WOENSDAG 29 SEPTEMBER 1937
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 10
Het tweede gedeelte van den eersten
Nederlandschen specialen auto-snelweg Den
HaagUtrecht is te Zoetenneer Dinsdag
voor het verkeer opengesteld.
WOERDEN.
Het jubileerende gasbedrijf.
Door de groote vriendelijkheid van den
heer Droogendijk, directeur van het gas-
en electriciteitsbedrijf, zijn wij in staat ge
steld eenige bijzonderheden te vermelden
uit jiet Gedenkboek, dat ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaansjubileum van de
Gemeentelijke Gasfabriek is uitgegeven.
Het keurig verzorgde, met foto's verluchte
boekje, geeft in het kort een overzicht van
de geschiedenis van het gemeente gasbe
drijf, waaraan ook nog vooraf gaat een be
schrijving van den toestand, toen het be
drijf nog in particuliere handen was.
Wij zullen trachten uit bovengenoemd
overzicht een uittreksel te lichten.
De gasverlichting is in Woerden tot stand
gekomen door een raadsbesluit van 30 Dec.
1356. Geen olie meer, maar „gaz". Men ging
een contract aan van 25 jaar met de „Maat
schappij voor nieuw geoctroyeerde gasbe-
reiding". Voor de oprichting van de fabriek
werd grond afgestaan buiten de Leidsche
Poort, naast het tegenwoordige Raadhuis.
Hiervoor moesten de contractanten ieder
jaar op den lsten November een som van
10 storten.
Op 2 Nov. 1857 werden de eerste buizen
gelegd. Op 1 Sept. 1858 werd Woerden met
gas verlicht. Er brandden toen in het ge
heel 60 lantaarns, waarvoor de gemeente
had te betalen een bedrag van 1540. De
gasprijs bedroeg 16 ets. per kub. m. voor
particulieren en werd later verlaagd (in
1882) tot 13 ets.
Waarschijnlijk door gerezen moeilijk
heden in 1885, dit is echter niet zeker, is
het contract in 1887 niet verlengd. Met in
gang van 1 October 1887 nam de gemeente
de zaken over, waarvoor zij 8000.be
taalde in totaaL
In de 50 jaren, die nu kwamen, heeft het
bedrijf wel groote uitbreiding ondergaan.
Er werd een vaste commissie van beheer
ingesteld, waarin behalve B. en W. zitting
hadden de heeren H. W. Baelde en N. A.
Swanenburg. Deze commissie onderging in
den loop der jaren natuurlijk verschillende
wijzigingen.
Als bedrijfschef, resp. later directeur, tra
den achtereenvolgens op de heeren M. Len
derink (tot 1895), L. Bronkhorst (tot 1901),
J. E. van Hoeve (tot 1916), J. Baas (tot
1928), C. Droogendijk (tot heden).
Het personeel werd vanzelfsprekend ook
uitgebreid en bestaat momenteel uit 2 boek
houders. 1 klerk, 2 kantoorbedienden, een
geldophaler-meter-opnemei*, een bedrijfs-
magazijnmeester, 2 fitters, 4 stokers en een
terrein-arbeider.
We moeten hierbij ook nog even memo-
reeren, dat in 1891 een nieuwe gasfabriek
werd gebouwd, nabij de Korenmolen, die
geleidelijk, in den loop der jaren, nog uit
breidingen onderging.
Dat de gasproductie steeg, spreekt van
zelf, Men vergelijke slechts: in 1902:
354.523 M3, in 1915: 852.021 M3.
De gasprijzen ondergingen vele wijzigin
gen waarbij ook het vastrecht genoemd
dient te worden.
In 1920 werd de straatverlichting door
gas opgeheven, terwijl men toen tevens be
gon aan gasverwarming. Het Raadhuis, dé
openbare school, de R. K. Jongensschool en
meerdere particulieren schaften de kachels
af en namen gasverwarming.
