De hel is losgebroken
ie Shanghai
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Onervaren piloot bombardeert eigen stad
28ste Jaargang
MAANDAG 16 AUGUSTUS 1937
No. 8802
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
De Japanners openen het offensiet
V Geen gelijkschakeling!
Naar aanleiding van de Jamboree schre
ven we in ons nummer van j.l. Donder
dag:
„Een gelijkschakeling naar Duitsch re
cept is funest. Eigen vrije, zelfstandige
organisatie moet, binnen zekere grenzen,
mogelijk zijn. Principieele organisatie
naar godsdienstig beginsel is feitelijk een
noodzakelijkheid, om ware zelfstandig
heid te kweeken en te behouden. Maar:
als die ware zelfstandigheid inderdaad
leeft in een organisatie, als een katholie
ke organisatie weet wat zij wil, dan kan
aansluiting bij of samenwerking met an
deren zoo gewenscht, zoo nuttig zijn
voor beide partijen!"
Bij voorbaat hebben wij in het boven
staande al stelling genomen tegen een
critiek op de Jamboree in het jongste
nummer van „Volk en Vaderland'*!
Daar wordt in de Jamboree, in de pad
vinderij gelaakt de verdeeling in confes
sies, daar wordt m.a.w. een gelijkschake
ling naar Duitsch model bepleit.
Een gelijkschakeling, die wij herha
len het wij zoo ver mogelijk buiten
onze landsgrenzen willen houden,^ omdat
ze funest is.
Funest is 't, een kunstmatige een
vormigheid na te streven, welke dan een
heid moet heeten.
Als die eenvormigheid zou voort
vloeien uit eenheid, dan zou iedereen ze
kunnen toejuichen.
Maar, als de eenheid, de geestelijke een
heid er niet is, zal ze ook niet uit die
kunstmatige eenvormgiheid geboren wor
den!
Eenheid moet een bron hebben, die
veel dieper ligt....
Verdeeldheid, als zoodanig, zal iedereen
betreuren. Naar eenheid zal ieders ver
langen uitgaan.
Maar verdeeldheid is verre te verkie
zen boven een eenheid, die geen eenheid
is, die kunstmatig is, die het resultaat is
van dwang.
Wij herhalen het: Samenwerking zoo
veel maar mogelijk is. Maar samenwer
king gebaseerd op vrije, zelfstandige
organisaties, waarbij respectabele begin
selen ook inderdaad en volkomen en
daadwerkelijk gerespecteerd wor
den!
ERNSTIG ONGELUK BIJ HET
OVERSTEKEN VAN EEN
VOORRANGSWEG
Een doode en twee ge
wonden
Zondagmiddag omstreeks half zes is op
den rijksweg den BoschNijmegen, welke
een voorrangsweg is, een zeer ernstig on
geluk gebeurd, waarbij nu reeds een doode
betreurd moet worden.
De twintigjarige A. van den Br. uit Gef-
fen kwam met zijn verloofde, mej. J. H.,
eveneens uit Geffen, op de fiets uit een zij
weg en wilde den rijksweg oversteken.
Doordat zij zich niet voldoende overtuigden
of zij dit ongehinderd konden doen, werden
zij bij het oversteken plotseling aangereden
door een uit de richting Nijmegen komende
personenauto. Beide wielrijders werden
tegen den grond gesmakt en bleven bloe
dend liggen. De auto, waarvan de bestuur
der op het laatste oogenblik nog wilde uit
wijken, kwam tegen een boom terecht.
Van den Br. was vrijwel op slag dood.
Zijn verloofde bekwam zeer ernstige
verwondingen en brak bovendien een
been. Men vreest voor haar leven.
Beiden werden de H.H. Sacramenten
der stervenden toegediend.
De chauffeur, Th. S., uit Orthen, die
alleen in de auto zat, raakte bij de bot
sing ernstig bekneld en liep daarbij een
ernstige hoofdwonde en een gebroken
been op.
De slachtoffers zjjn allen naar het Groot-
ziekengasthuis te 's-Hertogenbosch over
gebracht.
