MAANDAG 14 JUNI 193/
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
KARDINAAL FAULHABER
PROTESTEERT
v.
VOORNAAMSTE NIEUWS
28ste Jaargang
No. 8748
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
r
TEGEN DE ARRESTATIE VAN
PATER MATER.
Spreekverbod tegen het Concordaat.
De aartsbisschop van München, kardinaal
Faulhaber, heeft bij den minister van eere-
dienst, Hans Kerr, geprotesteerd tegen de
arrestatie van Pater Mayer op 5 Juni jl.
in de kerk van den Heiligen Michael.
Gisterochtend werd dit protest in de
kerk van den Heiligen Michael van den
kansel voorgelezen.
De kardinaal vraagt den minis
ter het spreekverbod tegen pater
Mayer, als zijnde tegen het Con
cordaat, op te heffen. Verder
vraagt de kardinaal, dat pater
Mayer uit de hechtenis zal wor
den ontslagen en dat in het ver
volg niet meer dergelijke maatre
gelen tegen predikanten zullen wor
den genomen.
EEN AANKLACHT VOOR GOD EN DE
GESCHIEDENIS.
Verkiezingsmethoden aan de kaak gesteld.
Voor 5000 ouders van Münchensche
schoolkinderen heeft kardinaal Faulhaber
een bitteren aanval gericht op de Duitsche
regeering wegens het verwereldlijken van
de confessioneele scholen. De kardinaal be
gon met de z.g. vrije verkiezingen aan de
kaak te stellen.
Voor God en voor de geschiedenis,
zoo zeide hij, bevestigen wij, dat deze
verkiezingen onvrijwillig waren. Vele
employé's brachten onder den druk
hun stem uit.
Wij verwijten hun niets, wij spreken een
verwijt uit, tegen hen, die tweestrijd bren
gen in de zielen der ouders. Dit is de ma
nier waarop het begint, hoe zal het eindi
gen? Ons wordt gezegd naar Rusland te
kijken. Wij kijken naar Rusland en juist
om die reden verdedigen wij ons tegen een
knechting van de vrijheid der menschelij-
ke rechten. Er wordt gezegd, dat de kin
deren in de eerste plaats aan den staat be-
hooren. .Neen, aldus riep de kardinaal uit,
dat is onjuist, de kinderen behooren in de
eerste plaats aan de ouders. De school
kwestie is een kwestie van het geweten der
ouders en ook van Duitsche trouw, zoo
vervolgde de kardinaal. Het Concordaat
waarborgt de vrijheid der scholen en zoo
lang een Duitsche handteekening en een
eerewoord gehouden worden, hebben de
ouders recht op confessioneele scholen.
Het
Eucharistisch Congres
te Boedapest.
DE ZORG VOOR 300.000 GASTEN.
Een onderhoud met oud-Minister President
Karl Huszar.
De voorbereidende werkzaamheden voor
het komende Eucharistisch Congres te Boe
dapest zijn reeds geruimen tijd in vollen
gang, doch weinigen kunnen vermoeden,
met'welk een zorg en liefde en met welk
een enthousiasme deze machtige arbeid
verricht wordt.
Zoo juist brachten we een bezoek aan
het gebouw gelegen Ferenciek tér 7, waarin
naast vele andere katholieke vereenigingen,
ook de verschillende afdeelingen van het
Comité van Voorbereiding zijn onderge
bracht. We hadden het voorrecht hier
Z.Exc. Karl Huszar, oud-minister-president
van Hongarije, te ontmoeten, die zich sedert
de afsluiting van zijn politieke loopbaan
wijdt aan de behartiging der katholieke
aangelegenheden in zijn vaderland. Hij is
de leider van een der grootste afdeelingen,
n.L van de binnenlandsche propaganda, het
geen hem als bekend organisator uitstekend
is toevertrouwd.
Nauwkeurig wordt thans reeds met alle
komende problemen rekening gehouden.
