De 3 October feesten te Leiden
EEN ZEER GOED VERZORGDE OPTOCHT
De Ronde van Leiden
MAANDAG 4 OCTOBER 1937 DE LEIDSCHE COURANT DERDE BLAD - PAG. 9
zoodat hun echte oogen schuil gingen on
der warrige draperieën. Toen was het maar
een klein kunstje om een glazen oog op
het voorhoofd te laten verschijnen en
de cycloop was geschapen. Wanneer je stijf
naar dat glazen oog keek, werd je lang
zaam maar zeker gehypnotiseerd. Zóó ge
hypnotiseerd, dat wij niet bij machte waren
te constateeren, of Hephaistos' eene been
inderdaad korter was dan het andere.
Na dit dubbele schouwspel van schrik en
afgrijzen werd de schoone Aphrodite (Ve
nus) met open armen ingehaald. Aphrodi
te's zegewagen was bespikkeld met harten
in velerlei kleur en gestoffeerd met eenige
schoone, zwierig gekleede jonkvrouwen.
Er worden geen prijzen uitgereikt voor
de schoonstewagen natuurlijk niet. Ware
dit wèl het geval, dan behoorde de hoog
ste bekroning ten deel te vallen aan Po
seidon's groep. Poseidon en Amphitrite, zijn
vrouw, hadden zich afgedroogd en waren
in een groote schelp gekropen, omdarteld
door meer-minnen met haren van groen zee
wier. Een wagen in zachte kleuren van zee
groen en wit, keurig van opmaak.
Hoe het in de Grieksche onderwereld
toeging, daarvan gaf de Hades Pluto) -
groep maar een flauw idee. Gelukkig maar.
Het was in de optocht een kalme vertoo
ning. De typeering van de drie rechters
was wederom kostelijk ernstige mannen
met sluike zwarte harén, die zelfs toen zij
tijdens de pauze in „Hortuszicht" in de
draaimolen zaten, niet uit hun rol vielen.
Themis, die op de bok zat, moest eigenlijk
volgens de regels van het stuk, geblind
doekt zijn. Maar Themis vond, dat je meer
pret hebt met open oogen en daarin geven
we haar geen ongelijk. Zoo dikwijls in de
historie liet Themis haar blinddoek thuis
De drie Schikgodinnen waren veroor
deeld om achter den wagen aan te draven,
doch daar kregen zij spoedig genoeg van.
Zij vroegen aan Hades om mee te mogen
rijden, en Hades toonde zich uitzonderlijk
barmhartig.
De drie dames liepen overigens tamelijk
comfortabel, want zij hadden den wind in
den rug: Aeolus en zijn zes winden. Vooral
de Noorderstorm een grijs man in lang
wit gewaad met ijs-kristallen en de
Noordwester in een sneeuw- en hagel-
creatie waren treffelijk getypeerd.
Bacchus moest het den geheelen middag
met een leeg glaasje stellen, wat aan de
vreugde van hem en de zijnen geen afbreuk
deed. Dat was pas een echte Bacchus. Een
welgedaan heertje in feestgewaad. Maar het
interessantste waren toch de bacchanten
en satyrs, die hem op zijn zegetocht van
kroeg tot kroeg vergezelden. De Bacchan
ten hiêlden zich ongewoon „koest" in hun
keurslijfjes van pan ter-vel. De faunen, met
hun wilde groene haar-dos en de satyrs,
met haar als Thermogène-watten, schaam
den zich echter niet om even dwaas te doen,
als de faam van hen vertelt.
Liefelijk was de intocht van Flora, die
bijna verdronk in een enorme mand wui
vende bloemen. Als levende guirlandes was
haar karretje omgeven door kleine meisjes
in prachtige costuumpjes, die bloemen
strooiden.
Als toegiftje zelfs in de Grieksche
godenwereld heeft men geen personnages
voor het grijpen kwam het beleg van
Troje. De Helleensche helden reden daar
op edele rossen uit voor een soort Grieksche
tilbury, waarin Menelaus en Helena wa
ren gezeten, de laatste opgetogen alsof de
dood van Paris haar niet ter harte ging.
