ff
X Kruiswoord-raadsel. X
ZATERDAG 24 JULI 1937
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG 10
IMTERPAROCHIEELE
ijÉ
\W/
(o)v pi yy
/"A
\L4'
O
5TJ05EPHS
SEZELLEM
r
VEREErilGiriG
ACTIE „VOOR GOD".
Ieder gezel schaffe zich aan de boekjes in
opdracht van het comité van Katholieke
actie „Voor God" uitgegeven. Voor weinig
geld stelt gij u daardoor op de hoogte van
de voornaamste stroomingen en dwalingen
van onzen tijd; zij geven u een duidelijke
weerlegging van die dwalingen. In Sep
tember zullen wij wel een grootere actie
door middel van K.L-ers en Paladijnen ont
plooien, wij gaan dan propaganda maken
door heel de stad en heel het dekenaat.
Weer pas is een werkje verschenen, dat
ook in ons depot voorradig is, namelijk:
„Onze 1.100.000 voor God". Die werkje is
verkrijgbaar tegen den prijs van 25 cent.
Verder zijn er nog steeds voorradig:
Honderd vragen en antwoorden over het
Russisch communisme, 5 cent.
Het nieuw heidendom, 20 eten.
Geest en streven van het bolsjewisme,
25 cent.
De antichrist, zijn rijk van godloozen en
moderne heidenen, 25 cent.
Wilt gij deze actie steunen, dan kunt gij
de bekende sluitzegels koopen en verkoo-
pen, 25 stuks tegen een minimumprijs van
5 cent.
Gij steunt deze actie door het koopen van
de brochures voor u zelf, voor uw beken
den, dus gij helpt ook mede aan deze actie
door het aankoopen en verspreiden van
deze brochures! Bestellingen Rapenburg 52
en Lorentzkade 16.
H. SCHRAMA, v.-Pr.
IN HERNIEUWDE BEZIELING.
Men moet al een ras-criticaster wezen
om te beweren, dat ons gouden feest niet
geslaagd is. En de enkeling, die meent het
beter te weten dan de 1500 bezoekers, moge
zich bekeer en!
Maar toch, wanneer kunnen we eigenlijk
spreken van een volkomen succes? Bij een
fraaie tentoonstelling toch net zoo min als
bij een goede revue. En ook zelfs niet bij
het succes van een feestvergadering.
Dan pas is het gouden feest een succes,
als we aan het'einde van dit jaar twee fei
ten mogen constateer en: een vermeerdering
van leden en een hernieuwde activiteit.
Over dit laatste een paar gedachten.
De leekenleiders moeten meer bewust
zijn iets moois te moeten opbouwen. Niet
tasten naar geweldige dingen, doch naar
gewone zaken. Met gewone middelen wor
den de beste resultaten bereikt.
Als men iets begonnen is make men het
af. Niet het vele is goed, maar het goede
is veel. Lukt iets niet meteen, dan toch
volhouden en voor oogen nemen de tegen
slagen, die ook een Kolping heeft gekend
en waardoor hij juist uitgroeide tot een
zeer sterke persoonlijkheid.
In alles trachte men de onderlinge liefde
te bevorderen. Kunnen jonge menschen
niet vaak onhebbelijk zijn? Natuurlijk komt
dat voor, maar hard tegen hard wordt
zeker niets bereikt.
Een der beste ken teekenen van onze Gez,
Ver. is immer geweest de handhaving der
geheel eigen sfeer. Ook voor de gezonde
ontwikkeling is die sfeer een eisch. Daar
om voortwerken royaal en spontaan en
eerlijk.
De groole waardeering allerwege brenge
ieder Gezel tot een bewust inzicht van zijn
godsdienstig-maatschappelijke plichten! In
en door zijn vereeniging.
Senior.
MEDEDEELINGEN.
Van Nispen, de tafeltennisclub, houdt
Dinsdagavond jaarvergadering. Die uitge-
noodigd zijn worden er verwacht.
Onze v.-Praeses is van 26 tot 31 Juli af
wezig.
