nam de heer Verstf-evh afsch id van de7r
medewerkers, die mede getracht hebben
Holland's naam te verbreiden en hoog te
houden.
Hierna werden bloemen gestrooid in de
groeve.
Het onderzoek naar de
oorzaak.
Uit het gistermiddag tusschen het hoofd
bestuur der K. L. M. en Palembang ge
voerd telefoongesprek blijkt, dat de com
missie, welke met het onderzoek naar de
oorzaak van de ramp is belast en welke
bestaat uit de heeren Van Lent, Versteegh,
Van Braam en Van Bremen, krachtig
vportwerkt. De commissie heeft haar con
clusie echter nog niet bekend gemaakt.
De twee motoren van het vliegtuig wor
den voor onderzoek naar Eandoeng gezon
den.
Intusschen meldt Aneta uit Palembang
te hebben vernomen, dat de Commissie,
welke diverse verhooren heeft afgenomen,
definitief heeft geconcludeerd, dat de si
tuatie of de grootte van het vliegveld te
Palembang met het ongeval niets uitstaan
de hebben.
Ten aanzien van de oorzaak van de
ramp bestaan verschillende mogelijkhe
den, waarvan er thans geen enkele defi
nitief als de werkelijke oorzaak kan wor
den aangewezen, zoodat het niet uitgeslo
ten is, dat zulk een uitspraak zal uitblij
ven.
Het hulpvliegtuig van de K. N. I. L. M.
keerde gisteravond tegen 7 uur terug naar
Bandoeng. De heer Allerman bleef echter
te Palembang voor de demontage van de
resten van de „Specht" en de heer Moes-
voor het nemen van verdere maatregelen,
terwijl de overige personen, die Woens
dag met dit vliegtuig waren aangekomen,
naar Batavia zijn teruggegaan.
Freule Smissaert, die een tournee wilde
maken -door Britsch-Indië, zal vermoede
lijk spoedig naar Java terugkeeren.
De beschadigde post.
De post en de goederen zijn door de
„Valk" (gezagvoerder Smirnoff) meegeno
men.
Aan de post ontbreekt 1 zak van 1H
kg. van Batavia (centrum) met bestem
ming Nijmegen, die zoek is geraakt.
Verder bleven nog drie zakken achter,
n.l. 1 groote zak van Batavia (centrum)
met bestemming Amsterdam, die door
weekt bleek en nog drogen moet, 1 kleine
zak van Batavia met bestemming Hilver
sum en een kleine zak van Soerabaja voor
Rotterdam.
De toestand van Hubermann.
De röntgen-opnamen, die van Huber
mann zijn gemaakt, toonen aan, dat het
spaakbeen bij de linkerhand is gebroken,
doch niet van de plaats is geschoven, het
geen gunstig is om blijvende gevolgen te
vermijden.
Van de rechterhand zijn twee midden-
handsbeentjes gebroken, waarvan de dok
ter eveneens geen blijvende gevolgen ver
wacht.
Aneta verneemt nog van dr. Wezenhage
ciat de toestand van alle patiënten giste
ren bevredigend was en dat zich geen com-
plicaies voordoen. Zij zullen binnen een
of twee weken het ziekenhuis kunnen
verlaten.
HOE HET GEBEURDE.
Van bevoegde zijde vernam Aneta nog
het volgende over het gebeurde met de
„Specht":
Het toestel startte op gewonen tijd op
het Noordelijk uiteinde van het vliegveld
van Palembang met een belasting welke
900 K.G. beneden het toelaatbare maximum
bleef. De start verliep geheel normaal. Het
vliegtuig kwam op volkomen normale wijze
los, 25 tot 30 meter voorbij den witten cir
kel. Zooals gebruikelijk is, werd het eer
ste stuk stijgend gevlogen, waarbij de wie
len op gewone wijze in den ingetrokken
stand kwamen.
Vervolgens werd de link er-bocht inge
zet, teneinde koers te kunnen nemen naar
Singapore. Sommige ooggetuigen verklaar
den, te hebben gezien, dat op ongeveer 400
meter van de Zuidzijde van het vliegveld
verwijderd, het toestel geen hoogte meer
kon houden.
Het vliegtuig raakte toen met den lin
kervleugel een boomtop en viel vervol
gens in schuinen stand op den grond,
waarbij de linkervleugel gedeeltelijk af
brak. Tengevolge hiervan kwam de cock
pit met den grond in aanraking en werd
van het toestel losgescheurd, evenals een
van de motoren, waarna het toestel 180 gra
den draaide, en tot stilstand kwam. De
ernstigste beschadigingen vielen te consta-
teeren bij den neus van den romp, waar
de cockpit was losgescheurd.