Ofschoon nog veel zou zijn te memoree-
ren, moeten we eindigen. We doen dit met
de vermelding van het feit, dat aan het
eind van het gedenkboek voorkomt, dat de
Woerdensche gasfabriek, onder de bekwame
leiding van den heer Droogendijk, niet be
hoeft achter te staan bij welk bedrijf ook
in den lande, zoowel wat betreft de tech
nische als de financieele uitkomsten.
GEMEENTERAAD VAN ZOETERWOUDE
Dinsdagavond vergaderde de gemeen
teraad onder voorzitterschap van den
burgemeester. Alle leden waren aanwe
zig. Na opening las de secretaris de notu
len, die onveranderd werden vastgesteld.
Een gedupeerde autobus-on
dernemer.
Bij de ingekomen stukken was een ver
zoek van den autobusondernemer Boone
kamp om hem eene subsidie te verleenen,
in verband met het feit dat hij groote
schade heeft geleden door de tijdelijke af
sluiting van den weg. De heer Starren-
burg bepleitte toekenning eener dergelij
ke subsidie. De heeren Meijdam en Paar-
dekóoper vonden het onderwerp reeds
dood gepraat in de vorige vergadering en
voelden er niets voor thans een ander
standpunt in te nemen. Evenzoo de hee
ren de Groot en Tijssen, die er op wezen
dat B. te Stomp wijk om onderstand moet
gaan vragen. Bij stemming werd een voor
stel van B. en W. om afwijzend te be-
schiken aangenomen met de stem van den
heer Starrenburg tegen.
Naar aanleiding van ingekomen klach
ten werd besloten het in de vorige ver
gadering genomen besluit om slechts
tweemaal per week water te doen bezor
gen ingetrokken, zoodat voortaan weer
driemaal per week geleverd zal worden.
Met alg. stemmen werd vervolgens aan
de Chr. H. B. S. te Leiden eene subsidie
verleend van 20.terwijl een verzoek
van de Wed. v. d. G. om ontheffing van
straatbelasting werd afgewezen.
Verlichting van de Vliet op
nieuw verworpen.
Ten aanzien van een voorstel Starren-
burg om aan de Vliet straatverlichting
te brengen adviseerden B. en W. afwij
zend, omdat een daartoe strekkend ver
zoek van de bewoners zelf moet uitgaan.
De heer Starrenburg was het daar niet
mee eens en noemde het een schande, dat
zoo met de bewoners aldaar wordt om
gesprongen.
De heer Paardekooper vond de kwestie
niet nieuw, want de heer van der Krogt
heeft daar vroeger al eens over gespro
ken. Spr. was overtuigd van de noodzake
lijkheid eener dergelijke verlichting, doch
vanwege de financiën is zij niet uitvoer
baar. Hij zou daarom gedeeltelijk tot ver
lichting willen overgaan en wel tot aan
de graanmaalderij. De heer Wessel vond
2 of 3 lantaarns bij het begin van den
Vlietweg en verlichting aan de maalderij
zelf reeds voldoende.
De heer van der Krogt was het met
den heer Wessel eens en zeide reeds ver
leden jaar daarom verzocht te hebben.
De heer Meijdam vond die verlichting
ook wel gewenscht en noodzakelijk mis
schien, doch hij zou gaarne eene kosten
berekening hebben van B. en W. Hij ver
zocht het college nog eens met een nader
prae-advies te komen, waarmede de heer
Berg instemde. De voorzitter verklaarde,
na overleg met de wethouders aan het
verzoek te zullen voldoen.
Het loon der werklooze ar
beiders.
Ten aanzien van het voorstel Starren-
om de werklooze arbeiders die in
gemeentedienst arbeid verrichten een loon
te betalen van 2.50, stelden B. en W.
voor afwijzend te beschikken, omdat de
geldmiddelen ontbreken. De heer Star
renburg zeide, dat een arbeider zijn loon
waard is en dat men daarom meer dan
2.moet betalen.