Een der moeilijkste vraagstukken is wel de
huisvesting en voeding der buitenlandsche
congresbezoekers, die men uit alle landen
der wereld verwacht. Omtrent deze aange
legenheid liet Zijne Excellentie Huszar zich
als volgt uit:
Eischt de geregelde voorziening van een
millioenenstad reeds doorloopend veel zorg,
zij wordt ontzaglijk verzwaard, wanneer
plotseling het aantal inwoners met 300.000
woTdt uitgebreid, want wij rekenen mins
tens op 300.000 Congressisten. Geweldig
bijv. zal de toevloed van pelgrims uit
Amerika zijn, waar zich vooral in de laat
ste jaren veel Hongaren gevestigd hebben.
Verschillende extra schepen zijn reeds af
gehuurd, om de congressisten te vervoeren.
Zoo pas kwam bericht binnen van den bis
schop van Székesfehérvar, die namens het
Hongaarsche episcopaat een propaganda-
reis door Amerika maakt, dat zijn tournee
noodzakelijk moet worden verlengd en dat
Z.Exc. niet voor einde Juli kan terugkeeren.
Aan het eind van zijn interessante uiteen
zetting deelde Z.Exc. Huszar nog mede, dat
er streng voor zal worden gewaakt dat het
tijdens de congresdagen ontzaglijk ver
meerderde gebruik geen prijsstijging ten
gevolge zal hebben, want dit is een zaak
waarmede in de eerste plaats de eer en de
achting van ons vaderland betrokken zijn,
en wat de eer voor een Hongaar beteekent,
dat behoeft wel geen nadere verklaring.
Zeg in Uw vaderland, dat Hongarije zijn
gasten verzorgen zal, zooals Hongarije dit
altijd gedaan heeft.
De wereld
in vogelvlucht
Zooals reeds Zaterdag medegedeeld, is
de z.g. ijzeren gordel van Bilbao door de
rechtschen doorbroken en wordt de stad
Bilbao ernstig bedreigd. Het forceeren van
deze „ijzeren" versterking wordt bevestigd
en gemeld wordt, dat de troepen van Fran
co nog slechts op drie kilometer afstand
staan van de stad. De regeering van Biscaye
zou reeds uitgeweken zijn naar Santan
der; dit bericht is evenwel nog niet beves
tigd.
Inmiddels zijn de controleerende mogend
heden tot overeenstemming gekomen in
zake de waarborgen voor de hervatting van
de controle in de Spaansche wateren. De
voorwaarden voor het accoord hebben wij
reeds eerder gemeld, daarin is geen wijzi
ging gekomen. Wanneer nu de regeeringen
te Salamanca en Valencia er mee accoord
gaan, kan de controle door de Duitsche en
Italiaansche schepen hervat worden.
In Rusland zijn maarschalk Toechat-
sjefski en de zeven andere ter dood veroor
deelde generaals met bekwamen spoed te
rechtgesteld. Het wordt zoo langzamer
hand een executie aan de loopende band.
Gemeld wordt; dat 17 officieren, die in de
Oekraïne gediend hebben, onder den thans
ter dood gebrachten generaal Jakir, zelf
moord hebben gepleegd, omdat zij wisten,
dat zij anders toch denzelfden weg als hun
commandant zouden opgaan.
In de kringen van buitenlandsche am
bassades te Moskou wordt algemeen ge
loofd, dat weldra een nieuw proces zal be
ginnen tegen „landverraders", en wel te
gen generaal Schmidt en veertien andere
hooge officieren, terwijl daarna een aan
tal gewezen diplomaten aan de beurt zul
len komen.
Wat hebben deze mannen misdaan?
