Hoe onze streek financieel achteruitging WRIJFWAS CEB UTO-AGENTSCHAP Vergeef niet S. A. BROERSE F, If A Ei DORP DONDERDAG 8 JULI 1937 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BI AD - PAG. 7 WELSTANDSBEPERKING IN LEIDEN EN OMGEVING BUITENLAND VAN HET VATICAAN H. VADER VOELT ZICH BETER GOEDE TIJDING UIT CASTEL GANDOLFO. Men schrijft uit Rome d.d. 5 dezer aan dé „Msbd.": Naar uit zeer betrouwbare bron wordt vernomen, voelt de Heilige Vader zich de laatste dagen aanmerkelijk beter. Ook prof. Milani is over den toestand van Zijne Hei ligheid zeer tevreden, altijd rekening hou dend natuurlijk met het geheele ziekte beeld, waarin geen verandering meer ko men kan, daar de beide kwalen, waaraan de Heilige Vader lijdt, aderverkalkink en myocarditis (ontsteking van het spier weefsel van het hart) chronisch zijn. Zijne Heiligheid zegt bij elke gelegen heid, hoe goed Hem zijn verblijf in Castel Gandolfo bekomt, hoe Hij zich daar veel beter voelt dan in Rome, waar nu juist een ondraaglijke hitte heerscht. De avonden zijn in de omgeving van de Albanerbergen in ieder geval zeer koel. De Heilige Vader maakt thans bijna da gelijks weer Zijn rondrit door het park van Zijn zomerverblijf, dat een omtrek heeft van circa zeven kilometer. Deze autoritten zijn echter niet de voornaamste .ontspan ning. Wat Zijne Heiligheid bijzonder goed doet is het dagelijksch langdurig verblijf op de groote loggia van het paleis, die uit ziet op het Albanermeer en die den ge- heelen namiddag in de schaduw ligt. De Paus ligt daar op een nieuwen lig stoel, die eerst kort geleden uit Rome is ge komen, en daar leest en werkt Hij dan, want zonder dat kan Hij nu eenmaal niet. Volkomen rust kent noch wenscht Zijne Heiligheid: „Daarvoor ben ik niet Paus ge worden", zei Hij eens schertsend tot een bezoeker, die Hem algeheele rust aan raadde. Men seint ons uit Rome d.d. gisteren: Hedenmorgen heeft de H. Vader zeven honderd personen in gemeenschappelijke audiëntie ontvangen. Er namen o.a. aan deel 't generaal-ka- pittel van de priesters der „Misericordia", een aantal neomisten uit Polen en Litauen, leden van de Poolsche_ Maristen-congrega- tie, afkomstig uit het klooster van Bielamy, bij Warschau, waar de H. Vader destijds de bisschopswijding ontving en Zijn retrai tes deed. DUITSCHLAND DE STRIJD TEGEN DE KERK EEN OPEN BRIEF AAN DR. GOEBBELS. Circuleert door het heele land. Onze lezers zullen zich nog wel de felle rede herinneren, die de Rijksminister voor Propaganda, dr. Goebbels, Vrijdagavond 28 Mei 1.1. in de Deutschlandhalle te Berlijn gehouden heeft tegen Kardinaal Mundelein en de Katholneke Kerk. Wij hebben van deze rede uitvoerig melding gemaakt. Vrij wel alle Duitsche bisschoppen hebben hier na in woord en geschrift hun groote ver ontwaardiging over Goebbel's lasterlijke aantijgingen uitgesproken. Thans heeft een anonymus een open brief aan dr. Goebels gericht, waarin hij de beweringen van den Rijksminister met duidelijke argumenten weerlegt en diens valsche redeneeringen aan de kaak stelt. Het schrijven bestaat uit twee deelen: in het eerste worden 'Te parade-processen te gen de katholieke geestelijken behandeld, in het tweede deel onthult hij het een en ander over de toestanden in de nazi-partij. Deze open brief aan Goebbels, welke ruim vier kolom druks beslaat, wordt momen teel in Duitschland in duizenden exempla ren verspreid. Hoe de schrijver kans heeft gezien het document te laten drukken en verspreiden, zonder in handen te vallen van de waakzame Gestapo is ons een raad sel. Er blijkt uit, dat de strijdbare katho lieke Duitschers toch nog wel iets van or ganisatie afweten. Trouwens dat heeft de Gestapo ook ondervonden bij de publicatie van 's Pausen jongste Encycliek tegen het nat.