DE STRIJD TE SJANGHAI DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN De buitenlanders verlaten de stad 28ste Jaargang DINSDAG 17 AUGUSTUS 1937 No. 8803 z £eid4che(2oii/ïmit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone Advertentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. o TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 Ons onderwijs Op de Sociale Week te Roldiuc heeft prof. dr. Kors O.P. gezegd, dat de oorzaak al thans één der oorzaken van den afval van velen na het verlaten van de school gelegen is in het feit, dat aan ons onder wijs ons katholiek onderwijs ontbreekt „het grijpen van de jeugd in de ziel". Wat het katechismus- onderricht betreft merkte de professor op, dat het te veel machinaal wordt geleerd en te weinig ge leerd om te beleven. Op deze uitlatingen is al van meerdere kanten critiek gekomen. De hoogleeraar veralgemeent te gemak kelijk zoo schrijft de „Volkskrant". Het katechismus-onderricht zou te veel machinaal zijn. Is dat zoo algemeen opge zet waar? Het moet worden geleerd, om te beleven; het moet in de ziel grijpen op de lager scholen en vooral ook daarna. Het katechismus-onderricht over de waarde van den mensch, van iederen mensch, b.v. moet op een meisjes-internaat geïllustreerd worden met een levensles over de verhou ding tusschen mevrouw en dienstbode. En zoo zouden er duizend voorbeelden kunnen worden gegeven. Maar het katechismus-onderricht maakt een katholieke school niet tot een katho lieke school. De „Volkskrant" schrijft terecht: „Wij voor ons zouden er vooral nadruk op willen leggen dat het verschil tusschen de openbare en de katholieke school min der gelegen is in het godsdienstonderricht dat de laatste geeft ook op de eerste kan men daarvoor gelegenheid vinden dan in de wijze waarop het geheele onderwijs wordt gegeven. Het in de ziel grijpen van de jeugd om een uitdrukking van den hoogleeraar te bezigen geschiedt stellig niet alleen door het katechismusonderwijs, maar door den kundigen en bezielden onderwijzer bij zijn onderricht in geschiedenis, aardrijks kunde, in natuurkennis enz." En het blad besluit naar aanleiding van de hier bedoelde Rolducsche les van prof. Kors: „Nu professor Kors het onderwerp aan de orde heeft gesteld, is het van belang dat het aan de orde blijft". Wij zijn het daarmee eens. Prof. Kors heeft te gemakkelijk veralge meent dat is ook onze meening. Maar dan blijft toch nog staan de vraag, of in héél- ons katholiek onderwijs het allerbelangrijkste, de godsdienstige vor ming, zóó tot zijn recht komt, als 't behoort te geschieden.... en wat en hoe verbeterd en aangevuld kan worden, waar fouten en tekorten zijn. Dit onderwerp is nu aan de orde gesteld. DE WERELD IN VOGELVLUCHT De strijd voort. Het LUCHTRAIDS OP NANKING Sjanghai duurt onverminderd _aat er tamelijk wanordelijk naar toe, althans eenig overzicht is er niet van te krijgen. Met al die Chineesche na men en de massa verwarde telegrammen (die gelukkig niet alle in de krant ko men!) is dat trouwens onbegonnen werk. De Chineezen blijken evenwel toch beter tegenstanders te zijn dan men op grond van de ervaringen van eenige jaren gele den zou verwacht hebben. Zij hebben sinds 1932 veel geleerd en zich intusschen beter bewapend. De Japanners hebben er tenminste een harden dobber aan. Vanmor gen zijn echter nieuwe versterkingen voor de Japanners aangekomen en het laat zich aanzien, dat de eigenlijke strijd nog pas beginnen moet. Dat de buitenlanders den toestand als zeer dreigend inzien, blijkt wel uit de haast waarmee zij Sjanghai en Nanking ontruimen. Het is ook minder aangenaam om een bom op je hoofd of een kogel in je maag te krijgen, of ze nu van Japansche of van Chineesche zijde komen. De Chineesche minister van financiën, Koeng, heeft een verklaring aan de pers afgelegd, waarin hij o.m. als zijn meening te kennen gaf, dat de oorlog in China van langen duur zal zijn. „Het doel van Japan is, zoo zeide hij verder, in China een springplank voor een veldtocht tegen Rus land te scheppen. Op deze voorwaarde zou DE TOESTAND IN SJANGHAI. Nadat gisteren en vannacht bijna geen kanongebulder te Sjanghai was gehoord, begon hedenochtend vroeg het kanon weer te spreken, vooral in het Noorden, waar de artillerie