De heer Meijdam is het met het gezeg
de van den heer Starrenburg eens, doch
hjj stelde de vraag of die menschen te
werk gesteld worden om arbeid- te doen
verrichten, dan wel om steuntrekkers, die
met den steun niet rond kunnen komen,
een grooter inkomen te verschaffen. Hij
stelde voorts de vraag of men meer kan
betalen, want de vorige vergadering is
reeds gebleken dat er geen dekkingsmid
delen meer zijn. Spr. ging accoord met het
voorstel van B. en W.
De heer Paardekooper antwoordde den
heer Meijdam, dat men het loon der ar
beiders niet moet afmeten naar de finan
ciën der gemeente. Spr. wil aan B. en W.
de bevoegdheid overlaten om een hooger
loon te geven in die gevallen, dat werke
lijk een arbeider wordt aangenomen om
speciale werkzaamheden te verrichten.
De heer Starrenburg was het niet eens
met den heer Meijdam, dat de menschen
op den weg worden gezet om ze bezig te
houden; ze presteeren wel degelijk arbeid.
Wethouder de Graaf antwoordde, dat de
menschen te werk gesteld zijn om ze aan
een bedrag te helpen dat ze hun kostgeld
kunnen betalen, omdat de rijkssteun te
weinig is. De heer Wessel kon zich ver
eenigen met den gedachtengang van den
heer Paardekooper. De discussies werden
toen gesloten en conform het voorstel van
B. en W. met de stem van den heer Star
renburg tegen afwijzend beschikt.
Benoeming van een bode.
Vervolgens werd met de stem van den
heer Starrenburg tegen besloten tot her
ziening van het uitbreidingsplan Vrouwen-
weg, conform het ontwerp-plan van Stad
en Landschap. Met algemeene stemmen
werd besloten dat het waterleidingbedrijf,
ingaande 1 Januari 1937, aan de gemeente
1/3 der kosten van den bode zal betalen.
Hierna was de benoemig van een tijde-
lijken bode aan de orde. Op een vraag
van den heer Meijdam antwoordde de
voorzitter dat de advertentie voor oproe
ping van sollicitanten gestaan had in
Leidsch Dagblad en De Leidsche Courant,
waarna de heer Meijdam de houding van
B. en W. betreurde in deze, want nu was
een gedeelte der bevolking, dat een pro-
testantsch christelijk dagblad leest, uitge
schakeld. Op verzoek van den heer Meij
dam besloot de raad toen in geheime zit
ting te gaan, die na ongeveer een half
uur werd opgeheven. Bij stemming werd
toen nr. 1 van de aanbeveling, de heer J.
Bruckner, benoemd met 7 stemmen. De
heer W. van Rijn verkreeg 3 stemmen,
terwijl 1 stem blanco was uitgebracht. De
begrooting 1937 werd vervolgens gewijzigd
conform ter secretarie opgemaakt concept.
Door verlaging van een aantal posten
heeft men nog een bedrag van ongeveer
700.weten te vinden teneinde daaruit
loon voor losse arbeiders te kunnen be
talen voor onderhoud der wegen.
Het Nederlandsch Wegencongres hield Dinsdag een excursie naar de opening van het tweede gedeelte
van den eersten Nederlandschen specialen auto-snelweg, welke Dinsdag te Zoetermeer plaats had. Het
walsen der gestabiliseerde klei voor de fundeering van het nog niet opengestelde weggedeelte
Beantwoording van vragen en
nieuwe vragen.
Daarna beantwoordde de voorzitter de
in de vorige vergadering gestelde vragen,
nl. 1. Bij den bouw der huizen aan den
Schenkelweg is op verschillende punten
van de Bouwverordening afgeweken; pro-
cerverbaal is opgemaakt en aanzegging
heeft plaats gehad dat wanneer niet aan
de gestelde eischen zal worden voldaan,
dat art. 70 der Woningwet (afbreken van
hetgeen in strijd met de wet en verorde
ning is gebouwd) zal worden toegepast,
past.