Aan het gezicht van Menelaus was echter
wel te zien, dat het tusschen hem en zijn
vrouw gespannen had.
Tot slot van het festijn kwam het reu
zen-paard van Troje aanrollen, een oorlogs
zuchtig uitje, geestverwant van het Bre-
dasche turfschip. Leiden heeft het Trojaan-
sche paard ingehaald en niemand weet,
wat daaruit nog te voorschijn zal komen.
Als post scriptum op dit verslag een „da
capo": een compliment aan de 3 Octo-
ber-vereeniging, in 't bizonder aan Jan
de Quack (wie kent hem als meneer
de Quack?), die deze optocht ontwierp.
Het feest is nu weer voorbij, doch wij
zouden willen voorstellen: als volgend jaar
de 3-October-optocht weer door de straten
trekt, vereer dan de „hooge hoeden" en
wat daaronder zit met een applaus; De hee-
ren hebben het verdiend!
Burgemeester Van de Sande Bakhuizen p-oeh de haring, die ter gelegenheid van de
3 October-feesten te Lelden, welke Zaterdag werden gevierd, werd uitgedeeld
De Ronde van Leiden
een volledig succes
A. van Amsterdam winnaar.
Ter verandering van de morgenfestivitei
ten heeft het bestuur der 3 Octobervereeni-
ging gemeend het eens met wielerwedstrij
den te probeeren, hetgeen is gebleken een
goede greep te zijn geweest.
Reeds een uur vóór den wedstrijd begon
het druk te worden op het traject Leven
daal, Geeregracht en Plantsoen, een ronde
van 1900 meter, hetwelk door de renners
25 maal moest worden gereden.
Toen de Burgemeester om even over half
negen het startschot loste, hadden zich dui
zenden menschen opgesteld om dit voor
Leiden nog nieuw sportgebeuren bij te wo
nen. De renners bestonden uitsluitend uit
renners der twee plaatselijke vereenigin-
gen Swift en Nieuw Swift, waarvan in to
taal 56 renners aan start verschenen.
Reeds direct werd een hoog tempo inge
zet en na een ronde, welke in even twee
minuten werd afgelegd, lagen de renners
J. de Groot, R. Riethoven en C. Verburg
met een kleinen voorsprong op kop. J. de
Groot won hier de premie van 5.uit
geloofd door twee Haagsche sportvrienden.
Snel wisselde de stand aan den kop en
in de tweede ronde was het Alb. Lode wij ks,
die het eerst doorkwam, terwijl het peleton
hem dicht op de hielen was. In de derde
ronde won C. Verburg een premie, bestaan
de uit een plaatwerk. De renner A. van Am
sterdam volgde de politiek van afwachten
en positie zoeken, want ingewijden wisten,
dat van Amsterdam er alles op zou zetten
om voor eigen publiek een fraaie prestatie
te verrichten. Nu kwam de Nieuw Swift-
renner J. Schüller naar voren en speelde
in de kopgroep een vooraanstaande rol.
Tweemaal achtereen wist hij een premie in
de wacht te sleepen, n.l. een paar hand
schoenen en een fraaie zilveren medaille,
uitgeloofd door de Voetbalver. A.S.C. Hoe
wel deze renner in den einduitslag eenigs-
zins gehandicapt werd, kan hij op een keu-
rigen wedstrijd terugzien. J. F. Hinzbergen
won de premie voor het tweede peleton,
bestaande uit een doos bolussen. Tot in de
achtste ronde waren er nog geen serieuze
uitlooppogingen ondernomen, doch er was
wel een groote zifting in de renners ge
weest, waardoor zich twee groepen hadden
gevormd, waarachter nog enkele achterblij
vers. Ook hadden reeds twaalf renners met
grooten achterstand den strijd gestaakt, wel
een bewijs hoe hard het ging. Wederom was
het Jan.Schüller, die in de elfde ronde een
fraaie sjaal als premie wist te bemachtigen,
wel een teeken, dat hij steeds vooraan bleef.