De bovenzaal is heel verbeterd en zal
voortaan voor alle clubvergaderingen moe
ten dienen.
Kolpings Lijfwacht heeft Donderdag een
belangrijke samenkomst.
ONZE ONDERAFDEELINGEN.
Voqr godsdienstzin: Retraite- en recol-
lectieciub „St. Clemens" Missieclub v. h.
Petrus' Liefdewerk Bibliotheek afd, A.
Voor algerneene vorming: Ontwikkelings
club „Petrus Canisius" Propagandaclub
„Dr. Nolens" Kolpings Lijfwacht Bi
bliotheek afd. B. en C.
Voor ontspanning: Tooneelclub ,.Ad. Kol
ping" Liedertafel „Seb. Schaffer Mu
ziekgezelschap „Fr. Schweitzer". Deze drie
clubs hebben een meer cultureele vorming!
Voorts: Kegelclub Tafeltennisclub etc.
Als maatschappelijke voorzorg: Spaarkas
„St. Joseph" Ziekenfonds „Corn. Mu
si us".
Voor kernvorming: Paladijnen-groepen.
Een goed Gezel is lid van minstens één
onderafdeeling! De lijst met de namen der
secretarissen hangt aan het bord in de
groote zaal.
De clubsecretarissen moeten zich zoo
spoedig mogelijk, als zij het nog niet ge
daan hebben, in verbinding stellen met
den vice-Praeses, om den datum vast te
stellen van de jaarvergadering.
Ook moeten zij zorg dragen voor een
jaarverslag van hun onderafdeeling in du
plo, een wordt door den secretaris bewaard
voor eigen onderafdeeling, het ander wordt
gezonden aan den vice-Praeses voor het
archief van de vereeniging.
DE LOTERIJ.
De trekking, uitgesteld tot 21 Juli, heeft
plaats gehad. De nummers waarop de prij
zen vielen kunt gij vinden in „De Leidsche
Courant" van 22 Juli. De prijzen kunnen
worden afgehaald aan de St. Joseph-Gezel-
len-Vereeniging, Rapenburg 32.
KOLPINGS'S-VACANTIE-OORDEN.
Om de Gezellen in den vacantietijd van
dienst te zijn en zoowel hen als hun ouders
te verzekeren van passende tehuizen om te
overnachten heeft het Centraal-Verband op
diverse plaatsen tehuizen ingericht. Men
komt er bij goede menschen als kind in
huis. Van te voren echter moet men zijn
reisplan opgeven aan vice-Praeses of Se
nior. De vice-Praeses zorgt dan voor een
legitimatie-kaart van het Centraal-Bureau.
De prijzen varieeren van 0.65 tot 1
voor logies met ontbijt. Hier volgt dan de
lijst van onze K.V.O.'s door heel ons land.
Bergen (N.-H.): Baakmeerdijk 10. Per
persoon 0.75.
Ilarlingen: St. Joseph-Gesticht, Zuider
haven. Gratis!
Zuiderhaven 9. Per persoon 1.
Lanen 11. Per persoon ƒ0.65.
Steenwijkerwold: Hotel Gelderingen. Per
persoon 0.65.
Vasse (Twente): Hotel Scholten. Per
persoon 0.65.
Gcor: De groote Sociëteit. Per persoon
ƒ0.65.
Barneveld: Huppelschoten (Oost), Per
person 0.65.
Amsterdam: Stadhouderskade 55. Per
persoon 0.65.
Den Haag: Z. O. Buitensingel. Per per
soon 0.65.
Nijmegen: Smetiusstr. 1. Per persoon
ƒ0.65.
Voorts de Jeugdherbergen voor R. K. te
Beverwijk: Kees Delfsweg 1.
Goirle: Huize De Bocht.
Haaren: Huize Gerra.
Ginneken: Ulvenhoutsche Laan 7.
De Steeg (Gelderland): Oversteeg 17.
Venlo: Begijnengang 2.
Vaals: Camillushuis.