Alhoewel de romp op enkele plaatsen
was verwrongen, kon worden vastgesteld,
dat de cabine geheel intact was gebleven,
evenals de centrale romp- en vleugel-sec
ties, waarin de •oenzine-reservois zijn on
dergebracht. De hoevelheid benzine, wel
ke te Palembang was ingeladen, werd ge
heel teruggevonden; er is dan ook in het
geheel geen brand geweest.
Een kleine postzak, welke bij den eersten
schok uit het ladingruim in den neus werd
geslingerd, kwam neer op een van de mo
toren, waardoor schroeiing ontstond. Het
feit, dat de romp geheel intact gebleven
is, bewijst afdoende dt sterke constructie
van het vliegtuig. Dit verklaart ook de om
standigheid, dat de meeste inzittende pas
sagiers slechts lichte verwondingen bekwa
men, welke vermoedelijk nog minder ern
stig zouden zijn geweest, wanneer het ad
vies, „riemen vastmaken" was opgevolgd.
Het overlijden van een der passagiers
was het gevolg van een long-perforatie en
schedelbreuk.
Direct na het ongeluk werden enkele
passagiers en de tweede piloot buiten het
toestel aangetroffen.
De deur van de cabfiie was nog even ge
makkelijk te openen als voor het ongeluk
het geval was. De post en de lading wer
den in zeer behoorlijken toestand aange
troffen en met de „Valk" verder vervoerd.
Beide motoren zijn naar Bandoeng opge
zonden voor een nauwkeurig onderzoek.
De commissie van onderzoek.
De directeur van het departement van
verkeer en waterstaat te Bandoeng be
noemde hedenochtend de leden van de
commissie tot onderzoek van de „Specht"-
ramp, t.w. de heeren \an Lent, voorzitter
en ir. van Braam, C. Terluyn,, H. A. Vree
burg en W. C. J. Versteegh, leden. De
commissie zal zoo spoedig mogelijk een de
finitief rapport uitbrengen.
De violist Hubermann zal er vermoede
lijk van afzien om een specialist uit Java
te laten overkomen, zooals aanvankelijk in
zijn voornemen lag. Het hulptoestel, dat
uit Palembang terugkwam, bracht ook de
gedemonteerde en gehavende radioinstalla
tie van de „Specht" mede, welke nog tij
dens het ongeval gebruikt schijnt te zijn.
DE „TORENVALK" AANGEKOMEN.
De „Torenvalk", het eerste vliegtuig in
den driemaal weekschen lienst van de K.
L. M. op Indië, kwam hedenmorgen te half-
elf te Batavia aan. Men begon onmiddellijk
met het ontladen van de post. Hierbij wa
ren voor deze gelegenheid het hoofd van
den P. T. T.-dienst, den heer van Dooren
en inspecteur Najenius aanwezig, evenals
de heer Versteegh, vertegenwoordiger van
de K. L. M.
Voor het eerst kwam naar Indië een ste
ward mede, die dan ook de passagiers bij
het vertrek assisteerde.
ZIJN DE FILMS VOLDOENDE
VERPAKT?
K. L. M. piloten niet beducht voor gevaar.
De vliegtuigbestuurder van de K. L. M.
Th. von Weyhrohter, gezagvoerder op de
lijn naar Indië, voert sinds eenigen tijd een
actie om een betere controle te krijgen op
brandbare artikelen, die met de vliegtui
gen worden vervoerd, waarbij hij in de
eerste plaats heeft gedacht aan de vele
films, welke aan boord van de toestellen
i worden meegevoerd in de vracht, doch ook
i aan films, die passagiers medenemen.
De piloot heeft zelfs sinds vijf weken niet
j meer gevlogen in verband met deze actie.
„Tegen films als zoodanig heb ik per-
soonlijk niets, verklaart de heer von Weyh-
j rohter, doch het gaat om de verpakking,
die m.i. absoluut onvoldoende is, alsmede
tegen de geringe controle op de verpak
king. En hierin zou ik graag verbetering
zien. Ik heb de kwestie nog eens nader
bestudeerd en heb o. a. een aantal proeven
genomen, nog Woensdag bijv. in het bij-
I zijn van verschillende autoriteiten der K.