Intusschen was het aan de renners J. de
Groot en A. van Amsterdam gelukt een
kleinen voorsprong te veroveren, doch het
fel jagend peleton wist dezen voorsprong
weer teniet te doen. In de dertiende ronde
deed R. Riethoven van zich spreken, door
op fraaie wijze twee Lotisico-loten in de
wacht te sleepen.. Vervolgens kwam de ver
rassing, dat de kleine Bert Lodewijks met
A. van Amsterdam een uitlooppoging de
den, welke zeker tenslotte 400 Meter be
droeg. Vier ronden lang wist Lodewijks zijn
veel sterkeren clubgenoot te volgen, totdat
hij tenslotte dit tempo niet kon houden
en moest lossen. A. van Amsterdam had nu
een flinken voorsprong gekregen en, in
dien er niets gebeurde, was de overwinning
hem. Even hing zijn overwinning aan een
zijden draad door het breken van zijn
trapas, doch op buitengewoon sportieve
wijze stond zijn clubgenoot Henk Noest zijn
rijwiel af, waarna Aad welgemoed verder
ging. Intusschen won de voorzitter van
Nieuw Swift, de heer Beerepoot een pre
mie van het tweede peleton, terwijl van
Amsterdam daarna een versnellings-appa-
raat in de wacht sleepte. Rienk Riethoven,
die zich tot nu toe had beperkt met in het
hoofdpeleton te blijven, trachtte nu even
eens weg te loopen en wist het tot circa
vijftig meter te brengen, waarna het pele
ton hem wist bij te trekken. Ook anderen
gingen het nu probeeren, doch nu waren het
vooral W.^van Rooyen en M. Segaar, die
deze pogingen wisten te verijdelen. Ten
slotte wist W. van Rooyen nog eenigen
tijd uit het peleton te ontsnappen, doch ook
hij kon het niet houden. Toch wist hij daar
na nog een overhemd als premie te win
nen, terwijl A. van Amsterdam, die thans
ruim een halve ronde voor lag, nog twee
premies won. De voorlaatste ronde pro
beerde R. Riethoven het nog eens, doch
wederom zonder succes. Nu we het hoofd
peleton eens gingen opnemen bleken bijna
alle sterkere renners tegenwoordig, maar
de groote verrassing was toch wel de klei
ne Wim Rijsbergen, 15 jaar oud, die zich
keurig in de hoofdgroep heeft weten te
handhaven. Een extra vermelding is dit
zeker waard. De laatste drie ronden werd
A. van Amsterdam stormachtig door het
publiek aangemoedigd en toonden de Lei-
denaars reeds flink in dit sportgebeuren
mede te kunnen leven. Met een zeer snelle
laatste ronde eindigde A. van Amsterdam
met grooten voorsprong op de eerste plaats.
R. Riethoven verzekerde zich met een keu-
rigen eindspurt op de tweede plaats, ter
wijl Jac. de Groot verraste door met een
feilen sprint de derde plaats te bezetten.
C. Verburg plaatste zich vierde, terwijl van
Rooyen en Segaar om de vijfde plaats stre
den. De einduitslag was tenslotte: 1. A. van
Amsterdam, Nieuw Swift; 2. R. Riethoven,
Nw. Swift; 3. Jac. de Groot, Nw Swift; 4.
C. Verburg, Swift; 5. W. van Rooyen, Nw.
Swift; 6. M. C. Segaar, Nw. Swift; 7. Alb.
Lodewijks, Nw. Swift; 8. Jan Schüller, Nw.
Swift; 9. J. van der Leest, Nw. Swift; 10.
Wim Rijsbergen, Nw. Swift; 11. J. Laven,
Nw. Swift; 12. J. Riethoven Jr., Nw. Swift.
In totaal wisten vier en twintig renners
den wedstrijd uit te rijden. Na afloop
den wedstrijd uit te rijden.
Na afloop reed de renner A. van Amster
dam onder luid gejuich ert omhangen met
een fraaie krans een eereronde.
De technische leiding berustte bij den
heer P. T. de Jong, hetgeen keurig was ver
zorgd.
Wij zijn ervan overtuigd, dat de 3 Octo-
bervereeniging met deze wielerwedstrijden
een goeden greep heeft gedaan en hopen,
dat dit een jaarlijks terugkeerend ge
beuren zal worden.
