Het licht in den nacht
r
EEN ALGEMEEN
MEA CULPA.
28ste Jaargang
ZATERDAG 12 JUNI 1937
No. 8747
5)e £cidaefve (Son^cmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 pér kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
—3
Processen in Duitschland
Op schandelijke wijze heeft de „Völki-
sohe Beobachter" gereageerd op de toe
spraak, die de Paus heeft gehouden tot uit
Duitschland afkomstige bedevaartgangers,
waarin Hij verklaarde, dat de hudige tijd
voor het katholieke Duitschland zoo ern
stig is, dat er c x geweend moet worden.
Die schandelijke schimp op den Heiligen
Vader wordt vet! afgedrukt in. het
dagblad der N. S. B. Zou het nu nog
niet duidelijk zijn voor ieder, die zien w i 1,
dat de N. S. B. verboden is voor iederen
katholiek, o o k ai zou er geen enkele uit
spraak zijn van de Bisschoppen, verbo
den door het gezond verstand,
dat voor iederen katholiek, die met zelf
respect katholiek wil blijven, verbiedt het
lidmaatschap van een organisatie, waarin
beschimpt wordt wat den Katholiek dier 1
baar móet zijn!
De „Völkische Beobachter" schrijft, dat
de Paus maar weenen moet over de „ze
denmisdrijven" door Duitsche geestelijken.
Schandelijke schimp! Statistisch is bewe
zen, dat het geschrijf over „zedenmisdrij
ven", z o o a 1 s dat geschiedt, eenvoudig
laster is; dat het percentage van geeste
lijken, die zich misdragen hebben, zéér
gering is.
In aansluiting met het bovenstaande
willen wij hier citeeren, wat mr. II. P.
Marchant over de beruchte processen, wel
ke in Duitschland tegen katholieke gees
telijken worden gevoerd, schrijft in „Ons
Noorden".
„Al deze processen, hetzij zoogenaamde
deviezen-processen, hetzij strafprocessen
wegens onzedelijke handelingen van gees
telijken, zijn waardeloos voor een oordeel
over het zedelijk gedrag van wie de ten-
lastegelegde feiten rcuden hebben ge
pleegd. Het schijnt te noodzakelijker om
dit aan te toonen, omdat somtijds katho
lieke personen of organen aan een bespre
king daarvan de opmerking plegen vast te
knoopen, dat, dergelijke vergrijpen, indien
zij zijn gepleegd, behooren te worden ge
straft. Die opmerking is overbodig, maar
ook gevaarlijk, omdat ze de mogelijkheid
van het tegendeel doet onderstellen.
De heer Goebbels, Rijksminister voor
Propaganda, heeft over deze zaken dezer
dagen een rede gehouden, die onze stel
ling in el'k opzicht is komen bevestigen.
Indien men hier, zooals de minister voor
de propaganda het voorstelt, had te doen
met een zuivere zaak van de justitie, wat
heeft hij dan, als ambtelijk propaganda-
man, daarmee te maken? Zijn bemoeiing
alleen reeds bewijst, dat wij hier met een
propaganda-zaak te doen hebben. Dat hij
niet eerst nu optreedt als propagandaman,
omdat in Amerika Kardinaal Mündelein
ertegen is opgekomen, bewijst de minister
zelf door de verklaring, dat hij ambtshalve
van de dossiers heeft kennis genomen, die
hem als zoodanig niet zouden aangaan, in
dien het zuiver justitie-zaken waren.
Het inzien van dossiers met bezwarende
inhoud beteekent niets. Alles hangt af van
de wijze, waarop de getuigenverklaringen
zijn verkregen. Ieder die van dergelijke
processen eenige ervaring heeft, weet, hoe
voorzichtig men moet zijn reeds met de
verklaringen van gezonde kinderen. Zij
fantaseeren dikwijls in onderlinge gesprek
ken er op los. Maar zwakzinnigen kan men
laten verklaren wat men maar verkiest,
zelfs zonder toepassing van Gestapo metho
den.
