Kardinaal Mundelein's redevoering
28ste Jaargang
MAANDAG 7 JUNI 1937
No. 8742
£cickciveSoii^cmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week j 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Tegen de Kerkvervolging in het Derde Rijk
Eerherstel voor de belasterde kloosterorden
Toen wij Minister Goebbels hoor
den fulmineeren tegen Kardinaal
Mundelein, waren wij wel be
nieuwd de volledige tekst der rede
voering van den Aartsbisschop van
Chicago te vernemen. Door een bij
zondere ret tie zijn wij thans in
staat den woordelijken tekst van
deze geruchtmakende toespraak tot
500 priesters en prelaten van het
Aartsbisdom Chicago hieronder te
laten volgen.
„De Duitsche regeering heeft zich gedu
rende en na den Europeeschen oorlog bitter
beklaagd over de gruwelpropaganda der
Geallieerden, die de Duitsche troepen alle
mogelijke schandalen ten laste legden. In
een mij bekend geval protesteerde de Kan
selier van het Duitsche Rijk in mijn bu
reau officieel tegen dergelijke beschuldi
gingen, die beschreven stonden in eéïi boek,
dat door een priester van dit. Bisdom was
gepubliceerd. De tegenwoordige Duitsche
regeering maakt thans zelf van dit soort
i tegen de Katholieke Kerk.
Zij laat door den zonderlingen Pro
paganda-Minister in groote getale al
lerlei verhalen verspreiden over de z.g.
onzedelijkheid in Kerkelijke instellin
gen. En deze methode is van dien aard
dat de propaganda uit de oorlogsjaren
er maar een kinderverhaaltje bij is.
Gij en ik toon en daarvoor belangstelling
als tegenover een zaak die ons zelf aangaat,
want menschen die buiten de Kerk staan,
en wellicht ook de lauwen onder onze eigen
geloofsgenooten, die voortdurend deze din
gen lezen, zouden tot de slótconclusie kun
nen komen: „Ze zijn allemaal net eender".
Daarom zou het niet alleen dom,
maar evengoed laf zijn, wanneer wij
deze zaak eenvoudigweg accepteerden
zonder ons te verdedigen, nog te meer
daar deze zaak in het openbaar behan
deld werd.
Diezelfde religieuse orden die door deze
propagandisten worden aangevallen, heb
ben wij hier ook in Amerika. Zij vertoeven
reeds jarenlang in ons midden. Geen enkel
'klooster heeft zich voor ons Diocees zoo
veel verdiensten verworven als de Francis
caner Broeders, die practisch allemaal Duit-
schers zijn en die zich vrijwillig voor on
geveer ieder lichamelijk en geestelijk werk
van barmhartigheid ter beschikking hebben
gesteld, en die zich zonder eenigerlei ver
goeding in gevangenissen, tuchthuizen, en
instellingen van liefdadigheid verdienstelijk
maken, en die op de eerste wenk of roep
stem van priesters of leeken ieder uur van
den dag en van den nacht gereed staan.
Ook wij hebben de Broeders Alexianen,
die ongeveer 75 jaar lang in onze stad de
zieken en geesterzwakken verplegen.
Wij hebben kloosters van Zusters die uit
Duitschland 'kwamen en die verschillende
mede-leden hebben die in Duitsche gevan
genissen zuchten.
Ongetwijfeld zijn deze 'hatelijke dingen,
waarvan de kloosterlingen door deze bru
tale propagandisten zoo luide beschuldigd
worden, niet zoo maar zonder meer in
Duitschland kunnen ontstaan, zonder dat
zich ook ins ons midden een voelbare terug
slag deed gevoelen.
En waarom wordt deze vuile wasch
ten overstaan van de heele wereld ge
daan? Wat is in 't kort samengevat, de
beweegredenen van deze daad?
Ik wil U een artikel voorlezen dat een
week geleden in een dagblad van New York
verschenen is en dat afkomstig is van een
niet-katholieke Amerikaansche journalist in
Berlijn:
„De openlijke reactie op deze onge
hoorde publicaties waarmee de zede
lijkheidsprocessen tegen monniken en
leeken-broeders der Katholieke Kerk
omringd zijn, is van drievoudigen aard.
Vele loyale katholieken zijn overtuigd
dat deze beschuldigingen valsch zijn en
dat deze processen een samenweefsel
zijn van kwaadaardig verzonnen aan
klachten.