Warm eten 0.75. Logies met ontbijt
0.86. Overnachten 0.50.
MUZIEKGEZELSCHAP
„FRANZ SCHWEITZER".
In de niet-koele atmosfeer der Biblio
theek hield F. S. haar jaarvergadering,
welke zeer goed bezocht was.
Na de gebruikelijke punten werden de
jaarverslagen uitgebracht. De secretaris
memoreerde het zeer actieve winterseizoen,
waarin de club 33 maal in en buiten de
Gez. Ver. is opgetreden en allerwege de
sympathie wist te veroveren. Het ledental
steeg tot 16, het aantal instrumenten werd
vermeerderd en de muziek-portefeuille
groeide tot enormen omvang! Hulde werd
vooral gebracht aan den directeur, Adolf
Brunt, wiens werk voor F. S. zulke goede
resultaten oplevert.
De penningm. had ook goed „geboerd" en
een flink batig saldo in kas weten te krij
gen. En dat ondanks veel werk „pro Deo".
In de vacature, ontstaan door het af
treden van J. Kettenis, werd met meerder
heid van stemmen gekozen Ph. Smits. Het
bestuur bestaat nu uit den v.-Praeses als
al gemeen-voorzitter en de heer W. Roe-
lands, P. Vreeburg en Ph. Smits, resp. voor
zitter, secretaris en penningmeester.
Het tienjarig bestaan der club zal op een
Zondag in Aug. gevierd worden. Nadat
vele meeningen waren verkondigd werd
besloten, dat die dag zal bevatten: H. Mis
met algem. H. Communie, ontbijt en een
avond-tuinfeest. Dat wordt wat!
Na een nuttige rondvraag had nog een
huldiging plaats. De voorzitter was n.l.
tien jaar in functie en de leden meenden
hem een eenvoudig bewijs van hun dank
baarheid te moeten geven. De v.-Praeses
en de secretaris spraken waardeerende
woorden, een staande schemerlamp was het
blijvend bewijs aller dankbaarheid.
Nadat de heer Roelands bedankt had
voor het onverwachte gebeuren sloot men
de vergadering.
UIT HET LAND DER
KOPPENSNELLERS
(NOORD-BORNEO)
ANGOK, BE „ONMISBARE".
Een dienstreis van vijf dagen door de
Rajang-Delta, een streek van niets dan
palmen en water, stelde mij in de gele
genheid ook met dit deel van Sarawak
kennis te maken. Wanneer men met de
„groote" boot (de groote schildpad zonder
poolen, die met groot geraas voortzwemt,
zooals zij die uitdrukken) deze streek dóór
vaart, zou men meenen, dat er behalve
water en palmen dagen in het rond
geen sterveling te vinden was. Ver weg,
de kleine stroompjes op, wonen er toch
vele Dayaks, waaronder de oudste Chris
ten-gemeente van Sarawak. Het was mij
een groot genoegen daar kennis te maken
met Angok, een dikke Dayak, die wagge
lend liep en een rond gezicht had, dat mij
onwillekeurig aan volle maan op een mis-
tigen avond deed denken. Een goedige lach
speelde om zijn lippen en een knipoogje nu
en dan moest mij doen begrijpen, dat er
een bijzondere verstandhouding zou be
staan tusschen hem en den Missionaris.
De eerste teekenen van
beschaving.
Hij vertoonde de eerste teekenen van be
schaving, want hij droeg een broek; een
witte onderbroek, welke hij van een der
Missionarissen had cadeau gekregen en
welke hij sinds jaren blijkbaar niet meer
gewasschen had. Hij kon ook lezen en
stamelend, met den vinger onder elk woord
dat hij uitsprak, las hij 's morgens luid de
gebeden. Dat hij dit getrouw deed, bewe
zen de zwarte streepen in zijn kerkboek.