-socialisme. FRANKRIJK KARDINAAL PACELLI NAAR PARIJS. Een interview. Z.Em. Kardinaal Pacelli, die vandaag als Pauselijk legaat naar de plechtige conse cratie van de nieuwe basiliek te Lisieux ook een bezoek aan Parijs brengen. Aan den vooravond van zijn vertrek heeft de Kardinaal-staatssecretaris een interview toegestaan aan een vertegenwoordiger van Havas, waarin hij o.m. zeide: „Voor den tweeden keer sedert twee jaar heeft de H. Vader Zijn secretaris als Pauselijk Legaat naar Frankrijk willen af vaardigen. Ik verheug me er ten zeerste op, andermaal in contact te komen met het groote, kunstzinnige Parijs en de roem ruchte Fransche natie, beide centra van spiritueel leven en stralende wetenschap. Ik pry's mezelf gelukkig, thans de gele genheid te hebben in persoonlijke relatie te treden met den vereerden chef van uw staat en de vertegenwoordigers der over heid, bij wie, meer dan ooit, op het oogen- blik de hooge zending berust, op doeltref- schitterende CEBUTO -Touringcars staan gereed om U een on vergetelijke vacantie tegemoet te voeren. CEBUTO biedt een ongeëvenaarde massakeus. 6 dagen Parijs, Exposltla f 60. - 10 Vogezen87.50 6 Ardennen, Luxemb. 47.50 6 Bergisch land 35.50 6 Harzgebemte 47.- Inllehtlngen en Reisgids bij H. HEESTERMANS. LEIDEN, TEL 1532 Steenstraat 24 (hoek Beestenmarkt) Keixeuzo. morgen fende wijze by te dragen tot de vestiging van het gebouw van den vrede, welke zoo speciaal het voorwerp is van de aspiraties en gebeden van den H. Vader." Ten aanzien van de bedevaartplaatsen Lourdes en Lisieux verklaarde kardinaal Pacelli: „Het is een verheven privilege voor Frankrijk, om heiligdommen te bezitten als Lourdes en Lisieux. Met Barres kan men zeggen, dat dit plaatsen zijn, „waar de geest Gods blaast". ITALIË ONDERHOUD VAN LANSBURY MET MUSSOLINL Einde dezer week zal George Lansbury een onderhoud hebben met Mussolini. Van daag zal hij naar Rome vertrekken. „Ik wil met Mussolini de vraagstukken van den vrede bespreken, zooals ik met andere staatshoofden heb gedaan, zeide Lansbury. POLEN HET CONFLICT MET MGR. SAPIEHA. De pers deelt mede, dat twee afgezan ten van den aartsbisschop van Krakau op weg zouden zyn naar Jurata aan de Pool- sche kust, waar op het oogenblik de presi dent van de republièk vertoeft. Zij zouden een pbrief van Mgr. Sapieha aan den pre sident brengen, waarin de bisschop zijn verontschuldigingen aanbiedt, dat hij zon der toestemming 't stoffelyk overschot van maarschalk Pilsoedski heeft overgebracht. CHINA BOTSING MET JAPAN NERS CHINEESCHE TROEPEN SLAAGS MET JAPANSCHE TROEPEN In de buurt van Peiping Gistermorgen om half vijf zyn op 32 K.M. ten Westen van Peiping hevige ge vechten uitgebroken tusschen Japansche en Chineesche troepen. Het gevecht ein- igde om half tien, nadat de Japanners de ommuurde stad nabij de Marco Polobarug hadden gebombardeerd, waarbij aan Chi neesche zijde zoowel burgers als militai ren werden gedood. Het geluid der geweren, mitrailleurs en kanonnen was te Peiping duidelijk hoor baar. Aanleiding tot het gevecht was een bot sing tusschen japansche troepen, die nach telijke oefeningen hielden, en het Chinee sche garnizoen. De Japanners kregen ver sterking van de ambassadewacht. Het Japansche agentschap Domei meldt omtrent het gebeurde, dat het te Loegons- jiau liggende 209e regiment van het 29e leger van Soeng Tsje Joean eensklaps het vuur opende op