Een andere groep katholieken en pro
testanten bekritiseert in het geheim de
uitbuiting dezer processen voor anti
katholieke propaganda, welke vaak het
karakter van een openlijke anti-chris
telijke propaganda aanneemt.
Diegenen onder de Nationaal-socialis
tische enthousiaste volgelingen, die de
Katholieke Kerk haten als een „bui-
tenlandsch instituut", jubelen natuur
lijk over -dit ongelukkig lot en zij
trachten uit deze processen zooveel
mogelijk munt te slaan. Zoo staan b.v.
vele nieuw-heidensche tijdschriften vol
met spotprenten van zeer twijfelachtig
allooi, terwijl zij tevens giftige hoofd
artikelen bevatten waarin de redac
teurs him leedvermaak nauwelijks
kunnen verbergen.
De onmiddellijke aanleiding tot het op
rakelen van deze processen was de strijd
om het onderwijs-vraagstuk. De regeering
gaf aan de katholieke geestelijkheid een
jaar geleden een bewijs van de nadeelige
gevolgen van zulke processen, doch schort
te de behandeling daarvan op, in verband
met de Olympische spelen. Het bewijsmate
riaal werd reeds veel eerder ontdekt, toen
in de kloosters huiszoekingen werden ge
daan in verband met de deviezen-processen.
Met dit Damocles-zwaard boven het hoofd
der Katholieke Bisschoppen ging de regee
ring in de afgeloopen herfst en winter
maanden voort om twee gewichtige bol
werken van het Katholicisme aan te vallen,
n.1. de Bijzondere School en de Katholieke
Jeugdorganisaties. De Bijzondere Scholen
werden onderdrukt in Wiirtenberg, in het
Saargebied en in de Pfalz. De uitslag van
de stemmingen in Hessen, waren geheel in
het voordeel van de regeering, eveneens de
stemming in verschillende steden in Beie
ren, vooral in München en Neurenberg.
De Rijksjeugdwet vernietigde intusschen
de nog bestaande Katholieke Jeugdorgani
saties, doordat alle jongens en meisjes ge
dwongen werden tot de Bruinhemden der
Hitier jeugd toe te treden.
De Katholieke geestelijkheid die geen
rekening hield met het Damocles-
zwaard ging tot den aanval over. Zij
bracht aan het licht, dat bij de stem
ming betreffende de Bijzondere School
geknoeid was en voerde aan, dat in ste
den van het Saargebied en in den Pfalz
des namiddags bekend werd gemaakt,
dat ter plaatse de openbare school zou
worden ingevoerd, en dat degenen, die
daartegen wilden protesteeren, zulks
voor 's avonds 7 uur op het Raadhuis
konden doen. Toen niemand den moed
had om protest in te dienen werd gere
gistreerd, dat de geheele bevolking
voor ten volle 100 procent zich had uit
gesproken voor de Openbare School.
Iedere maand werden Herderlijke Brie
ven gepubliceerd, waarin werd geprotes
teerd tegen de bestrijding van de Bijzonde
re School, als zijnde een inbreuk op het
Concordaat. Tenslotte kwam op Palmzon
dag de Pauselijke Encycliek, welke de tot
nog toe meest drastische uitdaging aan de
Nazis vormde.
De wapenstilstand was verbroken. De re
geering wierp alle zedelijkheidsprocessen
gelijktijdig voor de rechtbank en mobili
seerde haar verschrikkelijke propaganda
machine teneinde aan deze processen de
grootst mogelijke mate van publiciteit te
geven.
De oorsprong van deze tegenwoordige
campagne doet ons onmiddellijk inzien,
welk een verlies het Katholicisme onmid
dellijk te verwachten heeft, wanneer de
Staat succes heeft. Een statistiek voor het
heele Duitsche Rijk is niet beschikbaar,
maar alleen in Pruisen zijn er onder de
1.737.000 Katholieke kinderen van den
schoolplichtigen leeftijd 1.612.000 die Ka
tholieke Bijzondere Scholen bezoeken. Ver
der zijn er 500.000 tot 700.000 kinderen in
Katholieke scholen in andere deelen van
het Rijk.