Hij was de eenigste die in het Engelsch
„goeden avond" kon zeggen. Toen ik
's morgens opstond, spraken de anderen
geen woord, doch hij kwam mij vriendelijk
goeden avond wenschen. Altijd met twee
woorden sprekend, zooals een opgevoed
mensch betaamt, kan hij zich netjes voor
doen by de Engelsche controleurs en
spreekt hen aan als „pater". Wanneer een
Europeaan in het dorp ontvangen of op
reis vergezeld moet worden, meent hij, dat
niemand anders dan hij de verantwoorde
lijkheid op zich kan nemen. Hij zal het een
ieder zeggen: als men met een Europeaan
omgaat, moet men op hem passen, zooals
men dat" met eieren zou doen. Niet alle
Dayaks kunnen dit en als zij het een en
ander voor den Missionaris doen, schudt hij
meewarig het hoofd en zegt „Oekaai nemoe
oetaai" „Hij weet 't immers niet!" Toen
hij hoorde, dat ik de reis dóór de Delta zou
voortzetten, rekende hij het zich als plicht
mij als gids te vergezellen. Er was toch,
zoo meende hij, in het geheele dorp nie
mand die zoo goed zijn weg door dat net
werk van water kon vinden. Hij alleen, de
gids, mocht vóór in de boot zitten en zijn
onwetende makkers moesten in het mid
den van de prauw plaats nemen.
Een rendeerend incident.
Na een paar uur varen kwamen wij aan
een flink plaatsje met eenige Chineesch
winkels. Terwijl ik daar mijn werk deed,
vermaakte hij zich met de Chineezen. De
Chineezen waren goed, zoo zei hij, want zij
tracteerden op rijste-jenever, waarna ze
een Chineesch koffie-huls bezochten. Daar
had hij het ongeluk een kopje te breken.
De Chinees schold hem uit voor domoor en
zinspeelde in beleedigende termen op zijn
dikte. In een rechtmatigen toorn ontstoken
ging hij naar het Opperhoofd en na een
rechtsgeding werd de Chinees wegens be-
leediging bestraft met een boete van 10
dollars. Tien dollars! Wie zou zijn blijd
schap kunnen beschrijven? Al zijn leed
was als bij tooverslag verdwenen en zijn
kameraden moesten mee naar hec jenever-
huis om daai* zijn gezondheid te drinken.
Allen dronken ze totdat ze, zeer opgewekt
en vroolijk waren en de rest van het geld
besteedde hij aan allerhande snuisterijen
o.a. een kleine parapluie. Onkundig van
het geval kwam ik na een paar uur weer
bij mijn boot terug. Hun buitengewone hi
lariteit en spraakzaamheid deed mij ver
moeden, dat zij geen water gedronken had
den, wat zeer verklaarbaar is, daar al het
water in de Delta zout is en de water
bronnen te ver weg zijn. Hartelijk namen
ze afscheid van de Chineezen, die zich aan
den oever bevonden en zij wuifden totdat
ons bootje uit het gezicht verdween.
FEESTDAG VAN DE II. ANNA.
N.B. Als niet anders wordt aangegeven
dagelijks Gloria, geen Credo. Gewone Pre
fatie.
ZONDAG 25 Juli. Feestdag v. d. H. Jaco
bus, Apostel. Tiende Zondag na Pinksteren.
Mis: Mihi autem. 2e gebed en laatste Evan
gelie v. d. 10e Zondag na Pinksteren. 3e ge
bed (alleen in stille H.H. Missen) v. d.
H. Christophorus, Martelaar. Credo. Prefa
tie v. d. Apostelen. Kleur: Rood.
De heilige Jacobus de meerdere, getuige
van de gedaanteverandering van Christus
op den berg Thabor en ook van den dood
strijd in de Hof van Olijven, predikte na
de Hemelvaart des Heeren eerst in Sama
ria, later in Spanje. Na zijn max*teldood door
onthoofding is zijn- lichaam overgebracht
naar Compostella, nu nog de beroemde
bedevaartsplaats, St. Jacobus ter eere.
MAANDAG 26 Juli. Feestdag van de
H. Anna, Moeder van de H. Maagd Maria.
Mis: Gaudeamus. Kleur: Wit.