Is er één onbevooroordeeld mensch, die
vertrouwen heeft in de instructie van pro
cessen, in het Derde Rijk gevoerd, van het
Rijksdagbrandproces en de tallooze andere,
die zijn gevoerd, en dan nog liefst voor
bijzondere gerechten? Men stuit er op de
zelfde wonderbaarlijkheden als de getui
genverklaringen en bekentenissen in Rus
land. Er is geen redelijk tot oordeelen be-
vogd mensch buiten deze landen, die daar
in ook maar eenig vertrouwen heeft."
door Prof. Dr. FRIEDRICH MUCKERMANN S.J., Rome.
Godloosheid en Modern Heiden
dom schijnen de wereld soms zoo
geweldig te verduisteren, dat men
denken zou: voor de Kerk is het
laatste uur geslagen.
In Rusland is de Kerk vrijwel
verdwenen en in Duitschland
schijnt het Christendom in de na
bije toekomst te worden wegge
vaagd.
En toch is er geen enkele periode
in de geschiedenis van Gods Kerk
die volkomen duister was.
Ook thans schijnt er nog een licht
in den nacht, zooals door Prof. Dr.
Friedrich Muckermann S.J. in on
derstaande hoogst actueele bijdrage
wordt uiteengezet.
Het gebeurt vaak dat wanneer zware on
weersbuien langs den nachtelijken hemel
voortjagen, plotseling tusschen de vaneen-
gescheurde zwarte wolken een stille ster
schittertEn zij schenkt een eigenaar
dige vredige kalmte aan ons gemoed, want
zij geeft ons de zekerheid dat dit firmament
nog ongeschokt is en dat hoog boven de
stormen nog sterkere machten waken, die
geheel vervuld zijn van groote liefde
Zoo is ook dh Kerk als het licht in den
nacht. Tusschen de zware onweersbuien,
die over de wereld hangen, weerklinkt
plotseling de stem van den Vader de Chris
tenheid. Allen, die nog begrip hebben voor
werkelijk groote dingen, ademen dan weer
verlicht op als wilden ze zeggen: Gelukkig
dat dit lichtpunt ons niet ontnomen is. Er
is nog waarheid en gerechtigheid in deze
wereld. Er bestaat nog een macht, die de
wacht houdt bij de pooiden van Europa's
heiligste tradities.
Juist in deze bewogen tijden is het uiter
mate nuttig om een blik te wei-pen in de
geschiedenis der Kerk of van de Pausen.
Men zal daarin steeds een hoofdstuk of
passage vinden, dat ons moed geeft en ons
hart verheft. De droeve hoofdstukken zeg
gen ons, dat in de vele eeuwen die achter
ons liggen de hemel vaak donker en met
zware wolken befloersd was. Ze hooren bij
de Kerk, zooals de nacht bij dje dag. Waar
om zouden wij dan vertwijfelen, wanneer
de duisternis ons opnieuw overvalt, wan
neer opnieuw in het verrijzen en vergaan
thans juist het sterven aan de beurt is. Want
juist in deze moeilijke tijden is steeds weer
heV zaad gelegd voor een betere toekomst.
■En zoo geven ons ook de droevigste blad
zijden der kerkgeschiedenis toch weer ver
trouwen en sterkte.
We schrijven thans 1937.
Doch 125 jaar geleden in 1812 was Napo
leon op het toppunt van zijn macht. Ter
wijl de groote veldheer met zijn troepen
gerecruteerd uit haast alle volkeren van
Europa naar Moskou trok, moest Paus
Pius VII den droeven weg gaan naar Fon-
tainebleau. Napoleon wilde dat de Paus zich
geheel naar zijn grillen zou schikken, zoo
dat hij over den Paus heen zelfs het wereld
geweten zou beheerschen. Doch God had an
ders beschikt. Juist in deze vreeselijke win
ter brak de catastrophe los en toen niet lang
daarna Napoleon naar Sint Helena verban
nen werd, trok Pius VII in triumf in de
Euwige Stad.