zonder onderbreking in actie is. De Chineesche vliegtuigen maken kor te duikvluchten uit de wolken om snel bommen te werpen op Hongioe en in de nabijheid van het Japansche hoofdkwar tier, niettegenstaande de salvo's van de Ja pansche oorlogsbodems en van de batte rijen luchtafweergeschut, welke staan op gesteld. op de daken van het Japansche consulaat generaal en van het Japansche hoofdkwartier. In de laatste twee dagen zijn door verdwaalde kogels en door te rugvallende projectielen van het luchtdoel geschut in de Fransche en in de interna tionale nederzetting een honderdtal slacht offers gevallen. Dit hooge aantal is voor namelijk toe te schrijven aan het feit, dat de menschen samendringen, wanneer lucht alarm wordt gemaakt. In de ziekenhuizen zijn nog 139 gewon den, slachtoffers van het bombardement van de Grand Monde en Nankin Road over leden, zoodat het totaal aantal dooden is gestegen tot 1167. Terwijl het Britsche oorlogsschip „Dun can" vol vluchtelingen op weg is naar Wosoeng, donderen het veld- en scheeps geschut. Uit Chineesche vuurmonden afge schoten granaten zijn op de Japansche zij de der rivier tot ontploffing gekomen. Aan beide oevers woeden branden. Het Japansche offensief. Nadat eerste gemeld was, dat aan alle fronten rust was ingetreden en dat het weer regenachtig was met slecht uitzicht, werd later vernomen, dat het Japansche offensief Dinsdagmorgen om half zes was begonnen. De Japansche troepen zijn vanochtend vroeg versterkt door de ontscheping van een Japansch contingent en een zending oorlogsmateriaal, welke aan de Japansche Kade bij het Japansche consulaat werden aan land gezet onder scherpe controle van twee Japansche watervliegtuigen, welke onafgebroken in de buurt blijven, terwijl het vlaggeschip „Izumo", een kruiser en twee torpedojagers in de nabijheid zijn met htm batterijen opgesteld om bij het geringste alarm te kunnen optreden. Aan de Chineesche bladen wordt meld, dat de Japansche troepen de kazer nes in de Noordelijke wijk van Hongkioe, hebben verlaten. Op verscheidene punten zouden de Chineesche troepen zijn opge rukt. De verliezen zouden verscheidene honderden man bedragen. De Japanners noemen dit bericht echter belachelijk. Op last van de Japansche autoriteiten is gisteren het Oostelijk deel van de ver- groote internationale nederzetting ont ruimd. De Japansche troepen hebben hier een blok van 600 huizen in brand gesto ken. Japansche vliegtuigen in actie. Om half vijf gistermiddag zijn vijf groo te Japansche watervliegtuigen op een hoog te van 500 meter over de buitenlandsche concessies gevlogen. Zij bombardeerden daarop Poetoeng, waar talrijke branden uitbraken. Het Chineesche geschut beant woordde den aanval zwak. De vliegtuigen daalden vervolgens tot geringe hoogte om het vuur uit mitrailleurs te openen. Chi neesche vliegtuigen beantwoordden het vuur ternauwernood. Om vijf uur hadden de Japansche vliegtuigen het bombarde ment nog steeds niet gestaakt. Een Japansche torpedojager heeft het vuur geopend op een pand, gelegen aan de Nankau-kade in de Chineesche wijk, direct ten Zuiden van de Fransche concessie. De Japanners verkeerden in de veronderstel ling, dat dit pand franc-tireurs herbergde. De evacuatie der buitenlanders. Aangezien de toestand in Sjanghai steeds meer toegespitst wordt, hebben gis teren ruim 3000 vrouwen en kinderen de stad verlaten. In de eerst, volgende drie da gen vertrekken 700 Amerikaansche vrou- en kinderen uit Sjanghai. 2000 En- gelsche vróuwen en kinderen zijn aange meld om hedenmiddag om zes uur wegge voerd te worden. Voor een eventueele eva cuatie van Duitsche onderdanen is het s.s. „Gneisenau" ter beschikking gesteld. LUCHTRAIDS OP NANKING. Zonder succes. Terwijl alle Japansche onderdanen uit Nanking teruggetrokken zijn, met inbe grip van den staf der Japansche ambassa de, en ook de Amerikaansche vrouwen en kinderen gisteren uit de stad zijn gebracht, gisteren vijf mal en, getracht een raid óp Nanking uit te voeren. De eerste poging werd ondernomen bij het aanbreken van den laatsten dag, de laatste des avonds om half acht. Telkenmale echter verdreven de Chineesche vliegtuigen de Japansche. In het geheel schoten dé Chineezen acht Ja pansche toestellen neèr. Ondanks het feit, dat