3)e Gdd^eluSoii/fca/itt
Wie profiteerden van
Gemeentefonds
het
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Rijke Gemeenten betaalden
voor de arme.
Pelgrimstrein bij
Neuss verongelukt.
BINNENLAND
28ste Jaargang
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1937
No. 8820
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onz Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
In onze artikelen over den teruggang
van het volks-inkomen en het volksver-
mogen in de crisisjaren hebben wij reeds
aangestipt, dat de sterke daling van het
aantal belastingplichtigen en de aanzien
lijke vermindering van de belastbare in
komens en vermogens een zeer ongun-
stigen invloed uitoefenen op de gemeen
telijke belasting-opbrengsten. Niettegen
staande in tal van plaatsen verschillende
gemeentelijke belastingen verhoogd zijn
geworden, is toch de som der heffingen
aanmerkelijk gedaald.
De progressie, die bij de voornaamste
belastingen wordt toegepast, voert de op
brengsten hooger op naarmate het ge
middeld inkomen der belastingplichtigen
in een bepaalde gemeente grooter is. Om
gekeerd echter dalen dientengevolge de
belasting-opbrengsten in crisisjaren ook
juist in zulke gemeenten het snelst.
Maar daarbij teekenen zich ook weer
groote onderlinge verschillen af, zooals
kan blijken uit onderstaande tabel be
treffende den gemeentelijken belasting
druk per hoofd dér bevolking in Leiden
en omliggende plaatsen. Wij moeten deze
tabel beperken tot de vijftien gemeenten
met méér dan vijfduizend zielen, daar
van de kleinere dorpen geen volledige,
officieele cijfers ter beschikking zijn.
De eerste kolom vermeldt den belas
tingdruk per hoofd, veroorzaakt door alle
gemeentelijke belastingen, opcenten e.d.
tezamen, bij den aanvang van de crisis;
de tweede kolom vermeldt de huidige ge
meentelijke belastingdruk, terwijl de
derde kolom de procentueele daling aan
geeft. Wij rangschikken de gemeenten
wederom in opklimmende volg-
orde van deze daling.
Belastingdruk per hoofd:
bij aanvang
v. d.
crisis
thans
vermind.
Voorschoten
ƒ15.60
ƒ15.—
3,8 pet.
Bodegraven
16.40
15.60
4,9
Oegstgeest
25.20
21.80
13,5
Woerden
17.90
14.30
20,1
Noordwijk
13.50
16.—
31,9
Hillegom
23.—
15.60
32,1
Katwijk
14.80
9.90
33.1
Noordwijkerhout
13.10
8.20
37,4
Alphen a.d. Rijn
18.40
10.60
42,4
Lisse
22.80
13.—
43,0
Sassenheim
23.—
12.90
43,9
Leiden
33.60
16.40
51,2
Haarlemmerm.
22.40
10.60
52,6
Boskoop
20.30
9.20
55,1
Wassenaar
62:30
26.50
57,4
De gemeentelijke belastingdruk per in
woner, die aanvankelijk varieerde van
13.10 tot 62.30 beweegt zich in de
vergeleken gemeenten thans dus tusschen
ƒ8.20 en ƒ26.50. De dalingen van 3,8 tot
57,4 procent!
De gemeentefondsbelasting.
Inmiddels is sedert den aanvang van de
crisis de gemeentefondsbelasting inge
steld. Deze belasting wordt door het rijk
rechtstreeks van de inwoners naar be
paalde maatstaven geheven en vervol
gens wordt de totale opbrengst aan de
gemeenten, doch naar andere maatsta
ven uitgekeerd.
