Middenstand gedupeerd De bouwvallige groote Kerk te Alkmaar ZATERDAG 17 JULI 1937 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 De witste tanden, indien U poetst met wat goeds, dus met Tube 60 en 40 ct. Doos 20 ct. IVOROL BUITENLANDSCHE BERICHTEN ERNSTIG SPOORWEGONGELUK IN BRITSCH-INDIë. Honderd reizigers omgekomen? Op 15 mijlen afstand van Patna is een ernstig spoorwegongeluk gebeurd, waar bij, volgens de voorloopige berichten, hon derd reizigers om het leven zijn gekomen en 200 gewond zijn. De locomotief van de trein ontspoorde en viel van een hoogte af, waarna drie rijtuigen omvielen. ONTPLOFFING IN BENZINETANKS. Vele gewonden. Op de terreinen van de Pude Oil Cy te Atlantic City (New-Yersey) zijn Vrijdag twee benzinetanks ontploft, elk van een inhoud van 10.000 gallons (38.000 L.). De brandende benzine verspreidde zich en dwong de bewoners van in de nabij gelegen huizen deze te verlaten. De brandweer bestreed uit alle macht het vuur. Er zijn nog enkele benzinere servoirs ontploft. In totaal zijn tachtig personen, waar onder vele brandweerlieden gewond. Bij sommigen zijn de verwondingen van ern- stigen aard. De oorzaak van de ontplof fing is nog niet opgehelderd. De brand weer, die met uitgebreide middelen het vuur bestreed, kon den brand eerst na drie uur meester worden. Nog meer personen gewond. Volgens de laatste berichten zijn bij deze ontploffing 190 personen gewond, van wie er 92 in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. NOODWEER IN OOST-JAPAN. Van gisterochtend tot vanochtend heeft een noodweer gewoed boven het Ooste lijk deel van Japan en Hokkaido. De aan gerichte schade is zeer groot. Tokio werd niet getroffen. Twintig personen werden in het dis trict Hakone bedolven, terwijl veertien personen vermist werden. Het spoorweg verkeer moest worden onderbroken. TACHTIG SCHAPEN DOOR BLIKSEM GEDOOD. Bij Marburg in Duitschland is gisteren de bliksem in een kudde schapen gesla gen. Acht-en-zeventig dieren werden ge dood. EEN HELDHAFTIGE NEGER. In Port Darwin, de melaatschenkolonie van Australië, kwam onlangs een inlan der aan, die een blanken dokter op den rug droeg. De neger had zich acht maan den lang door het oerwoud gesleept en al dien tijd had hij den blanken dokter, die door melaatschheid was aangetast, gedra gen, tot hij Port Darwin bereikte. Toen men hem vroeg, hoe hij den moed had gehad dit te doen, zei hij eenvoudig: „Niet met woorden, maar met daden moet men liefhebben". HET DRIJVENDE POOLSTATION. Tevreden over de ijsschots. yan het drijvende Poolstation is het volgende draadlooze bericht ontvangen: „In den nacht van 14 Juli werd een ernstige samenpakking van ijs waargeno men ten Zuiden van ons kamp. Het ijs is betrekkelijk nieuw en heeft een dikte van een meteT. Op sommige plaatsen is het ijs tot acht meter hoog opgestapeld. We heb ben geen schokken gevoeld. De schots, waarop wij ons bevinden, heeft een ge middelde dikte van drie meter en een oppervlakte van enkele vierkante kilo meters. Het gewicht bedraagt vele tien tallen millioenen ton en de inertie is zeer groot. Wij zijn zeer tevreden over onze ijs schots, doch we blijven waakzaam en let ten op alle scheuren". NED. OOST-INDIE TWEE VRACHTAUTO'S IN BRAND GEVLOGEN. Twee personen gedood. Aneta seint uit Padang: Op den grooten weg van Solo naar Sawahloento zijn bij een botsing twee met benzine geladen vrachtauto's in brand gevlogen. Twee personen werden hierbij gedood, terwijl er elf licht gewond werden. BINNENLAND Door de distributie aan werkloozen DE DISTRIBUTIE VAN GOEDKOOPE LEVENSMIDDELEN AAN WERKLOOZEN Invoering bonnenstelsel gevraagd De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rotterdam heeft namens