Men grijpt zeker niet mis, schrijft de
„Msb.", als men verklaart, dat zij het met
de politiek, de binnen- en de buitenland
sche, van Stalin niet eens waren. Waar
schijnlijk liep het meeningsverschil dezer
toch zeker bevoegde militaire autoriteiten
bovenal over de buitenlandsche politiek;
over de vraag, waar men aanleuning moest
zoeken om in geval van oorlog zoo sterk
mogelijk te staan. Evenals Duitschland
loopt sovjet-Rusland kans oorlog op twee
fronten te moeten voeren. Berlijn zoekt
aan dit risico te ontkomen door met Enge
land en Frankrijk tot een zekere overeen
stemming, welke minstens neutraliteit
waarborgt, te komen; doch er zijn ook Duit
sche kringen, vooral militaire, welkeer de
voorkeur aan zouden geven met sovjet-
Rusland op goeden voet te leven. En zoo
behoeft het niet te verwonderen, dat mili
tairen in Rusland uit zuiver militaire over
wegingen, vreesden een twee-frontenstrijd
te moeten voeren en daarom toenadering
tot gelijkgezinde kringen in een land, dat
over het algemeen niet erg vriendschappe
lijk tegenover sovjet-Rusland gezind is, ge
zocht hebben. Dat daarbij nog gedacht is
aan een andere, meer natuurlijke sociale
orde in Rusland, achten wij geenszins bui-
Leidsch aannemer te
Sassenheim tegen lichtpaal
gebotst
Zaterdagmiddag reed de 36-jarige W. M.
Mooten, aannemer te Leiden op zijn
motor op den Rijksstraatweg te Sassen
heim.
Bij een tamelijk groote snelheid keek
hij om naar een auto, die hem wilde pas-
seeren, met het gevolg, dat hij tegen een
lichtpaal op den vluchtheuvel voor het
St. Bernardusgesticht opreed.
Hij werd van zijn motor geslingerd en
bekwam een gebroken schouder, een ge
compliceerde béenbreuk en een ernstige
hoofdwonde.
Dr. Dommisse verleende de eerste hulp
en deed hem vervolgens per ziekenauto
naar het Acad. Ziekenhuis te Leiden ver
voeren.
Daar is het slachtoffer hedenmorgen
aan zijn verwondingen overleden.
Ernstig ongeluk bij de
Haagsche Schouw
Man door een auto aangereden
en zwaar gewond
Hedenmorgen omstreeks 10 uur stonden
een van van naar schatting 55 jaar en een
jongere man bij het wachthuisje der tram
aan de Haagsche Schouw te wachten op
een auto, welks bestuurder zoo goed zou
willen zijn hen mee te nemen naar Den
Haag. Daartoe gingen zij telkens een stukje
den weg op om hun hand op te steken.
Op een gegeven moment kwamen uit
de richting Oegstgeest twee vrachtauto's,
waarvan, de tweede zwaar met steenen be
laden was. Tegelijkertijd kwamen van Lei
den een drietal luxe-auto's, die ook in de
richting Den Haag gingen. Daar deze auto's
tegelijkertijd de bocht door gingen, moesten
de vrachtauto's scherp ,naar rechts uitha
len. De oudere man, dié juist op den weg
stond, liep snel terug naar den graskant,
maar werd óf door de eerste vrachtauto
nog geraakt ófwel hij struikelde in zijn
haast, waarna de tweede met steenen be
laden vrachtauto hem over de borst ging.
De man werd binnengedragen in café
Legeer waar de Rector der Montfortanen
aan de Haagsche Schouw hem nog het H.
Oliesel toediende. De toestand van den
man, die naar Den Haag werd vervoerd, is
zeer ernstig.
Twee oude menschen
doodgevallen
DOOREEN BEDSTEDE GEZAKT EN IN
EEN KELDER TERECHT
GEKOMEN.
De ongeveer 70-jarige turfhandelaar
Meyer en zijn echtgenoote, wonende te Ter
Apel-West, zijn op tragische wijze om het
leven gekomen.