Aan de traditioneele uitdeeling van haring en brood ter gelegenheid van de 3 October-
feesten te Leiden, welke Zaterdag in het Waaggebouw plaats vond, nam burgemeester
Van de Sande Bakhuizen persoonlijk deel
Het Paard van Troje in den optocht, welke Zaterdag ter gelegenheid van de 3 October-feesten door
Leiden's straten trok
nuchterheid in tegenstelling tot de kleu
rige wijze, waarop in vroeger eeuwen de
menschen hun lichaam bedekten.
Of het menschdom vroeger inderdaad
zoo bont gedrapeerd was, kunnen wij dit
maal in het midden laten, want niemand
zelfs geen Griek heeft ooit de goden ge
zien. De Grieken beeldden hun goden on
getwijfeld anders uit, doch wijselijk had
men de vertooning dezer Helleensche fanta
sieën achterwege gelaten. Het klimaat is
daar veel te kil voor. Er was reeds kippe-
vel genoeg in de optocht.
Wij kregen dus te aanschouwen een Hol-
landsche visie op Grieksche goden en
het was zeer schoon, en hoe wonderlijk
het ook klinke zeer Grieksch.
Wie de stoet mocht openen daarover be
stond geen verschil van meening. Dat moest
Zeus, de vader der goden zijn. Plechtstatig
en eerbiedwaardig zetelde Zeus op den
Olympus, met naast zich zijn gade Hera
een beeld van echtelijke trouw, ofschoon
de Oppergod het daarmede zoo nauw niet
nam. Rond de Olympus zwermden maag
den en jongelingen met palmtakken. Het
was een geslaagde praalwagen, doch het
mooiste er van vondeh wijde achter
kant, de hemelsblauwe figuur van Iris in
een cirkel van regenboog-kleuren.
Een oude bekende, de huisgenoote van
iedere studenten-kast, volgde: Pallas Athe
ne, beter bekend onder de naam van Mi
nerva een eenzame figuur in een paars
gewaad, die met veel gratie een top-zware
helm torste.
Met meer bombarie kwam de zonnegod
Helios aanrijden, in zijn zonnewagen, met
om het hoofd een gouden lauwerkrans als
een keizer. In de dicky-seat van dezen
praalwagen waren de muzen vergaderd, een
genoegelijk onder-onsje van in leer-kleuri-
ge gewaden gestoken en met weelderig-
valsch haar opgemaakte dametjes.
Alweer een eenzame vrouw de blau
we Diana, die met pijl en boog ter jacht
toog, omstuwd door elegante nymfen in
dezelfde kleur.
Zij werd op de voet gevolgd door Her
mes of Mercurius, de man van de diplo
ma's, god van den handel en van de die
ven een cumulatie van functies, die een
bedenkelijk licht werpt over de zaken-
practijken van de oude Grieken. Hermes
was, zeer juist, met gouden versierselen
overladen, zijn voeten geschoeid met gou
den vleugeltjes.
Oorlog is een afgrijselijke dwaasheid
in een met een verstand-begaafde wereld.
Doch niemand, die de krant leest, kan ont
kennen, dat een oorlog boeiende copy le
vert. In overeenstemming daarmede was
de wagen van Mars een werkelijk boeiend
en tegelijk gruwzaam schouwspel. De
„Schmincker" die in deze optocht zulk
voortreffelijk werk gaf vierde op Ares
(Mars) en diens gezellen zijn grootste troe
ven uit. Mars was een pracht-figuur, in
zijn somber-bronzen harnas, i nijdige
hoofd gedekt door een even sombere helm
In het gezelschap van Mars vertoefden de
Tweedracht, de Ontzetting, de Schrik en
meer zulke leuke luitjes. Het moet een toer
geweest zijn om vreedzame Leidsche ge
zichten te transforme-Ter in zulke hui
veringwekkende suiten. Vooral de man
met het griezelige groene gelaat verwekte
algemeen afgrijzen.