vrijwel alle Kamers van Koophandel en Fabrieken in Nederland een adres gezonden aan den mi nister van Sociale Zaken, waarin deze Ka mers haar diepe bezorgdheid kenbaar ma ken naar aanleiding van de voortdurende en toenemende bedreiging van de werk zaamheid van den Nederlandschen Midden stand zoowel winkeliers als grossiers, door de distributie van levensmiddelen en ge bruiksartikelen aan werkloozen en behoef- tigen. Hierdoor is de middenstand belem merd in de uitoefening van zijn commer- cieele functie, als gevolg waarvan hij schade heeft geleden. Het is een gerecht vaardigde eisch en het is in overeenstem ming met het algemeene economische be lang, dat de overheid den koopman zijn plaats late in onze samenleving. De Kamers zien het aldus: of de onder steuning in geld van werkloozen en behoef - tigen, alsmede de bedrijfssteun aan de bo demproducten zijn onvoldoende, doch dan is de verdienste van den koopman niet de bron, waaruit het ontbrekende moet wor den aangevuld, óf die steunmaatregelen zijn binnen hun tegenwoordige grenzen gerecht- vaerdigd te achten en dan is het geheel onbegrijpelijk, waarom menig koopman op de geschetste wijze in zijn bestaan moet worden aangetast. De Kamers willen echter de mogelijkheid niet uitsluiten, dat de minister uit sociale of andere overwegingen steun in nature noodzakelijk zal blijven achten, maar dan moet alsnog een weg worden gevonden om althans den handelaar van den door het tegenwoordige stelsel op hem gelegden druk te ontdoen. Als eenig middel daartoe zien zij de invoering van een bonnenstel sel, ten einde den werklooze of be hoeftige in staat te stellen vrij zijn leverancier te kiezen, waardoor de kleinhandelaar en de grossier hun natuurlijke plaats in het distribu tieproces kunnen blijven bekleeden. Onverbrekelijk aan deze oplossing ver bonden achten de Kamers de toekenning van een zoodanige geldswaarde aan de in betaling genomen bons voor steun in natu- ra, dat de koopman niet slechts zijn kosten over het betrokken gedeelte van zijn om zet kan goedmaken, doch bovendien verze kerd is van een matige winst. De han del zal zeker in het kader van een zoodani ge regeling niet het onderste uit de kan willen hebben, doch het is volkomen on gerechtvaardigd van hem te eischen, dat juist hij om niet werkt voor de uitvoering van een regeeringsmaatregel in het alge meen belang. De Kamers behoorden allerminst tot de bewonderaars van zulk een stelsel. Zij stel len het den minister dan ook slechts nood gedwongen subsidiair voor en zij zou den daaraan ook nog deze beperking wil len verbinden, dat verdere uitbrei ding van het distributiestels el niet meer plaats vindt. RIJKSMIDDELEN IN JUNI. Opbrengst ruim 10 mil li oen meer dan in de zesde maand van het vorige jaar. Wat de kohierbelastingen betreft was op ultimo Juni j.l. in kohier gebracht ƒ57.775.374 tegen ƒ52.021.379 ultimo Juni van het vorig jaar. Van de „overige middelen" was de op brengst over Juni van dit jaar ƒ40.410.768 (een twaalfde der raming 31.143.750) te gen ƒ30.254.177 over Juni van het vorige jaar. Over de eerste zes maanden van dit jaar bedroeg deze opbrengst ƒ209.115.399 (op brengst eerste 6 maanden 1936 175.980.506) VERWISSELING SPOORWEGWAARDEN IN STAATSFONDSEN. Reeds bijna geheel geschied. De Regeeringspersdienst meldt: Naar wij van bevoegde zijde vernemen, hebben de houders van spoorwegwaarden vrijwel algemeen van de gelegenheid tot verwisseling gebruik gemaakt: ruim 98 pet. der spoorwegschuld is in staatsobligaties omgezet. Ook na 30 Juni 1.1. zijn bij de heeren Hope en Co. verzoeken tot omwisseling ontvangen van houders, die niet in de ge legenheid waren zich vóór de sluiting van den termijn der verwisseling