Onbegrijpelijke catastrophe
te Shanghai
Verkeerd geworpen bommen uit Chi-
neesche vliegtuigen, die Zaterdag den ge-
heelen dag aan de vijandelijkheden deel
namen, hebben op twee plaatsen onder de
bevolking van Sjanghai dood en verderf
gezaaid.
Een der bommen kwam terecht in de
Nanking-straat tusschen het Palace- en
Cathay-hotel. Volgens de politie der Fran-
sche concessie zijn daarbij naar schatting
50 personen gedood en 57 ernstig gewond,
hoewel volgens berichten van andere zij
den het doodental aanzienlijk grooter zou
zijn.
Twee bommen, geworpen door een twee
de vliegtuig, hebben echter een catastrofe
aangericht, die nauwelijks te beschrijven
valt. De projectielen kwamen terecht in
het grensgebied tusschen de internationale
en Fransche concessie, waar duizenden
vluchtelingen opeengedrongen waren. Zij
ontploften op den hoek van den Eduard
VII en Tibet-weg.
Het resultaat was honderden dooden en
gewonden. Volgens de laatste berichten
bedraagt het doodenaantal op het oogen
blik reeds 1200 en het cijfer stijgt nog
voortdurend door het overlijden van de
vele zwaar gewonden.
Ook gisteren zijn in de internationale
concessie door granaatsplinters elf perso
nen gedood en 65 gewond. Het betreft
hier uitsluitend Chineezen, doch onder de
gcdooden van Zaterdag bevinden zich ook
verscheidene buitenlanders.
Van Chineesche zijde wordt veronder
steld, dat het incident is toe te schrijven
aan beschadiging van het bommenrek door
granaten van het afweergeschut, doch
men is algemeen van oordeel, dat de oor
zaak is te zoeken in de onervarendheid
van den piloot, die op een Japansch schip,
dat voor anker lag, richtte, doch geen re
kening hield met de mogelijkheid de volk
rijke buura in de nabijheid te treffen.
DE JAPANNERS NEMEN WRAAK
Als represaille voor de Chinee
sche aanvallen op het Japansche
vlaggeschip „Itsoemo" hebben Ja
pansche luchtstrijdkrachten, die
opgestegen waren van het buiten
Woesoeng liggende Japansche
vliegtuigmoederschip, raids ten
uitvoer gelegd op de Chineesche
luchtvaartbases in de provincies
Kiangsi en Tsjekiang, dus in de
streek van Sjanghai.
Niet minder dan zeventig Chi
neesche vliegtuigen zijn bij deze
raids vernield.
De Japanneezen beweren thans mees
ter te zijn in de lucht. Ze verklaren, dat
zij al zeer verwonderd zouden zijn, wan
neer bij Sjanghai nog meer Chineesche
vliegtuigen verschijnen.
Dat is wel wat overdreven, want uit
Sjanghai wordt gemed, dat gisteravond
nog dertig Chineesche vliegtuigen de
monding van de Yangtse hebben gebom
bardeerd om de ontscheping van Japan
sche versterkingen tegen te gaan.
Het Japansche hoofdkwartier en ver
scheidene strategische punten werden
eveneens gebombardeerd,
De Japansche artillerie beantwoordde
het vuur.
Japansche versterkingen zijn met twee
stoomschepen aangevoerd en ten Oosten
van de stad aan wal gezet.
Om zes uur hebben vijftien Japansche
vliegtuigen het vliegveld Longhoewa en
het district Nantau, dat zich ten Zuiden
van de Fransche Nederzetting bevindt,
gebombardeerd.
Chineesch luchtafweergeschut is in ac
tie, terwijl ook de machinegeweren knet
teren.
Uit Chineesche bron werd gemeld, dat de
Chineesche troepen erin geslaagd zouden zijn
het Japansche hoofdkwartier in een spin
nerij op den Jangtsepoe-weg, ten Noord
oosten van de internationale concessie ge
vestigd, van de haven en de hoofdwacht
der Japansche landingstroepen af te snij
den.