troepen van het Japan sche garnizoen. Direct toesnellende Japan sche versterkingen, bestaande uit de-den van de Noord-Chineesche garnizoenen, werden opnieuw door de Chineesche af- dpelingen beschoten. De gevechten hadden zich tegen den morgen ook tot nabijliggende plaatsen en de daar liggen Japansche en Chineesche troepenafdeelingen uitgebreid. Te Loeng- wangsmiau werd van veldgeschut gebruik gemaakt. Domei beschouwt de botsingen als ver reweg de ernstigste sedert den laatsten tijd. In politieke kringen wordt de toe stand in verband met de toenemend anti- Japansche stemming in Noord-China en de onlar.gs door de Nanking-regeering geno men maatregelen om het zelfsiandige be stuur van Peiping in grootere mate van de centrale regeering afhankelijk tc doen zijn, als buitengewoon ernstig beschouwd. EEN MISLUKTE WAPENSTILSTAND Om 10 uur werd een wapenstilstand af- gekor.ligd tusschen de Chineesche en de Japansche 'troepen, welke tot 12 uur zou uren. Deze wapenstilstand word evei wel om 11.40 verbroken doordat het geschut, nada de vredesonderhandelingen waren afgebroken, weder begon te vuren. Het vuren werd hervat in veroand met het feit, dat geen gevolg werd gegeven aan het Japansche ultimatum, dat de Chi neesche troepen zouden worden terugge trokken. Naar te Peiping medegedeeld wordt, zou- der. de Chineesche verliezen bij de ge vechten ten Westen der stad 200 dooden en gewonden bedragen. Het aantal slacht offers aan Japansche zijde wordt op tien geschat, waaronder twee officieren. Een „normaal" incident naar Frankrijk is vertrokken, zal morgen Een woordvoerder van het Japansche leger heeft met betrekking tot de Chi- neeschJapansche gevechten ten Westen van Peking verklaard, dat hier sprake is van een „zuiver plaatselijk en normaal" incident. Hij voegde hieraan toe, dat het incident waarschijnlijk geen ernstige ge volgen zou hebben, doch dat het duidelijk is, dat alles afhangt van de houding der Chineezen, die er trouwens geen belang by hebben, den toestand op de spits te drijven. NED. OOST-INDIE BANDJIR OP BORNEO. EEN-EN-TWINTIG DOODEN In de omgeving van Bandjermasin Een bandjir, de zwaarste sinds menschen- heugenis, heeft gisternacht om één uur, volkomen onverwacht, de omgeving van Martapoera geteisterd. In den kampong Sei Alang zijn één en twintig menschen gedood; het kamponghoofd en zijn gezin worden vermist. Vooral de plaatsen Tam- bakanjar, Toedjoengmoerong en Bintjau hebben zwaar geleden van de geweldige watermassa. Hoe groot het aantal slachtof fers is, dat hier gevallen is, kon nog niet vastgesteld worden, daar men htet geteis terde gebied nog niet bereiken kan. Ge meld wordt echter dat tientallen wonin gen weggespoeld zijn, zoodat gevreesd moet worden, dat nog meer dooden te be treuren zijn. Aneta seint dat alle verbindingen, ook de telegrafische en telefonische, met het binnenland verbroken zijn. De postweg is op tien plaatsen weggeslagen. In Marta poera, dat ongeveer 30 K.M. ten Oosten van Bandjermasin ligt, staat het water ter hoogte van de huisdeuren. Een ijzeren burg, die door het water scheefgeslagen is, levert gevaar op. Ook het landhoofd van de Stamboelbrug is weggespoeld. Met man en macht heeft men het reddingswerk ter hand genomen. Martapoera, waar de bandjir woedt, is een welvarende plaats, gelegen aan de Maxtapoera-rivier, even beneden het ver- eenigingspunt van de Soengei (rivier) Riam Kiwa en de Soengei Kanan, en on geveer op 30 K.M. ten Oosten van Band- jermassim. Zij is de zetel van den diamant handel en het centrum van de vruchtcn- cuUuur voor de markt van