van hun stuk ken, aan te melden. Voor zoover omstan digheden, onafhankelijk van den wil van den eigenaar daarvan de oorzaak waren, zijn die verzoeken ingewilligd; verzoeken van dien aard zullen echter na 23 Juli a.s. niet meer in overweging worden genomen. HET GEVAL-SERRARENS. En het aanzien van Nederland. Op de vragen van den heer Wouden berg (N. S. B.) in verband met de niet- herkiezing van den heer Serrarens al toege voegd lid van den raad van beheer van het Internationaal Arbeidsbureau, heeft de mi nister van Sociale Zaken o.a. geantwoord: Officieele Crisisberichten STEUNVERGOEDING ERWTEN. De Nederlandsche Akkerbouw-Centrale maakt bekend, dat de steunvergoeding voor groene erwten, gedenatureerd in het tijd vak van 12 Juli 1937 tot en het 17 Juli 1937 zal bedragen: voor kwaliteitski. A 2.85 per 100 kg, voor kwaliteitskl. B 2.35 per 100 kg, voor kwaliteitski. C 1.85 per 100 kg. Voor groene erwten van de laagste klasse en voor andere erwten, in hetzelfde tijd vak gedenatureerd, bedraagt de steunver- goeding 1.35 per 100 kg. Daargelaten of door de bedoelde handel wijze der arbeidersgroep eenig aanzien is geschaad, is zulks zeker niet het geval met het aanzien van Nederland als christelijke natie. De heer Woudenberg had ook gevraagd, of de minister niet van oordeel is, dat het christelijk karakter van ons volk, alsook de christelijke grondslag, waarop dit kabinet zegt te zijn geformeerd, het terugtrekken van alle Nederlandsche afgevaardigden uit het internationaal arbeidsbureau gebiedt. De minister beantwoordde deze vraag ontkennend. KATHOLIEKE ACTIE „VOOR GOD". Het Comité der Katholieke Actie „Voor God", dat vorig jaar met goedvinden van het Nederlandsche Episcopaat in het le ven werd geroepen, heeft tot nog toe bui tengewone resultaten weten te bereiken. In de afgeloopen maanden werden in totaal 1.200.000 vlugschriften kosteloos verspreid, waarin getracht wordt om de Godsgedach te wederom de centrale plaats in denken en leven te verzekeren. Verder werden ver schillende apologetische brochures en anti- godlooze geschriften uitgegeven. Op het Centraal-Buxeau te Heemstede is men be zig een uitgebreid archief aan te leggen waarin al het materiaal dat door de godloo- zen wordt verspreid verzameld wordt. Aan de hand van deze gegevens worden de methoden ter bestrijding der godloosheid bestudeerd en uitgewerkt. Gods naam moet niet teruggedrongen worden naar de ker ken en christelijke huisgezinnen, maar moet ook weer de straten en pleinen der moderne groote steden gaan beheerschen. Op 400 der voornaamste spoorwegstations zijn thans gedurende vier weken artistieke aanplakbiljetten aangebracht, die in groote letters tot opschrift dragen „Terug naar God". In een afzonderlijke brochure worden de katholieken krachtig aangespoord om de „Voor God"-actie zoo krachtdadig moge lijk te ondersteunen en deze moderne af fiches in etalages, wachtkamers, winkels, fabrieken en werkplaatsen aan te brengen. Zelfs vanaf de daken en gevels der mo derne groote steden wordt Gods naam in de avonduren in vlammende letters aan den hemel geschreven. Op het Koningsplein te Amsterdam licht iederen avond de verma ning ten hemel „Denk aan God" en „Ver trouwt op God!" Ook in andere steden zal dit voorbeeld weldra gevolgd worden. Op de Sint Nicolaaskerk, die zich recht tegen over het Centraal Station te Amsterdam bevindt, schittert des avonds een hel ver licht kruis dat tot in den verren omtrek zichtbaar is en de menschen aan de wel daad der Verlossing herinnert. DRIEDUIZEND KINDEREN ZONDER ONDERWIJS Moeten zij analphabeet blijven? Voor de tiende maal is thans verschenen het rapport van het Onderwijsfonds voor de scheepvaart, samengesteld door