Dit bericht wordt echter tegengesproken
JAPANNERS OPENEN HET
OFFENSIEF
Hedenmorgen hebben de Japan
ners het offensief te land, te water
en in de lucht tegen de Chineesche
stellingen geopend, nadat zij deze
tevoren vanuit de lucht hadden
gebombardeerd-
De Japansche vliegtuigen heb
ben met name het vliegveld Hocng-
jou gebombardeerd.
Van Chineesche zijde wordt verklaard,
dat de Chineesche troepen lichte vorde
ringen maken en zich hebben meester ge
maakt van de Japansche marineclub, na
een hardnekkigen tegenstand der Japan
ners, die deze bijna tweehonderd dooden
zou hebben gekost. Chineesche vliegtui
gen zouden een inderhaast door de Japan
ners aangelegd vliegveld hebben vernield.
Daarentegen verklaren de Japanners, dat
de gevechten van de laatste dagen geëin
digd zijn in een aantal successen voor hun
troepen en dat de Chineesche luchtmacht
zware verliezen heeft geleden.
„In huis blijven" is het paroal.
De Fransche en andere buitenlandsclie
autoriteiten hebben den raad gegeven,
zoolang de tegenwoordige toestand voort
duurt, slechts in het geval van absolute
noodzakelijkheid uit te gaan. Het aantal
vluchtelingen bedraagt 250.000. Alle lucht-
verbindiragen met Sjanghai zijn verbro
ken. De Italiaansche fascistische organisa
tie te Sjanghai heeft al zijn leden gemobi
liseerd. Twee honderd Fransche en een
gelijk aantal Engelsche matrozen zijn aan
land gegaan ter versterking van de bewa
king der concessies. De autoriteiten ne
men maatregelen tot eventueele evacuatie
van vrouwen en kinderen.
NIEUWE STAPPEN DER AMBASSA
DEURS TE NANKING EN TOKIO
De Britsche ambassadeurs te Nanking
en Tokio hebben opnieuw vertoogen ge
richt tot de Japansche en Chineesche re
geering, teneinde te verhinderen, dat de
internationale concessie tot het tooneel
van den strijd wordt.
Cordell Huil heeft medegedeeld, dat de
Amerikaansche regeering er bij de Ja
pansche en Chineesche regeering ten sterk
ste op heeft aangedrongen, Sjanghai niet
als slagveld te gebruiken.
Reuter meldt, dat de Japanneezen het
consulaire corps hebben laten weten, dat,
gezien het gevaar, Japansche vliegtuigen,
welke bommen aan boord hebben, niet
boven de internationale en de Fransche
concessie zullen vliegen.
Voorts wordt gemeld, dat Chineesche
gevechts- en bombardements-vliegtuigen
het groote hoofdkwartier van de Japan
sche zeemacht te Sjanghai hebben be
stookt. apansche toestellen hebben de Chi-
neesche vliegtuigen verjaagd. Verder heb
ben Japansche vliegtuigen nog de lucht-
bases Wang Teh, Hangtsjau en Foetsjau
gebombardeerd. Zij hebben zeer belang
rijke schade aangericht.
Volgens een Chineesche lezing zouden de
Japanneezen tijdens den aanval 8 toestel
len hebben verloren.
Een Chineesch luchteskader, dat vanoch
tend boven de Japansche stellingen in
Sjangsai heeft geopereerd, heeft o.m. zes
bommen geworpen op het Japansche con
sulaat-generaal. Er is een zeer groot aan
tal gewonden.
DE „VAN GALEN" NAAR SJANGHAI.
Aneta seint uit Batavia, dat Hr.
Ms. „Van Galen", een torpedoboot-
jager, opdracht kreeg naar Sjang
hai te vertrekken. De torpedoboot-
jager „Van Galen" is hedenoch
tend te kwart over acht van de
marinehaven te Soerabaja ver
trokken. De „Van Galen" zal Ta-
rakan en Manilla aandoen voor het
innemen van olie. Vermoedelijk
zal het schip 23 Augustus te Sjang
hai arriveeren.