„Een vrouw, die den Heer vreest, wordt
geprezen". Heilige Moeder Anna bid met
uw allerheiligst kind, Maria, voor alle
christelijke huismoeders de ware christe
lijke geest af en help haar die overstorten
in haar kinderen.
DINSDAG 27 Juli. Mis v. d. H. Fantaleon,
Martelaar: Laetabitur. 2e gebed v. d. 10e
Zondag na Pinksteren; 3e A Cunctis (om
de voorspraak van de Heiligen); 4e tot den
H. Geest (wegens de priesterretraite in ons
Bisdom). Kleur: Rood.
Of: de Mis van de 10e Zondag na Pinkste
ren: Cum clamarem. Geen Gloria. 2e gebed
v. d. H. Pantaleon; 3e A. Cunctis; 4e tot
den H. Geest. Kleur: Groen.
WOENSDAG 28 Juli. Mis v. d. H.H. Naza-
rius en Gezellen, Martelaren: Intret. 2e ge
bed A Cunctis; 3e (naar keuze v. d. pries
ter; 4e) tot den H. Geest. Kleur: Rood.
DONDERDAG 29 Juli. Mis v. d. H. Mar
tha, Maagd: Dilexisti. 2e gebed v. d. H.H.
Felix en Gezellen, Martelaren; 3e A Cunc
tis; 4e tot den H. Geest. Kleur: Wit.
Martha toonde haar groote liefde tot den
Zaligmaker door haar zorg en voorkomend
heid jegens Hem, wanneer Hij een bezoek
bracht bij de Hem dierbare familie: Laza
rus en zijn'twee zusters Martha en Maria.
Haar vertrouwen op Jesus komt heerlijk
uit bij den dood van Lazarus. Vierdagen na
den dood van Lazarus kwam Jesus naar
Bethanië. Zoodra Martha de komst van
Jesus verneemt gaat zij Hem tegemoet. En
zij zegt: „Heer, zoo Gij hier waart geweest,
mijn broeder zou niet gestorven zijn. Maar
ook nu weet ik, dat al wat Gij God vragen
zult, God het U zal geven". Haar vertrou
wen werd dan ook heerlijk beloond. Laza
rus wordt door Jesus ten leven opgewekt.
In het Evangelie wordt vérder geen mel
ding meer gemaakt van Lazarus, Martha en
Maria. Volgens een oude Overlevering zou
den zij uit het Joodsche land verdreven zijn
en zich hebben ingescheept naar Marseille,
waar zij een kerk zouden hebben gebouwd,
van welke Lazarus de eerste 'bisschop zou
zijn geweest.
VRIJDAG 30 Juli. Mis v. d. H.H. Abdon
en Sennen, Martelaren: Intret. 2e gebed
A Cunctis; 3e (naar keuze v. d. priester; 4e)
tot den H. Geest. Kleur: Rood.
ZATERDAG 31 Juli. Mis v. d. H. Ignatius
van Loyola, Belijder: In Nomine Jesu. 2e
gebed voor den Paus. Kleur: Wit.
Ignatius, van Spaanschen adel, diende eerst
aan het hof van koning Ferdinand van Ar-
ragon, later als bevelhebber in het leger
van Karei V. Als zoodanig bij de belege
ring van de vesting Pampeluna ernstig ge
wond, hield hij zich in de periode van zijn
herstel bezig met het lezen van.... de
levens van de Heiligen! Dit maakte op Ig
natius zulk een indruk, dat hij een verach
ter werd van alle wereldsche ijdelheid en
een streng geestelijk leven begon te leiden.
In een grot bij Manresa hield hij zijn gees
telijke oefeningen, later door hem opge
schreven en de grondslag geworden van de
door hem gestichte Sociëteit van Jesus. Na
een -leven „tot meerdere eer en glorie van
God" stierf de heilige in 1556.
IN DE KERKEN VAN DE E.E.P.P.
FRANCISCANEN:
Alles als in bovenstaande kalender v. h.