Deze heffing veroorzaakt volgens de
laatst-bekende gegevens in elk der ver
geleken gemeenten den volgenden belas
tingdruk per hoofd:
Wassenaar
99.70
Oegstgeest
18.80
Leiden
10.—
Bodegraven
8.70
Voorschoten
7.90
Lisse
7.30
Woerden
7.30
Noordwijk
6.90
Hillegom
6.—
Sassenheim
5.90
Alphen a. d. Rijn
5.70
Boskoop
4.80
Katwijk
3.80
Haarlemmermeer
3.40
Noordwijkerhout
2.50
wat door de inwoners is opgebracht. De
gemeenten, die per hoofd méér ontvan
gen dan van hun ingezetenen is gehe
ven, zijn, in opklimmende volgorde ge
rangschikt:
Alphen a. d. Rijn
Katwijk
Lisse
Nooidwij kerhout
Sassenheim
0.20 per hoofd
2.40
2.70
3.10
3.70
Leiden 3.90
Boskoop 4.10
Hillegom 4.40
Haarlemmermeer 5.90
Daarentegen ontvangen minder dan
door hun inwoners is opgebracht:
Woerden f 0.90 per hoofd
Noordwijk 2.
Bodegraven 3.30
Voorschoten 3.70
Oegstgeest 14.10
Wassenaar 97.10
Tegenover de gemeentelijke belastin
gen bij den aanvang van de crisis hebben
Leiden 21,4 pet.
Alphen a. d. Rijn 11.4 pet.
Bodegraven 48,1 pet.
Boskoop 31.- pet.
Haarlemmermeer 37,5 pet.
Hillegom 6,1 pet.
Katwijk 7,4 pet.
Lisse 11»" P°l-
Noordwijk 2,5 pet.
Noordwijkerhout 18,3 pet.
Oegstgeest 61,1 pet.
Sassenheim 18.2 pet.
Voorschoten 46,8 pet.
Wassenaar +102,5 pet.
Woerden 20,7 pet.
wij nu dus aan den kant van de ingeze
tenen het bedrag, dat door hen wordt op
gebracht ten behoeve van de eigen ge
meente èn van het gemeentefonds èn
«.an den kant der gemeentelijke schatkist
de som der eigen heffingen plus de uit-
keering uit het gemeentefonds.
Het is nu van belang om na te gaan,
eenerzijds hoe in de crisisjaren het be
drag zich heeft ontwikkeld, waarmede
de bevolking voor de huishouding der ge
meente^) wordt belast en anderzijds
welke veranderingen het bedrag onder
ging, dat aan elke gemeente per hoofd,
uit belastingen en uitkeering beide, toe
vloeit. Duidelijk komt daarin tot uitdruk
king of, en in welke mate, de tendenz
van het gemeentefonds, n.l. die van ni
velleering der belastingen zich heeft
kunnen verwerkelijken en welke ge
meenten daarvan voordeel dan wel na
deel ondervonden en in welken omvang
dit alles geschiedde.
Wij stellen in onderstaanden tabel voor
elke der vergeleken gemeenten naast
elkaar:
a. de procentueele verzwaring of ver
lichting van de gemeente- en gemeente
fondsbelasting per hoofd sedert den aan
vang van de crisis;
b. de procentueele vermeerdering of
vermindering van het bedrag, dat per
hoofd der bevolking aan belasting en
fondsuitkeering in de gemeentekas vloeit,
en
c. het procentueele voor- of nadeel, dat
derhalve voor elke gemeente uit de in
stelling van het gemeentefonds per hoofd
der bevolking is voortgekomen:
Bedrag p. hoofd, Bedr. p. hoofd, Procen-
dat van ingez. dat. in de gem. tueel
wordt geheven, kas vloeit, voordeel
steeg of steeg of of
daalde met: daalde met: nadeel
9,8 pet. +11,6 pet.
10,3 pet. 1,1 pet.
28,0 pet. 20,1 pet.
10,3 pet. 20,7 pet.
10,2 pet. 27,3 pet.
13,- pet. 19,1 pet.
8,1 pet. 15,5 pet.
0,9 pet. 11,9 pet.
11,- pet. 8,5 pet.
4,8 pet. 23,1 pet.
4,7 pet. 56,4 pet.
2,1 pet. 16,1 pet.
23.- pet. 23,8 pet.
53,4 pet. J.55,9 pet.
15,6 pet. 5,1 pet.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Veertien bedevaartgangers
naar Kevelaer gedood.