2. De ankers in de beschoeiing zijn 60
c.M. korter gemaakt in het belang van
het werk, dat geenszins onsolider is ge
worden. De wegencommissie had geen
extra vergadering belegd voor een
zwaardere verankering, doch voor een
andere beschoeiing. Tenslotte zeiden B. en
W. aangaande dit punt, dat zij het recht
hadden van het bestek af te wijken in het
belang van het wei*k. 3. Verleden jaar be
sloot de raad het schoonmaken der vaar
ten te doen geschieden in eigen beheer,
in afwijking van het voorstel van B. en
W.; thans achtte dit college het in het be
lang van het werk dat de verstrating van
het voetpad aan den Vrouwenweg in eigen
beheer werd uitgevoerd. 4. Het is juist,
dat de motorspuit bij den jongsten brand
niet direct water gaf en dat wethouder O.
zich inderdaad niet gunstig heeft uit
gelaten over de constructie dier spuit,
meer bepaaldelijk betreffende de wa
tercirculatie en de vacuumpomp. 5. Het
Watertje zal geregeld onderhouden wor
den en t.z.t. van een tegelpad van enkele
meters worden voorzien. 6. In den vervol
ge zal aan hen die eene afwijzende be
schikking thuis krijgen naar aanleiding
eener belasting-reclame op grond van
onvermogen, geen mededeeling meer wor
den gedaan dat ze in beroep kunnen gaan.
7. De K. heeft werk gehad en had toen
geen aanspraak op vet- en boterbonnen
8. Momenteel is er geen geld beschikbaar
voor verandering van de verlichting aan
den Vrouwenweg. 9. Bij den jl. plaats ge
had hebbenden brand was de accu van de
motorspuit leeg en is door een ander ver
vangen geworden; met het personeel dier
spuit kan nooit voldoende geoefend wor
den omdat er de tijd en het geld voor
ontbreken. 10. Er mag geen vergoeding ge
geven worden aan hen die een paar we
ken geleden geen boter en vet konden
krijgen, omdat et geen voorraad was. 11.
Er waren niet 50.000 maar 63000 klinkers
te kort voor de bestrating van de Noord-
buurt, hetgeen een meerdere uitgave vor
derde van 700.
De heer Starrenburg maakte er aan
merking op dat B. en W. den weg breeder
hebben doen maken dan het bestek aan
gaf, hetgeen 1818 volgens spr. kost. Ver
der heeft men 500.te veel uitgegeven
voor een hek bij het raadhuis. Spr. wees
er op dat de Provincie niet meer dan 5
meter bestraat; hij vond het mooier dat
de gemeente ook een groenen berm had
gelaten hetgeen eene versiering zou zijn
geweest.
De heer Paardekooper vond het aange
haalde voorbeeld van den heer Starren
burg niet schitterend, want als de ge
meente het werk zoo uitgevoerd had als
nu de Provincie doet zouden de klachten
niet van de lucht zijn geweest. Spr. vond
het een prachtweg die we gekregen heb
ben en de gelden zijn goed besteed. Hij
laat in het midden het landelijke, doch zou
wel gaarne inlichtingen hebben omtrent
het verschil in cijfers tusschen den heer
St. en B. en W. De heer P. concludeerde
dat B. en W. verdere maatregelen zullen
nemen tegen den bouwer aan den Schen
kelweg en noemde verder de door het
college gemaakte vergelijking van uitvoe
ring van werken in eigen beheer mank.
Tenslotte vroeg spr. of de gebreken aan
de motorspuit door een deskundige zijn
geconstateerd.
De heer Starrenburg informeert waar
om 5 huizen aan den Schenkelweg niet
aan de waterleiding zijn aangesloten, ter
wijl het geld voor de buizen en meters is
betaald en de menschen reeds in de hui
zen zitten. De heer Tijssen verzocht een
voetstuk van een pomp te verwijderen
bij de B. aan den Hooge Rijndijk. Hierna
wederom geheime zitting waarna sluiting.
GEMEENTERAAD VAN ZOETERMEER
Onder voorzitterschap van burgemeester
L. R. Middelberg kwam de voltallige raad
der gemeente Zoetermeer op Maandag
avond 1.1. ten Raadhuize bijeen. Secretaris
de heer C. P. Blaauwhof.