Bisdom, behalve:
DINSDAG. Mis v. d. Z. Maria Magdalena
Martinengo, Maagd: Dilexisti. 2e gebed v.
d. H. Pantaleon; 3e tot den H. Geest. Kleur:
Wit.
VRIJDAG. Mis v. d. Z.Z. Simon van Lyp-
nica, Petrus van Moliano en Archangelus
van Calataphimo, Belijders: Confiteantor.
2e gebed v. d! H,H. Abdon en Sennen; 3e
A Cunctis; 4e tot den H. Geest.
Amsterdam.
ALB. M. KOK, pr.
Oplossing van vorigen keer:
1. loge, 2. Gama, 3. Mina, 4. gage, 5.
lama. 6. gave, 7. gala, 8. lari(e), 9. gaba,
10. lira, 11. abri, 12. bark, 13. Isar.
Nieuwe opgave:
Horizontaal:
1. Zeeroofvisch; 3, Hemellichaam;
6. Tijdbcpaling; 7. Bijwoord; 8. Nijlrei
ger; 10. Half; 11. Nauwe doorgang; 13.
Bovenste deel van een halm; 15. Met
mate; 18. Rivier in Brabant; 20. Indisch
wapen; 21. Alphabet; 22. Jongens
naam; 23. Loofboom.
Verticaal:
1. Linnen kap over een wagen; 2.
Astublieft; 4. Genotmiddel; 5. Tocht;
9. Spant men op een muziekinstru
ment; 10. Dubbele lus 12. Opening; 14.
Eng; lengtemaat; 15. Binnenwater; 16.
Gehalmd gewas; 17. Overblijfsel na
verbranding; 19. Bloeimaand.
Hoe hij verder zijn plicht
vervulde.
De oude dikke zat voor in de boot en
met de half opgestoken parapluie wees hij
i den weg door de Ontelbare vertakkingen
van de Delta. De anderen lagen te slapen
en vol vertrouwen in mijn gids had ik mijn
brevier ter hand genomen. De stuurman
achter in de boot volgde blindelings de aan
wijzingen van onzen gids. Wie had kun
nen denken, dat de trouwe .man zat te sla
pen? Zoo lang hij recht zat en de para
pluie recht stond hield de stuurman
rechten koers. In zijn roes viel mijn on
misbare gezel nu eens naar rechts en dan
weer naar links, en omdat de vertakkin
gen der rivier daar zoo talrijk zijn wer
den de verschillende standen van de para
pluie door den bestuurder als wegwijzin
gen gevolgd. Na twee uur varen kwamen
we weer op de plaats van waar de reis
begonnen was. Toen pas ontdekten we, dat-
onze leidsman sliep en werd hij ter vér-
antwoording geroepen. Hij hield vol, dat
we niet verdwaald waren, omdat we wisten
waar we waren en hij den weg wel kende.
Met af en toe een stoot werd hij verder uit
zijn slaap gehouden en toen wij eenmaal
op de groote rivier waren gekomen, legde
hij zich ter ruste neer; zijn taak was vol
bracht. Hij lag met het hoofd buiten
boord en liet de golfjes tegen zijn voor
hoofd spelen. Wegens deze dwaaltocht kwa
men we bij laag water bij de rivier van
bestemming aan, wélke toen geheel droog
bleek te zyn. Om het dorp te bereiken
moesten wij door de riviermodder loopen
en mijn gids stond mij trouw ter zijde en
riep mij voortdurend toe: „Toean, val niet;
vallen doet zeer". En als ik over de glib
berige boomstammen in de rivier uitgleed
sprak hij mij bemoedigend toe: „Toean sta
op; het doet geen zeer". Na een vermoeiend
uurtje loopen kwamen we eindelijk in het
donker in het dorp aan en terwijl ik den
hoogen steilen boomstam, de ingang tot het
huis beklom zong hij zachtjes:
Een Toean is gelijk een ei
Past men niet goed op dan breekt hij.
Father J. BUIS,
Waldeck Pyrmontstraat 31,
Wetenschappelijke Berichten
DE REUZENKIJKER VAN CALIFORNIE.
