DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ASSEMBLEE VERWERPT
DE SPAANSCHE RESOLUTIE
Valencia gebombardeerd
BINNENLAND
29ste Jaargang
MAANDAG 4 OCTOBER 1937
No. 8844
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onz Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor d? Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT J
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Publieke eerbaarheid
Mr. Marchant wijst er op, in „Ons Noor-
den", dat wij hebben zedelijkheids-wetge
ving, maar de zaak is, dat zij niet wordt
uitgevoerd. Mr. Marchant schrijft n.l. o. m.
het volgende:
„Het ongeluk is, dat ze (de zedelijkheids
bepalingen) niet worden toegepast. Zoo
erg, dat de bordeelhouders de overheid de
baas zijn geworden, is het hier in Neder
land gelukkig nog niet, maar het schaam
tegevoel dreigt te loor te gaan, in „betere"
kringen, en dat is heel erg. Er is wat ge
lachen om beperkende verboden op bad
plaatsen en andere publieke vermaken!
Dat heette schijnheilig. Waarom zou men
niet doen in het publiek, wat men ook
kan doen binnen vier muren? Er zullen
heel wat ouders anders over zijn gaan
denken, nu zij hebben ervaren, welke
verwoestingen daardoor zijn aangericht
onder hun kinderen en die van anderen.
De verwoestingen, door de danswoede en
de baden aangericht, zijn .ontzettend. Een
jongeman, die met een gevoel 'an schroom
stond tegenover een meisje, werd uitzon
dering. Met het huwelijk op proef werd
school gemaakt; als het ons niet bevalt,
gaan we van elkaar. De echtscheidingen
vermenigvuldigen zich. Het huiselijk leven
ging wijken voor uitgaan en vermaak.
Zien wij goed, dan komt er, juist door
de verwoestende uitspattingen, een kente
ring. Wij hooren minder van „schijnhei
ligheid". Gelijk het naakte-ongeloof met
zijn gevolgen, brengt de schokkende
schaamteloosheid tot nadenken. Men
schrikt terug. Gelijk zoo dikwijls, brengt
het kwaad in zijn afzichtelijke ruwheid
tot bezinning.
Maar tegelijk heeft de Overheid haar
taak te vervullen. De zedelijkheids wetten
heeft zü, maar ze bleven buiten toepassing
Het oude voorschrift staat er zoo eenvou
dig: „openbare schennis der aarbaarheid"
wordt gestraft. Het is een misdrijf. Maar
misschien juist daarom bleef het te veel
buiten toepassing. Het waren zulke fat
soenlijke menschen!
Als onze Minister van Justitie hij *is
voor geen klein gerucht vervaard nu
eens in het openbaar zich uitsprak: denkt
erom den volgenden zomer moet het uit
zijn; dat fatsoenlijke menschen van onze
stranden en van de „baden" wegblijven,
omdat zij daar ergerlijke tooneelen moe
ten aanschouwen, zal den volgenden zo
mer niet meer moeten voorkomen; ik heb
mijn eigen begrip van openbare schennis
der eerbaarheid, en naar dat begrip zal
het volgend jaar de politie optreden; de
rechterlijke macht is onafhankelijk, maar
z« vult niet zichzelf aan, en de promotie
heb ik in de hand; de burgemeesters stelt
de regeering aansprakelijk voor wat in
hun gemeente gebeurt; de politie zal bij
betrapping op heeterdaad de schuldigen
arresteeren en op vrachtauto's naar het
bureau brengen om te worden gehoord,
vrouwen zoowel als mannen; voor de
rechtbank zullen zij terecht staan, tot
welke kringen zij zullen behooren. Dan
zouden wij wel eens willen zien, of er niet
een einde aan kwam. Het slechts voor
beeld van de „fatsoenlijke" kringen is
fnuikend voor het geheele volk."
Tot zoover mr. Marchant.
Inderdaad zóó is het. Men moet den
menschen, die zich niet geneeren, anderen
te ergeren, hun waardigheid ten grabbel
te gooien, het onaangenaam maken,
hen brengen in de positie, waarin zij
reeds feitelijk zichzelf hebben gebracht;
in de positie van misdadigers.