In de "haven van Sjanghai bevond zich
slechts één Nederlandsch schip, n.l. de
„Tasman" van de K. P. M., die daar 12
Augustus arriveerde voor een dokbeurt,
welke tot 4 September zou duren. In ver
band met de situatie welke zich dezer da
gen heeft ontwikkeld, is het waarschijn
lijk, dat het schip naar Hongkong zal gaan
voor de halfjaarlijksche onderhoudsbeurt.
Zaterdag seinde de „Tasman", dat alle
opvarenden veilig waren.
Het stoomschip „Tjikembang" van de
Java-China-lijn, dat op 19 Augustus uit
Dairen te Sjanghai zal aankomen, zal het
al dan niet binnenloopen van de haven te
Sjanghai afhankelijk stellen van de ont
wikkeling van den oorlogstoestand.
Nader verneemt Aneta, dat de „Tasman"
de haven van Sjanghai moest verlaten, in
verband met de luchtbombardementen; het
schip ligt thans voor het quarantaine-sta
tion Woesung en wacht instructies af, me
de in verband met de evacuatie van Ne-
derlandsche vrouwen en kinderen uit
Sjanghai.
EEN HELSCHE NACHT TE SJANGHAI.
Den geheelen nacht, terwijl boven Sjang
hai de uitlooper van een taifoen woedde,
heeft het geschut van de Chineezen en de
Japanners voortdurend de wederzij dsche
stellingen gebombardeerd. De strijd wordt
gevoerd onder een stroomenden regen. De
granaten der Chineezen hebben een groo-
ten brand te midden der Japansche linies
teweeg gebracht.
Nanking gebombardeerd.
Acht Japansche vliegtuigen hebben Nan
king, de hoofdstad der Chineesche repu
bliek, gebombardeerd.
Japansche vliegtuigen blijven te Tientsin
en Peiping landen.
Gemeld wordt, dat de regeeringsraad be
sloten heeft om, hoe de gebeurtenissen zich
ook mogen ontwikkelen, te Nanking te blij
ven. Te Nanking is de staat van beleg af
gekondigd.
Felle strijd bij Patsoejau.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat een felle
strijd woedt in de nabijheid van Patsoejau.
Uit Paoting wordt gemeld, dat de Ja
pansche aanval op Nankau, die reeds drie
dagen duurde, uitgeloopen is op een vol
komen mislukking. De Japansche troepen
zouden op den aftocht zijn in de richting
van Tsjangping in de provincie Hopei, op
10 K.M. ten Zuid-Oosten van Nankau.
De Japanneezen zouden ruim 1000 man
hebben verloren. De Chineezen zouden zich
meester hebben gemaakt van zes Japan
sche tanks.
DE VEILIGHEID DER NEDERLANDERS
TE SJANGHAI.
Met het oog op de veiligheid der N e-
d er landers te Sjanghai is de Neder-
landsche regeering gisteren in contact ge
treden met de Ned.-Indische regeering, als
gevolg waarvan hedenochtend te acht uur
(Ned.-Indischen tijd) H.M. Torpedojager
„Van Galen", onder commando van luite
nant ter zeer le klasse J. Houtsmuller, uit
Soerabaja naar de wateren van Sjanghai
is vertrokken, teneinde zich daar voor as
sistentie gereed te houden.
Tevens heeft op verzoek van de Neder-
landsche regeering de Koninklijke Paket-
vaart Maatschappij het vertrek van het s.s.
„Tasman" uit Sjanghai met het oog op
eventueel noodig blijkende evacuatie van
landgenooten, uitgesteld. Dit schip ligt
thans te Woesoeng op de rivier.
Hier te lande is bericht ontvan
gen, dat in Sjanghai geen Neder -
landsche slachtoffers te betreuren
vallen.
Blijkens hedenmorgen bij de K. P. M.
binnengekomen bericht, ligt het s.s. „Tas
man" benedenstrooms van Sjanghai gean
kerd.