De strijd waarom op het oogenblik ge
streden wordt zijn deze 2 millioen of meer
kinderen. De pers verhaalt de hoop der re
geering niet, dat de processen er zeer veel
toe zullen bijdragen om het vertrouwen der
publieke opinie in de katholieke opvoeding
aan het wankelen te brengen.
Hier hebt u de geschiedenis in het kort
samengevat en er is geen enkele waarborg,
dat het gevechtsfront niet op een goeden
dag over het geheele land zal worden uit
gebreid.
Heden ik, morgen gij. De inzet van den
strijd is: de kinderen var ons los te scheu
ren. Wanneer wij thans geen belangstelling
voor de zaak toonen, wanneer wij onver
schillig de schouders ophalen of mompelen:
„Er zal tooh wel iets van waar zijn" of „Het
gaat ons niet aan", wanneer wij niet achter
den H. Vader staan, dan zullen ook wij al
leen staan en ons aan alle kanten te ver
dedigen hebben, wanneer wij aan de beurt
komen.
Gij zult misschien vragen, hoe een
land van 60 millioen menschen, intelli
gente menschen, zich in angst en
slaafscliheid onderwerpen kon aan een
vreemdeling, een Oostenrijkschen be
hanger en naar men zegt nog een
slechten ook, en enkele bondgenooten,
zooals Goebbels en Göring, die in een
tijd waarin allesduurder wordt tot een
heele natie kunnen zeggen: „De loonen
kunnen niet verhoogd worden".
Wellicht zouden wij het kunnen begrij
pen, wanneer we zouden leven in een land,
waarin de helft der bevolking een spion
van de regeering is, waar de gewapende
macht de huizen binnendringt en boeken
en kranten van particulieren zonder ge
rechtelijk vonnis in beslag nemen, waar de
vader zijn jongen niet meer kan straffen,
uit angst dat zijn eigen kind hem kan aan
klagen en in de gevangenis brengen, waar
persoonlijk eigendom en waardevolle be
zittingen in beslag genomen en verkocht
worden om den goudvoorraad hooger op te
voeren.
Wellicht zouden we het kunnen begrij
pen, wanneer we in een land zouden leven
waarin brieven opengemaakt en gelezen
worden, zooals men in oorlogstijd doet met
de correspondentie der vijanden; in een
land, waar het jonge, teere meisje van moe
derszijde wordt weggerukt en naar een Ar
beidskamp wordt gezonden, om daar sa
men te leven met het schuim van de straat;
waar de priester-studenten niet alleen naar
de Arbeidskampen, maar ook naar de mili
taire kampementen gezonden worden.
Nog nooit tevoren was de Kerk in
Duitschland zoo hulpeloos als thans het
geval is zelfs niet in de dagen van
de Kulturkampf.
Destijds was er nog het Centrum in het
Parlement; toen hadden ze nog leiders,
geestelijken zoowel als leeken; toen was er
een katholieke Pers.
Thans heeft de Kerk geen spreekbuis
meer. Wanneer de Bisschoppen spreken,
worden hun woorden overstemd door het
spektakel van het verschrikkelijk propa-
ganda-apparaat der regeering.
Het minste wat wij voor de Kerk in
Duitschland kunnen doen is openlijk in
deze ure der" beproeving onze sympathie
betuigen. En nog meer ons gebed wij
moeten bidden voor de Kerk in Duitschland
en voor het Duitsche volk.
Wij zijn hen veel verplicht; zij hebben
in het verleden bijgedragen tot den op
bouw van onze Kerk in de Vereenigde Sta
ten en wij kunnen hen thans helpen.
Gemeenschappelijk gebed van heel ons
volk zal op den duur machtiger zijn en
meer succesvol als de heele zwaarte dezer
geniepige propaganda die er van het Der
de Rijk uitgaat.
De wereld
in vogelvlucht
Duitschland en Italië hebben thans ge
antwoord op de Britsche voorstellen inza
ke de waarborgen voor de internationale
controle-schepen in de Spaansche wateren
Ondanks de gemaakte reserves, worden de
ze antwoorden niet ongunstig geacht. Het
Fransche antwoord is nog niet ontvangen,
maar uit preliminaire besprekingen is ge
bleken, dat geen verschillen bestaan tus-
schen de Fransche en Britsche opvattingen.