Wij willen vertrouwen, dat deze Minis
ter van Justitie krachtig zal ingrijpen, op
dat 't nu 'ns kome tot uitvoering van de
zedelijkheidswetten, tot een daadwerke
lijk ingrijpen om de publieke eerbaarheid
te beschermen.
SPAANSCHE RESOLUTIE
VERWORPEN.
De Assemblée heeft Zaterdag de resolu
tie inzake Spanje, welke door de zesde
commissie was goedgekeurd, verworpen.
Tijdens de debatten, welke aan de stem
ming voorafgingen, hebben Ierland, Hon
garije, Oostenrijk, Bolivia, Venezuela, Al
banië, Zuid-Afrika, Chili, Argentinië, Uru
guay, Zwitserland, en Portugal bezwaren
tegen de resolutie inzake Spanje naar vo
ren gebracht.
De resolutie is ten slotte verworpen,
aangezien zij geen eenstemmigheid ver
kreeg, zooals de procedure voorschrijft.
Portugal en Albanië stemden tegen en
veertien staten onthielden zich.
Nu de Volkenbondsvergadering de re
solutie inzake Spanje heeft verworpen is
hiermede een einde gemaakt aan het ini
tiatief van de Spaansche regeering. Het
schijnt evenwel, dat de Spaansche kwestie
nogmaals in de vergadering besproken zal
worden.
De Volkenbondsraad blijft zich bezig
houden met de veiligheid in de Middel-
landsche Zee en voor het einde van de
zitting zal hij zich in een resolutie dien
aangaande uitspreken.
HET RAPPORT-VAN DULM.
Verlangt de Sovjet-regeering
verwerping?
In een nota aan den voorzitter der non-
interventiecommissie, die feitelijk zou neer
komen op een verwerping van het rapport
van vice-admiraal Van Duim, verlangt de
Sovjet-regeering, dat men het einde van
het stelsel van toezicht op de niet-inmen-
ging constateert.
Het Russische volkscommissariaat van
buitenlandsche zaken spreekt evenwel het
bericht tegen, volgens hetwelk de Sovjet-
Unie een nota aan de non-interventiecom
missie zou hebben gezonden, waarin ge-
eischt wordt, dat de landgrenzen van Span
je voor de levering van wapentuig worden
opengesteld.
DE VRIJWILLIGERS-KWESTIE.
Brfitsch-Fransche nota overhandigd.
Naar Reuter verneemt, is d3 Britsch-
Fransche nota, waarin Italië wordt uitge-
noodigd tot een openhartige bespreking
van het Spaansche vraagstuk, naar Rome
verzonden.
In de nota, die slechts 600 woorden zou
bevatten, wordt aan Italië op vriendschap
pelijke en hoffelijke wijze verzocht, deel
te nemen aan een poging, de kwesties,
welke met de buitenlandsche inmenging
ii. Spanje verband houden, op snelle wijze
te behandelen.
De diplomatieke vertegenwoordigers
van Frankrijk en Engeland zijn ontvangen
door minister Ciano, wien zij de gemeen
schappelijke nota inzake de onderhande
lingen over de Spaansche kwestie over
handigden.
Ciano zal het besluit van Italië mede-
deelen, na zich hieromtrent met den chef
der regeering in verbinding te hebben ge
steld, die op het oogenblik niet in Rome
aanwezig is.
SPAANSCH—PORTUGEESCHE GRENS
GESLOTEN.
Volgens personen, die te Gibraltar uit
Sevilla zijn aangekomen, is de Spaansche
grens tusschen de provincies Huelva en
Portugal op last van het rechtsche opper
bevel gesloten. Hiervoor wordt geen en
kele reden opgegeven, doch er doen hard
nekkige geruchten de ronde, dat het se
dert eenigen tijd in het geheele gedeelte
der provincie Badajoz ten Noorden van
Iluelva, dat door de rechtschen is bezet,
onrustig is. De regeeringstroepen hebben,
naar verder nog gemeld wordt, aan het
front van Cordoba een krachtigen aanval
ondernomen.
VAN HET OORLOGSFRONT.
Rechtschen bezetten Covadonga.
Van het front van Asturië, wordt ge
meld: Na een dag van hevigen strijd heb
ben de troepen van Franco Covadonga be
zet.
Valencia gebombardeerd.