Het ligt in het voornemen om Dins
dagochtend (17 Augustus) om circa
8.30 die Nederlanders en Hongaren, die
Sjanghai verlaten, aan boord te ne
men.
Volgens berichten uit Sjanghai zijn de
4.000 in Sjanghai wonende Amerikaansche
burgers begonnen de stad te ontruimen,
en wel op bevel van admiraal Yarnell, den
commandant van de Amerikaansche vloot
in het Verre Oosten. De kruiser „Augusta"
heeft nieuwe troepen aan land gezet, waar
mede het Amerikaansche corps gebracht is
op een sterkte van 1150 man.
President Roosevelt is in Washington te
ruggekeerd. Vandaag of morgen kan een
belangrijke verklaring van het Witte Huis
verwacht worden, indien de toestand in
China zich verder toespitst.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat de Fran
sche concessie zich thans in staat van beleg
bevindt. Er zijn barricades van zandzak-
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Hevig wordt er gevochten te Sjanghai.
Een Chineesch vlieger laat bommen vallen
op Sjanghai; 1200 dooden. (1ste blad).
In het Noordesn van Spanje is een rechtse
offensief ontketend. (2de blad).
Een betooging der H. J. te Spiers. (2de
blad).
Wijziging van de Britsche regeering over
wogen? ((2de blad).
Binnenland
Doodelijke verkeersongevallen. (2de en
lste blad).
Engelsch jacht vergaan. Opvarenden
gered. (2de blad).
Overleden is de zeereerw. heer F. J. M.
Wassen, pastoor te Bennebroek. (Kerkn.,
lste blad).
Sport en Wedstrijden
Het F, L D. E.-Congres te Stockholm.
Voorstellen van Dr. Euwe, Tartakower en
Estland. (3de blad).
De Europeeschen Roeikampioenschap-
pen. Overwinningen voor Duitschland,
Italië en Zwitserland. (3de blad).
Pasman wint den prijs van het slot Rate
te Aken. (3de blad).
Nederland zesde in het landentournooi
te Stockholm. Amerika winnaar. (3de
blad).
Rie Mastenbroek wordt professional.
(3de blad).
Nederlandsche zwemmers te Osnabrück
en Altona. (3de blad).
De Fransche auto-coureur Winville bij
een auto-ongeluk zwaar gewond. (3de
blad.
Het tournooi om den Horthy-beker. (3de
blad).
Nationale wedstrijden te Deventer. (3de
blad).
De tenniswedstrijden ^ZwitserlandNe
derland. Een debacle voor de Hollan
ders. (3de blad).
ken aangebracht en versperringen van
prikkeldraad.
Tevens wordt gemeld, dat de autoriteiten
der Fransche concessie gisteravond den
Chineeschen autoriteiten hebben medege
deeld, dat zij zich het recht voorbehouden
alle noodige maatregelen te nemen, indien
Chineesche vliegtuigen boven de Fransche
concessie komen.
Een ander bericht uit Sjanghai meldt,
dat het Fransche garnizoen vanmorgen het
luchtafweergeschut heeft gericht op Chi
neesche vliegtuigen, toen deze zich bo
ven de Fransche concessie vertoonden.
LAAT TSJANG KAI SJEK TOT STRIJD
OVERGAAN?
TOKIO,16 Aug. A.N.P.) Volgens een
uit Japansche bron' te Sjanghai ontvangen
telegram heeft Tsjang Kai Sjek, na een
conferentie met alle politieke leiders beslo
ten de zetel der regeering van Nanking
naar een andere stad te verplaatsen.
Tsjang Kai Sjek heeft bevel gegeven, dat
zes divisies zich met spoed naar Sjanghai
moeten begeven, om het hoofd te bieden
aan de Japansche versterkingen, die zon
der ophouden in de omgeving der stad aan
komen.
Welingelichte Japansche kringen zijn van
meening, dat de beslissing den zetel der re
geering te verplaatsten, beteekent, dat
Tsjang Kai Sjek werkelijk van plan is tot
een definitie ven strijd tegen Japan over te
gaan.