Met vertrouwen verwacht men, dat een
verdere gedachten wisseling met Berlijn
en Rome den kloof tusschen de beide
standpunten zal kunnen overbruggen. In
de komende week, zal alles in het werk
gesteld worden om het controleplan weer
normaal te laten functioneeren, aange
zien het tot dusverre vele bewijzen gege
ven heeft van succes, vooral ten aanzien
van het verhinderen der verzending van
vrijwilligers naar Spanje.
Te Regensburg heeft Hitier voor een
nationaal-socialistisch congres een rede
uitgesproken, waarin hij o.m. zeide: Men
vraagt Duitschland waarom het niet ont
wapent. Dat komt omdat Duitschland wan
trouwig is geworden. Het is nu aan ande
ren de eerste stappen te doen. Eenige ja
ren geleden was Duitschland ontwapend.
De andere mogendheden zouden gemak
kelijk hebben kunnen profiteeren van de
weldaden der ontwapening. Zij hebben
zich daar geen rekenschap van gegeven.
Thans merken zij, dat Duitschland herbe
wapend is."
Verder zei de Rijkskanselier o.a., dat hij
geen godsdiensttwisten in Duitschland zou
dulden. „Gód heeft op dit gebied geen
verdeeldheid gezaaid, maar de menschen."
Inderdaad, zeer juist en de mensch Hit-
Ier zal thans eens probeeren om er een
nieuwen God bij te maken, den z.g. „Duit-
schen" God.
Een eigenaardig licht op de toestanden
in Frankrijk wordt geworpen door twee
KERKNIEUWS
BENOEMINGEN BISDOM: HAARLEM.
Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd:
tot Rector te Dordrecht (St. Jacob-
Stichting) den Weleerw. heer P. J. van
Beuzekom;
tot Pastoor te Dordrecht (H. Antonius
van Padua) den Weleerw. heer A. de
Wildt;
tot Pastoor te Wieringen den Weleerw.
heer G. H. E. Mudde, thans Kapelaan te
Leiden (H. Petrus);
tot Pastoor te Nootdorp den Wel
eerw. heer A. A. M. Heijdeman;
tot Pastoor te Monnikendam den Wel
eerw. heer H. M. Brandehof, thans Kape
laan te Amsterdam (H.H. Petrus en Pau-
lus);
tot Kapelaan te Haarlem (O. L. Vrouw
van VII Smarten) den Weleerw. heer L.
A. M. van Teylingen;
tot Kapelaan te Bodegraven den
Weleerw. heer W. J. F. de Lange, thans
Kapelaan te Beemster.
Benoemingen bij de Priesters van het
H. Hart van Jesus.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
op voordracht van den Hoogeerw. Pater
Provinciaal der Priesters van het H. Hart
van Jesus benoemd:
tot president-directeur van het St. Fran-
ciscus-Liefdèwerk te Delft, tevens tot di
recteur van de afdeeling Voorstraat den
weleerw. pater G. Weterman; tot directeur
van het St. Franciscus-Liefdewerk te Delft,
afdeeling Wippolder den weleerw. pater
G. Elling; tot president-directeur van het
St. Franciscus-Liefdewerk te Rotterdam
den weleerw. pater N. Bos; tot assistent
haven-aalmoezenier van het Apostolaat ter
Zee te Rotterdam dén weleerw. pater J. van
Wezel.
De Hoogeerw. Pater Provinciaal der
Priesters van het H. Hart van Jesus heeft
benoemd: voor de missie van Belgisch Con
go de weleerw. paters R. v. d. Wiele, H.
Vink en S. Bastiaanse; voor de missie van
Noord-Brazilië de weleerw. paters J. v. d.
Donk, A. Boot en J. Cremers; voor de mis
sie van Zuid-Sumatra den weleerw. pater
P. v. Eijk; voor de parochie Redborn in En
den weleerw. pater J. Karskens.
Missiezusters van de H. Familie.
Te Baarle bij Venlo zal begin dezer
maand het eerste huis geopend worden
van de Missie-Zusters der H. Familie.
Het doel van deze nieuwe Congregatie
is mede te werken aan de bekeering der
heidenen in de missielanden, vooral in die
streken, waar de Missionarissen van de H.
Familie hun missiegebieden bezitten n.l.
Borneo, Java en Brazilië.
De zusters zullen hun verheven Missie
apostolaat beoefenen op het gebied van
onderwijs, ziekenverpleging en andere
sociale en charitatieve ondernemingen.