Zoo was in korten tijd heel de situatie
veranderd. Zoo werd tegen alle mensche-
lijke berekening in met één slag een einde
gemaakt aan de hooghartige bedreiging:
,.Het is het verlangen van het Directorium
dat, wanneer de tijd gekomen is, de Paus
totaal verdwijnt en dat zijn godsdienst met
hem begraven wordt".
Doch de lichtende bladzijden der kerkge
schiedenis spreken tot ons een heel andere
taal. Dan treedt het groot geheim naar
buiten en manifesteert zich in groote hei
ligen en in een Christelijke beschaving. Uit
hetgeen dan zichtbaar wordt kan men con-
cludeeren hoe het onzichtbare werkt. Chris
tus gaat dan weer onder ons als de schoon
ste van alle kinderen der menschen. De
boom van het heilig kruis draagt dan weer
bloemen en vruchten als uit het Paradijs.
Er is onder alle eeuwen der vooruitgang
geen enkele cultuur die met de christelijke
beschaving vergeleken kan worden. Er is
geen enkele cultuur die een beeld van den
mensch tot uitdrukking brengt zoo rein en
verheven als in de figuur van de Madonna,
van de Engelen van Fiesole, in het gelaat
van Beatrijs, in het Zonnelied van Sint
Franciscus.
Het menschelijke wordt hier onmiddel
lijk de uitdrukking van het goddelijke en
geen enkele, zuiver aardsche menschelijk-
heid kan wedijveren met die menschelijk-
heid die een afstraling is van het godde
lijke.
Wanneer men zich meer verdiept in de
geschiedenis van Gods Kerk waarin alles
volkomen duister of alles louter zonne
schijn was. Ook de. geschiedenis van deze
goddelijke instelling staat in de schaduw
die nu eenmaal aan dit aardsche tranendal
onafscheidelijk verbonden is. Denken we
slechts aan de tijden der Hervorming met
haar schrijnende mistoestanden die er zelfs
in het heiligdom bestonden.
En toch juist in die dagen trok een lente
van heiligen over de Kerk heen. Dit was
juist de tijd der groote heiligen: we noemen
er slechts twee: de groote H. Theresia van
Spanje en de H. Ignatius van Loyola. Geen
nacht is zoo donker dat er niet een weinig
licht doorbreekt van het Eeuwige Licht, en
geen dag is zoo helder, dat toch niet aan
den verren horizon de vorst der duisternis
opdoemt. Deze waarheid vindt steeds haar
stemmingsvolle terugslag in de heele hou
ding van het geloovige volk. Het kent noch
de vertwijfeling noch de uitgelatenheid die
de ernst der diepste oorzaken vergeet. Het
volk is altijd vervuld van eerbied, die men
aan een ondoorgrondelijk geheim verschul
digd is. Want de Kerk is geen gemeenschap
die men op één lijn kan stellen met andere
aardsche instellingen. Zij kan niet volledig
vergeleken worden met die maatschappe
lijke inrichtingen, zooals wij die in de na
tuurlijke orde kennen en die daar hun be-
teekenis hebben. De Kerk is een geloofs
mysterie en geen menschenoog kan de ver
borgen wonderen ontdekken, die in haar
leven. Euwen achtereen b.v. heeft de Kerk
in Japan bestaan zonder kerken en zonder
priesters. Zij bleef bestaan door de kracht
van het geloof en van de genade. Juist
daar waar een vervolging het uitwendig
beeld verwoest kan de Kerk in de harten
bloeien in een uitzonderlijke schoonheid.
Maar één ding weet iedere geloovige: ook
in hem leeft de Kerk. Wanneer hij zelf leeft,
dan ook de Kerk in hem. Het zou mogelijk
zijn, dat in een bepaalde sombere eeuw de
Wijnberg des Heeren troosteloos verwoest
en verlaten lag. Misschien voelde dat een
monnik in zijn cel. Misschien dat deze zijn
leed klaagde tegenover den Gekruisten
Verlosser. Zoover hij kon terugblikken in
het verleden nergens iets groots of iets
wat machtig leek. En zoover hij in de toe
komst kon schouwen nergens een glimp van
hoop. Dan omhelst hij in onverbrekelijke
trouwen zijn Kruis, eenzaam en verlaten.