De opening van de vergadering geschied
de op de gebruikelijke wijze door den voor
zitter, door voorlezing van het formulier
gebed.
Hierna werden de notulen der laatst ge
houden vergadering gelezen. Deze werden
vastgesteld en gaven geen aanleiding tot
het stellen van vragen of het maken van
op- of aanmerkingen. Voor de keurige en
accurate wijze waarop de notulen wederom
waren samengesteld, kreeg de samenstel
ler de gemeente-secretaris, een dankwoord
van den voorzitter.
Medegedeeld werd dat bij de gehouden
inschrijving voor de nieuwe Dorpsbrug de
laagste inschrijvers waren gebrs. Huurman
alhier, voor een bedrag van 3425.Aan
hen was bereids het werk gegund en met
de werkzaamheden een aanvang gemaakt.
Op het verzoek van den heer P. de Bruin
om buitengewone aflossing eener geldlee-
ning van 1600.pro resto werd gunstig
beschikt; bericht van Ged. Staten, houden
de goedkeuring van een tweetal begroo-
tingswijzigingen; missive van Ged. Staten
met bericht van goedkeuring omtrent grond
verkoop aan Gebrs. Huurman alhier; be
sluit van goedkeuring van Ged. Staten be
treffende de rekening-courant-overeen
komst met de Spaar- en Voorschotbank al
hier; het verzoek van het Burgerlijk Arm-.
bestuur om verhooging van subsidie tot
6500.werd toegewezen; het adres van
den ambtenaar ter secretarie, den heer J.
van Herel, om verhooging van jaarwedde,
zal, op voorstel van den voorzitter, behan
deld worden bij de vaststelling van de be
grooting voor 1938; op het adres van de
K.N.A.C., betreffende verlaging personeele
belasting motorrijtuigen, werd afwijzend
beschikt; op het verzoek van de Centrale
Esperanto Propaganda Commissie om be
schikbaarstelling van een leslokaal werd
besloten, bij een desbetreffend verzoek, een
lokaal van de openbare school beschikbaar
te stellen.
Het voorstel tot verlaging der annuïteits
rente van de Woningbouwvereeniging „Be
ter Wonen" van 5.334670 op 5.2202% werd
aangenomen.
De begrooting aangeboden.
Hierna werd de begrooting voor het
dienstjaar 1938 aangeboden. De heer Groe-
newegen zeide er prijs op te stellen, zoo
elk raadslid hierbij een memorie van toe
lichting kreeg.
De voorzitter merkte naar aanleiding
hiervan op, dat tegemoetkoming aan dit
verzoek een massa werk zou geven op de
secretarie.
De heer Scheer maakte hiervan een voor
stel en motiveerde o.a. dat de memorie van
toelichting van andere jaren kan dienen,
om een en ander na te slaan.
De voorzitter zegde toe, de memorie van
toelichting te doen circuleeren bij de raads
leden. Het voorstel van den heer Scheer
werd verworpen met 6 tegen 5 stemmen.
Wat den gewonen dienst betreft sluit de
begrooting in ontvangst en uitgaaf tot een
bedrag van 152.285,70.
Tevens werd aangeboden de begrooting
van het dienstjaar 1938 van het Burgerlijk
Armbestuur, waarvan begroot 7000.
Deze zal op de gemeente-secretarie ter visie
worden gelegd.
In de rekening.
Vervolgens had de aanbieding plaats van
de rekening over het dienstjaar 1936. Voor
den gewonen dienst waren de ontvangsten
154,285,51; de uitgaven 157.882,10; na-
deelig saldo f 3596.59; voor den kapitaals-
dienst waren de ontvangsten 39.798,97;
de uitgaven 26.900,99 voordeelig saldo
ƒ.12.897,98.
Alsdan had de aanbieding plaats van de
rekening van het dienstjaar 1936 van het
Burgerlijk Armbestuur. De uitgaven be
droeg over 1936 753.20, over een tijdvak
van 2 maanden.