den heer S. J. van Efferen, inzake het Lager Onderwijs aan schipperskinderen van den leerplichtigen leeftijd. Uit dit rapport blijkt, dat in het jaar 1936 nog 3443 schipperskinderen van den leerplichtigen leeftijd, zijnde 28,2 pet., -in het geheel geen lager onderwijs hebben genoten. Aan het slot van zijn rapport zegt de sa mensteller: Tien jaar is er nu aan het register ge werkt. Alleen de gedachte, dat men zich door cijfers zou laten overtuigen, dat een landelijke organisatie van het onderwijs voor schipperskinderen onder hevig streng deskundig toezicht, noodzakelijk is, heeft ons aan den arbeid gezet en gehouden. Veertig jaar reeds wordt er op die organi satie gewacht. Moge zij niet lang uitblijven, want, nu vele schepen uit de vaart zullen moeten worden genomen, loopen de jonge kerels gevaar in de toekomst als analpha beet aan den zelfkant der maatschappij ten onder te gaan. SAMENWERKENDE POSTALE ORGANISATIES. Vrijdag kwamen de besturen van de vier samenwerkende postale organisaties te 's Gravenhage bijeen. Uitvoerig werd het vraagstuk van de verkorting van den ar beidstijd voor het personeel bij het staats bedrijf der P.T.T. besproken, dat reeds ge durende jaren in het middelpunt van de belangstelling heeft gestaan, zoowel van de verschillende politieke partijen in de Staten-Generaal, als van de vakorganisa ties, maar hetwelk nog steeds niet tot een bevredigende oplossing is gebracht. Het groote belang van deze aangelegen heid gaf de hoofdbesturen resp. vakgroep bestuur, van de samenwerkende organisa ties aanleiding eenstemmig te besluiten over dit onderwerp, alsmede over het daar mede onmiddellijk samenhangende vraag stuk van de arbeidscontractanten een on derhoud aan te vragen bij den minister van binnenlandsche zaken voor de voorzitters van genoemde organisaties. Onverwijld moet worden ingegrepen De noodtoestand, waarin het trotsche kerkgebouw der Ned. Herv. gemeente te Alkmaar, de groote of St. Laurenskerk, zich bevindt, heeft aanleiding gegeven tot uiteenloopende beschouwingen. In vsi-bahd hiermede had een redacteur van het Algemeen Nederlandsch Persbu reau een onderhoud met den architect, die reeds vele jaren geleden met de lei ding van de restauratiewerken dezer kerk werd belast, den heer Herm. van der Kloot Meijburg te 's-Gravenhage, en die, nadat einde 1927 het eerste gedeelte van de restauratie was voltooid, erin heeft moeten berusten, dat het verdere herstel werk niet tijdig ter hand werd. genomen. De Groote Kerk te Alkmaar, zoo zeide de heer Meijburg, behoort tot de fraaiste religieuse bouwwerken der Nederland sche gothiek. Het typische van Gothische stijl is wel, dat de bouwconstructie berust op een samenstelling van verschillende bouwelementen, die een onderling even wicht vormen, waardoor ranke bouwlij- nen met betrekkelijk dunne en sterk doorbroken muren kunnen worden ver kregen, in tegenstelling 'met de Romaan- sche bouwwijze, die meer op massiviteit berust. Zoolang nu de diverse knooppunten en verbindingen intact blijven, behoudt een Gothisch bouwwerk zijn samenhang doch wanneer de tand des tijds of eenige an dere oorzaak het onderling verband heeft verbroken, dan kunnen de gevolgen fa taal zijn. Bij de groote restauratie, waarmede in 1923 wérd begonnen en waartoe, naast de bijdrage van de kerkelijke gemeente, door het rijk, de provincie en de ge meente, subsidie werd verleend, bleek, dat het kerkgebouw er veel slechter aan toe was dan men aanvankelijk vermoedde. Op vele plaatsen bouwvallig. Reeds tijdens de restauratiewerken bleek dat de muren van den koorveel hoek, die in verticale mooten waren ge scheurd, buitenwaarts dreigden uit te wijken, terwijl de muren van het mid denschip