HERDERLIJKE BRIEVEN VERBODEN?
Naar de „Cetem" meldt, heeft de Rijks
minister voor Binnenlandsche Zaken, dr.
Frick, aangekondigd, dat de uitgave van
de z.g. Herderlijke Brieven, waarmee de
Kardinalen het contact met de Duitsche
Katholieken onderhouden, zal worden ver
boden.
Vijftien Katholieke drukkerijen in Keu
len, die eenigen tijd geleden de Pauselijke
Encyclieken hadden gedrukt en uitgege
ven, zijn Zaterdag onvoorwaardelijk door
den Duitschen Staat onteigend.
redevoeringen, welke gisteren zijn gehou
den.
Op denzelfden dag, dat de radicaal-so
cialistische minister van Nationale Verde
diging, Daladier, in een te St. Gaudens
(Haute Garonne) gehouden redevoering
een nadrukkelijke waarschuwing heeft
gericht, dat wanorde en schending der
arbeidsovereenkomsten het economische
leven van Frankrijk en de sociale wetten
in gevaar kunnen brengen, heeft de leider
der C. G. T., Jouhaux, met klem geëischt,
dat na de „pauze" de hervormingen zullen
worden voortgezet.
Minister Daladier wees erop, dat alle lan
den het welvaartsniveau hebben overschre
den, dat in het voorspoedige jaar 1929
werd bereikt. Frankrijk loopt in den stoet
achteraan.
Noch de dictatuur van een man of partij,
noch de dictatuur der massa zal welvaart
kunnen brengen aan het land. Thans is
Frankrijk sterk door zijn wapens, besloot
Daladier, maar het moet ook sterk zijn
door methodisch werk en zijn economische
macht.
Jawel, zegt Jouhaux, maar wij hebben
nu een jaar lang een Volksfrontregeering
en wij willen de vruchten ervan plukken.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De antwoorden van Duitschland en Ita
lië op de Britsche voorstellen tot hervat
ting van de controle in de Spaansche wa
teren. (3de blad).
Referendum in Luxemburg spreekt zich
uit tegen een verbod van de communisti
sche partij. (2e blad).
Hitler over ontwapening. (2de blad).
De Kerkvervolging in het Derde Rijk.
(lste blad).
Weer arrestaties in Sovjet-Rusland. (2de
blad).
BINNENLAND,
Benoemingen in het Bisdom Haarlem
(lste blad). Kap. Mudde benoemd tot pas
toor te Wieringen (Stadsn.), pastoor Hey-
deman van Monnikendam benoemd te
Nootdorp. (Omgeving, 3de blad).
Drie personen bij het zwetmmen ver
dronken. (Gem. Ber., 3de blad).
Verschillende ernstige verkeersongeluk
ken. (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL: Zware nederlaag van het
Federatie-elftal tegen de Belgen. (2de blad)
DAMMEN: De zevende partij Springer
Raichenbach remise. (2de blad).
ZWEMMEN: Dameszwemsucc essen te
Wezel. (2de blad).
AUTOMOBILISME: Het concours van de
K. N. A. C. (2de blad).
J. A. S. SCIARONI t
In den ouderdom van 91 jaar is gisteren
alhier overleden de heer J. A. S. Sciaroni,
eere-lid van de St. Vincentiusvereeniging.
Twee keer heeft de overledene in de St.
Vincentiusvereeniging een grooten dag ge
vierd, n. het feest ^an zijn vijftigjarig lid
maatschap in 1925 en dat van zijn zestig
jarig lidmaatschap in. 1936. Het rijke leven
van liefdadigheid werd beloond met het
eerekruis „Pro Ecclesia et Pontifice".
Hij ruste in vrede!
LETTEREN EN KUNST
OPERA IT ALLAN A.
Feestconcert in Leiden.
Op verzoek van vele Leidsche operalief
hebbers heeft de Opera Italiana in ver
band met haar 40-jarig bestaan besloten
ook te Leiden in Stads-Gehoorzaal een
feestconcert te geven en wel op Donder
dag 24 Juni a.s.
De allerbeste krachten, die o.a. ook op
treden bij de concerten te Amsterdam in
Theater Carré en te Scheveningen in de
Kurzaal zullen ook dien avond hun mede
werking verleenen.