Tegenover deze heffingen van de inge
zetenen staan nu de uitkeeringen aan de
gemeenten, die, omgerekend per hoofd
der bevolking, neerkomen hetzij op een
grooter hetzij op een kleiner bedrag dan
KEVELAER ONDER DEN INDRUK.
Gistermorgen acht uur heeft in het sta
tion van het plaatsje Holzheim, gelegen aan
de spoorlijn van Duren naar Neuss, ten
Zuidwesten van laatstgenoemde stad, een
ontsporing noodlottige gevolgen gehad. Tot
dusver zijn veertien personen om het leven
gekomen; voorts zijn er zestien zwaar en
meer dan twintig licht gewonden.
Het ongeluk trof een pelgrimstrein, waar
mede een gezelschap bedevaartgangers zich
op weg bevond van Rommerskirchen in het
Rijnland naar het nabij Neuss gelegen
bedevaartsoord Kevelaer. Ten gevolge van
een oorzaak, die uit het onmiddellijk inge
stelde onderzoek nog niet ten volle is komen
vast te staan, liep de trein op het emplace
ment Holzheim uit de rails. De locomotief
en vier der rijtuigen kantelden om, met het
gevolg, dat drie der wagons geheel vernield
werden; een was zelfs volkomen in elkaar
gedrukt.
Na de eerste oogenblikken van panische
verwarring werd terstond een aanvang ge
maakt met het reddingswerk Twaalf reizi
gers waren reeds dood, toen zij uit het wrak
van den trein geborgen werden. Van de
achttien zwaar gewonden bezweken er twee
na verloop van enkele uren.
Nader wordt gemeld, dat de locomotief en
vier wagens van den trein zijn omgevallen.
Uit de groot end eels vernielde wagens
steeg een hartverscheurend gegil op van
stervenden en gekwetsten. De verwarring
was onbeschrijfelijk, waardoor de hulpver
leening in 't begin uiterst moeilijk was.
Energiek pakten de reddingscolonnes
echter 't werk aan, en na verloop van en
kele uren was eenige orde geschapen en
kon men zich een beeld vormen van den
omvang der ramp.
De trein was goed bezet met pelgrims,
en 't is daarom nog verwonderlijk, dat niet
meer slachtoffers zijn gevallen.
Vele reizigers waren door het gebeurde
totaal overstuur, en de smart van degenen,
die familie onder de slachtoffers hadden,
was onbeschrijfelijk.
Van alle zijden schoot hulp toe.
Burgers, spoorwegpersoneel, dokters, mi
litairen, politie, S. A. mannenvan alle
zijden stroomden de redders toe.
In den beginne werd de verwarring daar
door nog des te grooter, want iedereen ging
op zijn eigen initiatief te werk. Het duurde
echter niet lang of men wist eenige organi
satie in de hulpverleening te brengen.
In geheel het gebied, waar het ongeluk
is geschied, heerscht diepe verslagenheid,
en ook te Kevelaer was iedereen diep on
der den indruk bij het vernemen van het
vreeselijke nieuws. Vlaggen werden half
stok geheschen en in de kerken werd gebe
den voor de zielerust van de slachtoffers.
De ongelukkige stad Sjanghai is nog al
tijd het lijdend voorwerp van de pogingen
der Japanneezen om den Chineezen het Ja-
pansche begrip van den „vrede" bij te bren
gen. De Japansche staatslieden worden niet
moede het te herhalen, dat China de ware
bedoelingen van Japan niet begrijpt. Het is
wel tragisch. Japan wil niets dan vrede, en
nog eens vrede en het is nu gedwongen om
Sjanghai plat te schieten, de Chineesche
kust te blokkeeren en een veldtocht, wel
ke milliarden kost, te organiseeren. Jam
mer, dat de Chineezen zich zoo hardnekkig
verzetten. De Japanneezen stuiten overal
op hevigen tegenstand en hun taak is voor
al zwaar, tengevolge van de onuitputtelij
ke effectieven der verdedigers, die zich
weinig om hun verliezen bekommeren. De
Chineezen maken er geen geheim van, dat
zij het gewenscht zouden kunnen oordee-
len, zich uit Sjanghai terug te trekken. Hoe
dieper zij het binnenland intrekken, des te
zwaarder zal de taak der aanvallers zijn.