Bandjermasim. De bevolking bestaat voor 't grootste deel uit Inlanders; verder wonen er een klein aantal Europeanen, en een grooter aantal Chineezen en Arabieren. Als hoofd der onderafdeeling Martapoera zetelt er een controleur van Binnenlandsch Bestuur. Volgens een Aneta-bericht, is het de Riam Kanan, die bandjirt. Zij ontspringt cp den Goenoeng Koekoesan, die deel uit maakt van het Meratoes-gebergte. Zij is voor een groot deel bergstroom met talrij ke beletselen, ondiepten, versnellingen vandaar de naam: riam beteekent stroom versnelling en daardoor voor de prauw en scheepvaart van weinig belang. Het heeft natuurlijk in het gebergte waarvan de Riam Kanan haar water ont vangt, zwaar geregend. De groote hoeveel heid, die in korten tijd de betrekkelijk smalle bedidng bereikt, kan niet zoo spoe dig afgevoerd worden en dan ontstaat er die vloed van water, bandjir genaamd, die kokend en bruisend zijn weg zoekt, alles meesleurend wat hij in zijn woeste vaart ontmoet. En dat niet alleen in de bedding, doch ook op het geinundeerde land. Men staat versteld van zijn kracht. Brug gen bij groote rivieren worden weg geslagen, wegen worden vernield. Inland- scbe woningen omvergeworpen en meege sleurd. En zoo snel komt hij aangestormd, dat de menschen in hun woningen of bij werkzaamheden in of nabij de rivier, vaak worden verrast en meegesleurd. Komt de bandjir bij nacht, dan is de kar.s natuurlijk veel grooter, dat de bevol king in haar dicht bij de oevers gebouwde woningen wordt overrompeld. Bandjirs duren gewoonlijk niet lang in de Indische rivieren. Het hooge water be reikt spoedig zijn hoogste peil en als de regens niet blyven aanhouden, wordt de normale stand spoedig weer bereikt. Het is dus zeer goed mogelijk, dat de bevolking in de winkelwijk van Marta poera, waar het water was binnengedron gen en tot aanzienlijke hoogte gerezen, thans weer als gewoonlijk haar inkoopen doet. Ar* alvorens op reis te gaan de noodige verbandmiddelen te koopenbij DROGISTERIJ „B0ERHAAVE" Haarl.str, GS - Tel. 784 Voorhout het ergst getroffen Nu door de gestadige daling van de werkloosheidscijfers, van Leiden en omgeving zoo goed als van het geheele land het voor een ieder duidelijk wordt, dat de periode van constanten neergang toch werkelijk is afgesloten en ons econo misch leven zich weer in opwaartsche rich ting beweegt, is de tijd gekomen om de crisis-balans op te maken en na te gaan hoevele en hoe zware slagen zijn toege bracht aan de financiëele positie der be volking in Leiden en omliggende gemeen ten. Een en ander komt duidelijk tot uitdruk king in een aantal becijferingen, die ge maakt kunnen worden met behulp van eenige oude en enkele recente publicaties van het Centraal Bureau voor de statis tiek. Gaan wij eerst na, hoe de verbrei ding van den welstand afnam. Ons belastingstelsel laat een bepaald be drag aan inkomen van elke heffing vrij, omdat dit slechts toereikend wordt geacht voor het meest noodzakelijke levensonder houd. Daarboven pas, zoo neemt de fiscus aan, is een zekere mate van welstand aan wezig, die het mogelijk maakt in de ge meenschappelijke lasten bij te dragen. Belastingplicht en betrekkelijke welstand loopen dientengevolge parallel en hoe al- gemeener de welstand over de bevolking is verdeeld, des te hooger zal ook verhou dingsgewijze het aantal beinstingplichti- gen zijn. Omgekeerd wordt in de daling van het aantal belastingplichtigen over een bepaalde periode de welstandsvermin dering in dat tijdvak weerspiegeld en zelfs wordt hierdoor een veel zuiverder beeld van den maatschappelijken