De grootste sterrenkijker der wereld, op
gesteld op den Palomarberg nabij Los An
geles, 1800 meter boven den zeespiegel,
nadert zijn voltooiing. De ingebruikneming
van dezen kijker zal een mijlpaal beteeke-
nen in de wereld van de cosmische weten
schap, die met verlangen den dag, waarop
dit zal geschieden, tegemoet ziet.
Het gereed komen van de grootste ster
renwacht ter wereld is niet alleen voor de
astronomische wetenschap een groote ge
beurtenis, maar voor de heele menschheid,
want met het nieuwe reuzenoog van 5 me
ter diameter zullen talrijke nieuwe won
deren van het heelal voor ons worden ont
sloten.
De voorbereidingen tot de inrichting van
de Palomar-sterrenwacht hebben een tijd
van twaalf jaar in beslag genomen. Ontel
bare berekeningen moesten worden ge
maakt, alvorens de beslissende keuze op
de plaats van opstelling viel. Twee jaren
namen de voorbereidingen en het gieten
van de lens, waarvan alleen reeds de af
koeling bijna vijf maanden duurde, in be
slag. Nog langer duurde het slijpen, waar
bij vijf tonnen glas noodig waren. Tenslotte
moest dit wonder over een afstand van
6000 meter met een specialen wagen naar
de plaats van bestemming worden ge
bracht. Thans is men eindelijk zoo ver, dat
het oog in de buis kan worden geplaatst.
Dat voor dit astronomische reuzenappa-
raat met een doorsnede van 5 meter bij
zondere maatregelen waren vereischt, be
treffende fundeering, enz., is vanzelfspre
kend. Het gewelf, waarin het toestel staat,
is 50 meter hoog; het bereikt dus de hoog
te van een normalen kerktoren. In de zol
dering is slechts één enkele opening gela
ten. Niet zooals gewoonlijk is slechts de
kijker draaibaar, doch het geheele ge
bouw. Buitengewone moeilijkheden ver
oorzaakte het probleem van de bevestiging
De oplossing is echter gevonden. Tusschen
den kijker en het fundament pompte men
een olielaag.
Nadat men maandenlang met miniatuur
modellen de beste observatiemogelijkheden
had beproefd, kwam men tenslotte tot den
bouw van zeven waarnemingsposten, waar
in het beeld van de lens door ^arspiege-
ling zichtbaar wordt. Bovendien wordt het
beeld van de lens in de kelderruimte ge
projecteerd voor fotografische opnamen.
In alle vertrekken van de - sterrenwacht
geschiedt de regeling van de temperatuur
tot in onderdeelen van graden zeer nauw
keurig, omdat temperatuurswisselingen de
lens veranderen en daardoor de zuiverheid
van het beeld kunnen beinvloeden. Ook
voor foto's van atmosferen is een gelijk
matige temperatuur onontbeerlijk. Het
fonkelen van de sterren zal door foto-elec-
trische cellen worden opgeheven, hetgeen
aan de observatie ten zeerste ten goede
zal komen.
De beroemde Mount Wilson-telescoop
op den Mount Wilson in Californië, waar
van de voornaamste spiegel 2.54 meter dia
meter bezit, 292 m.m. middendikte en 12.88
m. brandpunt-afstand heeft, kon reeds ster
renheelden berëiken, die 150 millioen licht
jaren van de aai'de verwijderd zijn. Wat
dat beteekent, maakt de verklaring van
het woord lichtjaar duidelijk. Hieronder
verstaat men als lengtemaat den voor de
verwijdering van vaste sterren dienenden
afstand, dien het licht bij een snelheid van
300.000 km. per seconde gedurende een jaar
doorloopt. Wanneer men deze afstanden al
niet geheel kan begrijpen, houdt toch zeker
het begrip op, als men leest, dat de nieuwe
kijker, naar de geleerde wereld vermoedt,
meer dan het dubbele aan lichtjaren zal
bestrijken. „Tijd"