Het moerasachtige terrein zal de Japan
sche tanks van geen nut doen zijn, de aan
voer van munitie en levensmiddelen voor
de Japansche troepen zal een ernstig pro
bleem worden en de Chineezen zullen bui
ten het bereik van de kanonnen der Japan
sche oorlogsschepen zijn.
Buitenlandsche waarnemers zijn van oor
deel dat, indien de Chineezen nog twee
maanden kunnen volhouden, zij alle ge-
wenschte munitie zullen ontvangen en dat
het conflict dan in een moeilijker faze voor
Japan zal komen.
Een kortelings tusschen China en de Sov
jet-Unie gesloten geheime overeenkomst
zou bepalen, dat over land wapenen en
munitie uit Sovjet-Rusland naar China zul
len worden gezonden, via Sinkiang en Bui
ten Mongolië, terwijl geregeld vliegdiensten
geopend worden tusschen China en de
Sovjet-Unie, via Sian Lansjau en Oeroe-
moetsi.
Moskou schijnt van plan te zijn China
stevig te helpen. Tokio heeft zich daarte
genover tot Berlijn gewend om hulp, maar
Berlijn gevoelt er niet veel voor.
In Europa heeft men zijn eigen zorgen.
Deze week is nJ. de Middellandsche Zee
conferentie bijeen geroepen, welke het pro
bleem van de duikbooten-aanvallen moet
bespreken.
Ook Berlijn en Moskou zijn uitgenoodigd,
maar wij gelooven, dat die twee hun bee-
nen niet onder dezelfde tafel zullen steken.
AFBRAAKPRIJZEN VOOR ROGGE
EN HAVER.
Telegram van Landbouw en Maatschappij
aan den minister.
Het bestuur van den Nationalen Bond
Landbouw en Maatschappij heeft aan- den
Minister van Economische Zaken het vol
gend telegram gezonden:
Het bestuur van den Nationalen Bond
Landbouw en Maatschappij wijst uwe
Excellentie op dalen rogge- en haverprij-
zen, die tengevolge hebben dat deze gra
nen niet dan tegen afbraakprijzen te ver-
hoogen zijn. Hierbij komt dat de graan
oogst en de oogst van fabrieks-, alsook
van consumptie-aardappelen zeer tegen
valt, zoodat in menige streek een noodtoe
stand ontstaat, welke een spoedige voor
ziening noodig maakt, waarop dan ook met
klem wordt aangedrongen.
Dit nummer beslaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De toestand van den H. Vader veel ver
beterd. (2de blad).
De uitnoodigingen voor de Middelland
sche Zee-conferentie verzonden. (2de
blad).
De geheele kust van China geblokkeerd.
Een zware Zondag voor Sjanghai. (2de
blad).
Trein met Duitsche bedevaartgangers
naar Kevelaer bij Neuss verongelukt.
Veertien dooden. (1ste blad).
PRINS BERNHARD IN DEVENTER.
Hedenochtend heeft Prins Bernhard het
aangekondigde bezoek gebracht aan het 4e
half-regiment huzaren te Deventer.
De prins kwam per auto aan, vergezeld
van jhr. Roell en majoor Phaff.
In het park Brabant besteeg de prins zijn
rijpaard en ging naar het Wichelerveld, het
exercitieterrein van het garnizoen. Er was
veel publiek. De prins werd ontvangen
door den commandant luitenant-kolonel J. J.
van Diepenbrugge. De huzaren werden ge
commandeerd door ritmeester jhr. W. Ge-
vaerts.
De prins inspecteerde onder het spelen
van het Wilhelmus de troepen.
Vervolgens gingen de huzaren over tot
het houden van een serie oefeningen, be
sloten met een flankaanval van huzaren te
paard.