Nog minder gastvrij zagen de kornuiten
van de Vuurgod Hephaistos (Vulcanus) er
uit. Het waren de cyclopen, arbeiders in
des gods smidse, die slechts één oog hadden,
midden op hun voorhoofd. Dergelijke rari
teiten worden zelfs in anatomische kabinet
ten niet aangetroffen. Men nam zijn toe
vlucht tot een foefje. De wenkbrauwen van
de namaak-cyclopen werden behandeld met
een van de tallooze haargroei-middelen,
De 3 Octoberfeesten hebben wéér een
verloop gehad, dat algemeene bevrediging
heeft geschonken, 't Was erg druk in de
stad, het weer was schitterend, de kermis
als altijd, enz. Er is dus veel pleizier ge
maakt.
Zaterdag hebben wij reeds een en an
der over de feestviering verteld. Hier
volgen verslagen van de verschillende
hoofd-momenten van de feestviering.
De optocht
Het wordt steeds moeilijker een geschikt
onderwerp voor de optocht te vinden. Of
schoon geen sterveling zich nog herinnert,
wat de stoet in 1886 of in 1906 voorstelde,
weigert het bestuur der 3 Octobervereeni-
ging met een prijzenswaardige hardnek
kigheid en niet minder te loven zelfbewust
zijn een eens gegeven schouwspel te bissee-
ren. Eens gegeven, blijft gegeven!
Doch deze deugdzame halstarrigheid
vergt van de ontwerpers van den optocht,
dat zij ieder jaar opnieuw alle cellen van
hun grijze hersen-schors in het gareel bren
gen, om wat nieuws te bedenken, en de
gansche aardbol af te neuzen om de menigte
op 3 October in een trance van verrukking
te brengen.
Het eene jaar levert dergelijke hersen
gymnastiek schooner resultaat op dan het
andere. Ieder jaar is de optocht mooi ge
weest doch dit jaar achten wij de keuze
bijzonder gelukkig.
Niet alleen, de keuze van het onderwerp,
ook de uitvoering is een hartelijk compli
ment waard.
Hoewel we nooit de maat genomen heb
ben, leek de stoet ons dezen keer korter
dan gewoonlijk; wat zij echter miste aan
lengte, won deze jaarlijksche maskerade
aan verfijning van idee en afwerking.
Misschien is het niet ieders smaak, doch
naar onzen smaak was deze optocht een
nog nooit bereikt hoogtepunt in de rij der
vermaarde Leidsche kijkspelen. Als de op
tochten op dit peil blijven, kunnen zij aan
het geheele koninkrijk en ver daarbuiten
ten voorbeeld gesteld worden.
Het organiseeren van dergelijke publie
ke vermakelijkheden is een moeüijke
kunst, die men zich door inspanning en
voorbereiding, maar vooral door ervaring
kan eigen maken. En het 3-October-bestuur
heeft ervaring.
Het publiek is de gravinnen uit de Hol-
landsch-Henegouwsche huizen en de stad
houders uit de diverse bestanden en tijd
perken beu geworden, en blijkbaar is deze
vox populi ook de stem van het bestuur
geweest.
Het kwam met een ontwerp, zóó nieuw
en frisch, de Grieksche mythologie, dat
men werkelijk belangstellend was, hoe dat
gegeven in de practijk zou uitpakken.
Een bezwaar zou kunnen zijn, dat het
publiek van Grieksche mythologie geen
kaas heeft gegeten, doch dit bezwaar wordt
weliswaar niet ondervangen, maar wel
verwijderd door de overweging, dat het
publiek evenmin op de hoogte is van va-
derlandsche historische figuren als de Mar
kiezin de Mendoza of de zeven grafelijke
Dirken. Neemt men dit bezwaar ernstig,
dan is geen optocht mogelijk.
Wie het programma-boekje bezat, kon zich
trouwens volgens een stoom-cursus inwer
ken in de Grieksche goden- en helden-
vereering. Daardoor werd dit kijkspel voor
velen begrijpelijk en werkte het algemeen-
ontwikkelend.
De opening van de feest-stoet was tradi
tioneel rijtuigen met hooge hoeden, als
demonstratie van onze hedendaagsche