teruggang ver kregen dan bijvoorbeeld in de werkloos heidscijfers tot uitdrukking kan komen. Vele honderden kleine middenstanders, z.g. stille armen en tallooze andere crisis slachtoffers worden immers in de werk- loozenstatistieken niet vermeld, maar hun verdwenen welstand vindt wel zijn weer slag in het geringer aantal belastingplich tigen. Allerlei plaatselijke omstandigheden, verschil in levensstandaard, in prijsniveau e.d. maken het mogelijk om verschillende gemeenten, en met name steden en dorpen, onderling te vergelijken op grond van het percentage der belastingplichtigen. Dit be zwaar geldt echter niet wanneer moet worden nagegaan, in welke mate de wel stand in een bepaalde gemeente door de tijdsomstandigheden werd verkleind of weggevaagd. Wel moet er rekening mede gehouden worden, dat de belasting-statis tieken de gegevens van de onderscheidene gemeenten vermelden, zonder de toe- of afneming der bevolking in aanmerking té nemen. Het beschikbare materiaal wordt daarom pas voor vergelijking bruikbaar, als het naar een vast inwonertal wordt om gerekend. In onderstaande becijferingen wordt alles uitgedrukt per tienduizend in woners, ook voor gemeenten, wier zielen tal daar beneden blijft. De eerste cijferkolom geeft aan, hoeveel aangeslagenen in de rijksinkomstenbelas ting in elk der vergeleken gemeenten en in rijk en provincie per tienduizend inwo ners voorkwamen bij den aanvang van de crisis, de tweede kolom geeft het tegen woordige aantal aan, terwijl tenslotte de derde kolom de procentueele daling ver meldt. Wij hebben daarbij de omliggende gemeenten gerangschikt in de opklimmen de volgorde van deze daling. Aantal bel.plichtigen bij aanvang thans daling v. d. crisis pet. Gemiddelden Rijk: 2385 1598 33.— Provincie: 2673 1760 34.1 Stad: Leiden 2595 1822 29.7 Omliggende Gemeenten Oegstgeest 2691 2155 19.9 Wassenaar 3530 2571 27.1 Woerden 2332 1652 29.1 Voorschoten 2331 1587 31.9 VeurL'dam 2096 1401 33.1 Leiderdorp 2184 1381 36.7 Warmond 2464 1526 38.— Zoetermeer Zw. 2229 1374 38.3 Bodegraven 2338 1424 39.— Haarlemmermeer 2332 1319 43.4 Hillegom 2523 1427 43.4 Moercapelle 1963 1096 44.1 Zoeterwoude 1824 1004 44.9 Alphen a. d. R. 2275 1230 45.9 Benthuizen 2085 1121 46.2 Noordwijk 2355 1180 50.— Nieuwveen 1726 858 50.2 Zwammerdam 2009 989 50.7 Woubrugge 2034 884 51.6 Katwijk 2118 1000 52.7 Lisse 2431 1130 53.5 Rijnsaterwoude 2219 1011 54.4 Leimuiden 2032 920 54.7 Koudekerk 2354 1030 56.2 Boskoop 2682 1155 56.9 Sassenheim 2216 900 59.3 Valkenburg 2463 977 60.3 Ter Aar 1401 848 60.5 Hazerswoude 2268 S91 60.7 Noordwijkerhout 2002 781 60.9 Barwoutswaarder 2202 826 62.4 Waarder 2292 861 62.4 Rijnsburg 2155 800 62.8 Zevenhoven 2181 790 63.7 Nieuwkoop 2065 743 64.— Rietveld 2191 746 65.9 Voorhout 2141 649 69.6 Op ontstellende wijze blykt uit deze cij fers, hoezéér ons volk in de crisis jaren ver armd is. Nemen wij 1929 als normaal aan, dan heeft sedertdien dus 20 tot 70 procent der gemeentelijke bevolkingen in deze om geving eiken welstand zien verdwijnen en het inkomen zien dalen tot een peil, waar op ten hoogste in eigen nooddruft kan v/orden voorzien, maar elke bijdrage aan de gemeenschappelijke lasten tot de onmo gelijkheden wordt gerekend. In vele ge vallen zelfs tot een peil, waar ook de eigen nooddruft niet meer aanwezig is, maar waar deze als werkloozensteun of anders zins ten laste komt van het toch reeds zoo gehavende contingent dergenen, die nog wel belastingplichtig zyn. Het gemiddelde van den teruggang in rijk en provincie ontloopt elkaar niet veel; het Zuid-Hollandsche