In werkelijkheid was deze monnik niet
zoo eenzaam als hij wel dacht. Maar hij en
zijn lotgenooten, die kleine schaar getrou
wen, schraagden in die ure de gewelven
der Wereldkerk.
De belangrijke taak van
den onderwijzer
Op een R.-K. Onderwijzersdag te 's-Gra-
venhage heeft prof. dr. J. B. Kors O.P. ge
sproken over „De onderwijzer en de strijd
om het godsgeloof". Aan het verslag, dat
de „Res Bode" van deze rede geeft, ont-
leenen we het volgende:
Spr. constateert met leedwezen, dat het
onderwijs nog steeds meer onderwijs is
dan opvoeding, gekenmerkt door een intel
lectualistisch karakter, uitvloeisel van de
liberalistische opvatting, dat kennis deugd
is. De ervaring leert echter wel anders!
De school moet kinderen vormen,
niet alleen naar het vertsand, maar
naar hun geheele levenshouding.
Want de school is de aanvulling op het
gezin. En als zoodanig dient zij aller
eerst de godsdienstige vorming te ge
ven, welke niet bestaat in het kennen
van de katechismusantwoorden, de ge
bedsformules, maar in de innerlijke
beleving, waarvan de gebeden de
uiting moeten zijn.
En dan moeten wij ons aanpassen bij de
mentaliteit van het kind. Het onthoudt de
woorden wel, maar deze dringen nog niet
diep door. Daarom komt het vooral aan
op het voorbeeld van vurig geloof, dat het
leven van den onderwijzer zelf geeft. Ook
hierom verwerpen wij het neutraal on
derwijs, omdat de onderwijzer, die daar
als een neutraal persoon moet staan, geen
vormenden invloed op het kind kan uit
oefenen.
Alles wat de onderwijzer zegt of doet,
moet vervuld zijn van ontzag voor de God
delijke Majesteit en overgave van het kind
tan den Hemelschen Vader. De onderwij-
er moet den kinderen toonen, dat alles,
.vat hij hen voorhout, hem zelf ernst is.
LEIDSCH ««i
GLAS IN LOOD BEDRIJF
Goed - Goedkoop en Vlug
ALLEEN
Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671
Ook levering van alle soorten Glas
De wereld
in vogelvlucht
Er is weer wat leven gekomen in den
vastgeroesten strijd in Noord-Spanje. De
reehtschen hebben gisteren een krachtig of
fensief in de richting Bilbao ingezet en vol
gens de berichten heeft dat offensief reeds
een belangrijk resultaat gehad, n.l. de be
zetting van de z.g. IJzeren Gordel. Dit is
een versterkte zone, in den vorm van een
halve cirkel, waarop de aanvallen der
rechtsche troepen tot nog toe waren afge
stuit. Zal thans de inneming van Bilbao
weldra een feit zijn? Wij opperen deze ver
onderstelling vragenderwijs, .want de on
dervinding heeft geleerd, dat legers, die
onder de poorten van eerfttad liggen, toch
niet altijd kans zien die stad te veroveren.
Zoo werd aanvankelijk de inname van
Madrid binnen enkele dagen, ja zelfs bin
nen enkele uren verwacht en de reehtschen
liggen er thans reeds maanden voor, zon
der ooit een streep verder te komen.
De zuiveringsactie van Stalin onder de
hoogere autoriteiten in de Sovjet-Unie heeft
gisteren geleid tot de ter dood veroordee
ling van maarschalk Toechatsjefski en van
zeven andere generaals van het Roode Le
ger. Er zijn inmiddels nieuwe legeraanvoer
ders aangesteld.
Van zuiver militair standpunt staan de
nieuwe bevelhebbers op een aanmerkelijk
lager niveau dan de afgezette voorgangers
en het Roode leger heeft als vechtmachine
ongetwijfeld niet bij de verandering ge
wonnen.
De zuiveringsactie in het leger heeft zich
tot dusver beperkt tot het Roode Leger in
Europeesch Rusland. Hoewel verscheidene
hooge officieren uit het Verre Oosten naar
Europa teruggebracht zijn, is er nog geen
aanwijzing, dat de zuivering zich ook over
het leger van maarschalk Blücher in Sibe
rië uitstrekt.