Toen de beide oude menschen heden
ochtend te ruim negen uur nog niet in de
huiskamer waren verschenen, liet him
schoonzoon, met wien zij samenwonen, een
knechtje naar de in het achterste gedeel
te van de woning gelegen slaapkamer gaan,
om te kijken waar de turfhandelaar en zijn
vrouw bleven.
De jongen begaf zich naar de bedstede
en deed daar een ontstellende ontdekking.
Hij zag dat de planken van de bedstede
aan het hoofdeinde waren losgeraakt, waar
door de oude menschen met het hoofd
naar beneden in den onder de slaapgele
genheid zijnden kelder waren gevallen. Zij
waren met het hoofd op den steenen vloer
terecht gekomen en bij beiden moet de
dood vrijwel direct na den val zijn ingetre
den.
De overige bewoners van het huis had
den van het ongeval niets bemerkt.
tengesloten; maar dat wijst eer op gezond
verstand dan op verraad.
Intusschen vraagt men zich af, wat zich
nog meer in Rusland afspeelt. Dat is een
geheim, waarover men veel kan fantasee-
ren, doch waarvan men niets met zeker
heid afweet
DE WATERSLACHT
OFFERS VAN HET
WEEKEND.
Twee kinderen in de Maas
verdronken.
EEN KNECHT MET MOEITE
GERED
Zaterdagavond omstreeks 8 uur zijn
te Ar een in de Maas nabij de uitspan
ning „De Hamert" twee jongens bij
het zwemmen verdronken.
De 14-jarige S. van der Kamp en de 10-
jarige J. Geelen waren in de rivier gaan
zwemmen, hoewel alleen eerstgenoemde de
zwemkunst machtig was. Op zeker oogen
ic lik raakte de 14-jarige van der K. in ge
vaar en riep om hulp. Zijn 10-jarig vriend
je probeerde, ondanks het feit, dat hij niet
voldoende kon zwemmen, hem te redden.
Het gevolg was, dat beiden verdronken.
De knecht van Geelen, die het ge
vaar bemerkte, sprong te water en
trachtte de beide knapen nog te hel
pen. Dit mocht echter niet gelukken.
De man kwam zelf nog in gevaar en
kon slechts met moeite door het toe
steken van stokken gered worden.
Na korten tijd werden de lijkjes van de
beide jongens opgehaald. Dr. Thielen uit
Arcen heeft nog getracht met zuurstof
apparaten de levensgeesten weer op te
wekken, doch dit mocht niet meer baten.
De lijkjes zijn naar de ouderlijke wo
ning vervoerd.
Kanovaarder, die niet kon
zwemmen, verdronken.
HIJ WAS VADER VAN VIJF
KINDEREN.
Gisteravond omstreeks zes uur is in het
Natuurbad te Heelderpeel een tweeper
soonskano omgeslagen. In de kano waren
gezeten de 35-jarige Geurts en de 23-jari-
ge Schumann, beiden uit Sittard. Zij kon
den niet zwemmen. Schumann wist zich
aan de boot vast te klampen. Hij werd door
toegeschoten kanovaarders vastgegrepen
en aan wal gebracht. Geurts echter ver
dronk. Leden van de Roermondsche Red
dingsbrigade hebben korten tijd later het
lijk opgehaald.
Het slachtoffer was gehuwd en vader
van vijf kinderen. Het lijk is naar de be
graafplaats te Heel overgebracht.
Jongen te Maastricht
verdronken.
ZIJN MAKKERTJE GING HET
THUIS VERTELLEN
Gisteren tegen het middaguur is te
Maastricht de tienjarige L. van Rijsselt,
toen hij nabij de St. Servatiusbrug over de
smalle, voor het publiek niet toegankelijke
sluisdeur het kanaal naar Luik wiled over
steken onder de leuning doorgegleden en
in het water gevallen. Zijn kameraadje, die
van het ongeluk getuige was geweest, ging
naar huis, waar hij vertelde wat er ge
schied was. Pas een uur later is het lijkje
van den jongen met een dre gopgehaald.