tot vijfmaal toe getracht werd Nan king te bombardeeren, slaagden slechts twee Japansche toestellen er in de stad te bereiken. Doch deze toestellen vlogen bo ven de 10.000 voet en lieten slechts twee bommen vallen, die vrijwel geen schade aanrichtten. De bevolking van Nanking heeft dan ook niets gezien van luchtge vechten, of gemerkt yan bombardementen. Interessant is, dat de Chineesche jachttoe- stellen, die zoo boven verwachting aan hun doel hebben beantwoord, deel uitma ken van de ruim 100 toestellen, die ter ge legenheid van den vijftigsten verjaardag van Tsjang Kai Sjek aan den Chineeschen generalissimus ten geschenke zijn gegeven. Zij hebben in de afgeloopen drie dagen reeds in totaal dertig Japanscshe vliegtui gen omlaag gehaald. De evacuatie der buitenlanders uit Nan king biedt de grootste moeilijkheden, doordat de scheepvaart op de Jangtse be neden Tsjingkiang stopgezet is. Men moet nu stroomopwaarts naar Hankau en van daar per trein naar Kanton om uit deze stad naar Honkong te komen. Deze geheele reis duurt ongeveer een week. DE TOESTAND IN NOORD-CHINA. De militaire toestand in de door de Ja pansche troepen bezette Noord-Chineesche gebieden is over het algemeen ongewijzigd. Sinds Vrijdag weerklinkt de groote Chi neesche muur in het gebied van den Nan- kau-pas van de ontploffingen. Naar te Tientsin bekend wordt, lijken de Japansche vorderingen niet van be lang. Laaghangende regenwolken maken het gebruiken van vliegtuigen onmogelijk. De mededeelingen van het Japansche hoofdkwartier zijn over het algemeen te rughoudend. De Chineesche berichten over successen worden echter onjuist genoemd. De verklaringen van het Japansche hoofd kwartier worden te Tientsin aldus uitge legd, dat de aanval tot staan is gekomen. De stijdende Japansche troepen worden op 16.000 man geschat. Zij worden voortdu rend versterkt. De Japansche burgerbe volking trekt in groote troepen uit Tient sin. De schepen hebben reeds tot Septem ber alle plaatsen bezet. Kruitfabriek in de lucht gevlogen. Domei meldt, dat in den afgeloopen nacht te Uji bij Kioto een kruitfabriek in de lucht is gevlogen. Tot nu toe zijn 22 gewonden geborgen, 800 huizen zijn ver woest. Nieuw incident te Tsingtou. Uit Japansche bron wordt gemeld, dat een Chineesch burger te Asjingtou revol verschoten heeft gelost op een Japansche patrouille, bestaande uit twee mariniers. En daarvan werd gedood, de andere ge wond. De aanvaller wist per auto te ont komen. Dit incident dreigt een nieuwe haard voor ChineeschJapansche vijan delijkheden te doen ontstaan. Roosevelt confereert met Huil. President Roosevelt heeft staatssecreta ris Huil bij zich ontvangen om met hem den toestand in China te bespreken en na te gaan of er aanleiding bestaat tot de af kondiging, dat tusschen China en Japan den staat van oorlog aanwezig is, hetgeen de toepassing van de neutraliteitswet met zich mede zou brengen. China en Japan zouden dan in de Vereenigde Staten geen oorlogsmateriaal meer kunnen koopen. Volgens welingelichte personen is de pre sident van meening, dat de Vereenigde Staten binnenkort het bestaan van den staat van oorlog zullen moeten afkondigen, TELEGRAM VAN KAPITEIN VAN DE „TASMAN." De directie van de K. P. M. te Batavia ontvingen gistermiddag het volgende tele gram van den kapitein van het zich Sjanghai bevindende stoomschip „Tas man": „Wij verstoomden om 17.00 uur naar Grass-eiland in verband met het inslaan van granaten op 100 meter afstand. Stoo- men morgenochtend om 8.00 uur terug naar Woosung, waar Hollanders en Hon garen embarkeeren. Het bombardement begon om 17.00 uur van Chineesche zijde, gericht op de vlak bij ten anker gegane Ja pansche vloot. Het telegram eindigt: „Alles wel". De evacuatie van Nederlandsche onderdanen uit Sjanghai. De directie van de Koninklijke Paket- vaart Maatschappij heeft een een telegram van den gezagvoerder van de „Tasman" ontvangen, waarin wordt medegedeeld, dat de „Tasman" 130 vrouwen en kinde ren aan boord krijgt. De „Tasman" zou hedenochtend om 10 uur naar Woesung stoomen. Chineesche luchtmacht in actie. Verscheiden Chineesche vliegtuigen heb ben de door de Japansche troepen bezette gebieden van Honkioe en Tsjapei hevig met bommen bestookt. De aanval duurde een uur. Het is