De Kabinetsformatie.
Het A. N. P. meldt:
We hebben getracht van dr. Colijn in
lichtingen* te verkrijgen omtrent den stand
dér kabinetsformatie. Deze was niet be
reid, bij den huidigen stand van zaken
eenige zakelijke mededeeling te ver
strekken. Wel uitte hij de verzuchting,
hierbij blijkbaar op de Pers doelende, dat
er zooveel mede-formateurs waren, die
slechts tot vertroebeling van de zaak aan
leiding gaven, door allerlei controversen
naar voren te brengen.
De eenige concrete mededeeling, dat wij
van den formateur konden los krijgen, had
betrekking op den tijdsduur. Voor het ein
de der volgende week was geen oplossing
te verwachten
Zes-en-twintig pasargangers
verdronken
ERNSTIG ONGELUK OP HET TOBA-
MEER.
Aneta seint uit Medan: Naar de Deli-cou-
rant uit Balige verneemt, is een groote
prauw met viev en dertig Bataksche pasar
gangers ten gevolge van een plotselingen
windval op het Toba-meer omgeslagen.
Hierbij zijn zes en twintig inzittenden ver
dronken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De „IJzeren Gordel" van Bilbao door de
rechtsche troepen bezet. (2de blad).
Fransche nota over het West-pact. (2de
klad).
Hoofdredacteur van Rexistisch orgaan
neemt ontslag. (2de blad).
Officieele viering van het heidensche
zonnewende-feest in Duitschland. (2de
blad).
De Kerkstrijd in Duitschland. Wij dee-
len enkele allerdroevigste feiten mede.
(2de blad).
De Russische maarschalk Toechatsjefski
en zeven generaals ter dood veroordeeld.
(2de blad).
Tien meisjes door vloedgolf meegesleurd
en verdronken. (1ste blad).
Bij Medan zijn 26 inlanders verdronken.
(lste blad).
BINNENLAND.
De Kabinetsformatie. (2de en lste bl.).
Aanvaarding voorzitterschap Tweede
Kamer. (2de blad).
De uitvoer van boter en kaas 'naar
Duitschland wordt vergroot. (2de blad).
De duur der eerste oefening voor de
zeemilitie is verlengd. (2de blad).
Rijksoplciding tot verkeersvlieger. (2de
blad):
Mededeelingen inzake den vrijdom van
invoerrecht voor reisbagage. (2de blad).
Felle fabrieksbrand te Zaandam door
ontploffing. (Gem. Ber., 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De tiende partij RaichenbachSpringer
te Leiden gespeeld, remise. (4de blad).
Vloedgolf bij Edesheim
Tien meisjes meegesleurd
Uit Mannheim wordt gemeld: Een vloed
golf, die ontstaan was ten gevolge van een
wolbreuk in het Modenbacher Tal, heeft
in het Hainfelder Tal voor zoover tot dus
verre kon worden vastgesteld, tien dooden
geëischt, ongeveer veertig meisjes wer
den door de naderende golf verrast en
meegesleurd. Tien harer kwamen om het
leven. Haar lijken zijn geborgen.
Het Comité voor Katholieke Actie
„Voor God" schrijft ons
Als wij de wereld-ellende be
schouwen en van alle kanten om
ons heen meer duisternis zien dan
licht, dan past het ons Christenen
niet, te beginnen met te zeggen,
dat de wereld niet deugt, maar
met te erkennen, dat wij zelf te
kort zijn geschoten in onze we-
reldtaak.
Alleszins passend zou het zijn,
dat de katholieken van heel Euro
pa gezamenlijk een „Confiteor"
instemden, en dat het „mea culpa"
door alle radiostations over lan
den en steden werd heengedragen
als een eerlijke erkenning, dat
Europa niet Christelijk meer is,
omdat wij geen betere Christenen
zijn geweest.
A. M. JANSEN, Pr.
Dir. K.A. - Utrecht.
