Omzwervingen door het Duitsche Rijk 28ste Jaargang VRIJAG 11 JUNI 1937 No. 8746 3)e £ciebeli€(Boii/tamt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 Dit nummer bestaat uit vier bladen, Een rechtsch Kabinet In een beschouwing over de Kabinets formatie merkt de socialistische pers gis teravond op: Het schijnt noodig, nogmaals te wij zen op de feiten, die bij deze bespre kingen voorop behooren te staan: de breede massa van ons volk, zwaar ge slagen door crisis en eenzijdige aan- passerij, vraagt verlichting van de so ciale druk; zij vraagt economische or dening, opdat de rampen, die haar troffen, voor de toekomst kunnen wor den afgewend. Op denzelfden avond wordt gereageerd op deze opmerking in een uitstekend ar tikel van de „Tijd"! De „Tijd" constateert, dat in den zake- lijken uitslag der verkiezing een objectieve aanwijzing is gelegen voor de vorming van ene rechtsch Kabinet, dat een rechtsch werkprogram zal uitvoeren. En het blad vervolgt dan: „Immers laat de juiste en zelfs voor de hand liggende beteekenis van den uitslag der verkiezingen geen twijfel over de wen- schelijkheid en feitelijke mogelijkheid, om op die beproefde basis te vestigen een sta biel bewind, dat welbewust de beginselen van het Christendom handhaaft en ver sterkt, In dit Kabinet, gesteund door ten minste 56 Kamerleden, behoort de Katho lieke Staatspartij op grond van de door haar verworven 31 zetels haar eigen en evenredige plaats te bezetten, hetwelk de aanvaarding van vier ministerieele porte feuilles zou meebrengen De redelijkheid en aanvaardbaarheid van dezen eisch zijn uit den zakelijken uitslag der verkiezingen zonder meer af te lezen. Maar in dien za kelijken uitslag is geen enkele objectieve aanwijzing gelegen voor de vorming van een Kabinet, welks breeder basis proefon dervindelijk een bewust en overtuigd chris telijk beleid, óók op economisch en sociaal gebied, zou belemmeren. Met andere woorden: een rechtsch Ka binet en oen rechtsch werkprogram." „Arbeid voor ons volk" vraagt het pro gram der R.-K. Staatspartij, en gedurende de vier jaren na de jongste Kamerverkie zingen is gebleken, van hoe groot belang onze partij en onze afgevaardigden dezen eisch achten. Bovendien: ordening in het bedrijfsleven. Wat daaronder is te ver staan, wordt in ons program kort samenge vat in de volgende woorden: „De opbouw van een economisch-sociale orde moet doelbewust worden ter hand ge nomen, mede om overwoekering van het maatschappelijke leven dooF rechtstreek- sche staatsbemoeiing te keeren. Hij (d.i. die opbouw) moet berusten op samenwer king van de bedrijfsgenooten en voeren tot zelfdoen, onder toezicht van de overheid, die moet waken voor harmonie tusschen bedrijfsbelang en algemeen welzijn". Natuurlijk kan men een verkiezingspro gram niet uitgeven als een regeeringspro- gram, zooals een ministerie aan de Twee de Kamer aanbiedt, wanneer het de regee- xing aanvaard heeft. In een verkiezings program vindt men geen enkelen concre- ten maatregel, het zijn slechts riohtlijnen. Dat is ook juist, want de kiezers mogen en kunnen zich bij verkiezingen sleohts uit spreken over de beginselen volgens welke - zij het beleid in de komende jaren gevoerd willen zien. Het voeren van dat beleid zelf moeten zij overlate naan de door hen geko zen vertegenwoordigers, of beter nog aan het kabinet, waaraan deze vertegenwoor digers deelnemen en aan hetwelk hun frac tie vertrouwen wenscht te geven. Indien men de programma's der Anti- Rev. en Christelijk-Hist. raadpleegt, zal men daar voldoende aanwijzingen vinden voor het in onderling overleg concretiseeren van een werkprogram, dat de basis zou kunnen vormen voor een vruchtbare wet gevende periode". Wij hebben een vrij lang citaat uit het „Tijd-artikel aangehaald. Om te beantwoorden aan wat op stof felijk terrein door de socialistische pers wordt gewenscht, zal een rechtsch Kabinet verondersteld natuurlijk: saamgesteld uit bekwame en geschikte mannen