Zondagochtend zes uur is Valencia door
twee escadrilles van vijf bommenwerpers
van de luchtmacht van Franco gebombar
deerd. De toestellen vlogen op groote
hoogte en wierpen bommen op het station
en de omliggende wijken.
De balans der slachtoffers luidt: dertig
dooden, 150 gewonden. De opruimings
werkzaamheden worden voortgezet, zoodat
deze getallen nog niet definitief zijn. Naar
schatting hebben de Junkersvliegtuigen
der rechtschen ruim 100 bommen neerge
worpen.
Uit officieele bron wordt nog medege
deeld, dat het eerste der beide rechtsche
escadrilles gecamoufleerd was met de re-
geeringskleuren.
DE KONINGIN LICHT ONGESTELD.
Naar wij vernemen, is H.M. de Koningin
ten gevolge van een lichten aanval van
griep op advies van den geneesheer ver
plicht, eenige dagen binnen het paleis te
blijven.
BEëEDIGING VAN Mr. PATIJN.
De nieuw benoemde minister van bui
tenlandsche zaken, mr. J. A. N. Patijn
heeft zich hedenochtend naar het Loo
begeven, waar hij om half één door H.
M. de Koningin is beëedigd.
EEN KAMER VAN 49?
Wat zal Ds. van Duyl doen?
Een eigenaardige situatie is ontstaan
door het bedanken van Ds. van Duyl als
lid van de Eerste Kamer, voordat hij tot
het lidmaatschap was toegelaten. Daar
door kon hij feitelijk niet bedanken. Eerst
wanneer Dr. van Duyl den eed of de ge
loften heeft afgelegd en geinstalleerd is,
kan hij weer ontslag nemen. Maar wan
neer de heer van Duyl dit niet verkiest te
doen?
Dan zal de Eerste Kamer een onbezet
ten zetel houden en slechts 49 afgevaar
digden tellen.
Het woord is nu aan Ds. van Duyl.
Naar de Tel. verneemt, heeft ds. Van
Duyl omtrent zijn wel of niet zitting ne
men in de Eerste Kamer nog geen beslis
sing genomen. Men deelde aan het blad
mede, dat de gebeurtenissen der laatste
dagen hem dermate geschokt hebben, dat
hij eerst tot rust wenscht te komen. Eerst
wanneer de sfeer wat rustiger geworden
is, zal ds. Van Duyl zijn houding in deze
aangelegenheid nader bepalen, waartoe
hij tot aan den datum van de beëediging
der Eerste Kamerleden den tijd heeft.
Vacature Eerste Kamer.
Naar wij vernemen neemt de heer S.
Sijtsma (A.R.), oud-burgemeester van Oost-
dongeradeel, zijn benoeming tot lid van de
Eerste Kamer (vacature H. W. van Marle)
niet aan.
DE SPAARREGELING VOOR B-STEUN.
Het Ned. Verbond van Vakvereenigin-
gen heeft tot den Minister van Sociale
Zaken een adres gericht betreffend de
spaarregeling voor B-steun, waarin het
den Minister nogmaals verzoekt, op zijn
afwijzend standpunt terug te komen ten
aanzien van het verzoek een duurtetoe-
slag te geven op de uitkeerinigen aan de
werkloozen, die krachtens de steunrege
ling uitkeering ontvangen, en aan de
werkloozen, die in de werkverschaffing
zijn tewerkgesteld. Ter motiveering van
dit verzoek vestigt het N.V.V. er de
aandacht op, dat de sedert 1 Juli 1934
vastgestelde uitkeeringen te laag moeten
worden geacht om gedurende lang eren
tijd van te leven, zonder tot steeds ver
der verval te geraken.
Voorts wijst het adres op de urgentie
van een herziening der steunregeling, en
betuigt het zjjn instemming met de be
slissing van den minister om een extra-
uitkeerinig aan inwonende gezinsleden
van 21 jaar en ouder te verstrekken. Het
N.V.V. .heeft verder met belangstelling
kennis genomen van de circulaire inzake
de vrijwillige spaarregeling, die naast de
'bestaande B-steun in het leven zal wor
den geroepen, waarvoor het in de plaats
liever een verhooging van de B-steun
had gezien.
WEDEROM VERLAGING VAN DEN
MELKSTEUN.
Van 1.88 tot 1.52 ct. per K.G.