Jongen te A'dam in het
water gevallen.
LEVENLOOS OPGEHAALD
Gistermiddag om half vijf is in het IJ
ter hoogte van den Asterweg te Amster
dam een zevenjarige jongen uit de Edel-
weisstraat, die met een vriendje aan het
baden was, verdronken.
De jongen is waarschijnlijk voorover ge
vallen en daarna in de diepte verdwenen.
Er werd onmiddellijk hulp gehaald, waar
op eenige personen zich te water begaven
en verscheidene malen naar den drenke
ling doken, terwijl de omgeving eveneens
met een dreg werd afgezocht. Het duurde
een half uur voordat het ventje werd ge
vonden. De geneeskundige dienst heeft nog
geruimen tijd de bekende middelen toe
gepast, doch de levensgeesten waren ge
weken.
Het stoffelijk overschot van den knaap
is naar een ziekenhuis gebracht.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
BUITENLAND.
Na het doorbreken van den „ijzeren
gordel" is de val van Bilbao aanstaande.
Overeenstemming inzake de controle. (3de
blad.).
Een protest van kardinaal Faulhaber.
(lste blad).
De ter dood veroordeelde Russische ge
neraals terecht gesteld. Een legerorder van
Worosjilof. (3de blad).
Opstand in Noord-Tsjahar. (China). (3de
blad).
BINNENLAND.
H. M. de Koningin heeft hedenmorgen
drie ministers in audiëntie ontvangen.
(lste blad).
H. K. H. Prinses Juliana heeft van haar
bezoek aan Groningen deze week moeten
afzien, (lste blad).
Het water maakt verschillende slachtof
fers. Twee jongens te Arcen bij het zwem
men verdronken; kanovaarder, die niet kon
zwemmen, te Heelderpeel verdronken; kin
deren te Amsterdam en Maastricht ver
dronken. (lste blad).
Te Ter Apel zakten twee oude menschen
door een bedstede en kwamen op het hoofd
in een kelder terecht, tengevolge waarvan
zij een tragischen dood stierven. (lste
blad).
Het spoorwegongeluk te Geldermalsen
zou door te hard rijden zijn veroorzaakt.
(Gem. Ber., 3de blad).
OMGEVING.
Te Sassenheim reed een Leidenaar op
zijn motor tegen een lichtzuil; hij overleed
aan zijn verwondingen, (lste blad).
Bij den Haagschen Schouw is hedenmor
gen een man door een auto overreden en
zwaar gewond, (lste blad).
Onder Leimuiden is een Amsterdamsch
student bij het baden verdronken, (lste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
ROEIEN: Njord wint het hoofdnummer
en de Oude Twee op de wedstrijden van
de Koninklijke. (2de blad).
SCHERMEN: W. Driebergen Ned. degen-
kampioen. (2de blad).
WATERPOLO: Het Ned. jeugdtournooï
bij de officieele heropening van de zwem
inrichting de Zijl. (2de blad).
KORFBAL. Het Ned. twaalftal wint met
32 den zestienden korfbalwedstrijd tegen
België. (2de blad).
DAMMEN: Raichenbach wint zijn tweede
partij van Springer en heeft thans vier
punten voorsprong. (2de blad).
VOETBAL: M. V. V. degradeert uit de
lste klas K. N. V. B. en Willem II promo
veert. (2de blad).
H.K.H. Prinses Juliana
niet naar Groningen
Naar wij van officieele zijde vernemen,
heeft H. K. H. Prinses Juliana van haar
bezoek aan Groningen op Donderdag 17 en
Vrijdag 18 Juni a.s. moeten afzien.
Ministers bij de Koningin
Hedenmorgen heeft H. M. de Koningin
de Ministers jhr: ir. O. L. A. van Lidth de
Jeude, mr. P. J. Oud en jhr. mr. A. C. D.
de Graeff in het paleis op den Dam ont
vangen.