vol komen op z'n plaats zijn, m.a.w., al les kunnen geven, wat redelijkerwijs kan worden verlangd en verwacht. Waar bovendien een rechtsch Kabinet op geestelijk terrein ons véél meer bevre diging zal kunnen schenken, het landsbe lang véél beter zal kunnen dienen daar is allerduidelijkst, dat onze wensohen uit gaan en blijven uitgaan naar een rechtsch ministerie. Koninklijk bezoek aan Amsterdam Gala-maaltijd ten Paleize Gisteravond had in de burgerzaal ten pa leize een gala-maaltijd plaats, waaraan met de koninklijke familie en de leden der hof houding ruim honderd personen deelnamen. In de troonzaal werden de gasten aan de Koningin, de Prinses en den Prins voor gesteld. Daarna begaf men zich naar de Burgerzaal, waar de U-vormige tafel, be dekt met zwaar damast, waarin het Neder- landsche wapen geweven was, versierd was met rose rozen in verguld vaatwerk. Het viel op, dat de verlichting van de zaal thans gemoderniseerd is. De oude patent olielampjes zijn verdwenen en vervangen door electrisch licht. Hoog aan de marme ren wanden is eene indirecte verlichting aangebracht, en de kristallen kronen, die nog uit den tijd van koning Lode wijk Na poleon dagteekenen, hebben een krans van kleine electrische gloeilampjes gekregen. De marmeren vloer was alleen onder de tafels met tapijten bedekt. Toen de vorstelijke personen binnentra den speelde de marinkapel, onder leiding van den kapelmeester Leistikow, den Piet Heinmarsch. Aan de rechterzijde van H.M. de Koningin was gezeten de commis saris der Koningin in de provincie Noord-Holland, mr. dr. A. baron Roëll, terwijl links van H.M. zat de Burgemeester van Amsterdam, dr. W. de Vlugt. Tegenover H.M. de Koningin had het prinselijk paar plaats genomen .en rechts van H.K.H. Prinses Julia na de voorzitter van het huldigings comité mr. L. J. A. Trip. De galamaaltijd nam ongeveer anderhalf uur in beslag en werd door muziek van de marinekapel opgeluisterd. Bij het dessert ontving ieder der gasten als herinnering aan dit eerste officieele be zoek van het prinselijk naar aan de hoofd stad een portret van Prinses Juliana en Prins Bemhard. Nadat H.M. de Koningin het sein had ge geven tot het beëindigen van den maaltijd, heeft H.M. in de nog met kaarsenkronen verlichte troonzaal cercle gehouden, terwijl het prinselijk paar zich ongedwongen tus schen de gasten bewoog. De Prins interesseert zich voor oud en modern verkeer. Na gisterenavond een bezoek te hebben gebracht aan H.M.'s „Gelderland", heeft Prins Bernhard vanmorgen de cavalerie- kazerne aan de Sarphatistraat bezocht, waar Z. K. H. op het daarachter gelegen terrein eenigen tijd paard heeft gereden. De Prins heeft zich later op den mor gen naar het bureau der verkeerspolitie aan den Overtoom begeven om zich daar van verschillende bijzonderheden, o.m. be trekking hebbende' op het systeem der automatische verkeerssignalen, in welk verband tevens de telefooncentrale „Zuid" werd bezocht op de hoogte te stellen. Het op hedenmorgen vastgestelde bezoek van H. M. de Koningin aan „Arti et Ami- citiae" aan het Rokin is overeenkomstig de ten deze gedane mededeeling niet Vanmiddag om 3 uur heeft de Konink lijke Familie een rijtoer gemaakt, welke om 4.15 uur zou geëindigd zyn. SPANJAARDEN OP AMELAND. geïnterneerd wegens voor. nemen tot ontvluchting. Een aantal van de in Noord-Brabant ge huisveste Spanjaarden, is naar de N. Rott. Crt. verneemt, op Ameland geïnterneerd. Zooals bekend, was destijds een groep aanhangers van generaal Franco onderdak verschaft in de Nederlandsche legatie te Madrid, waarna zij, toen de toestand aldaar te gevaarlijk werd, naar Noord-Brabant zijn overgebracht, waar 'hun een woonplaats werd aangewezen. Zij waren vrij zich binnen de Nederland sche grenzen te bewegen. Eenigen van hen zijn onlangs gevlucht en niet meer terug gekeerd. Een aantal van hen stond den laatsten tijd onder verdenking ook te willen vluch ten. De regeering heeft toen besloten hen, krachtens haar