in noordelijke richting overhel den. Toen de restauratie tijdelijk moest worden gestaakt, kreeg het koor een pro visorische noodverankering. In Mei van het vorige jaar de den zich ernstige teekenen vam zetting voor die een nieuw onder zoek noodzakelijk maakten. Hierbij is gebleken dat de toe stand van het monument sinds de restauratiewerkzaamheden zijn stilgelegd, aanmerkelijk slechter is geworden. De kappen boven de zijbeuken bleken grootendeels te zijn ver- gaan, vooral die boven de Zuider zijbeuk had alle samenhang ver loren. Daardoor oefent deze kap een nadeelige druk uit op het on derliggend muurwerk. Blijkens tal van scheuren in het metsel werk en de gewelven worden de muren naar buiten gedrongen. De tgewelven zijn dientengevolge op meerdere plaatsen afgeweken van den muur tusschen de bijbeuk en het schip. Ook in de opgaande schipmuren vertoonden zich vele scheuren die in omvang toene men. Blijkens verrichte controle-opmetingen heeft na het jaar 1922 de Noorderschip- muur een groote afwijking verkregen. Terwijl bij de vroegere aflooding werd vastgesteld dat deze muur 5 tot 10 c.m. noordwaarts overhelde, bleek deze afwij king bij bedoeld onderzoek van 3 tot 12 c.m. te zijn toegenomen. De kopperbal- ken in het schip schijnen hun beteekenis te hebben verloren terwijl de zware on- derslagbalken van het schoorwerk boven de noorderzijbeuk, dat in verband met deze uitwijkingen reeds in vroegere ja ren was aangebracht, waarschijnlijk aan de uiteinden aangetast zullen zijn waar door de oplegging zal zijn ingedrukt. Eveneens ernstig was de toestand van den topgevel aan de westzijde van het middenschip met de aan de noordzijde aansluitende traptoren. Beide zijn in hoo- ge mate bouwvallig. De topgevel vertoont aan de voet, over een hoogte van onge veer 2 a 3 meter een groote uitpuiling en wordt blijkbaar alleen nog in stand ge houden door enkele ankers die aan de kap verbonden zijn, waarvan er echter een het reeds had begeven en de overige weinig vertrouwen wekten. Het natuur- steenwerk bezit niet de minste samen hang en de voegen staan wijd open. Een instorting van den topge vel met aansluitende traptoren zou ook voor het daaronder ge plaatste fraaie orgel noodlottige gevolgen kunnen hebben. Dezer dagen zijn nieuwe afloodingen gedaan en hierbij is gebleken, dat de af wijking van den 24 meter hoogen muur van het middenschip, thans op enkele plaatsen 17 18 centimeter bedraagt. De overhelling is sinds verleden jaar n.l. met, ruim vier centimeter toegenomen, terwijl de scheuren in de steunbeeren een beden- kelijken omvang hebben verkregen. Wat onverwijld geschieden moet. Wat nu onverwijld moet geschieden is het aanbrengen van een schoorconstructie tusschen de opgaande muren van het middenschip. Deze constructie bestaat uit een-vijftal zware jukken, erop berekend om zoowel druk- als trekspanningen op te nemen, die de muren aan elkaar kop pelen en door onderling verband het hoog opgaande middenschip een belangrijke verstijving geven. Ook het koor, dat in verticale mooten is gaan scheuren, heeft eveneens een onmiddellijke voorziening noodig, waarbij twee zware staaldraden en diverse trekstangen zullen worden aangebracht. Tusschen het schip en het dwarsschip zal een groot schot worden geplaatst, op dat de verdere werkzaamheden kunnen worden verricht, nadat straks het dwars schip voor den dienst zal zijn ingericht. Tot de eigenlijke restauratiewerkzaamhe den behooren o.a. het aanbrengen van een gewapend betonnen schoorconstruc tie, zonder verandering van het uiterlijk van het kerkgebouw, de vernieuwing van de balken en kap, het herstel van metsel en natuursteenwerken, enz. enz. Het eerste noodwerk, waarvoor de re