Toen de Leeuwarder boternoteering eeni
gen tijd geleden van 65 ct. tot 80 ct. was
gestegen, heeft de minister van economische
zaken den melksteun van 2.16 ct. per K.G.
melk van 3.2 pet. vetgehalte verlaagd tot
1.88 ct. Men zal zich herinneren dat de mi
nister op grond van verschillende motieven
den steun destijds minder verlaagde dan
door de stijging van den boterprijs mogelijk
was.
Thans is de Leeuwarder noteering op
nieuw gestegen en wel van 80 ct. tot 92 ct.
Daarom heeft de minister, naar wij van be
voegde zijde vernemen, tot een nieuwe ver
laging besloten en wel van 1.88 tot 1.52 ct.
Deze verlaging zal morgen ingaan.
Omtrent de vraag wanneer de gebruike
lijke hoogere uitkeering voor de winter
maanden zal ingaan, heeft de minister nog
geen beslissing genomen.
HEFFING OP BOTER.
De heffing op boter is voor de week van
3 tot en met 9 October 1937, behoudens
tusschentijdsche wijziging, vastgesteld op
45 cent per K.G.
MOND EN KLAUWZEER.
Sombere klanken ran deskundige.
„Ik verwacht zeker nog een belang
rijke uitbreiding van het optreden van
mond- en klauwzeer in de komende we
ken", zeide de heer P. J. t Hooft P.J.zn.,
inspecteur van de veeartsenij kundige
dienst, op een hem door de redactie van
het A.N.P. gestelde vraag.
Hij grondde deze meening in de eerste
plaats op de sterke stijging van het aantal
geconstateerde ziektegevallen. In de week
van 29 Augustus tot 4 September werden
408 gevallen in 63 gemeenten vastgesteld,
i'n de week van 5 tot 11 September 930
gevallen in 157 gemeenten, van 12 tot 18
September 1782 gevallen in 312 gemeen
ten en van 19 tot 25 September 4342 ge
vallen in 591 gemeenten. De cijfers be
treffen telkens de in de betrokken week
geconstateerde nieuwe gevallen.
In ruim de helft der Nederlandsche
gemeenten zijn dus gevallen van mond
en klauwzeer geconstateerd. De provin
cies Drente en Friesland, die lang onbe
smet zijn gebleven, zijn thans ook aan
getast. Op grond van zijn jarenlange er
varing meende de heer 't Hooft ditihaal
te kunnen zeggen, dat de runderziekte
bijzonder hardnekkig is, daar zij zich aan
bestrijdingsmiddelen weinig stoort. Ook
in België en Frankrijk, welke landen
zwaar door mond- en klauwzeer worden
geplaagd, toont de ziekte dezelfde aard.
Daarom zal men in ons land voorloopig
nog wel een sterke stijging van het aan
tal gevallen te zien krijgen, behalve mis
schien in Zuid-Holland, waar met een
getal van 2090 in een week het toppunt
wel zal zijn bereikt.
De gewone maatregelen ter bestrijding
der ziekte zijn genomen, zooals vervoer-
verboden, het plaatsen van kenteekenen
enz. Daar, waar de kwaal niet al te zeer
om zich heen heeft gegrepen, wordt se
rum toegepast. Intusschen is door het
enorme aantal gevallen de Rijksserumin-
richting te Rotterdam door haar voor
raad heen geraakt en heeft het staatsvee-
artsenij kundig onderzoekingsinstituut toe
gestaan, dat z.g. „reconvalescentenserum"
verkregen van herstellende dieren, wordt
verzameld.
Over de duur der ziekte is weinig te
voorspellen. In den staltijd, die spoedig
aanbreekt, zal de verplaatsing van vee
zich beperken en de voortplanting der
ziekte zal dan ook sterk worden geremd.
Men moet evenwel rekening houden met
het zoogenaamde „uitloopen" van de
kwaal in het komende voorjaar. Toen in
1924 een groote epidemie geheerscht had
I (89.000 gevallen) was in Maart 1925 het
J aantal gevallen op 145 teruggeloopen.
I Tooh zijn er in 1925 neg 30.000 gevallen
geconstateerd. Het gevaar voor een der
gelijk „uitloopen" is ook voor het vol
gend voorjaar niet denkbeeldig.