internationale verplichtin gen in dezen, op Ameland te interneeren. Bij mijn terugkeer in het Vaderland werd ik met allerlei vragen bestormd: Hoe was de economische toestand in Duitschland? Heeft u geen honger moeten lijden? Zal dat dwang-systeem daar nog lang stand houden? Wat zal het einde zijn? enz. enz. Ik zal deze vragen, waarvoor een alge- meene belangstelling blijkt te bestaan, zoo beknopt mogelijk trachten te beantwoor den. Vooreerst wat den economisch en toe stand betreft. Het vierjarenplan. Uiterlijk is het land welvarend. Er wordt enorm hard gewerkt. Men heeft b.v. zoo veel mogelijk grond in cultuur trachten te brengen, zoodat er geen voldoende ge schoolde arbeidskrachten voor den land arbeid beschikbaar zijn. Haast iedere vier kante meter teeltgrond wordt ook in wer kelijkheid intens gecultiveerd. Daarom wor den vreemde arbeidskrachten uit Holland en elders geïmporteerd, ofschoon in het eigen land nog bijna een millioen werkloo- zen zijn. Van gebrek aan levensmiddelen is in de winkels of hotels vrijwel niets te bespeuren. De regeering geeft zelf toe, dat er een tekort aan levensmiddelen is, maar door de perfect doorgevoerde organi satie van het vierjarenplan springt dit niet bijzonder in 't oog. Het volk is in het al gemeen bezield met den ernstigen wil om dit Vierjarenplan door te zetten. Dit is hun trouwens maar geraden ook, want sabotage kan met den dood worden gestraft! Het zou onjuist zijn om te beweren, dat er in Duitschland honger wordt geleden. In de distributie kan wel eens tijdelijk een kleine strubbeling ontstaan, maar dit is niet van zoodanigen invloed op het alge- meene leven dat het voor de bevolking niet te dragen zou zijn. Wat men wel bij scherp toezien bespeurt is de hooge vlucht die de wetenschap ge nomen heeft om het te kort dat aan be paalde grondstoffen is ontstaan aan te vul len. Duitschland heeft geen deviezen meer om uit het buitenland bepaalde artikelen te koopen. Maar de wetenschap schaft raad. Zoo heeft men b.v. synthetische rubber ver vaardigd, die beter blijkt te zijn dan de rubber die in de natuur gewonnen wordt. Weliswaar was de kosterijs van deze syn thetische rubber in <jen beginne enorm hoog, maar in het laatste jaar is de prijs van het product reeds veel gedaald en is de kwaliteit nog verbeterd, zoodat een chauffeur mij ronduit verklaarde, dat de levensduur der autobanden van syntheti sche rubber belangrijk hooger is dan van plantaardige rubber. Wat het intellect en de techniek gepresteerd hebben, om Duitschland onafhankelijk te maken van het buitenland, is werkelijk fabelachtig. Er zijn nog enorme moeilijkheden te overwin nen, natuurlijk, neem !b.v. sleohts het feit, dat het dragen van bepaalde kunstkleeding bij sommige menschen eigenaardige huid ziekten veroorzaakt, doch de ernstige wil van het Duitsche volk om te leven, zal al die moeilijkheden het hoofd bieden, zoo lang als maar eenigszins mogelijk is. Ik voor mij heb niet den indruk, dat het systeem economisch kapot zal gaan, tenzij de boycot, die speciaal vanuit Amerika te gen Duitschland wordt ontketend, alge meen zou worden. Zal dit systeem zelf zich nog lang handhaven. Hierop zou ik dit willen antwoorden: de huidige Duitsche regeering zit vaster in het zadel dan ooit tevoren. Wie meent, dat dit systeem zich niet zal handhaven, vergeet, dat de Duitschers gewoon zijn om gedrild en gemaszregelt te worden. Bovendien wie zou hen ten val brengen? Van een georga niseerd verzet kan immers geen sprake zijn. Heel het machtsapparaat heeft de re geering stevig in handen. De S.A. heeft vrijwel afgedaan. Vroeger werd het straat beeld door deze bruinhemden beheerscht, thans zijn deze uniformen schaarsch ge worden. Alleen bij bepaalde gelegenheden bewijzen ze diensten van orde of verkeer te regelen. Invloed heeft de S.A. niet meer. Er wordt dan ook reeds over de „histori sche beteekenis" der S.A. gesproken. Veel grooter is de invloed van de S.S. (Sohütz-Staffeln), wier