oumerkelijk, dat de vlieg tuigen niet geprobeerd hebben de Japan sche oorlogsbodems te naderen. een vrede met Japan mogelijk zijn, een vrede van zuiveren schijn, die ons zou plaatsen onder Japansche militaire over- heersching. China wijst ieder bondgenoot schap van de hand, dat gericht is tegen welk land ook. Het wil in vred* met Rus land en met geheel Europa leven. China zal strijden voor zijn onafhankelijkheid tot den laatsten man." Over den strijd in Spanje valt nog altijd weinig te vermelden. De rechtschen heb ben in het Noorden weer een offensief ont ketend en volgens hun inlichtingen zou* den zij successen hebben te boeken. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De strijd te Sjanghai woedt voort. De vreemdelingen verlaten de stad. (1ste blad). Rechtsche vorderingen in Noord-Spanje. (2de blad). Frankrijk is misnoegd, dat het niet ge hoord is over het verdeelingsplan van Palestina. (2de blad). Zwakke seinen opgevangen. Zijn zij van Lewanefski? (Luchtv. 2de blad). Binnenland Over de eerste zeven maanden van dit jaar hebben de Rijksmiddelen bijna 35 millioen meer opgebracht dan de raming. (2de blad). Enstlge auto-ongelukken. (3de blad). Brand in de wagenparkeerloods der Spoorwegen te Amersfoort. (3de blad). Een interview met kardinaal Faulhaber. „Deze Kulturkampf beoogt slechts de vernietiging der Katholieke Kerk in Duitschland." De „Tablet" publiceert een artikel van een bekend correspondent van een New Yorksch blad onder pseu donym van Ignatius Phayre. De schrijver is onlangs teruggekeerd 1 van een lange studiereis in Duitsch land, en aan zijn verslag over de gang van zaken, ontleenen wij het volgende intervieuw met Kardi naal Faulhaber. „Ik wist" zeide Zijne Eminentie Kardi naal Faulhaber tot mij in de salon van zijn oud paleis, toen wij spraken over den tijd dat hij de al te vurigen onder de geestelij ken moest inhouden, „ik wist, dat geheime agenten onze geestelijken bewaakten, en dat een haastige actie zeker zou beschouwd worden als een voorwendsel voor nog meer despotische maatregelen tegen onze pries ters en tegen de H. Kerk. Nu is in waarheid de tijd gekomen om te spreken. Want de zoogenaamde „Kultur kampf" is nu in een nieuw stadium getre den, en beoogt slechts vernietiging der Roomsch-Katholieke Kerk in Duitschland. Hebben wij niet uit den mond van hoogge plaatste Nazi-leiders vernomen, dat naar hun meening de Christen Kerken de „hoofdvijanden" zijn van den Staat? De Kerken dus, en niet langer de Bolsjewisten en Marxisten, worden als „Openbare Staatsvijanden" beschouwd. Dit in inder daad een droevig uur voor ons.'" De Kardinaal herinnerde aan het Rijks concordaat met den H. Stoel in Juli 1933, waartoe naar hij zeide Rijkskanselier Hitier zelf 't initiatief genomen heeft. „Ze ker, een scheiding kon komen, maar zelfs dan zou het godsdienstige leven onaange tast blijven. De priesters zouden niet om komen als de Staatssubsidies worden inge houden. Maar in dat geval zou de staat on dervinden dat heel wat werk van herstel in de laatste jaren verloren zou zijn gegaan, omdat de macht van de Staat verzwakt, als de geestelijke autoriteit verdwenen is." Ik was getroffen door de sympathie van den Kardinaal voor de protestantsche chris tenen. „Wij strekken onze handen uit naar deze afgescheiden broeders, om samen te gaan. Wij moeten allen den eed aan Chris tus afleggen, dat het Duitsche volk niet toestaat, dat de Verlosser verdreven wordt en dat hun kinderen beroofd worden van de bron van onzen levenden God." Dan sprak de Kardinaal over de confis catie van den Encycliek van den H. Vader. Wij hadden dit verwacht, en daarom wer den afschriften in het geheim door leeken met eigen auto's rondgebracht, zoodat zelfs pastoors in de kleine dorpen een afschrift kregen. Kardinaal Faulhaber wees nadruk kelijk op de moedige woorden van den H. Vader, vooral op het einde: „God is onze getuige dat wij geen ernstiger verlangen hebben dan het herstel van een blijvende vrede tusschen Staat en Kerk in Duitsch land. Als echter, niet door onze fout, deze vrede niet komt dan zal Gods Kerk haar rechten en vrijheid handhaven in den naam van den Allerhoogste, Wiens macht ook in onze dagen niet gebroken is."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1