geering 15 mille beschikbaar heeft ge steld, moet binnen zes weken na de gun ning de aanbesteding zal 22 dezer ge schieden gereed zijn met dien verstan de, dat het schoorwerk binnen vier we ken moet zijn voltooid, en dan kan de kerk weer zonder gevaar in gebruik wor den genomen. Met de afwerking van de restauratie zullen evenwel nog jaren gemoeid zijn en hiervoor is het wachten op de overheid, die de middelen moet verschaffen om dit kostbare monument uit onze middel eeuwen in volle glorie te doen herleven. SLAGERS EN VEEHOUDERS. Het Tweede Kamerlid Weitkamp heeft aan den minister van oeconomische zaken de volgende schriftelijke vragen gesteld: 1. Is het den minister bekend, dat het in landbouwkringen groote bevreemding heeft gewekt, dat nadat eerst een drasti sche teeltbeperking en een kostbare af slachting van vee is toegepast, de regee ring voor 1937 een invoer van 3,600,000 kg. rundvleesch uit Denemarken heeft toege staan? 2. Is de minister bereid mede te deelen wat de oorzaak is, dat de regeering den in voer van een zoo groot kwantum vleesch noodzakelijk acht? 3. Heeft de minister kennis genomen van de jongste gegevens, verstrekt door het Centrale bureau voor de statistiek, betref fende den inhoud van de collectieve ar beidscontracten, alsook van de gegevens van de boekhoudbureaux van de verschil lende landbouwmaatschappijen, waaruit blijkt, dat de landbouwarbeid tot de laagst- bezoldigden behoort? 4. Zoo ja, is de minister dan niet tot de conclusie gekomen, dat maatregelen, welke de verdiensten in het landbouwbe drijf in ongunstigen zin kunnen influen- ceeren, niet gerechtvaardigd zijn? 5. Indien de vorige vraag bevestigend mocht worden beantwoord, is de minister in aanmerking nemende, dat de koeien voor het eerst sinds lange jaren den boeren een behoorlijken prijs opbrengen welk gun stig resultaat door de in vraag 1 bedoelde regeeringsmaatregelen is verkregen dan niet van oordeel, dat niet getracht moet worden de bedrijfsresultaten van de slagers te verbeteren door maatregelen, welke de prijzen van de koeien omlaag kunnen drukken, te meer niet omdat de rundvee- prijzen het niveau van vóór den oorlog nog niet bereikt hebben? DROEVE VERKEERSBALANS. In twee maanden 100 dooden en 900 zwaar gewonden. Het centraal bureau voor de statistiek publiceert tegenwoordig, mede op verzoek van de K. N. A. C., op korten termijn cij fers betreffende de ernstige vei'keersonge vallen in de afgeloopen maand. Uiteraard zijn deze cijfers niet zoo nauwkeurig als die van het jaaroverzicht, waarin bijv. ook worden opgenomen de aantallen slachtofférs, die geruimen tijd na het verkeersongeval aan de gevolgen daarvan zijn overleden. Onderling verge leken geven de maandcijfers echter een indruk van de ongevallen-frequentie op den weg. Voor de maanden Mei en Juni van dit jaar meldt het Centraal-bureau nu de vol gende voorloopige gegevens betreffende ernstige verkeersongevallen: In Mei 61 ge dood, 446 ernstig gewond; in Juni 41 ge dood, 453 ernstig gewond. Deze cijfers van 100 dooden en 900 ern stig gewonden in twee maanden moeten voor alle weggebruikers aanleiding zijn, onafgebroken met de grootste aandacht en voorzichtigheid aan het verkeer deel te nemen. Ieder heeft recht op het gebruik van den weg. Gun een ander zijn plaats en wees beleefd en bescheiden. Ken en eerbiedig de verkeersvoorschriften. Een der primaire voorschriften is wel, dat men verplicht is op den weg rechts te houden (art. 3 reglement). Sinds de laat ste wijziging van het motor- en rijwielre glement mag men zich niet verder van den kant van den weg verwijderen, dan door de omstandigheden wordt gerechtvaar digd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 6