lijforgaan „Das Schwarze Korps" met een oplage van 460.000 exemeplaren een felle anti-katholie ke en anti-christelijke houding aanneemt. Bijna in alle straten ziet men kastjes han gen, waarin al dat fraais wat over de Ka tholieke Kerk in woord en beeld wordt ge bracht voor de nieuwsgierige jeugd wordt tentoongesteld. De S.S. tracht overal in alle invloedrijke functies door te dringen, in al de diverse soorten politie-corpsen vanaf de Bahn-Polizei tot Gestapo toe. Alle groo- te stations en spoorwegknooppunten zijn dag en nacht bezet. Overal ziet men troe pen met hun helmen op gereed staan om op het eerste teeken in te grijpen. Als het systeem niet door een buitenlandschen oor log of tengevolge van een economische in eenstorting ten val wordt gebracht, zal het nog jarenlang stand houden. Hatelijke maatregelen. Vast staat echter, dat de hatelijke maat regelen, die genomen worden, de menschen tot verbittering stemmen. Ik noem slechts enkele gevallen. In de bureaux van het letterkundig tijd schrift „Der Gral" in Münster, wordt op zekeren dag een inval gedaan. Alles wat aanwezig is wordt in beslag genomen. Dui zenden prachtige boeken worden vanuit de tweede verdieping naar beneden gesme ten, gordijnen worden afgerukt, en stuk gescheurd. Alles werd leeggehaald en ge plunderd. Alleen de telefoon bleef armzalig aan de wand hangenEn dat alles ge schiedt zonder vorm van proces, zonder dat men zich kan verdedigen of recht kan-ver schaffen Een ander voorbeeld: Ik heb een onder wijzer gesproken, die gedwongen werd om tegen z'n overtuiging en geweten de hei- densche leer van Rosenberg te onderwij zen aan de kinderen. Hij weigerde.... werd verplaatst.en wordt straks ont slagen, omdat hij niet tegen zijn geweten wilde handelenDat is de terreur waar van men op de straat niets kan zien. De Duitsche katholieken maken een moeilijke tijd door. Ze staan daar als een weerloos leger, zonder leiders, zonder wapenen. Duitschland heeft een Pauselijk Legaat noodig. Algemeen zoowel bij geestelijken als lee- ken is men van oordeel, dat Duitschland een Pauselijk Legaat of een Primaat noo dig heeft, die een centrale leiding geeft. Tot nu toe was de houding, die ten over staan van de verschillende problemen in de 23 Bisdommen werd aangenomen, in menig geval uiteenloopend, en, wanneer men moest wachten tot de eerstvolgende bisschopsconferentie, waar een algemeen standpunt kon worden bepaald, was het soms reeds te laat Eenmaal zal de gescheidschrij ver oor- deelen over de oorzaken van de débacle, die de katholieken van Duitschland thans te aanschouwen hebben. Eén ding staat nu wel vast: dat het von nis, dat nu door velen in Duitschland over het Centrum geveld wordt, dan veel mil der zal zijn, als thans het geval is. De ge schiedenis zal straks de groote leiders re- habiliteeren en als de groote fout aan wijzen: de verdeeldheid onder de katho lieken, die niet als een breede phalanx achter het Centrum geschaard stonden. Moge in dit opzicht Duitschland voor ons een waarschuwend en afschrikwekkend voorbeeld zijn. VOORNAAMSTE NIEUWS Rozententoonstelling te Boskoop UITGAANDE VAN „NOS JUNGUNT ROSAE". In samenwerking met Boskoop- sche Kweekersvereenigingen, zal „Nos Jungunt Rosae" van 21 t.m. 25 Juli a.s. een rozententoonstelling te Boskoop houden. Zij heeft daarvoor één der speciaal voor bloemententoonstellingen gebouwde hallen gehuurd. Zonder twijfel heeft het bestuur van „Nos Jungunt Rosae" zoowel wat gebouw als plaats betreft een gelukkige keuze ge daan. De belichting van een bloementen- toonsteling moet aan hooge eischen vol doen en op de groote bloemententoonstel ling, dit voorjaar te Boskoop gehouden is gebleken, dat men dit probleem in de nieuwe hallen vrijwel heeft opgelost, zoo dat men in dit opzicht de a.s rozententoon stelling bij voorbaat reeds als geslaagd mag beschouwen. Boskoop is het centrum van de wereld handel in planten. Honderdduizenden ro zenstruiken worden van daar