De prins is ontvangen in de kazerne door
officieren en reserve-officieren en bracht
een bezoek aan de beide militaire tehuizen.
Het publiek heeft den prins overal har
telijk begroet.
WIJZIGING HEFFING OP BOTER.
Commentaar van bevoegde zijde.
Naar aanleiding van in de pers versche
nen commentaren op de met ingang van
29 Augustus j.l. in werking getreden wij
zigingen in de heffingen op boter, marga
rine, vetten en oliën, waarbij wordt te ken
nen gegeven, dat de beter gesitueerden bij
deze wijzigingen bevoordeeld zouden zijn,
wordt van bevoegde zijde het volgende me
degedeeld.
Bij het bezien van wijzigingen, welke in
de heffingen gelegd op boter, margarine,
oliën en vetten worden gebracht, dient in
de allereerste plaats in het oog te worden
gehouden, welke de grondslag dezer heffin
gen is. Deze grondslag is de steun, welke
aan de melkveehouderij indertijd geboden
moest worden, welke steun ook thans nog
niet gemist kan worden. Bij het verleencn
Binnenland
Koninklijk bezoek aan Zeeland. (Ie blad).
Bezoek van Prins Bernhard aan Deventer.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn. 4de blad).
Te Overschie werd een kano met drie in
zittenden overvaren; een vader en dochter
tje verdronken. (4de blad).
Verschillende personen bij het zwemmen
verdronken. (4de blad).
Oplichter te Den Haag gearresteerd. (4de
blad).
Sport en Wedstrijden
A t h 1 e t i e k: Bij de athletiekwedstrij
den te A'dam werden drie Ned. records ver
beterd. Biluska wint den tienkamp van
Docos. (3de blad).
Voetbal: De jaarvergaderingen der
R. K. Federatie en van den Dioc. Haarl.
Voetbalbond. MW bij keuze tot eerste
klasser gepromoveerd. (3de en 2de blad).
Automobilisme: Plannen voor een
auto-racebaan te Apeldoorn. (3de blad).
Lawntennis: De eindstrijden der na
tionale kampioenschappen (3de blad).
van dezen steun worden de drie volgende
hoofdprincipes gevolgd:
1. Het verleenen van geldelijken steun
door middel van toeslagen, waarvoor de
door de heffingen opgebrachte gelden die-
2. Het treffen van maatregelen, welke
tot de meest wenschelijke prijsverhouding
tusschen de boter, margarine, vetten en
oliën kunnen leiden.
3. Het treffen van maatregelen, welke
tot den meest wenschelijken afzet van de
onder 2 genoemde artikelen kunnen voe
ren.
Aan iedere wijziging nu welke in de hef
fing op boter, margarine, vetten en oliën
wordt gebracht, liggen deze principes ten
grondslag; dat daarbij door den minister
van Economische Zaken zooveel mogelijk
rekening wordt gehouden met de draag
kracht der bevolking spreekt van zelf. Dit
is eveneens gebleken uit de jongste wijzi
gingen, waarbij, hoewel de positie van de
boter in het bijzonder aanleiding tot ver
laging der heffing op boter gaf, niettemin
ook voor de margarine en de oliën en vet
ten een prijsverlaging mogelijk is gemaakt.
Hierbij moge in het bijzonder gewezen
worden op het feit, dat de verlaging der
heffing op het product, dat juist door de
minst draagkrachtigen in het bijzonder
wordt gebruikt, n.l. vet, procentueel niet
mind.er is geweest, dan de verlaging der
heffing op boter. Bovendien is in de be
schikbaarstelling van goedkoope margari
ne en goedkoop vet aan het meestbehoefti-
ge deel onzer bevolking, geen wijziging ge
bracht, zoodat dit deel der bevolking deze
producten zonder eenige heffing kan be
trekken.
DE HEFFING OP BOTER.
De heffing op boter is voor de week van
5 tot en met 11 September, behoudens tus-
schentijdsche wijziging, wederom vastge
steld op 0.55 per K.G.