GEEN PENSIOENKORTING.
Intrekking van het wetsontwerp.
In de Millioenennota werd er op gewe
zen, dat inzake het wetsontwerp betreffen
de herberekening van de pensioenen van
burgerlijke en militaire ambtenaren het
overleg tusschen Staten-Generaal en
Regeering nog niet beëindigd was.
Intusschen kan worden aangenomen, al
dus de „Msb.", dat deze korting van de
baan is. De Regeering zal het desbetref
fend wetsontwerp (no. 47) intrekken. Het
bericht van de koninklijke machtiging
hieromtrent aan de Kamer kan binnen en
kele dagen worden verwacht.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Volkenbond verwerpt de Spaansche
resolutie. (1ste blad).
De opmarsch der Japanners in Noord-
China. (3de blad).
Het jaarlijksche oogstdankfeest op den
Bueckeberg. (3de blad).
De Fransche ministerraad treft maatre
gelen ter verbetering van den financieelen
toestand des land. (3de blad).
Ongeregeldheden te Londen. (3de blad).
Onrust in Palestrina. (3de blad).
Binnenland
Het afgeloopen weekend kenmerkte zich
weer door verscheidene ernstige verkeers
ongelukken, waarbij dooden te betreuren
zijn. (3de blad).
Te Bemelen heeft een jongen zijn vijf
jarig zusje per ongeluk doodgeschoten.
(de blad).
Leiden
De 3 October-feesten. (3de blad).
Viering 40-jarig klooster-jubileum van
Pastoor Smitz O.F.M. (2de blad).
Sport en Wedstrijden
VOETBAL: Mooie successen der I. V. C.
B.-clubs in het Leidsche District; alleen
Teylingen stelt teleur. Voor den K. N.
V. B. werden hier en daar weer harde
noten gekraakt. Feijenoord en Go-Ahead
voelden dit danig. U. V. S. speelt gelijk
tegen B. E. C., Alphen verliest in Gouda.
(4de blad).
ZWEMMEN: Nieuw wereldrecord van
Jopie Waalberg op 200 m. en 100 m.
schoolslag, van Raghild Hveger op de 400
m. borstcrawl. (4de blad).
DE EERSTE DAG NIJVERHEIDSSCHOOL
VOOR SCHIPPERSJONGENS
IN ONS LAND
In tegenwoordigheid van vele belangstel
lenden is hedenochtend te Amsterdam in
het gebouw van de binnenvaartschool ge
opend de eerste dagnijverheidsschool voor
schippersjongens in ons land, genaamd
Oranje-Nassau-school, welke gesticht is
door het onderwijsfonds voor de scheep
vaart te Amsterdam.
DE OVERWEG-LICHT-INSTALLATIES.
Dat het niet in de bedoeling ligt om geen
uitbreiding te geven aan de overweg-in
stallaties, zooals er bij Steen wijk zich één
bevindt, hetgeen hier en daar ten onrech
te is beweerd, bewijzen wel de berich
ten, dat dergelijke installaties zullen wor
den aangebracht te Kethel, bij Brummen en
bij De Lutte, terwijl, naar wij vernemen,
ook tusschen Geldermalsen en Waarden
burg in de kruising van den in aanleg zijn-
den Rijksweg WaardenburgLent, een
soortgelijke licht-installatie zal komen. Zijn
deze aangelegd, dan zullen er dus, met die
van Steen wijk mede, reeds vijf zijn, terwijl
volgens inlichtingen van bevoegde zijde,
men bij de Nederlandsche Spoorwegen bij
meerdere overwegen plaatsing van deze in
stallaties in overweging heeft.
HET ORDERBOSCH BIJ APELDOORN.
Door het Rijk aangekocht
Het Rijk is thains door aankoop in het
bezit gekomen van het Orderbosch te
Apeldoorn, toebehoorende aan de N.V.
Maatschappij tot exploitatie van het park
de Kieviet en het Orderbosch. Van dit
gebied, dat in totaal 270 hectoren groot
is, bezit de gemeente Apeldoorn 30 hec
taren, die haar destijds door den toen-
maligen eigenaar, wijlen den heer Haag-
mans, zijn geschonken. Voor de overige
240 hectaren heeft het Rijk 200.000 be
taald.