L. M. en menschen van den luchtvaart-
i kundigen dienst. Daarna heb ik een rap-
port ingediend, waarin ik de eenige moge-
j lijkheid aangeef op welke wijze films met
voldoende zekerheid in de vrachtruimte
der toestellen kunnen worden meegeno
men, nl. in brandvrije trommels, ter wij] ik
er verder op heb gewezen, dat het in het
belang der Mij. en van de passagiers nood
zakelijk is, dat er strengere controle wordt
uitgeoefend op films, die door passagiers
worden meegenomen. En het zijn niet al
leen de films, die ik voldoende verpakt
wil zien, doch al het brandbare materiaal,
dat eventueel moet worden meegenomen.
Ik hoop dat de directie van de K. L. M.
aan het uitgebreid rapport de noodige
aandacht zal besteden en haar maatregelen
zal treffen, en dit zal zeker ook gebeuren".
Gisteravond zijn, naar mr. E. Vogels,
juridisch adviseur van de Nederlandsche
Vereeniging van Verkeersvliegers ons
mededeelde, de piloten der K. L. M. in de
gewone periodieke vergadering bijeenge
komen.
Op deze vergadering, die dus niet was
uitgeschreven naar aarleiding van de
ramp met de „Specht", zijn o.a. ter spra
ke gekomen de veiligheidsmaatregelen, die
door de directie der K. L. M. op haar Eu-
ropeesche en Indische l-'jnen zijn genomen,
speciaal wat betreft het vervoer van zeer
brandbare voorwerpen, zooals b.v. films.
De vergadering was unaniem
van meening, dat de maatregelen
door de K. L. M. genomen, vol
strekt doeltreffend zijn en beant
woorden aan de eischen, die de
bemanning der vliegtuigen van
haar zijde zou kunnen stellen.
Van eenige ongerustheid onder de pi
loten over het onderhavige onderwerp, zoo
als mogelijk uit de publicaties in de bla
den zou kunnen worden opgiemaakt, is
geen sprake.
De heer eJ. van Balkom, voorzitter der
Vereeniging bevestigde deze verklaring
volkomen.
„DIE ALTIJD BLIJFT"
Naar wij met genoegen vernemen, heeft
pater Hendrichs, onder bovenstaanden ti
tel, voor de „Actie voor God", een oor
spronkelijk tooneelspel geschreven, voor
gemengde bezetting, over het Godsbestaan.
Het stuk speelt in een Nederlandsch ge
zin, te Amsterdam, en wel in dezen tijd.
Het is uit het volle moderne leven gegre
pen; het wil zoowel den natuurdrang van
den mensch naar God doen uitkomen als
den troost en de kracht, die den mensch
vindt in de erkenning en de beleving der
Godsgedachte. Het laat zien de verwoes
ting, die door de „godloozenbeweging"
wordt aangericht in het persoonlijk en
maatschappelijk karakter van den mensch.
Het stuk zal gespeeld worden door de
„Vereenigde Haagsche spelers", leider
Pierre Balledux. Wij komen later vanzelf
op het stuk terug.
MORGEN. MAANDAG,
DINSDAG en WOENSDAG
WOLLEN-, ZIJ DEN
EN FLUWELEN
STOFFEN
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
De Zanger van Hare
Hoogheid (Gigli).
Publiek geheim
(Frangoise Rosay en
Raimuw).
Suzy (Jean Harlow,
Franchot Tone).
Ik zal je temmen.
(Ginger Roger en
George Brent).
De Bokskampioen
(Bach).
Stalen Vuisten
(John Wayne).
Land der Liefde.
Baron Tip (Joan
Blondel, Frank Mc
Lugh).
Zangfilm
Comedie
Spannende
Speelfilm
Comedie
Wild-West-
fiim.
Operettefiln
Comedie
Dag. 8—11 uur. Zon
dags bovendien 27
uur. Matinée Zaterd.
en Woensdag 2 uur.
Dag. 8._511.15 uur,
Zondags bovendien
27 uur, Matinee
Zat. en Woensd.
2.30 uur.
Dag. 8—11 uur, Zon
dags bovendien 27
uur, Matinee, Zaterd.
en Dond., 2 uur.
Dag. 8—11 uur, Zon
dag 27 uur. Ma
tinee. Zaterdag en
Woensdag 2 uur.
Goedgekeurd v.
volwassenen.
Toelaatbaar v.
volwassenen.
Goedgekeurd v.
volwassenen.
Goedgekeurd v
volwassenen.