Benoemd werden tot leden der commissie
tot het nazien der rekeningen van de ge
meente en het Burgerlijk Armbestuur, de
heeren P. J. Smits, L. Glas en J. M. van
der Tas, welke een benoeming zich lieten,
welgevallen.
De heer Scheer, aanvankelijk benoemd,
wenschte zich een benoeming niet te laten
welgevallen. De voorzitter zeide, dat de heer
Scheer zich onttrok aan de verplichtingen,
welke op het raadslidmaatschap rusten.
Goedgekeurd werd de begrooting van de
Drinkwaterleiding voor het dienstjaar
1938.
De heer Duinisveld maakte nog bezwaar
tegen rente eener geldleening. De voorzit
ter deelde mede, dat intusschen bedoelde
geldleening was geconverteerd tegen een
lager rentetype.
Voorloopig werd vastgesteld de rekening
van de Drinkwaterleiding van het dienst
jaar 1936.
Regeling kindertoeslag.
Bij het agendapunt: Vaststelling regeling
kindertoeslag dankte de heer Groenewegen
het college van Burgmeester en Wethouders
voor de spoedige indiening van het voorstel,
waarom door hem in de laatste vergadering
was verzocht. Voorgesteld werd kindertoe
slag te verleenen vanaf het eerste kind tot
beëindiging 16e jaar tot een bedrag van
25.per kind.
De heer van der Tas maakte hierover
zijn bezwaren kenbaar. Eenige andere leden
vroegen inlichtingen, welke door den voor
zitter werden verstrekt.
De heer Lamens zeide in principe vóór
het verleenen van kindertoeslag te zijn en
daar de regeling geldt voor al het gemeente-
personeel, is het dus voor spr. moeilijk
tegen te stemmen. Toch kon spr. geen vrij
moedigheid vinden zijn medewerking te
verleenen, omdat van die regeling gepro
fiteerd werd door degene, die zulks niet
verdient. De openbare vergadering leende
er zich niet toe om terzake nadere mede-
deelingen te doen.
De voorzitter gaf den heer Lamens in
overweging den burgemeester van dat be
zwaar in kennis te stellen.
Zonder hoofdelijke stemming werd het
voorstel van B. en W. aangenomen met
aanteekening dat de heer Lamens geacht
wilde worden tegen te hebben gestemd.
De gevraagde medewerking werd ver
leend op het verzoek van het R. K. School
bestuur voor een uitbreiding speelterrein en
aanschaffing inventaris.
Tot wijziging der gemeenschappelijke re
geling met de gemeente Voorburg inzake
Lager Onderwijs werd besloten.
Het besluit tot wijziging verkoop groot
boekinschrijving ten behoeve van de ver
nieuwing van de Dorpsbrug, werd na korte
toelichting door den voorzitter, goedge
keurd.
Op eenige verzoeken tot ontheffing van
hondenbelasting werd besloten de gevraag
de ontheffing tot de helft van den aanslag
te verleenen.
Op eenige verzoeken tot ontheffing van
schoolgeld werd op een der verzoeken
gunstig, op de ander afwijzend beschikt.
Besloten werd tot conversie eener geld
leening groot 78.708.
Een begrootingswijziging 1937 werd goed
gekeurd.
Bij de rondvraag verzocht de heer Glas
maatregelen om een parkeerverbod op Den
Hoorn. De voorzitter zegde overweging toe.
De heer van de Tas had ernstige bezwaren
over de sloot bij de Pilatusdam, de veront
reiniging en de onaangename lucht. De
voorzitter zeide hierover met het Polder
bestuur in overleg te zullen treden.
De heer Lamens verzocht den voorzitter
bij feestelijkheden de café's op een vroeger
uur te doen sluiten. De voorzitter zeide met
deze opmerking bij een volgende gelegen
heid rekening te zullen houden.
Hierna werd de vergadering met een
dankwoord door den voorzitter gesloten.
Alhoewel de agenda 19 punten ter behande
ling bevatte, was de vergadering om 9 uur
afgeloopen.