jaarlijksch naar het buitenland verzonden. Waar zou een rozenkweeker dus beter zijn nieuwe en oudere soorten kunnen demonstree- ren? De belangstelling voor deze tentoonstel ling blijkt onder de rozenkweekers zoowel in Boskoop als elders reeds groot te zijn, zoodat, de tentoonstellingscommissie samen gesteld uit het bestuur van „Nos Jungent Rosea" en vertegenwoordigers van vijf Bos- koopsche vereenigingen, vol moed de voor bereidende werkzaamheden is begonnen. BUITENLAND. Practisch overeenstemming bereikt over de hervatting der controle in de Spaan- sche wateren. (2de blad). De krachten van den H. Vader nemen langzamerhand af. (2de blad). Beroep van Engelsche Katholieken op Berlijn. (2de blad). BINNENLAND. De Koningin bood gisteravond aan Am- sterdamsche autoriteiten een maaltijd aan in het Dam-paleis. (1ste blad). OMGEVING. Te Ter Aar is een scheepmaker van een dak gegleden en op slag gedood. (3de blad). Ernstige storing in het telefoonverkeer door het doorhakken van een kabel nabij Sassenheim. (1ste blad). In Juli wordt in Boskoop een rozenten toonstelling gehouden. (1ste blad). De wereld in vogelvlucht In zake de hervatting der controle in de Spaansche wateren, welke was onderbroken doordat Duitschland en Italië zich terug trokken na het incident met de „Deutsch- land", wordt thans gemeld, dat practisch overeenstemming is bereikt en dat vandaag de definitieve opstelling der formule van overeenstemming plaats zal vinden op het ministerie van buitenlandsche zaken te Londen. Alles komt in de internationale politiek aan op het vinden van de juiste formule, wat zooveel is als de grootste ge- meene deeler van de eischen en verlangens der betrokken partijen. Verwacht mag worden, dat de vandaag te treffen overeenkomst, onmiddellijk zal worden doorgegeven naar Salamanca en Valencia en dat deze beide partijen geen al te groote bezwaren zullen maken. Wel licht zal Valencia nog waarborgen verlan gen tegen een herhaling van represaille maatregelen als de beschieting van Alme- ria, maar overigens wordt geen tegenstand verwacht. In Rusland gaat Stalin voort mettde „zui vering". Het aantal arrestaties, executies en verbanningen onder allerlei functionaris sen neemt zoo langzamerhand ontstellende afmetingen aan. Vermoedelijk is de oor zaak van die zuivering in 't algemeen te zoeken in het feit, dat na elke revolutie de „brekers" moeten worden vervangen door de „bouwers". De brekers zijn de fanatieke lingen, de 100% idealisten, die het oude regiem omver stormden en daarvoor be loond worden met baantjes. Hun tempera ment maakt hen evenwel ongeschikt om een nieuwe orde rustig te helpen opbouwen en dan komen zij in conflict met de meer realistische bouwers. Stalin houdt niet van halve maatregelen en zet de brekers mee- doogenloos aan den dijk, of beter gezegd: hij trapt ze van den dijk af in het water, waar ze verdrinken. Als motief doet dienst: beschuldiging wegens spionnage, sabotage, Trotskisme enz. Merkwaardig, dat de kerels allemaal bekennen ook! Telefoonkabel doorgehakt nabij Sassenheim Ernstige storing in het telefoon-verkeer ln den vroegen morgen is een storing op- getreden in den telefoonkabel Amsterdam Rotterdam. De oorzaak hiervan is te zoe ken in het doorhakken van een kabel, het geen geschied zou zijn bij werkzaamheden in de onmiddellijke nabijheid van Sassen heim, waarschijnlijk bij den bouw van een drietal huizen langs den straatweg in het park „Ter Leede" Tengevolge van deze storing ondervinden ook de verbindingen met het Gooi oponthoud. Het schijnt even wel, dat ook het verkeer met buitenland vertaging heeft, zoo zijn b.v. de verbindin gen met Parijs moeilijk tot stand te bren gen. Men heeft het telefoonverkeer over andere plaatsen geleid. Het is niet uitge sloten, dat de storing eerst morgen zal zijn opgeheven. Intusschen wordt alles in het werk gesteld om de verbindingen zoo spoe dig mogelijk te herstellen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1