cijfer is iets ongunsti ger dan het Nederlandsche. Het Leidsche dalings-psrcentage is bevredigend te ach ten. Alleen Oegstgeest, Wassenaar en Woer den kunnen op een lager cijfer wijzen. In beide eerstgenoemde plaatsen, met hun bijzonder karakter, kan echter door den groeten gemiddelden welstand voor velen een aanmerkelijke individueele teruggang plaats vinden, zonder dat nog de fatale grens, waar de belastingplicht ophoudt, overschreden behoeft te worden. Woerden mist dit bijzondere karakter; dat het da lingspercentage niettemin zoo gering is, moet dan ook als zéér gunstig worden aan gemerkt. 9 Opmsrkelij is h'-t groote onderlinge verschil in de bloembollen-gemeenten Hil- legom, Lisse en Sassenheim. Bij alle drie ligt het dalingspercentage wel is waar vèr boven de gemiddelden van rijk en provin cie maar toch blijkt Hillegom in dit op zicht héél wat minder van de crisis geleden te hebben dan Lisse en vooral veel minder dan Sassenheim. In het grootste deel van de vergeleken gemeenten bedraagt de vermindering van het aantal 'belastingplichtigesn méér dan vijftig procent! In elf plaatsen zelfs méér dan zestig procent; Voorhout nadert de 70 pet.! Dat zóó groote dalingen tot een totale ontwrichting van de gemeentelijke verhoudingen moeten leiden, laat zich ge makkelijk begrijpen. INGEZONDEN STUKKEN OPROEP TOT STEUN AAN DE LEIDSCHE MISSIE-ACTIE! „Missieclub „Pater Damiaan". Geachte stadgenooten, Zooals u misschien nog niet allen bekend is, bestaan er hier ter stede enkele missie clubs, welkespeciaal ten doel hebben het verzamelen van zilverpapier, theelood, postzegels, goud, zilver, koper, aluminium enz. Alleen blik en ijzer hebben voor de missie geen waarde. Velen van u nu hebben hoogstwaar schijnlijk wel wat van bovengenoemde brokken in bezit. De een wat meer, de an der wat minder; dit komt er echter niets op aan. Heusch deze brokken hebben groo ts waarde en u kunt ze tooh zoo gemakke lijk verzamelen. Bijvoorbeeld: Als u brieven of kaarten ontvangt, tandpasta, pap, chocolade of siga retten gebruikt, gooi dan de postzegels, le dige tube, aluminium of zilverpapier nooit w eg. Want deze dingen alhoewel voor u waardeloos, hebben voor de Missie groote waarde. Zoo u nog geen missiebusje van het Liefdewerk „St. Franciscus Xaverius" (dit is voor steun aan alle Nederlandsche Mis sionarissen waar ter wereld zij ook werk zaam zijn) in uw bezit mocht hebben, vraag er dan nog heden, hetzij mondeling of schriftelijk bij ondergeteekende aan, hangt het s.v.p. in uw huiskamer op en laat het by feestelijke gelegenheden of anderzins eens rondgaan of stort er bijv. bij het welslagen van een novene eens Iets apart in. U krijgt er dan vanzelf pleizier en een groote voldoening van. Doet u alstublieft eens wat moeite. God zal u er ruimschoots voor beloonen. Even een briefje in de bus bij onderge teekende of Garenmarkt 36 en wij zullen er voor zorgdragen, dat het plaatsen van een missiebusje en (of) het ophalen van brokken zooveel mogelijk geschiedt door een club uit uw eigen parochie. Allen nog dit: geeft nooit een busje of brokken mede aan personen, die geen machtiging kunnen toonen! Bij voorbaat onzen hartelijken dank. Helpt «allen mede of steunt onze actie. Voor Christus onzen Koning. Voor de uitbreiding van Zijn Rijk. God wil het. Namens de Leidsche Mussieclub, J. M. SILVESTER, Secretaris Missieclub „P. Damiaan", Driftstraat 15, Leiden. Vraagt Uw winkelier onze prima Kwaliteit ongeëvenaard Veordeellg In 't gebruik HAARLEMMERSTRAAT 5 - TZ'.CF 4^9

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 7